Diferencies ente revisiones de «Llingües uto-azteques»

# Les llingües de la '''división sonorense''' o '''mexicana''' son les siguientes:

## ''[[Llingües tepimanas|Subdivisión pima-tepehuana]]'', qu'inclúi:

### [[idioma pima baxu|Pima baxu]] 5.000 (1980);<ref name= Katzner359 /> 1.000 (1989)<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pia Ethnologue report for language code: Pima Baxu]</ref>

### [[idioma tepehuán|Tepehuán]] meridional

#### [[idioma mayu|Mayu]] 40.000 (1995)<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mfy Ethnologue report for language code: Mayu]</ref>

#### [[Yaqui]] 14.620 (2000)<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=yaq Ethnologue report for language code: Yaqui]</ref>

## ''[[llingües corachol|Subivisión corachol]]'' o ''corana'' qu'inclúi:

### [[idioma cora|Cora]]

* En cuanto al plural esisten dellos patrones, en hopi, tarahumara, papago y eudeve ye común la reduplicación de la primera sílaba como marca de plural, ente que náhuatl ye marxinal y namái se caltién en ciertes pallabres. Dacuando amás de la reduplicación apaez dalgún sufixu adicional pa marcar pluralidá: En hopi, eudeve y sobremanera náhuatl tamién esisten como marques verbales y nominales el plural en *''-t<s>i</s>''. Tamién se documenta un sufixu de plural *''-me'', en náhuatl y hopi, que forma plural de dellos sustantivos. En náhuatl clásicu ''-meh'' (<*''-me-t<s>i</s>'') y ''-tin'' (<*''-t<s>i</s>-me'') como marques de plural tán en [[distribución complementaria]] el primeru apaez en raigaños acabaos en vocal y l'otru en raigaños acabaos en consonante. En hopi la repartida ente ''-ma'' (<*''-me'') y ''-t'' (<*''-t<s>i</s>'') nun respuende a ningua regla regular (sacante porque'l primeru ye l'únicu que marca'l plural de los pronomes).

* Nun esiste [[xéneru gramatical]] convencional, anque polo xeneral los entes animaos presenten tramiento distintu: en delles d'estes llingües los inanimaos nun estremen ente formes de singular y plural.

* El nome puede tomar sufixos y prefixos verbales pa espresar predicaciones intransitives. Nun esiste [[verbu copulativu]].

* Esistencia de [[Reduplicación (llingüística)|reduplicación]] inicial pa espresar acción repitida nos verbos o pluralidá nos nomes, anque l'amplitú del usu varia enforma d'una llingua a otra.

=== Comparanza léxica ===

{{AP|Llista de Swadesh en llingües utoaztecas}}

 

:{|class="wikitable" border="1"