Diferencies ente revisiones de «Königsberg»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Hamburgo +Hamburgu)
m Correición de topónimos
Llinia 1:
{{Otros usos|KaliningradoKaliningráu|ver l'artículu col nome actual de la ciudá}}
{{Ficha d'entidá subnacional
|nome completu = Königsberg
Llinia 32:
}}
 
'''Königsberg''' foi la capital de [[Prusia Oriental]] dende la Baxa Edá Media hasta 1945, cuando foi tomada polos [[Xunión Soviética|soviéticos]] y renombrada como '''[[KaliningradoKaliningráu]]''', capital del actual [[óblast de KaliningradoKaliningráu]]. Fundada pola [[Orde Teutónica]], foi una importante ciudá portuaria asitiada nun enclave na desaguada del ríu [[Pregel]], que desagua na [[llaguna del Vístula]], comunicáu de la mesma col [[mar Bálticu]] pol [[estrechu de Baltiysk]].
 
El significáu lliteral del nome antiguu de la ciudá ye 'Monte del Rei'. Nel dialeutu [[baxu alemán]] local, faláu por munchos de los sos antiguos habitantes alemanes, el nome yera Königsbarg (pronunciáu [kʰyˑnɪçsbɒɐç]). Otros nomes inclúin rusos "Кёнигсберг" vieyos prusianos: Kunnegsgarbs, Königsberg, lituanu: Karaliaučius, polacu: Królewiec, y el nome oficial de Rusia y la corriente moderna, KaliningradoKaliningráu.
 
Königsberg foi fundada en 1255 nel sitiu de l'antigua vieya Twangste, asentamientu prusianu de los caballeros teutónicos mientres les [[Cruzaes báltiques|Cruzaes del Norte]], y foi nomáu n'honor al rei Ottokar II de Bohemia. Con un puertu nel Mar Bálticu, la ciudá convirtióse darréu na capital de la so [[Estáu monásticu de los Caballeros Teutónicos|estáu monásticu]] y a partir de 1525 foi la capital del [[Ducáu de Prusia]] hasta que la capital treslladar a Berlín en 1701. A partir d'entós y hasta 1945, foi la capital de la rexón de la Prusia y darréu d'Alemaña, provincia de Prusia Oriental.
Llinia 42:
Ente los sieglos XIII y XX, los habitantes falaben predominantemente alemán, pero la ciudá multicultural tamién tuvo una fonda influencia nes cultures lituana y polaca. La ciudá yera un centru editorial de la lliteratura en llingua polaca y del luteranismu polacu. La primer traducción al polacu del Nuevu Testamentu foi impresa na ciudá en 1551. Amás, el primer llibru n'idioma lituanu y el primer catecismu luteranu fueron impresos en Königsberg en 1547. Sol réxime nazi, les minoríes xudíes y polaques fueron clasificaes como subhumanas y escorríes poles autoridaes. La ciudá allugó a miles de persones internaes de fe xudía que se vieron obligaes a realizar xeres nes condiciones más deplorables mientres la [[Segunda Guerra Mundial]]. La ciudá tamién allugó a prisioneros de guerra rusos.
 
Pal final de la guerra, Königsberg foi gravemente estropiada polos bombardeos aliaos en 1944 y mientres el so asediu en 1945. La ciudá foi prindada y anexada pola [[Xunión Soviética]]. La so población alemana foi espulsada, y la ciudá repoblar con rusos y otros de la Xunión Soviética. De volao rusificado como Kyonigsberg (Кёнигсберг), que pasó a llamase "[[KaliningradoKaliningráu]]" en 1946 n'honor del líder soviéticu [[Mijail Kalinin]]. Agora ye la capital de la rexón de KaliningradoKaliningráu de [[Rusia]], un área dafechu aisllada per tierra del restu de Rusia.
 
== Historia ==
[[Archivu:Hanse Königsberg.png|thumb|left|120px|Bandera Hanseática de Königsberg.]]
KaliningradoKaliningráu foi fundada col nome de ''Königsberg'' en [[1255]] pol rei [[Ottokar II de Bohemia]], qu'allegó n'ayuda de los caballeros de la [[Orde Teutónica]] mientres la conquista y [[cristianización]] de la rexón histórica de [[Prusia]], ocupada polos pueblos bálticos. Mientres gran parte de la [[Edá Media]] foi miembru de la [[Lliga Hanseática]].
El nome provien de ''König'' = ''rei'' y ''Berg'' = ''monte'', puede dicise que significa "Monterreal" o "Monterrey", n'alemán; anque la traducción lliteral sería "Monte del Rei".
Mientres el [[sieglu XIX]] y bien entráu'l [[sieglu XX]], n'ediciones académiques se [[llatín|latinizaba]] Königsberg, capital de la Prusia Oriental, como ''Regimonte''.<ref name=regimonte>{{cita web |url = http://wikilengua.fundeu.es/index.php/Top%C3%B3nimos_estranxeros_hist%C3%B3ricos |títulu = Topónimos estranxeros hestóricos |fechaacceso = [[17 d'ochobre]] de [[2008]] |urlarchivo = https://web.archive.org/web/20090211023502/http://wikilengua.fundeu.es/index.php/Top%C3%B3nimos_estranxeros_hist%C3%B3ricos |fechaarchivo = 11 de febreru de 2009 }}</ref>
Llinia 88:
==Cocina==
 
Königsberg yera conocíu dientro d'Alemaña pola so cocina rexonal única. Un platu popular de la ciudá yera Königsberger Klopse, qu'inda se fai anguaño en dellos restoranes d'especialidaes en KaliningradoKaliningráu y l'Alemaña actual.
 
Otros alimentos y bébores orixinaria de la ciudá inclúi:
Llinia 99:
==Fortificaciones==
 
Les fortificaciones de l'antigua capital de Prusia Oriental Königsberg (güei KaliningradoKaliningráu) consten de numberoses muralles, fuertes, baluartes y otres estructures. Componen el Primeru y la Segunda Petrina Defensiva, construyíu en 1626-1634 y 1843-1859, respeutivamente. Los 15 metros d'espesura de la Primer Petrina foi alzáu por cuenta de la vulnerabilidá de Königsberg mientres les guerres polacu-suecu. La Segunda Petrina construyir en gran midida nel llugar de la primera, que taba nun mala traza. La nueva petrina incluyida doce baluartes, trés revellines, siete banco d'escombros y dos fortaleces, taba arrodiáu por un foso d'agua. Diez puertes de lladriyu sirvieron como entraes y pasaxes al traviés de les llinies defensives y taben forníos con pontes móviles.
 
== Personaxes destacaos nacíos en Königsberg ==
Llinia 134:
!width="80 px" style="background:Lavender; color:Black"|Nome
|-
|Portugués||KaliningradoKaliningráu
|-
|Español||[[KaliningradoKaliningráu]]
|-
|Croata||Kalinjingrad
Llinia 161:
== Ver tamién ==
 
* [[KaliningradoKaliningráu]]
* [[Ducáu de Prusia]]
* [[Prusia Oriental]]
Llinia 168:
* [[Problema de les pontes de Königsberg]]
* [[Immanuel Kant]]
*[[Parque Central (KaliningradoKaliningráu)]]
 
== Notes y referencies ==
Llinia 176:
 
{{commons|Kaliningrad|Königsberg}}
* [http://members.upc.nl/joostr/PLAN-ORTE-KOENIGSBERG.htm Mapa interactivo con semeyes de Königsberg y agora KaliningradoKaliningráu]
 
{{Tradubot|Königsberg}}