Diferencies ente revisiones de «Oasisamérica»
Contenido eliminado Contenido añadido
m "rellación" en cuenta de "relación" (que nun ta nel DALLA) |
m Preferencies llingüístiques: técnica => téunica |
||
Llinia 5:
Oasisamérica ye términu deriváu de la conxunción de ''[[oasis]]'' y ''[[América]]''. Tratar d'un territoriu montascosu, marcáu pola presencia de les [[Montes Predresos]] y la [[Sierra Madre Occidental]]. Al oriente y al poniente d'estos enormes cordales estiéndense les grandes planicies grebes de los desiertos de [[Desiertu de Sonora|Sonora]], [[Desiertu de Chihuahua|Chihuahua]] y [[Desiertu d'Arizona|Arizona]]. Nel so momentu de mayor espansión, Oasisamérica cubría una parte la superficie de los actuales estaos mexicanos de [[Chihuahua]] y [[Sonora]], lo mesmo que d'[[Arizona]], [[Utah]], [[Nuevu Méxicu]], [[Coloráu]], [[Nevada]] y [[California]], nos Estaos Xuníos.
Sicasí que se trata d'un territoriu secu, Oasisamérica ta derrota por delles corrientes d'agua como los ríos [[Ríu Yaqui|Yaqui]], [[Ríu Bravo|Bravo]], [[Ríu Coloráu|Coloráu]], [[Ríu Gila|Gila]], y [[Cases Grandes]]. La presencia d'estes corrientes (y delles llagunes que se tragó'l desiertu a lo llargo de los años), según el so clima de xuru más benignu qu'el de la rexón aridoamericana oriental, foi la que dexó'l desenvolvimientu de les
La rexón de Oasisamérica ye rica en xacimientos de [[turquesa]], unu de los materiales suntuarios más apreciaos poles altes cultures de [[Mesoamérica]]. Esto dexó l'establecimientu de rellaciones d'intercambiu ente estos dos grandes superáreas.
== Carauterístiques de les cultures oasisamericanas ==
L'orixe de la área cultural oasisamericana tien llugar d'unos dos mil año dempués de la separación de [[Mesoamérica]] y [[Aridoamérica]]. Dalgunos de los pueblos oasiamericanos practicaben el cultivu como una actividá complementaria de la so economía de caza y recueya. Estos pueblos, ente los que s'atopen los pertenecientes a la [[Tradición del Desiertu]], llegaron a convertise en verdaderos llabradores. El procesu de la introducción de l'agricultura na zona desértica del norte de Méxicu y el sur de los [[Estaos Xuníos]] foi gradual y dilatáu: escontra l'añu 600 d. C. (periodu que coincide cola dómina del ocaso [[teotihuacan]]o), dellos grupos adquirieren apocayá les
Atopaos na [[Bat Cave|Cueva del esperteyu]], Arizona. Cuidao que los restos más antiguos de maíz en [[América del Norte|Norteamérica]] daten del añu 5000 a. C., paez que la hipótesis de la importación de l'agricultura dende'l sur ye correcta. Lo que nun ye posible asitiar entá ye quién yeren el portadores de la teunoloxía agrícola y qué papel tuvieron nel desenvolvimientu de les altes cultures oasisamericanas.
Llinia 16:
Propónense a lo menos trés hipótesis avera de la nacencia de les cultures oasisamericanas. Una, de calter [[endóxenu]], señala que se trata d'un desenvolvimientu cultural independiente que tien los sos raigaños na más remota antigüedá. Dende esti puntu de vista, favorecíos por un meyor clima (cosa realmente relativa, cuidao que la diferencia climática ente la zona oasisamericana y l'[[Aridoamérica|aridoamericana]] nun ye tan evidente), los antiguos pueblos del desiertu podríen faer un descubrimientu de l'agricultura similar al qu'asocedió en [[Mesoamérica]].
Un segundu planteamientu presupon qu'el portadores de la cultura mesoamericana emigraríen escontra'l norte. Asina, Oasisamérica sería una derivación de los sos vecinos sureños. Nesi sentíu, el desenvolvimientu de les cultures oasisamericanas, como'l de les del norte de Mesoamérica, taríen rellacionaes con grupos que orixinalmente habitaben nel Occidente de Méxicu. La evidencia arqueolóxica apunta a que grupos de filiación yuto-nahua llevaríen l'agricultura a la rexón oasisamericana. Anque les
Numberoses son les buelgues de la rellación ente los dos grandes rexones culturales de Norteamérica. Por casu, la [[turquesa]] que tanto apreciaben los mesoamericanos, provenía casi toa ella de la rexón sur de Nuevu Méxicu y Arizona. De la mesma, en [[Paquimé]], sitiu perteneciente a la cultura [[Fargatáu]], atopáronse estructures ceremoniales rellacionaes cola relixón mesoamericana, como'l [[xuegu de pelota mesoamericano|xuegu de pelota]], y una cantidá importante de cadarmes de [[Ara (animal)|guacamayas]], que con toa seguridá fueron llevaes dende les selves del sureste de [[Méxicu]].
Llinia 82:
=== Pataya ===
{{AP|Pataya}}
La área Pataya (o Patayana), ocupa la rexón occidental de Oasisamérica. Ye compartida polos estaos de [[California]] y [[Arizona]] d'Estaos Xuníos, y los estaos de [[Baxa California]] y [[Sonora]] de Méxicu. Tratar d'una área periférica que'l so desenvolvimientu cultural probablemente recibió influencia de los [[hohokam]], los sos vecinos orientales. D'ellos aprenderíen el xuegu de pelota, la cremación de los muertos y les
La cultura Pataya empezó a aparrar escontra'l sieglu XIV. Cuando'l españoles llegaron a la rexón, el valle del [[ríu Coloráu]] (columna d'esta zona desértica) yera ocupáu polos [[yumano]]s del ríu o [[Cucapá|rieños]].
| |||