|
[[Archivu:Pessach Pesach Pascha Judentum Ungesaeuert Seder datafox.jpg|250px|thumb|Mesa preparada pa la celebración del [[Séder de Pésaj]], con una [[Hagadá]] en n'[[idioma hebréu|hebréu]] pa cada comensal.]]
'''Pésaj''' (en n'[[idioma hebréu|hebréu]] {{hebréu|פֶּסַח}}, ‘saltu’) ye una festividá [[xudíu|xudía]] que conmemora la lliberación del pueblu hebréu de la esclavitú d'[[Exiptu]], rellatada nel ''[[Pentateuco]]'', fundamentalmente nel ''[[Llibru d'Éxodu]]''. El pueblu hebréu ve'l relatu de la salida d'Exiptu como'l finxu que marca la conciencia de los descendientes de [[Jacob]], cola so identidá entendida en términos de nación llibre y provista d'una [[Torá|Llei]].<ref>Pa un alderique alrodiu de estos aspeutos, veanse los conteníos del [[Llibru d'Éxodu]] y esquícense les perabondoses esplicaciones y exéxesis, tantu xudíes como cristianes, que fueron desenvueltes a partir del relatu bíblicu. Pa un alderique avera de la tema, consúltese l'artículu tituláu [http://www.jewishencyclopedia.com/articles/8269-israel-people-of "People of Israel"] ('pueblu d'Israel', entendíu como sinónimu tantu de '[[israelita]]' como de '[[pueblu xudíu]]'), considérese sicasí que se trata d'un testu ''non editáu'' de 1906, polo que'l mesmu presenta ciertes inexactitudes incluyendo aquelles propies de la dómina en que foi redactáu; en particular: « ''"Israel" is the national name of the people who are known racially as "Hebrews."'' », onde "racialmente" respuende a una noción decimonónica totalmente especulativa y mesma d'esos tiempos. Considerando'l contestu en que la citada oración manifiéstase, queda claro qu'el so sentíu referir a la idea de que '"[[pueblu xudíu|Israel]]" ye'l nome nacional de quien [yá dende antes] son conocíos como los "[[hebreos]]"'. Esto ye, el ''Am Israel'' (עם ישראל—Pueblu d'Israel), términu que pal [[xudaísmu]] designa a los [[israelita|israelites]], entendiéndose por ellos a tolos descendientes de [[Jacob]], yá sían del tiempu d'antaño o de cualesquier de los tiempos subsiguientes, de manera tal de llegar a entender tamién a tol pueblu xudíu actual (עם ישראל חי).</ref> Tamién se la llapada '''Pascua xudía''' o '''Pascua hebrea''' (pa estremala de la [[Pascua de Resurrección]] celebrada pol cristianismu).<ref>http://www.ucsc.cl/blogues-academicos/pascua-judia-pacua-cristiana/ ; http://feriadosargentina.com/pascua-judia</ref>
La festividá ye unu de los trés [[Shalosh Regalim]] (Fiestes de Pelegrinaxe) del [[xudaísmu]], yá que mientres la dómina en qu'el [[Templu de Jerusalén]] esistía, acostumar a pelegrinar al mesmu y realizar ufriendes.
La festividá empieza nel día 15 del mes hebréu de [[Nisán]], y dura siete díes (ocho na [[Diáspora]], ante l'antigua dulda d'un error de cálculu de calendariu amiéstase un día extra p'asegurar el cumplimientu), y mientres la mesma ta prohibida la ingestión d'alimentos derivaos de ceberes ([[Triticum|trigu]], [[Hordeum vulgare|cebada]], [[Secale cereale|centenu]], [[avena]] y [[Triticum spelta|espelta]]) lleldaos, llamaos en n'[[idioma hebréu|hebréu]] [[Jametz]] (חמץ) (el raigañu de la palabrapallabra indica «fermentadura»). Nel so llugar, mientres la festividá acostúmase comer [[matzá]] (מצה), o [[pan ácimo]]. Según la tradición, el pueblu xudíu salió d'Exiptu con muncha priesa y ensin tiempu de preparar, polo que nun hubo tiempu pa dexar leudar el pan pal camín, dando orixe a la tradición.
La festividá tamién recibe'l nome de Fiesta de la Primavera, yá que nel hemisferiu norte marca l'entamu de dicha estación. Cuidao que n'[[Israel]] les estaciones caloroses son les estaciones seques, a partir de Pésaj y hasta [[Sucot]] acostúmase orar pola rosada, y non pola agua (oraciones que s'acutar pal iviernu).
|
