Diferencies ente revisiones de «Llingües de Méxicu»
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición |
m Iguo apostrofación |
||
Llinia 135:
|align=right|8739
|-
|[[Llingües tequistlatecas|Chontal
|align=right|5534
|-
Llinia 804:
|-
| colspan=3 rowspan=2 style="background:#EFEFEF;" | '''[[llingües tequistlatecas|Tequistlateco-chontales]]'''
| style="background:white;" | [[idioma chontal
| rowspan=2 style="background:white;" | Oaxaca
|-
Llinia 913:
| rowspan=9 style="background:#EFEFEF;" | '''[[Llingües mixe-zoqueanas|Mixe-zoqueano]]'''
| rowspan=4 style="background:#EFEFEF;" | '''[[llingües mixeanas|Mixeano]]'''
| style="background:#EFEFEF;" | '''[[Idioma mixe|Mixe
| style="background:white;" | Variedaes mixes de la sierra de Juárez
| style="background:white;" | Sierra de Juárez (Oaxaca)
Llinia 1092:
Na actualidá, esisten comunidaes llingüístiques onde menos del 10 % de los sos miembros falen puramente la llingua amerindia. Ye'l casu de la comunidá llingüística de los [[chontales de Tabasco]], qu'apenes presenten un 0,13 % de monollingües del total. Sígen-yos los yaquis (0,33 %) [[mazahua|mazahues]] —grupu étnicu del estáu de Méxicu, caracterizáu pola so temprana integración na rede económica de grandes ciudaes como [[Méxicu, D.F.]] y [[Toluca de Lerdo|Toluca]]—, con 0,55 % de monollingües; y los [[Mayu (pueblu)|mayos]] de Sonora y Sinaloa, con 1,78 %. Les comunidaes cola mayor cantidá d'indíxenes monollingües son tamién aquelles onde l'analfabetismu ye más eleváu o que'l so territoriu étnicu tradicional alcontrar nes rexones más marxinaes de Méxicu. Tal ye'l casu de los amuzgos de Guerrero y Oaxaca, con 42 % de monollingües y 62 % d'analfabetismu; los tzeltales y tzotziles de los Altos de Chiapas, con 36,4 % y 31,5 % de monollingües respeutivamente; y los tlapanecos del Monte de Guerrero, con 31,5 % de monollingüismu.
N'años recién, delles comunidaes llingüístiques indíxenes de Méxicu entamaron campañes de rescate y revalorización de les sos propies llingües. Quiciabes la esceición sían los zapotecos de Juchitán, nucleu urbanu
Pero lo xeneral ye que les llingües indíxenes sigan apostraes a la vida familiar y comuñal. Un exemplu notable ye'l de los [[Pueblu otomí|otomí]]es de delles rexones del [[valle del Mezquital]]. Estos grupos negáronse a recibir instrucción na so propia llingua, cuidao que esos son conocencies que pueden aprendese «na casa», y que finalmente van escarecer d'utilidá práutica na vida futura de los educandos. Lo que soliciten los padres en casos d'esti tipu ye que l'alfabetización de los neños indíxenes sía en llingua española, cuidao que ye un idioma que van precisar pa rellacionase en llugares distintos de la comunidá d'orixe. Porque anque la llei mexicana alzara al rangu de llingües nacionales a les llingües indíxenes (más conocíes pol común de los mexicanos como ''dialeutos'', pallabra emplegada nel sentíu de que «nun son verdaderes llingües»), el país escarez de mecanismos pa garantizar l'exerciciu de los derechos llingüísticos de los indíxenes. Por casu, los materiales editaos (testos o fonogramas) nestos idiomes son bien pocos, los medios de comunicación nun empresten espacios pal so espardimientu, salvu dalgunes [[Radiodifusión|aparques]] creaes pol sumíu ''Institutu Nacional Indixenista'' (actual [[Comisión Nacional pal Desenvolvimientu de los Pueblos Indíxenes]] o CDI) en zones con amplia población falante d'idiomes indios; y porque, finalmente, la mayor parte de la sociedá mexicana comunicar n'español.
Llinia 1101:
* chinanteco central so *
chontal
[[idioma ayapaneco|ayapaneco]]
* [[idioma chochu|chochu o chocholteco]]
| |||