Diferencies ente revisiones de «Xuan l'Apóstol»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Correición de testu: -"lápiz" -"llapiceru" |
m Iguo testu: -"siríaco" +"siríacu |
||
Llinia 147:
como evidencia de que yá se treslladó a otra comunidá cristiana.
La interpretación de que Juan l'Apóstol morrió mártir en Palestina un pocu más palantre, ente los años 60 y 70 d.C., tendría como principal supuestu testigu a [[Papías de Hierápolis]]. Dizse que Papías narró nel segundu llibru de la so obra que los dos fíos de Zebedeo fueron muertos polos xudíos. [[Eusebio de Cesarea]], qu'utilizó'l llibru de Papías, nun diz nada al respeutu. Pero nun manuscritu de los sieglos VI-VIII hai un estractu de la ''Hestoria Cristiana'', compuesta en Panfilia escontra l'añu 430 por Filipu de Side. Nél lléese: «Papías afirma, nel segundu llibru, que Juan el Teólogu y Santiago, el so hermanu, fueron muertos polos xudíos». Idéntica noticia procedente, ensin dulda, de la mesma fonte apaez nun manuscritu de les ''Cróniques'' de Georgio Hamartolo (sieglu IX): «Papías, obispu de Hierápolis, que viera a aquél (Juan l'Apóstol), cuenta nel segundu llibru de les pallabres del Señor, que foi muertu polos xudíos, cumpliéndose asina, nél y nel so hermanu, la profecía de Xesús (''Marcos'' 10, 38-39).» Esti últimu cronista, a diferencia de Papías, asitia la escena del martiriu en Éfeso, y en tiempu posterior al regresu de Patmos (nel añu 96).<ref group="Nota">Como comenten dellos críticos y refierse en detalle más palantre, la presunta información de Papías vese confirmada por: (1) el Martiroloxu
Pero, según el teólogu alemán Wikenhauser, la información atribuyida a Papías ye más que dudosa.<ref name = "Wikenhauser"/>{{su|p=pp. 20-23}} El solu títulu de «Teólogu» que s'axudica a Juan l'Apóstol ye un títulu que solo s'usó muncho más tarde na Ilesia griega. Yá esto demuestra que nun tamos en condiciones de saber qué foi realmente lo qu'escribió Papías. Y nun ye casualidá que Ireneo de Lyon y Eusebio de Cesarea, lleendo en tientes la so obra, nun fixeren mención d'esti pasaxe. Si realmente atoparen en Papías lo que diz Filipu de Side, de xuru lo aprovecharíen como argumentu escelente a favor de la so tesis de la residencia de Juan l'Apóstol en Éfeso. Güei, nengún historiador seriu atrever a desacreditar a Ireneo de Lyon y a Eusebio pa favorecer una hipótesis de Filipu de Side, que la so obra amenorgar a la d'un compilador carente de discernimiento críticu. Esta posición ye compartida por otros autores que, entá teniendo en cuenta l'antigüedá de ciertes tradiciones llitúrxiques qu'aluden al martiriu tempranu de Juan l'Apóstol, considerar errónees.<ref>{{Cita llibru |apellíos= Davies|nome= William David|apellíos2= Allison, Jr. |nome2= Da-y C. |títulu= A Critical and Exegetical Commentary on the Gospel According to Saint Matthew |serie= International Critical Commentary Series |volume= Vol. 3 |añu= 2004 |añu-orixinal= 1997|llugar= New York (EE. UU.)|editorial= T & T Clark International|páxines= 90-92|idioma= inglés|isbn= 0-567-08518-X}}</ref>
Llinia 184:
=== Tesis sobre'l martiriu de Juan l'Apóstol ===
Al igual qu'asocede con otres tradiciones orales o escrites rellacionaes con persones de tiempos antiguos, nun esisten pruebes documentales o arqueolóxiques de que l'episodiu del martiriu de Juan l'Apóstol ensin siguir de muerte tuviera llugar en Roma, o en Éfeso, o que seya la resultancia d'una ellaboración posterior.<ref>{{Cita llibru |apellíu= Dreyfus| nombre= Paul| título= San Juan: Tres les buelgues del Evanxelista |añu= 2000|llugar= Fuenlabrada, Madrid (España)|editorial= Ediciones Pallabra|páxina= 278|isbn= 84-8239-474-6}}</ref> Tampoco esisten evidencies direutes que lo descalifiquen, polo cual tou resumir a hipótesis y argumentaciones a favor y en contra, según el autores. Sicasí, hai una cuestión subxacente a la tema del martiriu de Juan en sí: ye'l cumplimientu de la frase profética de Xesús a los dos fíos de Zebedeo: «La copa que yo voi beber, sí la beberéis y tamién vais ser bautizaos col bautismu con que yo voi ser bautizáu». Esto foi investigáu por [[Marie-Émile Boismard]], quien afondó en numberosos elementos patrísticos y llitúrxicos d'interés.<ref name="Boismard1"/><ref group="Nota">Bona parte de los autores considera que'l martiriu de Juan en Roma tien tintes llexendarios. Sicasí, el discutiniu sobre'l presuntu martiriu de Juan persiste. Esi discutiniu se enarbola a principios del sieglu pasáu, sobre la base de [[martiroloxu|martiroloxos]] antiguos nos que s'acomuñar el martiriu de [[Santiago'l mayor]] col martiriu de Juan l'Apóstol. Como se mentó enantes, [[Marie-Émile Boismard]] sofita la hipótesis del presuntu martiriu tempranu de Juan l'Apóstol (quiciabes un martiriu contemporaneu al del so hermanu Santiago'l mayor). Más allá de la so postura intelectual, Boismard presenta numberosos elementos dignos de considerancia. Empieza per destacar que la tradición del martiriu de Juan l'Apóstol nun puede ser infravalorada yá que s'atopa presente n'autores antiguos sólidos, como [[Gregorio de Nisa]] y [[Juan Crisóstomo]], ente otros. Ello ye que el martiriu de Juan paez ser conocíu y honráu al par del del so hermanu Santiago'l mayor. N'efectu, la base indiscutible qu'enconta la hipótesis de Boismard ye que Xesús profetiza a los dos fíos de Zebedeo que «beberíen la mesma copa qu'él y que seríen bautizaos col bautismu con qu'él sería bautizáu» (ver: {{biblia|Marcos|10:35-40}}), en referencia direuta al martiriu. El significáu de la mota» o «copa» prometida por Xesucristo al fíu de Zebedeo ye'l mesmu qu'el de la mota» frente al cual Xesús siente medrana nel momentu d'agonía nel güertu de Getsemani, darréu enantes de la so pasión y muerte: «Padre, si quies, estrema de mi esta copa; pero nun se faiga la mio voluntá, sinón la tuya» (ver: {{biblia|Lucas|22:42}}, {{biblia|Mateo|26:38-39}}, {{biblia|Marcos|14:36}}). La mota o copa ye símbolu del sacrificiu, del martiriu, en concordanza col simbolismu paganu d'el sangre de la víctima esparnada sobre l'altar, ente que'l bautismu nel so significáu del orixinal griegu, fai referencia a la inmersión nun abilsu de sufrimientu.
L'episodiu de Xesús profetizando'l martiriu de los dos fíos de Zebedeo, Juan y Santiago el Mayor, inspiró les lliturxes de los primeros sieglos y les homilíes de les festividaes d'estos dos apóstoles. Boismard busca confirmar que Juan l'Apóstol foi celebráu como un mártir, como s'indica nos primeros martiroloxos (nel Calendariu Cartaxinés, nel ''Martyrologium hieronymianum'' y nos llibros llitúrxicos galicanos, ente otros). La fecha esacta de la so conmemoración primitiva, unos díes dempués de la [[Navidá]], reafita que, n'efectu, cuntábase-y ente los mártires. Por casu, nel «[[martiroloxu]] de Edessa» («martiroloxu
Polo xeneral, la reticencia más perceptible nun se refier a la tradición del martiriu de Juan en sí mesmu, sinón a la clase de martiriu y el so desenllaz. N'efectu, el relatu relativamente tardíu de [[Tertuliano]], implica que l'apóstol sufrió un supliciu ensin «derramamiento de sangre», esto ye, «ensin muerte». Per otra parte, ye dignu de mención que la pallabra griega ''martyría'' fai alusión al testimoniu, pero non necesariamente siguíu de muerte, daqué que cuadraría cola proposición de que Juan l'Apóstol sobrevivió al supliciu.</ref>
Llinia 581:
Nel [[ritu armeniu]] celebrar a los «Santos Apóstoles Santiago y Juan, "Fíos del Truenu"», usualmente el [[29 d'avientu]].<ref>{{cita web |url= http://www.armenianchurch.org/index.jsp?sid=1&id=15830&pid=33 |títulu= 2011 Liturgical Calendar |fechaacceso=2 de mayu de 2011|autor= The Armenian Church |fecha= 2011| idioma= inglés}}</ref>
Nel [[Ilesia ortodoxa siria|ritu ortodoxu
Pela so parte, el ''Synaxarium'' de la Ilesia Ortodoxa Copta conmemora la partida de San Juan l'Evanxelista y Teólogu» nel cuartu día del mes tobi (quintu mes del calendariu coptu). Considera como añu de la so partida'l 100 d.C., y afirma qu'él pedricó en Éfeso, ciudá habitada por xente de dura cerviz, acompañáu pol so discípulu, [[Prócoro|el diáconu Prócoro]]. El Synaxarium coptu establez que San Juan l'Evanxelista vivió más de 90 años, y que solía ser lleváu a les xuntes de los creyentes, según lo comentao per San Jerónimo más arriba. Atribúyen-y l'Evanxeliu que lleva'l so nome, según el Llibru del Apocalipsis, y los trés epístoles joánicas. La Ilesia copta señala que Juan morrió en Éfeso a una edá avanzada.<ref name="Enciclopedia"/>
| |||