Diferencies ente revisiones de «Theobroma cacao»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-aproximadamente +aproximao) |
m Preferencies llingüístiques |
||
Llinia 22:
'''''Theobroma cacao'' <small>[[L.]]</small>''' ye'l [[nome científicu]] que recibe l''''árbol del cacáu''', planta de fueya perenne de la familia [[Malvaceae]]. ''Theobroma'' significa'n [[idioma griegu|griegu]] «alimentu de los dioses»;<ref>[[Jorge León]] (2000). [http://books.google.es/books?id=NBtu79LJ4h4C&pg=PA45&dq=linneo+alimento+de+los+dioses+cacao&hl=es&sa=X&ei=tvULU8jXGI-07Qbz0YGIAw&ved=0CEgQ6AEwBA#v=onepage&q=Theobroma%20cacao&f=false ''Botánica de los cultivos tropicales''].</ref> ''cacáu'' deriva del [[náhuatl]] «cacáhua».
== Etimoloxía de la
[[Archivu:Matadecacao.jpg|thumb|Frutos de cacáu nel árbol.]]
El cacáu usábase nel [[Méxicu]] precolombinu como [[moneda]] de cambéu (nos intercambios comerciales ente los nativos). Por ello la
Nel [[Méxicu]] actual al cacáu llámenlu tamién cocoa. La sílaba inicial ''coh'' se conviértese en ''co'' pol vezu impuestu polos misioneros que fueron a evanxelizar allá d'omitir la ''H'' (o saltín) por entender que la so pronunciación ye una oclusión brusca de la glotis (y non una consonante). Sicasí, dellos flaires, como '''Bernardino de Sahagún''', sí marcaben la sílaba inicial reduplicada con saltín mediante un acentu circunflexu (Cô) ya'l so soníu puede pronunciase como una ''H'' [[Alemaña|alemana]], esto ye, una lletra que se pronuncia de forma asemeyada a la ''J'' española, pero non nel gargüelu como la J española (que ye fuerte) sinón como un soplíu sele formáu na parte delantera del paladar.
La [[etimoloxía]] d'esta
Unu de los problemes qu'alcontraron yera cómo representar una vocal '''A''' que de vezu tendía a tracamundiase cola '''E'''. Esti yera'l casu de la
* [Rocíu: Ahuachtli / Ahuechtli]
Llinia 38:
* [Enantes / D'enantes: Ye / Ya]
Poro la
Por embargu, la
Sin pretender una esposición completa d'esa mutación, convién poner un exemplu pa esclarialo:
Llinia 46:
[[Karen Dakin]], estudiosa del náhuatl como llingua que deriva del ''yutoazteca'' y del ''protoyutoazteca'', constató que'l náhuatl nun ye una llingua aisllada sinón que ta emparentada con otres, como lo son el comanche, el cora, el huichol o'l luiseño. Y sacó unos raigaños comunes (qu'identifica como ''yutoazteca'' y ''protoyutoazteca''). Espublizó estos trabayos nel tomu 20 de los ''Estudios de Cultura Náhuatl'' qu'edita la Universidad Nacional Autónoma de Méxicu.
Asina pudo constatar que munches pallabres sufren mutaciones [[Vocal|vocáliques]] al evolucionar del protoyutoazteca al náhuatl clásicu. Y qu'en dellos casos una vocal ''A'' tresformase en ''O''. Ye'l casu de la
Esta mutación vocálica (A / O) vien favorecida por tratase de vocales abiertes con una articulación imprecisa, lo que posibilitó que lleguen a identificase (por error) les pallabres ''cacahuete'' ([[cacagüés]]) y cacao (cacáu), que nel náhuatl clásicu vienen escribiéndose (les dos) como ''Cacahuatl'', sin qu'ello signifique que la so pronunciación ye dafechu cola vocal A, porque nun casu tira a ''E'' y nel otru a ''O''.
Llinia 52:
Obviamente nun ye l'únicu casu nel qu'asocede esti tracamundiu vocálicu. Cualquier interesáu nesta llingua puede constatar que la so escritura nunca quedó definida dafechu.
Si tuviéramos que traducir la
== Otres acepciones ==
La
# '''Cacáu''' puede referise, en primer llugar, al frutu del cacaoteru, [[árbol]] asemeyáu a la palmera, entendiendo esti bien como la panoya que crez direutamente del troncu, o bien como les semilles conteníes nesi frutu.
| |||