Diferencies ente revisiones de «Guerra de guerrilles»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Iguo testu: -"a'l" -"a los" |
m iguo plurales |
||
Llinia 2:
{{Copyedit|t=20151213}}
[[Archivu:El Empecinado de Goya.jpeg|thumb|200px|[[Juan Martín Díez]], ''L'Encerriscáu''<br />Por [[Francisco de Goya]].]]
La '''guerra de guerrilles''' ye una táctica militar de conflictos armaos que consiste n'atacar ensin ser vistu, hostigando al enemigu n'el mesmu terrenal, que conocen perbién, de les fuercies defensores con destacamentos [[Exércitu irregular|irregulares]] y esvalixaos. Actúen por aciu ataques rápidos y sorpresivos, infiltrando o interceptando les comunicaciones, volando infraestructures como pontes y caminos, o prindando armes y provisiones. Fundamentalmente ye un tipu tácticu de guerra que la subordina tou a la gastadura, pol cual la llarga erosión d'una guerra atomizao y esvalixao, na que ye esencial l'arte d'axuntase y esvalixase ensin dexar rastru. Asina pueden algamar oxetivos estratéxicos qu'un exércitu entamáu y al descubiertu nun podría enxamás consiguir. En zones montascoses, como les que se prodigen n'[[España]], esta táctica foi determinante pa repeler invasiones, tales como la de los romanos, los árabes y
Con éses esti métodu de guerra utilizar con frecuencia en situaciones de [[guerra asimétrica]] y resulten bien difíciles de neutralizar gracies a la so movilidá, a la so habilidá pa esleise ente la población civil y a la so fácil dispersión en pequeños grupos y ensin uniforme identificativo.<ref>[http://www.luisvillamarin.com/defensa-nacional-y-seguridá-nacional/191-guerra-irregular-y-guerra-de-guerrilles.html Funcionamientu y significáu de la guerra irregular y guerra de guerrilles]</ref>
Llinia 21:
Los términos "'''guerrilla'''" y "'''guerrilleru'''" empezaron a usase n'España mientres la [[Guerra de la Independencia Española|invasión]] de [[Napoleón Bonaparte]], nel [[sieglu XIX]]. El sufixu "''-illa''" acepta la desigual llucha ente civiles y un exércitu regular de soldaos profesionales entamáu por un [[Estáu]]. Tratar d'un vocablu castellanu que, conocíu dacuando como '''guerilla''', pasó al ámbitu internacional. Ensin esi nome concretu, esta forma de llucha diose nel intre de tola hestoria. Por casu: los [[xudíu|xudíos]] conquistaron [[Canaán]], según el relatu [[Biblia|bíblicu]], por aciu ataques sorpresivos; [[Alexandru Magno]] tuvo d'enfrentase a les guerrilles de tribus montañeses mientres la so primer incursión contra los [[Persia|perses]]; y [[Aníbal]] perdió dellos guerreros a manos de les tribus [[salasios|salasias]] cuando cruciaba los [[Alpes]]. Na mesma [[Península Ibérica]] atópense exemplos de guerrilles yá mientres la [[conquista de Hispania|invasión romana]] ([[Viriato]], [[Corocota]]) y los primeros sieglos de la [[Edá Media]] ([[Don Pelayo]] y los sos siguidores contra los [[islam|musulmanes]] n'[[Principáu d'Asturies|Asturies]] o los [[vascón|vasconos]] contra [[Carlomagno]] en [[Roncesvalles]]). Esti tipu de guerra foi tamién usáu polos patriotes na Revolución estauxunidense.
Pero'l términu algamó la so consagración mientres les campañes napoleóniques n'España, destacando [[Jerónimo Merín]], [[Francisco Chalecu]], [[Agustina d'Aragón]], [[Juana Galán|Juana "La Galana"]] y [[Juan Martín Díez]]. Eponderáu, si quierse, por el mesmu Napoleón que llegó a considerar a la resistencia española la causa principal de la so derrota; percima inclusive, según la so opinión, de les catástrofes en Rusia que, según el historiadores, fueron muncho más sangrientes qu'
Nel [[Sáḥara Occidental]] (entá [[de xure]] so alministración española, pero de facto so alministración marroquina nes sos 2/3 partes) el ''Frente de Lliberación del Sáḥara Occidental'' combináu con un exércitu y táctiques convencionales desamarró la primer guerra de guerrilles a gran escala nel desiertu, principalmente contra [[Marruecos]], y en menor midida contra [[Mauritania]], [[España]], [[EE. XX.]] y [[Francia]] que sofiten o sofitaron de dalguna manera a la primera.
Llinia 33:
* La lleenda de [[Robin Hood]] básase probablemente na resistencia de llabradores armaos al reináu de [[Xuan I d'Inglaterra|Juan ensin Tierra]].
* Nel [[sieglu XVII]], nel territoriu de l'actual [[Colombia]], los indios [[pijaos]] emplegaron la guerra de guerrilles contra España, a sabiendes de qu'un combate contra ellos a campu abierto terminaría nuna estrueldosa derrota.<ref>{{cita web|autor=Y. Villarejo y Manuel P. Villatoro. Diariu ABC|títulu=Trés batalles nes que la picaresca dio la victoria a la menguante España del sieglu XVII|url=http://www.abc.es/espana/20121228/abci-tres-batalles-espanoles-201212271641.html|fecha=28 d'avientu de 2012}}</ref>
* En 1808
* Mientres tol sieglu XIX, los movimientos nacionalistes, como'l de [[Garibaldi]], la resistencia postunitaria de [[Carmine Crocco]] n'[[Italia]] o la guerra d'independencia de los griegos mientres la dominación turca, basar en lluches de grupos civiles armaos.
* La llucha independentista n'[[Estaos Xuníos]] foi acompañada por guerrilles que sosprendíen a les tropes ingleses n'emboscaes.
| |||