Diferencies ente revisiones de «Transición española»

A principios de 1981 dimitió Adolfo Suárez debíu, ente otres razones, al distanciamientu col monarca y a les presiones internes del so partíu. Mientres la celebración de la votación nel [[Congresu de los Diputaos]] pa escoyer como socesor a [[Leopoldo Calvo-Sotelo]] (UCD) producióse'l [[Golpe d'Estáu n'España de 1981|golpe d'Estáu]] empobináu pol teniente coronel [[Antonio TeyeruTejero]], el xeneral [[Alfonso Armada]] y el teniente xeneral [[Jaime Miláns del Bosch]], ente otros. El golpe, conocíu como ''23-F'', fracasó.

El 23 de febreru de 1981, un grupu de guardias civiles armaes encabezadures pol teniente coronel [[Antonio TeyeruTejero]] aprucieron nel hemiciclu del Congresu de Diputaos cuando se taba produciendo la segunda votación de la invistidura de Calvo Sotelo como nuevu presidente del Gobiernu. TeyeruTejero yera un militar conocíu por haber participáu años antes nuna combalechadura involucionista llamada ''[[Operación Galaxa]]'' que pretendía tomar al asaltu'l [[Palaciu de la Moncloa]] y pola que namái foi sancionáu con un arrestu de siete meses.{{Harvnp|Juliá|1999|p=253-254 }}{{Harvnp|Ruiz|2002|p=61-62 }} {{Harvnp|Tusell|1997|p=77 }} Dempués de disparar al aire, d'ordenar «¡al suelu tol mundu!» y d'intentar baltar al teniente xeneral [[Manuel Gutiérrez Esmorniáu]] que s'enfrentó a él, TeyeruTejero comunicó a los diputaos que quedaben toos reteníos a la espera de la llegada de l'autoridá competente, militar de xacíu», como manifestó unu de los guardias civiles que taben a los sos ordes.{{Harvnp|Juliá|1999|p=253-254 }}

De forma simultánea, el capitán xeneral de la III Rexón Militar, [[Jaime Milans del Bosch]], declaró'l «[[estáu de guerra]]» na so demarcación al berru de «¡Viva'l Rei y viva siempres España!», estableció'l toque de queda y ordenó que carros de combate ocuparen la ciudá de Valencia, sede la capitanía xeneral. Milans tamién se punxo en contautu col restu de capitanes xenerales por que secundaren la so iniciativa alegando que taba a la espera de les ordes del rei. Empecipiábase asina un golpe d'estáu que llevaba meses preparar y nel que confluyeron dos iniciatives distintos. Una encabezada pol xeneral [[Alfonso Armada]], que pretendía formar un gobiernu de concentración presidíu por él, y otra encabezada por Milans del Bosch, y que'l so brazu executor yera'l teniente coronel TeyeruTejero, que pretendía l'establecimientu d'una xunta militar qu'asumiera'l poder.{{Harvnp|Ruiz|2002|p=61-63 }}

Mentanto, el [[xeneral Armada]], otru de los conxuraos, pretendió que'l rei autorizáralu a presentase nel so nome nel Congresu de Diputaos, pero Xuan Carlos I negóse. A pesar d'ello Armada allegó al Congresu onde s'entrevistó con TeyeruTejero, al que-y esplicó'l so plan pa formar un gobiernu de concentración presidíu por él y pidió-y que-y dexara dirixir se a los diputaos. TeyeruTejero negar en redondu porque él quería un gobiernu puramente militar.{{Harvnp|Ruiz|2002|p=63 }}{{Harvnp|Tusell|1997|p=79 }}

A la una de la madrugada, el rei, vistíu de capitán xeneral como xefe supremu de les Fuercies Armaes, dirixir al país condergando'l golpe militar y defendiendo el sistema democráticu. Foi «el momentu decisivu pa la derrota del golpe».{{Harvnp|Tusell|1997|p=80 }} Dos hores más tarde Milans del Bosch ordenaba la retirada de les sos tropes y a la mañana del día siguiente TeyeruTejero rindíase, siendo lliberaos el gobiernu y los diputaos. El golpe del «23-F» fracasara.{{Harvnp|Ruiz|2002|p=63-64 }}

Calvo Sotelo propúnxose faer frente a los problemes qu'apuraren al gobiernu anterior, y pallo buscó l'alcuerdu col PSOE. Na cuestión militar atopar, y Felipe González aceptó que namái se xulgara a 32 de los más de 200 militares implicaos nel golpe y a un solu civil. Tamién-y sofitó más palantre nel recursu que presentó'l gobiernu ante'l [[Tribunal Supremu d'España|Tribunal Supremu]] por que se agravaren les penes a que fueren condergaos pol tribunal militar que xulgó a los golpistes.{{Harvnp|Juliá|1999|p=254-255 }} Dalgunes de les penes impuestes primeramente yeren tan leves que dexaren a los principales encausaos siguir nel Exércitu —el Supremu condergó a TeyeruTejero, a Armada y a Milans del Bosch a la pena máxima de trenta años de cárcel—.{{Harvnp|Ruiz|2002|p=65|ps="La condena de los principales golpistes brindaría per primer vegada a los demócrates españoles, dende los tiempos del [[xeneral Sanjurjo]] en 1932, la posibilidá de presencies la subordinación del poder militar al civil, cumpliéndose d'esa manera col preceptu constitucional"}} El PSOE tamién sofitó la [[Llei de Defensa de la Constitución]] dirixida a prevenir cualesquier nueva intentona de golpe d'Estáu y qu'incluyía la suspensión de los periódicos que los afalaren.{{Harvnp|Tusell|1997|p=84|ps= }} Sicasí, en determinaos casos el gobiernu nun s'amosó tan firme nel sometimientu al poder civil de los militares como cuando namái condergó a un mes d'arrestu a un fíu de Milans del Bosch, oficial del exércitu, que faltara públicamente al rei llamándolo «gochu».{{Harvnp|Ruiz|2002|p=65-66 }}

Sol lema ''Pol cambéu'', el PSOE collechó un resonante trunfu al llograr más de diez millones de votos, cerca de cinco millones más qu'en 1979, lo que suponía'l 50% de los votantes y la mayoría absoluta nel Congresu de Diputaos (202 diputaos) y nel Senáu. El segundu partíu más votáu, Alianza Popular (106 diputaos), llogró la metá de los votos (5 millones y mediu) y quedóse a 20 puntos porcentuales de distancia, anque ameyorara de forma espectacular les sos resultancies al respeutive de 1979 al pasar del 6% al 26% de votos, convirtiéndose a partir d'entós na nueva alternativa conservadora al poder socialista . El PCE (con 4 diputaos) y UCD (con 12) fueron práuticamente barríos del mapa, según el [[Centru Democráticu y Social]] de Suárez (que namái llogró 2 diputaos). Per otru llau la estrema derecha perdió l'únicu diputáu que tenía y el partíu [[Solidaridá Española]] promovido pol golpista [[Antonio TeyeruTejero]], nun llegó a algamar nin los 30.000 votos.{{Harvnp|Juliá|1999|p=261 }}{{Harvnp|Ruiz|2002|p=69-70 }}

* [[Manuel Gutiérrez Esmorniáu]], políticu y figura carauterística de la dómina especialmente mientres un entierru de dos polícias el 28 de xineru de 1977 y nel so enfrentamientu con TeyeruTejero'l golpe d'estáu del 23 de febreru de 1981