Revisión a fecha de 15:46 16 ago 2019 editar BandiBot (alderique \| contribuciones) Bots 130 520 ediciones m Bot: Troquéu automáticu de testu (-relaciones +rellaciones) ← Edición más antigua		Revisión a fecha de 09:52 20 set 2019 editar desfacer XabatuBot (alderique \| contribuciones) Bots, Exenciones de bloqueos IP 1 394 681 ediciones m iguo apostrofación Edición más nueva →
Llinia 1: {{Rexón}} '''Campania''' ye una de los venti [[Rexones d'Italia\|rexones]] que conformen la [[Italia\|República italiana]]. La so capital y ciudá más poblada ye [[Nápoles]]. Ta allugada en [[Italia meridional]], llindando al norte con [[Molise]], al este colos [[montes Apeninos]] que la dixebren de d'[[Apulia]], al sureste con [[Basilicata]], al sur y oeste col [[mar Tirrenu]] ([[mar Mediterraneu]]) y al noroeste con [[Llaciu]]. Con 5 869 029 habs. en 2013 ye la tercer rexón más poblada del país —por detrás de [[Lombardía]] y Llaciu— y con 429 hab/km², la más [[Densidá de población\|densamente poblada]].<ref>Bilancio demográficu mensile aggiornato al 31 d'avientu de 2014 ([http://demo.istat.it/bil2014/index.html DATI ISTAT])</ref><ref>{{cita noticia\|url=http://library.eb.co.uk/eb/article-9019840\|editorial=Encyclopædia Britannica\|títulu=Campania\|fecha=7 d'ochobre de 2007}}</ref> Les pequeñes [[islles Flégreas]] y [[Capri]] son tamién alministrativamente parte de la rexón. == Etimoloxía == Llinia 24: [[Archivu:Paestum BW 2013-05-17 15-08-53.jpg\|thumb\|Templo de Hera, [[Paestum]], construyíu nel 550 e.C.]] Los habitantes orixinales de la Campania fueron tres grupos d'[[pueblos antiguos d'Italia\|ítalos]], toos ellos falantes del [[idioma oscu]]: los [[oscos]], los [[auruncos]] y los [[ausonios]].<ref>{{cita noticia\|url=http://www.instoria.it/home/italia_antiqua_XV.htm\|editorial=InStoria.it\|títulu=Italia Antiqua - XV, Campania\|fecha=7 d'ochobre de 2007\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009}}</ref> La área foi colonizada polos [[Grecia Antigua\|antiguos griegos]] y taba dientro de la ''[[Magna Grecia\|Magna Græcia]]''. Mientres el [[sieglu VIII e.C.]], xentes de d'[[Eubea]] empezaron a establecer [[colonia alministrativa\|colonies]] na rexón qu'aprosimao se correspuende colo que güei ye la [[Ciudá metropolitana de Nápoles]].<ref name="campaniahistoryone">{{cita noticia\|url=http://www.iterteam.it/eng/campania/storia.html\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050505081832/http://www.iterteam.it/eng/campania/storia.html\|archivedate=5 de mayu de 2005\|editorial=Interteam.it\|títulu=Campania: History\|fecha=7 d'ochobre de 2007}}</ref> Los [[Historia de Grecia\|griegos]] fundaron les ciudaes de Pithekusae ([[Ischia]]), Kymai ([[Cumas]]), Neápolis ([[Nápoles]]), Posidonia ([[Paestum]]), [[Velia\|Elea]] ([[Novi Velia]]) y Pixunte ([[Policastro Bussentino]]). Otra tribu osca, los [[samnitas]], treslladar dende la [[Italia central]] hasta Campania, conquistando les ciudaes de [[Capua]] y [[Cumas]].<ref name = "samnite wars"/> Les [[guerres samnitas]] qu'enfrentaron a estos pueblos cola [[República Romana]] tuvieron como resultáu que Roma, a finales del [[sieglu IV e.C.]], apoderara tol sur d'Italia.<ref name="samnite wars">{{cita noticia\|url=http://www.unrv.com/empire/samnite-wars.php\|editorial=UNRV.com\|títulu=The Samnite Wars\|fecha=7 d'ochobre de 2007\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009}}</ref><ref name="pirat">{{cita noticia\|url=http://pirate.shu.edu/~vigorimi/genealogy/first_millenium_BC.html\|editorial=Michael Vigorita\|títulu=Ancient Times - 1st millennium B.C.\|fecha=7 d'ochobre de 2007\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009}}</ref> Nestes tierres los romanos combatieron contra [[Pirro de Epiro]] na decisiva [[batalla de Benevento (275 e.C.)]] y tamién contra [[Aníbal]] na [[Primer batalla de Capua\|batalla de Capua]] ([[211 e.C.]])<ref name="emps">{{cita noticia\|url=http://roman-empire.info/roman-empire/13/\|editorial=Roman-Empire.info\|títulu=Second Punic War: Second Period, From The Revolt Of Capua To The Battle Of The Metaurus - b.C. 215-207\|fecha=8 de xunu de 2008\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009}}</ref> Foi una zona [[cebera]]ística que, dempués, goció d'un periodu de tranquilidá y prosperidá sol [[Imperiu Romanu]], que se vio atayáu cola erupción del [[Vesubio]] nel añu [[79]], que soterró les ciudaes de [[Pompeya]] y [[Herculano]].<ref>{{cita noticia\|url=http://www.channel4.com/history/microsites/P/pompeii/index.htm\|editorial=Channel4.com\|títulu=Secrets of the Dead: Pompeii and Herculaneum\|fecha=8 de xineru de 2008\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009}}</ref> Llinia 40: Nápoles tamién se convirtió nun centru del [[Renacimientu]], llegando a la ciudá artistes como [[Francesco Laurana\|Laurana]], [[Antonello da Messina\|da Messina]], [[Jacopo Sannazaro\|Sannazaro]] y [[Poliziano]].<ref>{{cita noticia\|url=http://naples.rome-in-italy.com/history_naples_2.html\|editorial=Naples.Rome-in-Italy.com\|títulu=Naples Middle-Ages\|fecha=7 d'ochobre de 2007\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009}}</ref> Mientres cuatro años, Nápoles foi controlada polos franceses,<ref name = "spanishnaples"/> pero dempués de la [[batalla del Garellano (1503)]], pasó a formar parte del [[Imperiu español]],<ref name = "spanishnaples"/> que gobernaben el territoriu per mediu de [[virréi]]s. Nápoles convertir na segunda ciudá por tamañu d'Europa, superada namái por [[París]].<ref>{{cita noticia\|url=http://www.fodors.com/world/europe/italy/naples%20&%3B%20pompeii/feature_30006.html\|editorial=Fodors.com\|títulu=Naples Through the Ages\|fecha=7 d'ochobre de 2007\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009\|urlarchivo=https://web.archive.org/web/20161220215836/http://www.fodors.com/world/europe/italy/naples%20%26%3B%20pompeii/feature_30006.html\|fechaarchivo=20 d'avientu de 2016}}</ref> Foi un poderosu centru cultural na dómina [[Arte barroco\|barroca]], como'l llar d'artistes ente los que s'incluyeron [[Caravaggio]], [[Salvator Rosa\|Rosa]] y [[Gian Lorenzo Bernini\|Bernini]], filósofos como [[Bernardino Telesio\|Telesio]], [[Giordano Bruno\|Bruno]], [[Tommaso Campanella\|Campanella]] y [[Giambattista Vico\|Vico]], y escritores como [[Giambattista Marín\|Marín]]. Una revolución liderada pol [[pescador]] local [[Masaniello]] vio la creación d'una curtia [[República Napolitana (1647)]] que duró namái unos meses.<ref name="spanishnaples">{{cita noticia\|url=http://www.britannica.com/eb/article-27691/Italy\|editorial=Britannica.com\|títulu=Spanish acquisition of Naples\|fecha=7 d'ochobre de 2007}}</ref> Pal añu [[1714]], los españoles dexaron de gobernar Nápoles como resultáu de la [[Guerra de Socesión española]]; foi l'emperador [[Carlos VI del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu\|Carlos VI]] quien gobernaba ~~dend'~~dende [[Austria]] al traviés de virréis.<ref>{{cita noticia\|url=http://www.bartleby.com/65/ch/Charles6HRE.html\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071218115624/http://www.bartleby.com/65/ch/Charles6HRE.html\|archivedate=18 d'avientu de 2007\|editorial=Bartleby.com\|títulu=Charles VI, Holy Roman emperor\|fecha=7 d'ochobre de 2007}}</ref> La [[Guerra de Socesión Polaca]] tuvo como resultáu qu'los españoles recuperaren Sicilia y Nápoles como parte d'una [[unión personal]], que nel [[Tratáu de Viena (1738)\|tratáu de Viena]] fueron reconocíos como independientes so una caña menor de los [[Borbones españoles]] en 1738 con [[Carlos III d'España\|Carlos VII]].<ref>{{cita noticia\|url=http://www.realcasadiborbone.it/uk/archiviostorico/cs_04.htm\|editorial=RealCasaDiBorbone.it\|títulu=Charles of Bourbon - the restorer of the Kingdom of Naples\|fecha=7 d'ochobre de 2007\|fechaacceso=22 de xunetu de 2009\|urlarchivo=https://web.archive.org/web/20090926150113/http://www.realcasadiborbone.it/uk/archiviostorico/cs_04.htm\|fechaarchivo=26 de setiembre de 2009}}</ref> === Edá Contemporánea === Llinia 115: La industria agroalimentaria ye unu de les principales pilastres de la industria de Campania. La organización del sector ta ameyorando y lleva a niveles más altos calidable y salarios. Campania produz principalmente [[fruta]] y [[hortoliza\|hortolices]], pero tamién estendió la so producción de [[flor]]es cultivaes en [[invernaderu]], convirtiéndose nuna de les rexones líderes del sector n'Italia. El [[valor añedíu]] d'esti sector representa alredor del 6,5% del valor total agregu de la rexón, lo que significa 213,7 millones d'euros. Campania produz, amás, más del 50% de les nueces d'Italia y ye tamién líder na producción de tomates, que llega a 1,5 millones de tonelaes al añu. Un puntu débil sicasí pa l'agricultura de la rexón ye'l tamañu bien amenorgáu de les granxes, qu'equival a 3,53 hectárees. La [[ganadería]] ta espublizada (realizar en 70.278 granxes en 2000) y la lleche produció usar pa procesar productos típicos como la [[mozzarella]]. Los [[olivar\|olivares]] estender por 74.604 hectárees de la tierra agrícola y contribúi con 620,6 millones d'euros al valor añedíu de l'agricultura, xuntu cola producción de fruta. La producción de vinu amontóse, xuntu cola calidá del vinu.<ref name="regportraits2">{{cita web \|url=http://circa.europa.eu/irc/dsis/regportraits/info/data/en/itf3_ecu.htm \|títulu=Eurostat \|editorial=Circa.europa.eu \|fechaacceso=5 de mayu de 2009 \|urlarchivo=https://web.archive.org/web/20070805181930/http://www.circa.europa.eu/irc/dsis/regportraits/info/data/en/itf3_ecu.htm \|fechaarchivo=5 d'agostu de 2007 }}</ref> La Campania, dempués de d'[[Apulia]] ye la rexón más industrializada del [[Italia meridional\|Sur d'Italia]]. Les provincies de [[Ciudá metropolitana de Nápoles\|Nápoles]] y de [[Provincia de Salerno\|Salerno]] son les zones más riques nesti puntu de vista. Les industries más importantes son la [[industria alimentaria]], y la [[industria mecánico]]; tamién hai [[siderurxa]], [[industria químico]] y [[Industria testil\|testil]]. El sector servicios significa'l 78% del [[PIB]].<ref name="regportraits2"/> Llinia 203: Nel baloncestu masculino destacáronse los equipos [[Juvecaserta Basket\|Juvecaserta]], [[Partenope Napoli Basket\|Partenope Napoli]], [[S.S. Basket Napoli\|Basket Napoli]] y [[Felice Scandone Basket Avellino\|Avellino]], ente que nel [[baloncestu femenino]] GUF Napoli, [[Napoli Basket Vomero]] y [[Dike Basket Napoli]]. La escuela de d'[[esgrima]] ye la más antigua del país y l'única n'Italia onde un tirador puede adquirir el títulu de "maestru d'espaes" y depués enseñar l'arte de la esgrima. Los clubes náuticos en Nápoles [[Circolo Nautico Posillipo\|Posillipo]], [[Circolo Canottieri Napoli\|Canottieri]] y [[Rari Nantes Napoli\|Rari Nantes]] son bien antiguos n'Italia y famosos polos sos [[regata\|regates]], y tamién son la sede de los principales equipos de [[water-polo]]. Nel water-polo femenín destaca'l [[Volturno Sporting Club]] de [[Santa Maria Capua Vetere]], campeón de siete [[Campeonatu d'Italia de water-polo femenín\|lligues italianes]]. Munchos navegantes de Campania participen como tripulación na [[America's Cup]].

Diferencies ente revisiones de «Campania»