Diferencies ente revisiones de «Adolescencia»

La [[Organización Mundial de la Salú]] (OMS) envalora qu'una de cada cinco persones nel mundu ye adolescente, 85 per cientu d'ellos viven en países probes o d'ingresos medios, y alredor de 1,7 millones d'ellos muerren cada añu.<ref name=boletin>Secretaría de Salú. Direición Xeneral d'Información en Salú. Adolescents mortality. ''Bol. Méd. Hosp. Infant. Méx.'' [online]. 2005, ''62''(3), [Últimu accesu 19 d'abril de 2008], pp. 225-238. Disponible en: [http://scielo.unam.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1665-11462005000300010&lng=en&nrm=iso] ISSN 1665-1146.</ref> La [[Organización Mundial de la Salú|OMS]] define la ''adolescencia'' como la etapa entendida ente los 10 o 11 años hasta los 19 años, y considera dos fases: la ''adolescencia temprana'', de los 10 o 11 hasta los 14 o 15 años, y la ''adolescencia tardida'', de los 15 a los 19 años.<ref name=añales>M Rodríguez Rigual. [https://web.archive.org/web/20090121012555/http://db.doyma.es/cgi-bin/wdbcgi.exe/doyma/mrevista.fulltext?pident=13048412 Mesa redonda: Adolescencia - Necesidá de creación d'unidaes d'adolescencia] {{n'idioma|ye}}. ''An Pediatr'', 2003; ''58'':104-106. Últimu accesu 19 d'abril de 2008.</ref> Sicasí, la condición de mocedá nun ye uniforme y varia según el grupu social que se considere aptu.

 

L'adolescencia caracterizar pola crecedera física y desenvolvimientu psicolóxicu, y ye la fase del desenvolvimientu humanu asitiada ente la [[infancia]] y la [[adultu|edá adulta]]. Esta transición tien de considerase un fenómenu biolóxicu, cultural y social.

 

Caracterizar por un agrandamientu nel texíu glandular per debaxo de la [[areola]], consecuencia de l'aición de los [[estróxenu|estróxenos]] producíos pol [[ovariu]]. La edá d'apaición ye dempués de los 8 años; puede ser unillateral y permanecer asina por un tiempu, y casi siempres ye doliosu a la simple fregadura. Al avanzar l'adolescencia, el desenvolvimientu mamariu, amás de ser cuantitativu, ye cualitativu: la areola faise más escura y más grande, y sobresal del texíu circundante, aumenta'l texíu glandular, adquierse la forma definitiva, xeneralmente cónica, y desenvuélvense los [[canalículo]]s. Puede haber crecedera asimétrica de les mames.

 

 

Los [[aparatu xenital|xenitales]] y les [[gónada|gónades]] camuden d'aspeutu y configuración. Los llabios mayores aumenten de vascularización y aumenta la cantidá de folículos pilosos, hai estrogenización inicial de la mucosa vaxinal, los ovarios y el cuerpu del [[úteru]] aumenten en tamañu. Les [[trompa uterina|trompes de Falopio]] aumenten dempués de tamañu, y aumenta el númberu de plegues na so mucosa. Los [[llabios (xenitales)|llabios menores]] desenvuélvense, los llabios mayores vuélvense depués delgaos y se pigmentan y crecen, pa cubrir el introito. La natura algama una fondura de 8&nbsp;cm y, depués, de 10–11&nbsp;cm. Por efeutos estrogénicos, la mucosa tórnase más gruesa, les célules aumenten el so conteníu de [[glucóxenu]] y el [[pH]] vaxinal pasa de neutru a ácidu un añu antes de la primer menstruación (conocida col nome de ''[[menarquia]]'' o ''menarca'').

 

=== Altor: l'estirón de l'adolescencia ===

 

Anguaño considérase que la medría na velocidá de crecedera ye'l primer signu d'entamu de la pubertá nes neñes, anque ye más bono de visualizar dichu cambéu nel [[botón mamariu]]. La crecedera corporal nun ye homoxéneu, polo xeneral apréciase un gradiente distal:proximal, esto ye, los [[pie]]s y les [[mano]]s crecen primero que les [[pierna|piernes]] y los [[antebrazu|antebrazos]], y éstos facer primero que los [[zanca|zanques]] y los [[brazu|brazos]]. La [[articulación del cadril|cadril]] crez primero que los [[costazu|costazos]] y el tueru, qu'acompáñase d'una [[epífisis]] vertebral transitoria. Tolos órganos participen nel estirón de la crecedera, sacante la [[cabeza]], el [[timu]], el texíu linfático y la [[grasa]] subcutánea. L'entamu del estirón ye variable n'edá, polo que los padres o l'adolescente puede manifestar esmolición por una supuesta precocidá o retardo na crecedera. Les [[nutrición|necesidad nutricionales]] fáense más intenses, hai [[disimetría]] fisiolóxica que causa cierta torpeza motora, aumenta'l metabolismu del [[calciu]] nel periodu de crecedera rápida.