Diferencies ente revisiones de «Historia de Bulgaria»

Anque los búlgaros remontar en delles ocasiones contra'l dominiu de Bizancio mientres el sieglu {{SIEGLU|XI}}, nenguna d'estes rebeliones algamó'l so oxetivu. Mientres el [[sieglu XII]], sicasí, aprovechando que l'Imperiu bizantín atopábase debilitáu poles sos lluches contra serbios y húngaros, españó una rebelión empobinada polos hermanos Petar y Rustan. Petar foi proclamáu zar "de los búlgaros, los griegos y los valaquios", colo que nació'l [[Segundu Imperiu Búlgaru]] ([[1185]]-[[1396]]), que'l so dominiu estender por tolos territorios ente'l [[Danubiu]], el [[mar Negru]] y el cordal de [[Stara Planina]], incluyendo parte de [[Macedonia (rexón)|Macedonia]] oriental y el valle del [[Morava]]. Baxu [[Iván Rustan II]] ([[1218]]-[[1241]]) l'estáu búlgaru estender hasta los mares [[Adriáticu]] y [[Mar Exéu|Exéu]], controlando directamente [[Principáu de Valaquia|Valaquia]] (na actual RumaniaRumanía), [[Moldavia]], Macedonia, les rhodopes (rexón del sur búlgaru, dende entós parte d'esti país) y [[Tracia]]. La fortaleza de los estaos d'Hungría y Serbia torgaron una mayor crecedera del imperiu.

Bulgaria aliar con [[Reinu de Serbia|Serbia]] en febreru de 1912 y con [[Reinu de Grecia|Grecia]] en marzu, declarando la guerra al Imperiu otomanu n'ochobre. La ciudá de [[Adrianópolis]] cayó en marzu de 1913 y l'Imperiu otomanu rindióse: pol [[Tratáu de Londres (1913)|Tratáu de Londres]] (30 de mayu de 1913), los turcos abandonaron casi tolos territorios europeos al oeste de [[Adrianópolis]]. La repartu de los réfugos ente los trés naciones vencedores terminó nun desalcuerdu que provocó l'españíu d'una nueva guerra: los búlgaros, que s'estendieren escontra l'este, reclamaron el territoriu de [[Macedonia (rexón)|Macedonia]], que fuera conquistada polos serbios mientres la guerra. El 23 de xunu de 1913, Fernandu I atacó a serbios y griegos ensin una declaración de guerra. Sicasí, la [[Segunda Guerra Balcánica|segunda Guerra de los Balcanes]] constituyó un desastre pa Bulgaria porque RumaniaRumanía y l'Imperiu otomanu tamién participaron contra los búlgaros. Pol [[Tratáu de Bucuresti (1913)|Tratáu de Bucuresti]] (10 d'agostu de 1913), Bulgaria llogró una parte de Tracia al sur que-y dexó un accesu al [[mar Exéu]], pero tenía de vencer [[Dobruja meridional|Dobrudja del sur]] a RumaniaRumanía, ente que Serbia retenía l'apostáu territoriu de Macedonia. Pol Tratáu de Constantinopla, Bulgaria tamién tenía de devolver Adrianópolis y [[Tracia oriental|Tracia Oriental]] al [[Imperiu otomanu]].

Tres dellos tatexos diplomáticos, Bulgaria alióse en septiembre de 1915 col Imperiu d'Austria-Hungría y declaró la guerra a Serbia'l 14 d'ochobre. Tiñazáu por austriacos, húngaros y búlgaros, l'Exércitu serbiu retirar escontra'l mar al traviés d'[[Albania]]. Los exércitos de Bulgaria ocuparon el territoriu de Macedonia y fixeron frente a los exércitos Aliaos que desembarcaren en [[Salónica]] el 5 d'ochobre: asina se formó'l [[frente macedoniu|frente d'oriente]], establecíu na frontera septentrional de Grecia. Cuando RumaniaRumanía entró en guerra a favor de la Triple Entente n'agostu de 1916, Bulgaria y los Imperios Centrales tomaron la contraofensiva y ocuparon el reinu rumanu nunos meses. Bulgaria apoderar del territoriu de [[Dobruja Meridional|Dobruja meridional]], vencíu en 1913.

Pol [[Tratáu de Neuilly]] ([[27 de payares]] de [[1919]]) Bulgaria tenía de devolver el territoriu de la [[Dobrudja]] del sur a [[RumaniaRumanía]]; [[Serbia]] recuperó Macedonia y se anexonó dellos territorios búlgaros na frontera occidental del país; Grecia conquistó la Tracia Occidental y dexó a Bulgaria ensin accesu al [[mar Exéu]]. En [[1923]], [[Grecia]] espulsó de los territorios conquistaos a unos 250 000 búlgaros y sustituyir por refuxaos griegos llegaos d'Asia Menor tres l'[[Imperiu otomanu#Final|esmembramientu del Imperiu Otomanu]].

Tres l'españíu de la [[Segunda Guerra Mundial]], en [[1940]] [[Alemaña]] y la [[Xunión Soviética]] primieron al gobiernu de RumaniaRumanía, que tuvo de vencer territorios a [[Hungría]] y la URSS. [[Bulgaria]] xunir a la ofensiva diplomática y reclamó la devolución de [[Dobrudja]] del Sur, que llogró polos [[Alcuerdos de Craiova]] el [[7 de setiembre]]. En marzu de 1941, Bulgaria xuntar a los aliaos d'Alemaña, y participó na repartu de [[Yugoslavia]] y Grecia. Gracies a les sos aliances, Bulgaria llogró una gran parte de Macedonia, territorios serbios y Tracia. El gobiernu búlgaru esforciar por ganase la simpatía de los macedonios ya integralos. Sicasí, cerca de cien mil griegos fueron espulsaos de Tracia y sustituyíos por búlgaros (en respuesta a les deportaciones y espulsiones llevaes a cabu polos griegos en 1923). Sicasí, a pesar de les sos aliances, [[Boris III]] aguantar a participar al llau de los alemanes na guerra contra la URSS y a apurrir a los xudíos de Bulgaria a les autoridaes nazis. N'agostu de 1943 morría de secute, con barruntos de ser asesináu. El so socesor, [[Simeón II]], namái tenía seis años, y quedó baxu tutelar de políticos al serviciu de los alemanes.

A midida que la guerra volver en contra d'[[Tercer Reich|Alemaña]] y los sos partidarios, los dirixentes búlgaros en [[1944]] buscaron alcuerdos colos [[Aliaos (Segunda Guerra Mundial)|Aliaos]] occidentales ante la meyora de los [[Exércitu Coloráu|exércitos soviéticos]]. Sicasí, yera demasiáu tarde; el [[5 de setiembre]] la [[Xunión Soviética]], que les sos tropes algamaren yá [[RumaniaRumanía]], declaró la guerra a Bulgaria y acabar amestando al so territoriu, una y bones el gobiernu búlgaru capituló a los pocos díes, y el nuevu gobiernu sofitáu polos soviéticos declaró la guerra a Alemaña y sacupó les sos tropes de [[Grecia]] y [[Yugoslavia]]. El [[16 de setiembre]] los exércitos soviéticos entraron en [[Sofía]] (y permaneceríen nel país hasta finales de [[1947]]). El [[28 d'ochobre]] roblóse la paz con Moscú. El [[9 de setiembre]] una [[Revolución búlgara|Revolución]] asitió nel gobiernu al mandu de la Patria. Tres l'abolición por referendu de la monarquía (nel cual el 93&nbsp;% de los votantes espresar en contra d'esta), proclamóse la [[República Popular de Bulgaria]] el [[15 de setiembre]] de [[1946]].<ref name=nadra /> Por aciu el sofitu soviéticu y pol [[Tratáu de París (1947)|Tratáu de París de 1947]], Bulgaria tuvo de devolver Macedonia y los territorios serbios a Yugoslavia y Tracia a Grecia, anque consiguió retener [[Dobrudja]] del Sur.