Diferencies ente revisiones de «Reinu del Ponto»

El so nome deriva de ''Ponto Euxino'', nome que dieron los griegos [[Xonia|xonios]] al mar Negru. Gradualmente, el territoriu identificar con esi nome y en dalgún momentu del [[sieglu III e.C.|sieglu III&nbsp;a.&nbsp;C.]] amenorgar a Ponto, que significa a cencielles ''mar''. Lo más probable ye que'l nome de Ponto nun fuera orixinalmente el nome propiu del reinu: llegó a selo solo mientres el reináu del últimu rei ([[Mitrídates VI]]), coincidiendo col so cenit y mayor espansión; lo que provocó una serie de guerres cola [[República romana]] conocíes como [[guerres mitridáticas]].<ref>''La Republica romana'',Isaac Asimov,pag páx.55</ref><ref>[http://lexicorient.com/y.o/pontus.htm Looklex enciclopedia n'inglés]</ref> Dempués de la muerte de Mitrídates VI, el reinu foi desmanteláu por [[Imperiu romanu|Roma]] nel añu [[63 e.C.|63&nbsp;a.&nbsp;C.]]

Nel so orixe foi una [[Sátrapa|satrapía]] del [[Imperiu aqueménida]], consolidada pol sátrapa [[Ariobarzanes II de Cíos]] nel añu [[363 e.C.|363&nbsp;a.&nbsp;C.]], que consiguió someter a les tribus del interior y estabilizar la satrapía. El porvenir de la rexón foi alteriáu radicalmente cuando nel añu [[334 e.C.|334&nbsp;a.&nbsp;C.]] [[Alexandru Magnu]] empecipió les sos campañes en [[Anatolia]].<ref>La República Romana Isaac Asimov: ''Al este y sudeste de Bitinia había una serie d'otros reinos, tolos cualos fueren creaos dempués de la muerte d'Alexandru Magnu. Sobre la mariña oriental del mar Negru, por casu, taba'l Ponto, que tomó'l so nome del nome griegu del mar Negru''.</ref> Tres les batalles del [[Batalla de Gránico|Gránico]] y d'[[Batalla de Issos|Issos]] el poder de Persia n'[[Anatolia|Asia Menor]] derrumbóse. La satrapía del Ponto nun foi primeramente ocupada polos exércitos griegos, xenerándose un vacíu de poder que consolidó a [[Mitrídates II de Cíos]] como gobernador.<ref>''La República Romana'', pag páx.55; Isaac Asimov</ref>

Nel añu [[120 e.C.|120&nbsp;a.&nbsp;C.]], tres dellos años de rexencia de la so madre, llegó al tronu [[Mitrídates VI]]. N'asesinando a la so madre y al so hermanu, siguió cola política expansionista del so padre, intentando unificar toles tierres a veres del Mar Negru: [[Bitinia]], [[Táurica]] y [[Capadocia]]. Colos recursos necesarios y un exércitu capaz, empecipió un programa d'espansión principalmente na direición opuesta a los dominios romanos.<ref>Isaac Asimov:''La Republica Romana''. pag páx.55. [https://web.archive.org/web/20120710221353/http://bibliodelsur.unlugar.com/ebooks/asimov__repub_romana.pdf]</ref> Rápido apoderóse de la [[Cólquide]], la llexendaria tierra a la que llegaron [[Jasón]] y los [[argonautas]] pa llograr el [[vellocino d'oru]]. Estendió'l so poder poles mariñes septentrionales del mar Negru onde, seis siglos antes, estableciérense ciudaes griegues no que ye agora la Península de Crimea, formando'l [[Reinu del Bósforo]], al que tomó como protectoráu nel añu [[115 e.C.|115&nbsp;a.&nbsp;C.]] pola so incapacidá de defendese ante les incursiones [[escitas]].<ref>[http://web.archive.org/web/http://es.encarta.msn.com/encyclopedia_761552144/C%C3%B3lquida.html Encarta Cólquida]</ref> Afirmó la dominación del Ponto sobre Galacia y Capadocia y formó una estrecha alianza col [[Reinu d'Armenia]]. Nel añu [[91 e.C.|91&nbsp;a.&nbsp;C.]] espulsó del so tronu al rei [[Nicomedes IV de Bitinia]]. Roma, roceana de los planes de Mitrídates, restauró nel [[90 e.C.|90&nbsp;a.&nbsp;C.]] a Nicomedes III nel so tronu. Al nun tar preparáu entós pa una guerra contra Roma, Mitrídates sometióse y prometió tropes auxiliares pa la [[Guerra social (Antigua Roma)|guerra social]] n'Italia.

Nel añu [[88 e.C.|88&nbsp;a.&nbsp;C.]], tres la rápida y esitosa espansión del Ponto, gran parte de la Grecia continental que taba igualmente esplotada por Roma sofitó a Mitrídates VI.<ref>Rubicón Tom holland pag páx.104</ref> Roma contraatacó unviando a [[Lucio Cornelio Sila]] que llogró recuperar [[Beocia]], abarganar [[El Pireo]] y [[Antigua Atenes|Atenes]]. Mentanto los altos costos de la guerra, que fueron soportaos peles ciudaes griegues de Garraba, motivaron revueltes contra'l poder póntico en ciudaes costeres como [[Colofón (ciudá)|Colofón]], [[Esmirna]] y [[Éfeso]] ([[87 e.C.|87&nbsp;a.&nbsp;C.]]). Paralelamente, na ciudá de Roma, el [[Populares|partíu popular]] apoderar del [[Senáu Romanu|Senáu]], tres la torna de [[Cayo Mario]] dende África favorecíu por [[Lucio Cornelio Cinna]]. Lo que dexó a Sila nuna situación precaria al ser ésti un [[Optimates|conservador]] contrariu a los populares. Los populares empecipiaron la persecución y asesinatu sistemáticu de los siguidores de [[Sila]], ensañándose colos sos familiares direutos, los sos amigos y les sos propiedaes. Mientres, en Grecia, Sila tomó Atenes nel [[86 e.C.|86&nbsp;a.&nbsp;C.]], enfrentar a les fuercies póntiques en [[Batalla de Queronea (86 e.C.)|Queronea]] y [[Batalla de Orchomenus|Orcómeno]], ganándoles dambes vegaes.<ref>[http://www.biografiasyvidas.com/biografia/s/sila.htm Biografía Lucio Cornelio Sila]</ref> Esi mesmu añu Roma, gobernada dictatorialmente por Cinna, unvió un exércitu a Grecia contra'l Ponto y contra Sila. L'exércitu unviáu pol senáu taba al mandu del [[cónsul romanu|cónsul]] [[Lucio Valerio Flacu (sieglu I e.C.)|Lucio Valerio Flacu]] y del [[legáu romanu|legáu]] [[Cayo Flavio Fimbria]]. Valerio foi darréu asesináu por dos de los sos homes, polo que tol mandu recayó en Fimbria. Fimbria crució a Bitinia cola ayuda de la ciudá de Bizanciu y conquistó delles ciudaes por alcuerdu y prindó a otres pola fuercia. Los pónticos enfrentar al exércitu Romanu de Fimbria lideraos pol príncipe Mitrídates, fíu de Mitrídates VI, acompañáu polos xenerales Taxiles, Diofanto y Menandro. Enfrentar a Fimbria con una gran fuercia, pero sufrieron una derrota aplastante por causa de un ataque nocherniegu polos romanos, llogrando escapar xuntu cola caballería a Pérgamo. Dempués d'esta derrota gran parte de les ciudaes griegues volvieron alliniase nel bandu romanu.