Diferencies ente revisiones de «Califatu omeya»

=== El califatu de Damascu (661-750 aproximao) ===

{{AP|Califatu Omeya de Damascu}}

[[Archivu:Umayads.svg|thumb|600px|center|Árbol xenealóxicu de la familia Omeya. N'azul figura'l califa [[Utman]], unu de los 4 califes ortodoxos. En verde, los califes Omeyes de Damascu. En mariellu, los emires Omeyes de Córdoba. En naranxa, los califes Omeyes de Córdoba (nota: Abderramán III foi emir hasta l'añu 929, en que se proclamó califa). Inclúyese'l parentescu de los Omeyes col profeta Mahoma, señaláu en mayúscules.]]

[[Archivu:Omayyad mosque.jpg|thumb|250px|right|La [[Mezquita de los Omeyes]] na [[Damascu|capital siria]], unu de los legaos artísticos más importantes del califatu de Damascu.]]

Nun planu de política interior, los Omeyes tienen munchos enemigos. Los alíes o partidarios d'[[Ali Ibn Abi Talib|Alí]], según la caña de los [[jariyismo|jariyíes]], biforcada de los alíes en [[batalla de Siffin|Siffin]], siguen bien activos en dellos llugares y especialmente n'Iraq: [[Basora]] ye un focu de disidencia jariyí, empeñada en combatir a los que llamen califes ilexítimos, ente que [[Kufa]] sigui siendo bastión de los alíes (más tarde llamaos [[chiismu|xiinos]]). Mu‘awiya llogra apangar la situación llegando a un alcuerdu de paz con [[Hasan ibn Ali|Hasan]], fíu mayor y socesor d'[[Ali ibn Abi Tálib|Alí]], quien morriera nel añu 661, evitando asina una nueva guerra civil. La muerte de Mu‘awiya marca l'entamu d'un nuevu conflictu, pos s'abrir otra vegada la cuestión socesoria. Anque nomara herederu al so fíu [[Yazid I|Yazid]], esta tresmisión familiar del cargu ye contestada y munchos vuelven los sos güeyos escontra [[Husayn ibn Ali|Husayn]], fíu menor de Alí. Husayn y el pequeñu exércitu que lu acompañaba ye masacrado poles tropes del nuevu califa na [[batalla de Kerbala]] (680), cuando se dirixía a [[Kufa]] a ponese a la cabeza d'una rebelión. La muerte de Husayn, personaxe respetáu por toos el musulmanes, causa gran conmoción y añede material a les acusaciones de impiedad y falta d'escupulicios que dende'l principiu remanar contra los Omeyes. Cola muerte de Husayn queda establecida definitivamente la llinia socesoria, que va ser reconocida pola mayoría de los musulmanes. Alíes y jariyíes van siguir sicasí'l so llabor d'oposición y a la llarga van contribuyir a la cayida de los Omeyes.

 

[[Archivu:Conquête de l'Islam à la chute des Omeyyades-es.svg|Espansión del islam hasta la cayida de los Omeyes.|miniatura|upright=1.6]]

Escontra l'añu 740 el Califatu Omeya topábase debilitáu debíu, per un sitiu, a les lluches intestinas nel senu de la mesma familia Omeya. Por otru, a la presión constante de jariyíes y alíes. Fueron estos postreros quien empecipiaron una revuelta n'[[Irán]] que pretendía ''restituyir'' el poder califal a la cla de los [[hashimí]]es (al que pertenecieren Mahoma y Alí). A la cabeza de la revuelta, nel últimu momentu y ensin que los historiadores consiguieren esplicar bien cómo, púnxose [[As-Saffah|Abu l-Abbas]] (tamién conocíu como As-Saffah), xefe de los [[abasí]]es, una caña secundaria de los hashimíes. El so exércitu d'estandartes negros (los de los omeyes yeren blancos) entró en [[Kufa]] , un importante centru musulmán nel sur d'Iraq, nel añu 749 y declaróse califa. La so primer prioridá yera esaniciar al so rival omeya, el califa [[Marwan II]]. Esti postreru foi ganáu en febreru de 750 na [[batalla del Gran Zab]], nel [[ríu Zab]], al norte de Bagdag, terminando claramente'l gran Califatu omeya, que gobernara dende 661 DC.

=== L'emiratu independiente de Córdoba (756-929) ===

{{AP|Emiratu de Córdoba|l1=Emiratu Omeya de Córdoba}}

 

Col sofitu del ''yund'' o exércitu siriu d'A el-Andalus, vence al gobiernu de los [[abbasí]]es na [[Batalla d'Alamea|batalla d'A el-Musara]] (756) y ye nomáu [[emir]] polos sos partidarios. Abd al-Rahman, llamáu ''Al-Muhāyir'' («l'emigrante»), va gobernar a la defensiva, esto ye, pendiente de les combalechadures de los partidarios de los abbasíes y otros grupos, particularmente los [[Etnia bereber|bereberes]] y los [[yemenín]]es, que se van remontar delles vegaes ente los años 766 y 776. Abd al-Rahman sofitar nel exércitu, que ye aumentáu n'efectivos, y noma pa los cargos de l'alministración a persones del so enfotu. Arródiase tamién d'una guardia personal.