Diferencies ente revisiones de «Idioma feniciu»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques: -"directu" +"direutu"
m Preferencies llingüístiques: -"característica" +"carauterística"
Llinia 109:
 
;Vocales
La conocencia del sistema vocálicu feniciu ye bien imperfectu daes les característiquescarauterístiques del [[alfabetu feniciu]]: mientres gran parte de la so esistencia, la escritura fenicio nun espresó ningua vocal n'absolutu, ya inclusive en surdiendo los sistemes de notación vocálica casi a la fin de la so hestoria, nunca llegaron a aplicase sistemáticamente a los términos nativos. Créese que'l feniciu tenía les vocales curties {{IPA|/a/}}, {{IPA|/i/}}, {{IPA|/o/}} y les vocales llargues {{IPA|/aː/}}, {{IPA|/iː/}}, {{IPA|/oː/}}, {{IPA|/yː/}}, {{IPA|/oː/}}.<ref name="Hackett, Joe Ann 2008. P.87">{{cita llibru |autor=Hackett, Joe Ann |añu=2008 |capítulu=Phoenician and Punic |títulu=The Ancient Languages of Syria-Palestine and Arabia |editor=Roger D. Woodard |páxina=87}}</ref><ref>{{cita llibru |autor=Segert, Stanislav |añu=1997 |títulu=Phonologies of Asia and Africa: (including the Caucasus) |capítulu=Phoenician and Punic phonology |editor=Alan S. Kaye; Peter T. Daniels |páxina=60}}</ref> Los diptongos protosemíticos {{IPA|/aj/}} y {{IPA|/aw/}} realizábense como {{IPA|/yː/}} y {{IPA|/oː/}}, daqué que tuvo d'asoceder primero que n'[[idioma hebréu|hebréu bíblicu]], una y bones les vocales llargues resultantes nun se noten con signos semivocálicos (''bēt'', «casa» escribíase 𐤁‏𐤕‏, ''bt'' n'oposición al hebréu bíblicu בית ''byt'').
 
El cambéu fonéticu más llamativu del feniciu ye la llamada «inflexón cananea», que comparte parcialmente col hebréu bíblicu, anque en feniciu'l fenómenu foi más fuerte. Asina, los soníos {{IPA|/aː/}} y {{IPA|/aw/}} del [[llingües semítiques noroccidentales|protosemítico noroccidental]] nun se cerraron hasta {{IPA|/oː/}} como en [[hebréu tiberiano]], sinón en {{IPA|/oː/}}. La {{IPA|/a/}} acentuada protosemítica, que dio {{IPA|/aː/}} n'hebréu tiberiano, pasó en feniciu a {{IPA|/oː/}}. Esti fenómenu queda probáu poles trescripciones llatines y grieges como ''rūs'' pa 𐤓‏𐤀‏𐤔‏ «cabeza» (n'hebréu tiberiano ''rōš'', ראש) o {{versalita|σαμω}} ''samō'' por 𐤎‏𐤌‏𐤏‏ «oyó» (n'hebréu tiberiano ''šāmāʻ'', שמע). De manera similar, saber por inscripciones griegues que la pallabra 𐤏‏𐤋‏𐤌‏ «eternidá» tenía de pronunciase ''ʿūlōm'', correspondiendo al hebréu bíblio ''ʿōlām'' y al protosemítico ''ʿālam''. La ''Y'' utilizada n'inscripciones griegues y llatines al escribir pallabres como {{versalita|υς}}‏, ''ys'' «que (realativo)» y {{versalita|yth}} «con», puede querer denotar una vocal [[schwa]] amenorgada.<ref name="Segert, Stanislav P. 175">{{cita llibru |autor=Segert, Stanislav |capítulu=Phoenician and the Eastern Canaanite languages |editor= Robert Hetzron |títulu= The Semitic Languages |páxina=175}}</ref> Ésta apaecería na sílaba anterior a la tónica nos verbos, y dos sílabas antes de la tónica nos sustantivos y axetivos,<ref name="hackett88"/> ente que n'otros caos, como'l {{versalita|chyl}} o inclusive {{versalita|chil}} por 𐤊𐤋‏ (''kull'', «tou») de la obra ''Poenulus'', podríen interpretase como un pasu más nel cambéu vocálicu como resultáu d'adelantrar la {{IPA|[y]}} y la consecuente deslabalización de {{IPA|/o/}} y {{IPA|/oː/}}.<ref name="hackett88">{{cita llibru |autor=Hackett, Joe Ann |añu= 2008 |capítulu= Phoenician and Punic |títulu= The Ancient Languages of Syria-Palestine and Arabia |editor=Roger D. Woodard |páxina=88}}</ref><ref name="segert61">{{cita llibru |autor=Segert, Stanislav |añu= 1997 |capítulu= Phoenician and Punic phonology |títulu= Phonologies of Asia and Africa: (including the Caucasus) |editor= Alan S. Kaye; Peter T. Daniels |páxina=61}}</ref> La vocal curtia {{IPA|/*i/}} en sílabas orixinalmente llibres amenorgar a {{IPA|[y]}} y darréu allargóse en posición tónica.<ref name="hackett88"/>
Llinia 331:
;Patrones derivaos
* '''N''' o '''Nipʿa el''' (pasivu o reflexivu): na forma sufijada sigue'l ritmu ''niqtal'', anque na forma prefijada pierde la 'n' al asimilase a la consonante siguiente, que se doblar, dando'l ritmu ''yiqqatel''.<ref name="krahmalkov151s"/>
* '''D''' o '''Piʿʿel''' (intensivu activu): na forma sufijada sigue'l ritmu ''qittel'', na forma prefijada ''yaqattil'', nel imperativu y l'infinitivu constructo ''qattil'', nel infinitivu absolutu ''qattōl'' y nel participiu ''maqattil'', siendo característicacarauterística la consonante medial doblada.<ref name="hackett97">{{cita llibru |autor=Hackett, Joe Ann |añu= 2008 |capítulu= Phoenician and Punic |títulu= The Ancient Languages of Syria-Palestine and Arabia |editor= Roger D. Woodard |páxina=97}}</ref> El so patrón pasivu denominar ''Dp'' o ''Puʿʿa el'' y sigue el ritmu ''quttal''.
* '''Y''' o '''Hipʿil''' (causativu activu): na forma sufijada sigue'l ritmu ''yiqtil'' (''ʾiqtil'' en púnicu), na prefijada y l'infinitivu ''yaqtil'' y nel participiu ''maqtil'' o, siquier en púnicu tardíu ''miqtil''.<ref name="hackett97"/> El so patrón pasivu denominar ''Yp'' o ''Hopʿa el'' y sigue el ritmu ''yuqtal''.
* '''tD''' o '''Yitpeʿel''' (intensivu o reflexivu de Piʿel): na forma sufijada sigue'l ritmu ''yitqettel''.<ref name="krahmalkov151s"/><ref name="hackett99">{{cita llibru |autor=Hackett, Joe Ann |añu= 2008 |capítulu= Phoenician and Punic |títulu= The Ancient Languages of Syria-Palestine and Arabia |editor= Roger D. Woodard |páxina=99}}</ref>