Diferencies ente revisiones de «Domicianu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Iguo títulos de películes |
m Preferencies llingüístiques: -"acción" +"aición" |
||
Llinia 45:
Antes d'algamar [[Italia]], Titu foi informáu de que Galba fuera asesináu y de que [[Otón]] fuera nomáu'l so socesor. Namás empecipiar el so reináu, l'ex-[[gobernador romanu|gobernador]] de [[Lusitania]] tuvo que faer frente a la rebelión de [[Vitelio]] y les sos [[lexón romana|lexones]] de [[Germania]]. El rebelde foi coronáu emperador poles sos tropes y empecipió una marcha sobre Roma. Nun queriendo arriesgase a ser prindáu por nengún de los dos bandos, Titu suspendió'l viaxe y volvió a [[Judea (provincia romana)|Judea]] al pie del so padre.<ref name="tacitus-histories-ii-2">Tácito, ''Hestories'' [[wikisource:The Histories (Tacitus)/Book 2#2|II.2]]</ref>
[[Otón]] y [[Vitelio]] yeren conscientes de l'amenaza que representaba [[Vespasiano]]. Con cuatro [[Lexón romana|lexones]] a la so disposición, lideraba una fuercia compuesta por unos 80.000 soldaos. Amás, la so sólida posición en [[Judea (provincia romana)|Judea]] confería-y la ventaya de tar próximu a la provincia d'[[Exiptu (provincia romana)|Exiptu]], territoriu vital que controlaba'l suministru de granu de la capital. Paralelamente, el so hermanu, [[Titu Flaviu Sabín (cónsul 47)|Titu Flaviu Sabín]], yera ''praefectus urbi'', polo que controlaba'l destacamentu militar aparcáu na ciudá.<ref>Tácito, ''Hestories'' [[wikisource:The Histories (Tacitus)/Book 3#64|III.64]]</ref> A pesar de que la tensión ente les sos tropes amontábase, decidió nun pasar a l'
[[Archivu:Pseudo-Vitellius Louvre MR684.jpg|thumb|200px|Retruque del [[sieglu XVI]] d'un bustu del emperador [[Vitelio]]. [[Muséu del Louvre]] ([[París]]).]]
Llinia 148:
Los proyeutos de construcción constitúin la parte más ostensible de la política relixosa efectiva mientres el so reináu, anque l'emperador tamién s'esmoleció en faer que se cumpliera la llei relixosa y la moral pública. En [[85]] designar a sigo mesmu [[censor romanu|censor perpetuu]], maxistratura responsable de supervisar la moral y conducta romana.<ref name=jones-106>Jones (1992), p. 106</ref> De nuevu, l'emperador desempeñó les responsabilidaes derivaes del so cargu con gran dilixencia. Restauróse la [[Lex Julia|''Lex Iulia de Adulteriis Coercendis'']], en virtú de la cual se exiliaba a los adúlteros. Cutió y espulsó a un caballeru que formaba parte d'un xuráu por divorciase de la so esposa y espulsó del Senáu a un ex-[[cuestor]] por actuar y baillar.<ref name=autogenerated2>Suetonio, '''Les vides de los dolce césares'', [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/Y/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Domitian*.html#8 Dom. 8]</ref> Escorrióse despiadadamente la corrupción esistente ente los funcionarios públicos al traviés de la eliminación de xuraos qu'aceptaren sobornos y la derogación de lleis cuando s'abarruntaba la esistencia d'un conflictu d'intereses.<ref name="suetonius-domitian-8" /> Castigó col esiliu o l'asesinatu a los autores d'escritos difamatorios, especialmente cuando dichos escritos diben dirixíos contra él.<ref name=jones-107 /> Controlábase opresivamente a los actores por cuenta de que les sos actuaciones podíen ser oxetu de [[sátira|sátires]] dirixíes a desprestixar al emperador. Arriendes d'ello, prohibiéronse les apaiciones públiques de los [[mimu|mimos]]. En [[87]] afayóse que les [[Vestal|virxes vestales]] rompieren el so votu de castidá mientres la so dómina al serviciu del Imperiu; por cuenta de que éstes yeren consideraes fíes de la comunidá, esta ofiensa constituyía n'esencia un [[incestu]]. Jones afirma que se condergó a muerte a los implicaos nel delitu y quemóse vives a les vestales.<ref name=jones-101>Jones (1992), p. 101</ref><ref group="n.">Esta afirmación del historiador ye estraña, yá que na [[Antigua Roma]] el castigu que se infligía a una vestal qu'incumpliera'l votu de castidá (pudiendo traer la mala suerte pa tol pueblu) yera'l de soterrales vives.</ref>
Les relixones estranxeres tolerar na midida que nun interfirieren nel orde públicu y que pudieren ser asimilaes a la tradicional relixón romana. Mientres el reináu de la dinastía Flavia creció'l cultu a les distintes deidaes exipcies d'una manera que nun volvería a trate hasta l'entamu del reináu de [[Cómodu]]. Ente les deidaes veneraes destacaben [[Serapis]] y [[Isis]], identificaes con Xúpiter y Minerva respeutivamente.<ref name=jones-100 /> Una tradición basada nos escritos de [[Eusebio de Cesárea]] sostien que [[cristianismu|cristianos]] y [[xudaísmu|xudíos]] fueron implacablemente escorríos a finales del so reináu.<ref>{{Cita llibru | apellíos= de Cesárea | nome= Eusebio | enlaceautor= Eusebio de Cesárea | títulu= Historia Ecclesiae | añu= 425 }}</ref><ref>{{cita publicación| apellido= Smallwood | nome= Y.M. | títulu= 'Domitian's attitude towards the Jews and Judaism | revista= Classical Philology | volume= 51 | páxines= 1-13 | añu= 1956 }}</ref> Dellos historiadores actuales señalen que nun esisten pruebes abondes d'una verdadera opresión relixosa exercida mientres el so reináu.<ref>Jones (1992), p. 114-119</ref><ref>{{Cita llibru | apellíos= Thompson | nome= Leonard L. | títulu= The Book of Revelation: Apocalypse and Empire | editorial= Oxford University Press | añu= 1990 | allugamientu= New York | isbn= 0195115805 }}</ref> Anque los xudíos fueron fuertemente gravados con impuestos, nenguna fonte contemporánea pon de manifiestu la esistencia de xuicios o execuciones basaos n'ofienses relixoses d'esta naturaleza. Sicasí la mayoría de los biblistas,<ref>{{Cita llibru |autor=[[Raymond Edward Brown|Brown, Raymond Y.]] |títulu= An Introduction to the New Testament |editorial=Doubleday |añu=1997 |páxines= 805-809 |allugamientu=Nuevu York |isbn=0385247672}}</ref><ref>{{Cita llibru|autor=Vanni, Ugo |títulu=Pelos senderos del Apocalipsis |añu=2010 |allugamientu=Buenos Aires |editorial=San Pablo |isbn=978-987-09-0105-1 |páxina=20}}</ref> y otru historiadores<ref name="Orlandis" /> defenden la posición de qu'el [[Apocalipsis]] foi escritu mientres el reináu de Domicianu como
El destierru de [[Juan l'Apóstol]] dende Éfeso a la islla de [[Patmos]] (onde según la tradición de Ireneo de Lyon (''Adv. haer''. 5.30.3) foi escritu'l Llibru del [[Apocalipsis]]),<ref name="Orlandis">{{Cita llibru|autor=[[José Orlandis|Orlandis,José |títulu=Historia de la Ilesia Antiguo y Medieval |añu=2003 |ubicación=Madrid |editorial=Ediciones Pallabra |páxina=18 |isbn=84-8239-256-5}}</ref> y l'execución de T. Flaviu Clemente nun pueden considerase exemplos de llibertá relixosa. Según l'historiador Dión Casio,<ref>Dión Casio, (67.14.1-2)</ref> Flaviu Clemente y la so esposa Domitila fueron acusaos d'ateísmu y condergaos: Clemente foi executáu y Domitila desterrada a la isla de Pandataria.<ref>{{Cita llibru |apellíos=Frend |nome=W.H.C. |títulu=The Cambridge History of Christianity, Volume I: Origins to Constantine |idioma=inglés |añu=2006|apellido-editor= Mitchell|apellido-editor2= Young|nome-editor= Margaret M.|nome-editor2= Frances M.|editorial=Cambridge University Press |allugamientu=Nuevu York |isbn=978-0-521-81239-9|capítulu=Persecutions: Genesis and Legacy |páxines=503–523}}</ref><ref name="Sáenz">{{Cita llibru|apellido=Sáenz |nome=Alfredo |títulu=La Nave y les Torbonaes. La sinagoga y l'ilesia primitiva - Les persecuciones del Imperiu Romanu - L'arrianismu editorial=Gladius |añu=2002 |páxines=64-75 |allugamientu=Buenos Aires |isbn=9509674613 }}</ref> Ye bien conocíu que nel Imperiu Romanu, l'acusación de "ateísmu" indicaba la negación a adorar a los dioses romanos polo xeneral y a reconocer l'orixe divín del emperador en particular.<ref name="Orlandis" /><ref group="n.">Roma yera lliberal n'almitir nueves deidaes y tolerante colos cultos estranxeros, mientres nengunu d'ellos alzárase contra la relixón oficial romana nin prohibiera a los sos siguidores participar nos sos ritos. Sicasí, el cristianismu esixía de los sos fieles exclusividad na adoración relixosa, una y bones el cultu d'adoración implica pa los cristianos un tributu que solo puede rindíse-y a Dios. Pero los romanos consideraben a les ceremonies y les manifestaciones públiques de la so relixón politeista tamién como actos simbólicos d'orde políticu, polo cual la participación de los súbditos yera al empar un actu relixosu, un deber cívicu y un signu visible de fidelidá a Roma. Los cristianos nun podíen tomar parte neses manifestaciones cívicu-relixoses, y por esa razón tachábase-yos d'ateísmu.</ref> Según el ''Acta'' de los santos Nereo y Aquileo, Domitila y dos servidores sos fueron exiliados, siendo'l servidores degollaos y ella quemada.<ref name="Sáenz" /> Ye claro que, tanto baxu Nerón como so Domicianu, nun hubo necesidá de llexislación especial pa escorrer.<ref>{{Cita llibru|apellíos=Hughes |nome=Philip |títulu=Síntesis de la Historia de la Ilesia editorial=Herder |añu=1978 |páxines=32-36 |ubicación=Barcelona |isbn=8425402018}}</ref>
Llinia 163:
Dende la cayida del [[República romana|orde republicanu]], l'autoridá del [[Senáu Romanu|Senáu]] viérase bien amenorgada sol réxime gubernamental establecíu por [[César Augusto|Augusto]], conocíu comúnmente col nome de ''[[Principáu (Roma)|Principáu]]''. Esta forma de gobernar dexaba la esistencia d'un réxime autocráticu ''de facto'' de la que caltenía los aspeutos formales del sistema republicanu. La mayor parte de los emperadores aguiyaron esta falsa fachada democrática de la que s'aseguraron la so reconocencia como monarques («''princeps''») ente'l senadores. Sicasí, Domicianu y otros emperadores nun se valieron de la diplomacia con cuenta d'algamar esta reconocencia, sinón qu'emplegaron la fuercia. El mesmu Domicianu diera amueses de la so autocracia namás xubir al tronu; nun gustaba de los aristócrates y nun tenía mieu n'amosalo. El so gobiernu supón la total anulación del poder del Senáu, pos les sos decisiones basar nos conseyos d'un pequeñu grupu d'asesores y caballeros a los que s'dio'l control d'importantes maxistratures estatales.<ref name=jones-169>Jones (1992), p. 169</ref> Per otru llau, tres l'asesinatu de Domicianu el senadores de Roma entainar a axuntase p'aprobar una moción de ''[[Damnatio memoriae|conderga de la memoria]]''.<ref name=jones-160>Jones (1992), p. 160</ref>
Sicasí, trató de realizar dalguna concesión al Senáu. Considerando que mientres los reinaos del so padre y el so hermanu concentróse'l poder consular en manos de la ''Familia Flavia'', l'emperador almitió un númberu sosprendentemente considerable d'opositores provincianos al consuláu; siempres y cuando él abriera cada añu como cónsul ordinariu.<ref name=autogenerated1>Jones (1992), pp. 163-168</ref> A pesar d'ello, nun se determinó si esto constitúi un verdaderu intentu de reconciliase coles
{{Cita|Y con frecuencia esclamaba: ¡Qué miserable condición la de los príncipes! Nun se-yos cree alrodiu de les combalechadures de los sos enemigos hasta que son asesinaos.<ref name="suetonius-domitian-21" />}}
Llinia 169:
Tanto Tácito como Suetonio menten nes sos obres una esguilada de persecuciones escontra'l final del so reináu. Dambos historiadores identifiquen el momentu críticu d'estes persecuciones en dalgún puntu ente l'añu [[89]], añu de la supresión de la revuelta de Saturnino, y l'añu [[93]].<ref name=tacitus-agricola-45>Tácito, ''Agricola'' [[wikisource:Agricola#45|45]]</ref><ref name=suetonius-domitian-10>Suetonio, ''Les vides de los dolce césares'', ''Vida de Domicianu'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/Y/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Domitian*.html#10 10]</ref> Condergóse a muerte siquier a venti opositores políticos ya ideolóxicos,<ref group="n.">Pa la llista completa de los senadores asesinaos, vease Jones (1992), pp. 182-188</ref> ente los que s'atopen l'anterior home de Domicia Longina, Lucio Elio Lamia, y tres miembros de la familia imperial, [[Titu Flavio Sabín (cónsul 69)|Titu Flaviu Sabín]], [[Titu Flaviu Clemente (cónsul)|Titu Flaviu Clemente]] y [[Marcu Arrecino Clemente (prefeutu 70)|Marcu Arrecino Clemente]].<ref group="n.">Anque ye probable que M. Arrecino Clemente fuera exiliado en llugar de ser executáu.</ref> El fechu de que dalgunos d'estos homes fueren asesinaos en [[83]]/[[85|5]] desacreditan la parte de la obra de Tácito na que l'historiador da testimoniu de la esistencia d'un reinu del terror» a finales del so reináu. Según Suetonio, aquellos de los qu'abarruntaba l'emperador yeren declaraos culpables de corrupción o de traición.
Jones compara les execuciones qu'ordenó Domicianu coles que se llevaron a cabu mientres el reináu del emperador [[Claudio]] ([[41]]-[[55]]), faciendo fincapié nel fechu de que, anque Claudio asesinara a 35 senadores y a 300 miembros del ''ordo equester'', foi divinizáu pol Senáu y entá se-y recuerda como unu de los meyores emperadores de la hestoria del Imperiu romanu.<ref name=jones-192>Jones (1992), p. 192</ref> Domicianu, anque incapaz de llograr el sofitu de l'aristocracia, trató de neutralizar la oposición procedente de les
=== Muerte ===
Llinia 218:
Nun caben duldes qu'el so eficiente programa económicu alzó a la moneda romana a valores que nun volvería algamar.
Per otra parte, los estudios de Jones (op.cit.) sostienen que cesaron les persecuciones desenvueltes sobre les minoríes relixoses, inclusive sobre xudíos y cristianos.<ref name=gowing-domitian-review /> Pa llegar a esa conclusión, Jones llindar a descalificar toles fontes anteriores, ensin apurrir nenguna qu'implique una
Ciertu historiadores llamen a esta hipotética yera'l «Renacimientu Flavio».<ref name=jones-72 /> La propaganda relixosa, militar y cultural diba empuesta a fomentar el [[cultu a la personalidá cultu a la so personalidá]]; llevantó poderoses estructures con cuenta de que'l pueblu recordara los llogros de la so dinastía, celebró ellaboraos trunfos pa crease una imaxe d'emperador guerreru,<ref name=jones-127 /> se autonombró censor perpetuu y controló conducentemente la moral público y privao.<ref name=jones-106 /> Tamién s'implicó personalmente en toles cañes de la so alministración, faciendo que cesara la corrupción esistente ente los funcionarios públicos. Lo malo de la so censura ye qu'implicaba una total anulación de la llibertá d'espresión; amás, mientres el so reináu caltuvo una opresiva actitú escontra'l senadores. Penábase la [[bilordiu]] col esiliu o la muerte, anque por cuenta de la so naturaleza sospechosa aceptaba información de [[delator]]es con cuenta de formular falses acusaciones de traición sobre los sos enemigos.<ref name=jones-180>Jones (1992), p. 180</ref>
| |||