Diferencies ente revisiones de «Efeutu Coriolis»

[[Archivu:Parabolic_dish_ellipse_oscill.gif|400px|thumb|right|Una bolina mover ensin resfregón sobre un platu de seición parabólica que ta xirando a velocidá constante. La gravedá tira de la bolina escontra'l centru con una fuercia direutamente proporcional a la distancia al respeutive de ésti. La fuercia centrífugo (o, meyor dichu, l'ausencia de fuercia centrípeto) tira de la bolina escontra fuera. El caltenimientu del momentu angular camuda la velocidá angular de la bolina cuando ésta muévese escontra dientro (acelera) y escontra fuera (frena). Tamién puede espresase diciendo que, pa caltener la so velocidá llinealllinial, la bolina camuda la so velocidá angular al variar la distancia respeuto a la exa. Sía que non, la magnitú subxacente ye la inercia y l'esviación que sufre la bolina con al respeutive de la direición de los radios ye l'efeutu Coriolis.<br />''Esquierda'': El movimientu reparáu dende un puntu de vista esternu.<br/>''Derecha'': El movimientu vistu dende un puntu de vista solidariu col [[sistema non inercial]].]]

Un exemplu canónicu d'efeutu Coriolis ye l'esperimentu imaxinariu nel que disparamos un proyeutil dende l'Ecuador en direición norte. El cañón ta xirando cola tierra escontra l'este y, por tanto, imprime al proyeutil esa velocidá (amás de la velocidá escontra alantre al momentu de la impulsión). Al viaxar el proyeutil escontra'l norte, sobrevuela puntos de la tierra que la so velocidá llinealllinial escontra l'este va menguando cola llatitú creciente. La [[inercia]] del proyeutil escontra l'este fai que la so velocidá angular aumente y que, por tanto, alantre a los puntos que sobrevuela. Si'l vuelu ye abondo llargu (ver cálculos a la fin del artículu), el proyeutil va cayer nun meridianu asitiáu al este d'aquél dende'l cual disparóse, a pesar de que la direición del disparu foi esactamente escontra'l norte. Finalmente, l'efeutu Coriolis, al actuar sobre mases d'aire (o agua) en llatitúes entemedies, induz un xiru al esviar escontra l'este o escontra l'oeste les partes d'esa masa que ganen o pierdan llatitú o altitú nel so movimientu.

Si la masa moviérase siguiendo una trayeutoria radial, afita con respectu al sistema en rotación, calteniendo en consecuencia la mesma [[velocidad angular]] <math>\scriptstyle{\omega} </math> del sistema en rotación, la so velocidá llinealllinial aumentaría de <math>\scriptstyle{\Delta V_2=\omega\Delta R} </math> (o menguáu, si <math>\scriptstyle{\Delta R} </math> ye negativu). Pa un observador fixu, ente la velocidá de la masa que se ve obligada a siguir una trayeutoria radial y la velocidá de la masa que caltién el so momentu angular hai una diferencia de: