Diferencies ente revisiones de «Furacán Katrina»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques: electricidá => lletricidá |
m iguo parámetros de plantía |
||
Llinia 11:
| presión mínima=902 [[mbar]] ([[hPa]]; 26.64 [[Pulgada de mercuriu|inHg]])
| daños totales=108 mil millones (2005 [[Dólar estauxunidense|USD]]) <br /><small>'''</small><ref name="Dead 2011"/>
| fallecimientos totales= 1836 total<ref name="summarysep152011">{{cita web |título=Tropical Cyclone Report - Hurricane Katrina |url=http://www.nhc.noaa.gov/pdf/TCR-AL122005_Katrina.pdf |
| árees afeutaes=[[Les Bahames]]<br />[[Florida]]<br />[[Cuba]]<br />[[Luisiana]] (especialmente'l [[área metropolitana de Nueva Orleans]])<br /> [[Misisipi]]<br /> [[Alabama]] <br />La mayor parte de la mariña esti d'[[Estaos Xuníos]]
| temporada de furacanes=[[temporada de furacanes nel Atlánticu de 2005]]
Llinia 17:
El '''furacán Katrina''' foi unu de los más destructivos y el que causó más víctimes mortales de la temporada de [[huracan]]es nel [[Océanu Atlánticu|Atlánticu]] de [[Temporada de furacanes nel Atlánticu de 2005|2005]].
Tratar del furacán que provocó más daños económicos, según unu de los cinco furacanes más mortíferos, de la [[historia d'Estaos Xuníos]].<ref name="KatrinaTCR">{{cita web |apellido=Knabb |nome=Richard D. |coautores=Rhome, Jamie R.; Brown, Daniel P. |url=http://www.nhc.noaa.gov/pdf/TCR-AL122005_Katrina.pdf |formatu=PDF |títulu=Tropical Cyclone Report: Hurricane Katrina: 23–30 August 2005 |editorial=[[Centru Nacional de Furacanes]] |fecha=20 d'avientu de 2005; publicáu'l 10 d'agostu de 2006 |
El [[23 d'agostu]] de [[2005]] el furacán Katrina formóse sobre [[Les Bahames]] y crució el sur de [[Florida]] como un [[Escala de furacanes de Saffir-Simpson|furacán de categoría 1]] moderáu, causando delles muertes ya inundación antes de fortalecese rápido nel [[golfu de Méxicu]]. N'algamando la categoría 5, la nube debilitóse antes de tocar tierra per segunda vegada como un furacán de categoría 3 el [[29 d'agostu]] nel sudeste de [[Luisiana]]. El Katrina afaró les mariñes del golfu dende Florida a [[Texas]] por cuenta de la so intensificación. El mayor númberu de muertes rexistrar en [[Nueva Orleans]], que quedó anubierta porque'l so sistema de [[dique]]s falló, colapsándose munchos d'ellos delles hores dempués de que'l furacán siguiera tierra adientro. El 80 % de la ciudá según grandes superficies de [[Parroquies de Luisiana|parroquies]] colindantes quedaron anubiertes, calteniéndose asina mientres selmanes.<ref name="TPInteractive">{{cita web |apellido=Swenson |nome=Dan D. |coautores=Marshall, Bob |url=http://www.nola.com/katrina/graphics/credits.swf |formatu=SWF |títulu=Flax Flood: Hurricane Katrina's Inundation of New Orleans, August 29, 2005 |editorial=[[Times-Picayune]] |fecha=14 de mayu de 2005 |
El fallu de les proteiciones de Nueva Orleans ye consideráu como'l mayor desastre d'inxeniería civil de la historia d'[[Estaos Xuníos]]<ref>{{cita web |url=http://www.lasce.org/documents/RaySeedsLetter.pdf |títulu=Letter from Ray Seed, Professor of Civil and Environmental Engineering to the President, American Society of Civil Engineers |formatu=PDF |
Delles axencies como la [[Guardia Costera d'Estaos Xuníos]], el [[Centru Nacional de Furacanes]] (CNH) y el [[Serviciu Meteorolóxicu Nacional (Estaos Xuníos)|Serviciu Meteorolóxicu Nacional]] fueron emponderaos pola so actuación, pa la cual cuntaron con precises previsiones meteorolóxiques con abondu tiempu d'antelación.<ref name="CongressInvestigation A">{{cita publicación |autor=[[Congresu d'Estaos Xuníos]]|fecha=19 de febreru de 2006|títulu=A Failure of Initiative: Final Report of the Select Bipartisan Committee to Investigate the Preparation for and Response to Hurricane Katrina |editorial=Government Printing Office |allugamientu=[[Washington D. C.]] |páxina=70|formatu=PDF |idioma=inglés |
== Historia meteorolóxica ==
[[Archivu:Katrina 2005 track.png|thumb|left|300px|Trayeutoria del furacán Katrina.]]
[[Archivu:Hurricane Katrina August 25 2005.jpg|thumb|right|250 px|El Katrina poco primero de recalar en Florida.]]
El furacán Katrina foi la docena [[nube tropical]] que se formó na temporada de furacanes de 2005 al sudeste del archipiélagu de les Les Bahames el [[23 d'agostu]], como resultáu de la confluencia d'una [[onda tropical]] y de la [[depresión tropical Diez (2005)|depresión tropical Diez]].<ref name="NHC disc 001">{{cita web | autor = Stewart, Stacy | editorial = Centru Nacional de Furacanes | url = http://www.nhc.noaa.gov/archive/2005/dis/al122005.discus.001.shtml | títulu = Tropical Depression Twelve, Discussion Non. 1, 5:00 p.m. EDT | fecha=23 d'agostu de 2005 |
[[Archivu:NOAA-Hurricane-Katrina-Aug28-05-2145UTC.jpg|thumb|left|300px| El Katrina el 28 d'agostu, cerca de la mariña del golfu.]]
El [[27 d'agostu]] la nube algamó la categoría 3 de la [[escala de furacanes de Saffir-Simpson]], convirtiéndose nel tercer gran furacán de la temporada.<ref name="NHC pa 016">{{cita web | autor = Knabb, Richard | editorial = Centru Nacional d'Huracán | títulu = Hurricane Katrina Advisory Non. 16, 5:00 a.m. EDT | fecha = 27 d'agostu de 2005 |
Katrina tocó tierra per segunda vegada a les 6:10 [[Tiempu universal coordináu|UTC]]-5 del [[29 d'agostu]] como un furacán de categoría 3 con vientos de 205 km/h cerca de [[Buras]] ([[Luisiana]]). Al recalar en tierra firme, los vientos huracanados estender hasta a 190 km del centru de la nube, puntu nel cual la presión yera de 920 mbar. En travesando'l sudeste de Luisiana y el [[Senu (xeografía)|senu]] de Breton, el furacán tocó tierra per tercer vegada cerca de la frontera ente Luisiana y [[Misisipi]] con vientos de 195 km/h y siendo inda de categoría 3.<ref name="KatrinaTCR" /> El Katrina caltuvo'l so estatus de furacán nel so pasu por Misisipi, perdiéndolo finalmente más de 240 km tierra adientro cerca de [[Meridian (Misisipi)]]. Foi degradáu a una depresión tropical cerca de [[Clarksville (Tennessee)]],<ref name="NHC pa 031">{{cita web | autor = Avila, Lixion | editorial = Centru Nacional d'Huracán | títulu = Tropical Depression Katrina Advisory Non. 31, 10 a.m. CDT | fecha = 30 d'agostu de 2005 |
== Prevención ==
=== Gobierno federal ===
[[Archivu:BUSHLA.jpg|thumb|300px|Arrodiáu por [[Michael Chertoff]], [[Secretaría de Seguridá Nacional de los Estaos Xuníos|secretariu de Seguridá Nacional]], y pol [[Secretariu de Defensa de los Estaos Xuníos|secretariu de Defensa]] [[Donald Rumsfeld]], el presidente [[George W. Bush]] axúntase'l 31 d'agostu de 2005 con miembros de la fuercia operacional de la [[Casa Blanca]] pa tratar sobre la recuperación de los daños causaos pol furacán Katrina, na ''Cabinet Room'' de la Casa Blanca.]]
Na mañana del [[26 d'agostu]], a les 10:00 [[UTC-5]], el furacán Katrina algamó la categoría 3 nel golfu de Méxicu. Darréu, pela tarde, el CNH decatar de qu'el Katrina terminaría dirixiéndose escontra'l [[panhandle|saliente]] de Florida y revisó la trayeutoria prevista pa la nube.<ref>{{cita web |autor=Spann, James |url=http://www.jamesspann.com/bmachine/calendar/wxtalk/26,08,2005 |títulu="Models Shifting West," "NHC Shifting Track To MS Coast" and "Llate Katrina Thoughts" from the ABC33/40 Weather Blogue |fecha= 26 d'agostu de 2005 |
La [[Guardia Costera d'Estaos Xuníos]] empezó a apostar los sos efeutivos alredor de la zona d'impautu prevista y activó a los sos reservistas.<ref>{{cita web |url=http://www.uscg.mil/history/katrina/katrinaindex.asp |títulu=The O.S. Coast Guard & Hurricane Katrina - Historical Index |editorial=Guardia Costera d'Estaos Xuníos |
El [[presidente d'Estaos Xuníos]] [[George W. Bush]] declaró'l [[estáu d'emerxencia]] en ciertes rexones de Luisiana, Alabama y Misisipi el 27 d'agostu, dos díes primero que'l furacán tocara tierra.<ref>{{cita web |autor=Bush, George W. |url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2005/08/20050827-1.html |títulu=Statement on Federal Emergency Assistance for Luisiana |editorial=[[Casa Blanca]] |fecha= 27 d'agostu de 2005 |
Mientres delles videoconferencias realizaes los díes 28 y 29 d'agostu col presidente presente, el direutor del CNH, Max Mayfield, espresó la so medrana de qu'el Katrina pudiera tener unos efeutos nefastos sobre los diques de Nueva Orleans. Nuna de les videoconferencias afirmó: "nun creo que naide pueda dici-y con total seguridá agora mesmu si los diques van colapsar o non, pero trátase obviamente d'una posibilidá bien, bien esmolecedora".<ref group="Nota">Traducción del inglés: "I do not think anyone can tell you with confidence right now whether the levees will be topped or not, but that's obviously a very, very great concern".</ref><ref name="Levee Breach Warning">{{cita web | url = http://www.cnn.com/2006/POLITICS/03/02/fema.tapes/index.html | títulu = Transcripts, tape show Bush, Brown warned on Katrina | fecha= 2 de marzu de 2006 |
El 28 d'agostu, cuando se vio cuál yera'l verdaderu tamañu del Katrina, el CNH estendió l'alerta por nube tropical a la mayor parte de la mariña de Luisiana y a una parte entá mayor del saliente de Florida. La oficina de Nueva Orleans/Baton Rouge del Serviciu Meteorolóxicu Nacional emitió un boletín alvirtiendo de que dicha área quedaría "inhabitable mientres selmanes" tres un "dañu devastador" causáu pol Katrina, que naquel momentu avanzaba cola mesma intensidá cola que lo fixo'l [[furacán Camille]].<ref>{{cita web |url=http://www.srh.noaa.gov/data/warn_archive/LIX/NPW/0828_214001.txt |títulu="NWS bulletin" |editorial= Serviciu Meteorolóxicu Nacional |fecha=28 d'agostu de 2005 |
Les evacuaciones voluntariu y obligatoriu realizar n'amplies zones de sureste de Luisiana, según na mariña de Misisipi y Alabama. Alredor de 1,2 millones d'habitantes de la mariña del golfu fueron sacupaos, amás de gran parte de la población de Nueva Orleans.<ref name="KatrinaTCR"/>
Llinia 52:
=== Mariña del golfu ===
[[Archivu:Hurricane Katrina LA landfall radar.gif|thumb||300px|Imaxe [[radar]] del furacán Katrina poco primero de tocar tierra en Luisiana.]]
El 26 d'agostu, l'estáu de Misisipi activó al so [[Guardia Nacional de los Estaos Xuníos|Guardia Nacional]] nel marcu de les aiciones preventives de cara a la llegada de la nube. Coles mesmes, el gobiernu estatal punxo en marcha'l Centru d'Operaciones d'Emerxencia a otru día, y les corporaciones locales empezaron a emitir órdenes d'evacuación. Escontra les 18:00 UCT-5 del 28 d'agostu, fixeron lo mesmu dieciocho condaos y once ciudaes; a la mañana siguiente la cifra esguilara a los 41 condaos y 61 ciudaes. Amás, entamáronse 57 campamentos de refuxaos nes comunidaes costeres, cola posibilidá de poner en funcionamientu otros 31 más si fuera necesariu.<ref name="CongressInvestigation B">{{cita publicación |autor=[[Congresu d'Estaos Xuníos]]|fecha=19 de febreru de 2006|títulu=A Failure of Initiative: Final Report of the Select Bipartisan Committee to Investigate the Preparation for and Response to Hurricane Katrina |editorial=Government Printing Office |allugamientu=[[Washington D. C.]] |páxines=60-61|formatu=PDF |idioma=inglés |
Delles instituciones privaes pal cuidu de dependientes, qu'esperaben disponer de l'asistencia d'autobuses y ambulancies, nun pudieron ser sacupaes porque esperaren demasiao tiempu. L'apéndiz 1C del plan del Centru d'Operaciones d'Emerxencia de Luisiana (Parte II, seición II, párrafu D) ordena en tales casos usar autobuses escolares y d'otros servicios públicos pa les evacuaciones.<ref>{{cita web |url=http://biotech.law.lsu.edu/blaw/DOD/manual/full%20text%20documents/State%20Authorities/La.%20EOP_Supplement1c.pdf |títulu=State Of Luisiana Emergency Operations Plan Supplement 1C |fecha=Julio de 2000|
Escontra'l 28 d'agostu, la mayoría de les infraestructures de la mariña del golfu fueren cerraes, incluyendo tola rede ferroviaria nes zona sacupaes de [[Canadian National Railway]] y d'[[Amtrak]],<ref>{{cita web |url=http://www.businessweek.com/stories/2005-10-16/canadian-national-the-making-of-a-track-star |títulu=Canadian National: The Making Of A Track Star |fecha=16 d'ochobre de 2005 |editorial=[[BusinessWeek]] |
=== Nueva Orleans ===
[[Archivu:Louisiana_superdome_2004.jpg|thumb|300px|La Luisiana Superdome en [[2004]].]]
Escontra'l 26 d'agostu, la posibilidá de que tuviera llugar una catástrofe ensin precedentes yá se tomaba en considerancia. Munchos de los modelos informáticos movieron la trayeutoria potencial del Katrina 240 km escontra l'oeste del saliente de Florida, lo que ponía a Nueva Orleans xusto nel centru de les distintes probables trayectories; la posibilidá de que'l furacán afectara de forma direuta a la ciudá yera entós del 17 %, anque'l 28 d'agostu dichu porcentaxe yá aumentara hasta'l 29 %.<ref>{{cita web |url=http://www.nhc.noaa.gov/archive/2005/prb/al122005.prblty.015.shtml |títulu=Hurricane Katrina Probabilities Report Number 15 |editorial=CNH |fecha=26 d'agostu de 2005|
Nuna conferencia de prensa celebrada a les 10:00 UTC-5 del 28 d'agostu, pocu dempués de qu'el Katrina fuera calificáu como un furacán de categoría 5, l'entós alcalde de Nueva Orleans [[Ray Nagin]] ordenó la primer evacuación obligatoria de la ciudá, calificando al Katrina como "una nube que munchos hemos largamente tarrecíu".<ref>{{cita web |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,167270,00.html |títulu=Katrina Heads for New Orleans |editorial=[[Fox News]]/[[Associated Press]] |fecha= 29 d'agostu de 2005 |
=== Florida ===
Munchos de los habitantes del sur de Florida nun yeren conscientes de la intensificación que viviera'l Katrina nun día (de nube tropical a furacán) cuando recaló en dicha zona cerca de la frontera de los condaos d'[[Condáu de Miami-Dade|Miami-Dade]] y [[Condáu de Broward|Broward]], más concretamente ente les ciudaes d'Aventura (Miami-Dade) y Hallandale (Broward), el 25 d'agostu de 2005. Sicasí, les previsiones del Centru Nacional de Furacanes (CNH) yá alvirtieren de qu'el Katrina intensificaríase antes de tocar tierra, y los avisos y alertes por furacanes emitiéronse 31 hores y media y 19 hores y media, respeutivamente, antes de la llegada del Katrina (solo llixeramente más tarde de los estragales fitos en 36 y 24 hores).<ref name="KatrinaTCR"/>
El gobernador de Florida, [[Jeb Bush]], declaró l'estáu d'emerxencia'l 25 d'agostu.<ref>{{cita web |url=http://www.brookings.edu/fp/projects/homeland/katrinatimeline.pdf |títulu= Hurricane Katrina Timeline |formatu=PDF |
== Impautu ==
Llinia 86:
! Total !! 1833
|-
| Sumíos || 135<ref name="louisiana1">{{cita web |url=http://www.dhh.louisiana.gov/offices/page.asp?DÍI=192&Detail=5248 |títulu=Reports of Missing and Deceased |editorial=Luisiana Department of Health and Hospitals |fecha= 2 d'agostu de 2006 |
|}
El 29 d'agostu, el Katrina provocó 53 distintes fiendes nos diques de Nueva Orleans, anubriendo'l 80 % de la ciudá. Un informe de xunu de [[2007]] realizáu pola [[Sociedá Estauxunidense d'Inxenieros Civiles]] indicó que dos terceres partes de los hinchentes teníen como causa los múltiples fallos de los murios de contención.<ref name="ASCE HKERP report">{{cita web|url=http://www.asce.org/files/pdf/ERPreport.pdf |títulu=The New Orleans Hurricane Protection System: What Went Wrong and Why|autor=Andersen, Christine F. et al.|añu=2007|editorial=[[Sociedá Estauxunidense d'Inxenieros Civiles]]: Hurricane Katrina External Review Panel|
El total de finaos (direutos ya indirectos) xube a 1833, principalmente de Luisiana (1577) y Misisipi (238).<ref name="MWR 2005AHS">{{cita llibru | autor = Beven II, John L., Lixion A Avila, Eric S. Blake, Daniel P. Brown, James L. Franklin, Richard D. Knabb, Richard J. Pasch, Famie R. Rhome, and Stacy R. Stewart | mes=marzu | añu=2008 | títulu=Annual Summary: Atlantic Hurricane Season of 2005 | editorial=Monthly Weather Review | editor=[[Sociedá Meteorolóxica Estauxunidense]] | volume=136 | páxines=1131–1141 |
La declaración [[Gobiernu federal de los Estaos Xuníos|federal]] de zona catastrófica estendióse sobre 233 000 km² de los Estaos Xuníos, una área equivalente al [[Reinu Xuníu]]. El furacán dexó a más d'un millón de persones de tres estados ensin lletricidá.<ref>{{cita web |url=http://topics.nytimes.com/top/reference/timestopics/subjects/h/hurricane_katrina/index.html |títulu=Hurricane Katrina |editorial=The New York Times |fecha=4 d'abril de 2012 |
=== Sur de Florida y Cuba ===
Llinia 98:
El furacán Katrina tocó tierra per primer vegada'l 25 d'agostu de 2005 nel sur de Florida cuando yera inda un furacán de categoría 1 con vientos de 180 km/h. Hubo importantes precipitaciones en ciertes zones (n'[[Homestead (Florida)|Homestead]] pasar de los 350 mm)<ref name="KatrinaTCR"/> y rexistróse una marexada ciclónica de 1,5 metros nel [[condáu de Monroe (Florida)|condáu de Monroe]].<ref name="katreport"/> Más d'un millón de persones quedaron ensin lletricidá y el total de daños económicos en Florida envalorar n'ente unu o dos millardos de dólares, debiéndose nel so mayor parte a hinchentes y árboles cayíos. En Florida rexistráronse catorce fallecimientos de resultes del furacán Katrina.<ref name="KatrinaTCR"/>
La mayoría de los [[cayos de Florida]] viéronse afeutaos por vientos propios de nubes tropicales causaos pol Katrina cuando'l centru de la nube pasó al norte so, rexistrándose vientos huracanados en [[Dry Tortúes]]. Tamién hubo importantes precipitaciones nes islles, con 250 mm en [[Cayo Güesu (Florida)|cayo Güesu]].<ref name="KatrinaTCR"/> El 26 d'agostu, un tornáu F1 formar a partir d'ecos d'agua del Katrina y afectó a [[Marathon (Florida)|Marathon]]. El tornáu estropió un hangar del aeropuertu de Marathon y causó unos daños materiales envaloraos en cinco millones de dólares.<ref name="Marathon Tornáu">{{cita web |url=Devenas, Andy |url=http://web.archive.org/web/20060624012057/http://www.srh.noaa.gov/key/HTML/Marathon_Report.pdf |títulu=Marathon Tornáu Survey Report |editorial=[[Serviciu Meteorolóxicu Nacional (Estaos Xuníos)|Serviciu Meteorolóxicu Nacional]] |
A pesar de que'l furacán Katrina pasó abondo al norte de [[Cuba]], el 29 d'agostu causó vientos propios de nube tropical y precipitaciones de más de 200 mm na parte occidental de la isla. Les llinies de teléfonu y d'lletricidá quedaron estropiaes y cerca de 8000 persones fueron sacupaes de la [[provincia de Pinar del Río]]. Acordies con les informaciones daes pola televisión cubana la ciudá costera de [[Batabanó]] quedó anubierta nun 90 %.<ref name="Cuba damage">{{cita web |url=http://www.caribbeannetnews.com/2005/08/29/batters.shtml |títulu=Hurricane Katrina batters western Cuba |
=== Luisiana ===
Llinia 109:
El 29 d'agostu'l furacán Katrina recaló cerca de [[Buras]] con vientos de 205 km/h y como furacán de categoría 3. Sicasí, anque foi degradáu a esta categoría dos hores antes de tocar tierra, ye importante precisar que ye posible qu'el sudeste de Luisiana viérase afeutáu por rabaseres de vientu mesmes de furacanes de categoría 4. Anque la marexada ciclónica que se produció en Misisipi foi más importante, tamién tuvo llugar una bien significativa na mariña de Luisiana. L'altor d'esta nun se conoz con precisión, pero'l [[mareómetro]] de la parroquia de Plaquemines recoyó un escesu sobre'l nivel de la marea de 4,3 m y rexistróse una marexada ciclónica de 3 m en [[Grand Isle (parroquia de Jefferson, Luisiana)|Grand Isle]]. El furacán Katrina tocó finalmente tierra cerca de la desaguada del [[ríu Pearl]], pasando'l so güeyu ente la [[parroquia de St. Tammany]] y el [[condáu de Hancock (Misisipi)]], na mañana del 29 d'agostu.<ref name="KatrinaTCR"/>
El furacán Katrina tamién descargó fuertes precipitaciones, de cuenta que se recoyeron 200-250 mm nel este de Luisiana, especialmente na área de [[Slidell (Luisiana)|Slidell]]. En ciertes zones llegar a recoyer hasta 380 mm. Como resultáu d'estes precipitaciones, xubió'l nivel del [[llagu Pontchartrain]], lo que provocó importantes hinchentes a lo llargo de la so vera septentrional qu'afectaron a les llocalidaes asitiaes ente Slidell y [[Mandeville (Luisiana)|Mandeville]]. Delles pontes fueron destruyíos, incluyendo la ponte I-10 Twin Span, que xunía Slidell y Nueva Orleans.<ref name="KatrinaTCR"/> Cuasi {{nowrap|900 000}} habitantes de Luisiana quedar ensin lletricidá de resultes del Katrina.<ref name="Power failures">{{cita web |url=http://www.oe.netl.doe.gov/docs/katrina/katrina_083005_1600.pdf |títulu=Hurricane Katrina Situation Report#11 |editorial=Office of Electricity Delivery and Energy Reliability (OE), [[Departamentu d'Enerxía d'Estaos Xuníos]] |fecha=30 d'agostu de 2005 |
La marexada ciclónica causada pol Katrina anubrió delles parroquies bañaes pel llagu Pontchartrain: St. Tammany, [[Parroquia de Tangipahoa|Tangipahoa]], [[Parroquia de St. John the Baptist|St. John the Baptist]] y [[Parroquia de St. Charles|St. Charles]]. La de la parroquia de St. Tammany constó de dos partes. La primera producióse cuando aumentó'l nivel de llagu Pontchartrain, ente que la segunda tuvo llugar cuando pasó'l güeyu del Katrina. La marexada ciclónica nel este de la parroquia de St. Tammany envalorar nunos 4,9 m, ensin tener en cuenta nel efeutu de les foles.<ref name="KatrinaTCR"/><ref>{{cita web |url=http://www.fema.gov/pdf/hazard/flood/recoverydata/katrina/katrina_la_overview-n.pdf |títulu=FEMA: Luisiana Katrina Surde Inundation Map, January 2006 |formatu=PDF |editorial=Axencia Federal pa la Xestión d'Emerxencies |
La [[parroquia de St. Bernard]] quedó tamién anubierta por cuenta de que la fuerte marexada ciclónica (de 5,4 m) devasó los diques de contención.<ref name="KatrinaTCR"/> Acordies con el [[Departamentu de Vivienda y Desarrollu Urbanu d'Estaos Xuníos]], nesta parroquia quedaron estropiaes el 81 % (20 229) de les cases. Na parroquia de St. Tammany la cifra foi del 70 % (48 792) y en Plaquemines del 80 % (7212).<ref>{{cita web|url=http://www.dhs.gov/xlibrary/assets/GulfCoast_HousingDamageEstimates_021206.pdf |títulu=Current Housing Unit Damage Estimates, Hurricanes Katrina, Rita, and Wilma |editorial=Departamentu de Vivienda y Desarrollu Urbanu d'Estaos Xuníos|formatu=PDF |fecha=12 de febreru de 2006 |
==== Nueva Orleans ====
El furacán Katrina sometió a la ciudá de Nueva Orleans a vientos huracanados mientres hores. Anque los fallos nel sistema llétricu torgaron realizar midíes precises de la velocidá de los vientos na ciudá, sí que pudieron identificase como vientos propios de furacanes. A partir d'estos datos, el [[Centru Nacional de Furacanes]] concluyó que lo más probable yera que Nueva Orleans esperimentara vientos propios d'un furacán de categoría 1 o 2.<ref name="KatrinaTCR"/>
La marexada ciclónica causada pol Katrina provocó 53 fiendes nel sistema de diques que protexía Nueva Orleans, según el fallu del dique de la canal ''40 Arpent''. Cuasi tolos diques de la ciudá quedaron sedaos tres el pasu del furacán xustu al este de les sos llendes. Na colindante [[parroquia de St. Bernard]] tamién se sedaron los diques del ''Mississippi River Gulf Outlet'', lo que llevó a la anegación de gran parte del este de Nueva Orleans, de la parroquia de St. Bernard y de parte de la parroquia de Plaquemines. Les mayores fiendes producir nos diques de les canales de ''17th Street'' y ''London Avenue'', según nel ''Industrial Canal'', lo que dexó aprosimao al 80 % de la ciudá anubierta.<ref>{{cita web |autor=Murphy, Verity |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4307972.stm |títulu=Fixing New Orleans' thin grey line |editorial=[[BBC News]] |fecha=4 d'ochobre de 2005 |
La mayoría de les víes d'accesu y de salida de la ciudá sufrieron daños. La única carretera que dexaba abandonar la ciudá foi la [[Crescent City Connection]], yá que grandes partes de la ponte I-10 Twin Span colapsaren y la [[calzada del llagu Pontchartrain]] namái podía ser utilizada pola policía, l'exércitu o pa tráficu d'emerxencia.<ref name="PulitzerBoard">{{cita web |url=http://www.pulitzer.org/year/2006/public-service/works/neworleansps01.html |títulu=Only way out of New Orleans is West |obra=Pulitzer Board |fecha=30 d'agostu de 2005|
La Superdome, na que s'abelugara un importante númberu de persones que nun fueren sacupaes, quedó significativamente estropiada. Hubo peligru de desprendimientu de dos seiciones del techu y la capa impermeable de la cúpula fuera práuticamente arrancada.<ref>{{cita web |url=http://www.usatoday.com/news/nation/2005-08-30-katrina_x.htm |títulu=New Orleans outlook bleak; 100 dead in Miss. |editorial=USA Today |fecha=30 d'agostu de 2005 |
El fallu de los diques en Nueva Orleans tamién provocó un importante númberu de muertes. Dellos supervivientes y sacupaos afirmaron ver cadabres tiraos poles cais de la ciudá o llexando nes zones inda anubiertes, cuantimás al este de la ciudá. L'avanzáu estáu de descomposición de munchos cuerpos, dalgunos de los cualos llevaben yá díes al sol o na agua cuando fueron recoyíos, enzancó la identificación de munchos de los finaos.<ref>{{cita web |autor=O'Neill, Ann |url=http://www.cnn.com/2005/US/09/09/katrina.morgue/index.html |títulu=Identifying victims a grueling task |editorial=CNN |fecha=9 de setiembre de 2005 |
=== Misisipi ===
[[Archivu:Structural Bridge Damage.jpg|thumb|300px| La ponte ente Bay St. Louis y Pass Christian destruyíu tres el pasu del Katrina.]]
[[Archivu:Hurricane katrina damage gulfport mississippi.jpg|thumb|300px|Daños en [[Long Beach (Misisipi)]].]]
El furacán Katrina causó daños masivos na so llegada a la mariña de Misisipi el 29 d'agostu, dexando 238 finaos, 67 sumíos y millardos de dólares en daños materiales: pontes, barcaces, botes, cais, cases y coches fueron abasnaos tierra adientro.<ref name="MWR 2005AHS"/> El Katrina travesó tol estáu, lo que llevó a que los 82 condaos de Misisipi fueren declaraos zones catastrófiques d'ayuda federal, 47 d'ellos tamién d'asistencia completa.<ref>{{cita web |url=http://www.gismaps.fema.gov/2005graphics/dr1604/dec_1604.pdf |títulu=FEMA-1604-DR, Mississippi Disaster Declaration as of 09/11/2005 |editorial=Axencia Federal pa la Xestión d'Emerxencies |
Dempués de recalar de volao en Luisiana, el Katrina tocó tierra de forma definitiva cerca de la frontera interestatal y el güeyu del furacán pasó percima de les ciudaes de [[Bay St. Louis]] y [[Waveland (Misisipi)|Waveland]] como un furacán de categoría 3 con vientos de 195 km/h. El frente más agresivu del Katrina devasó la mariña del centru de Misisipi, onde dio llugar a una fuerte marexada ciclónica de 8,2 m, qu'enfusó 10 km tierra adientro en munches árees y hasta 20 km en badees y ríos; en delles zones, la marexada algamó a la [[Interestatal 10]] a lo llargo de dellos kilómetros. Los vientos del Katrina causaron importantes daños en tol estáu, rexistrándose la rabasera más intensa (217 km/h) en [[Poplarville]], nel [[condáu de Pearl River]].<ref name="KatrinaTCR"/>
Llinia 135:
La nube tamién supunxo fuertes precipitaciones, recoyéndose 200-250 mm nel sudoeste de Misisipi y más de 100 mm nel restu del estáu. El Katrina dio llugar a once tornaos en Misisipi el 29 d'agostu, qu'afectaron tantu a la vexetación como a les llinies llétriques.<ref name="KatrinaTCR"/>
Los vientos, les agües y la marexada ciclónica afararon les llocalidaes costeres. N'estimaciones preliminares calculóse qu'el 90 % de les estructures asitiaes hasta a 1,6 km de la mariña quedaren dafechu destruyíes<ref name="CBS Miss">{{cita web |url=http://www.cbsnews.com/stories/2005/09/01/katrina/main810916.shtml |títulu=Mississippi Coast Areas Wiped Out |editorial=[[CBS News]] |fecha=1 de setiembre de 2005 |
Na [[ruta 90]] al so pasu pola mariña de Misisipi, dos grandes pontes fueron dafechu destruyíos: la ponte de Bay St. Louis-[[Pass Christian]] y la ponte [[Biloxi (Misisipi)|Biloxi]]-[[Ocean Springs]]. Tamién sufrió daños la ponte de la Interestatal 10 sobre l'estuariu del [[ríu Pascagoula]].<ref name="tresporte">{{cita web |url=http://www.fhwa.dot.gov/publications/publicroads/11mayjun/02.cfm |títulu=Mississippi's Recovery |editorial= [[Departamentu de Tresporte d'Estaos Xuníos]] |autor=Davis, Donald y Davis, Nohra |
=== Sudeste d'Estaos Xuníos ===
Llinia 145:
El Katrina rompió los anclajes d'una [[plataforma petrolífera]] en construcción nel [[ríu Mobile]], que llexó mientres dos kilómetros escontra'l norte antes de topetar cola ponte Cochrane, asitiáu na ciudá de Mobile, anque esti nun quedó estropiáu de resultes del choque. La [[Dauphin Island|isla Dauphin]], hasta onde'l furacán abasnó una plataforma petrolera d'alta mar, sí que resultó severamente estropiada. Al igual qu'en Misisipi, la marexada causó una importante erosión nes sableres d'Alabama. Dos persones finaron n'accidentes de tráficu<ref name=KatrinaTCR/> y más de 600 000 quedar ensin lletricidá en dichu tao tres el pasu del Katrina.<ref name="Power failures"/>
En cuanto al saliente de Florida la marexada ciclónica foi de calibre normal (1,5 m) y na mariña occidental del centru de Florida hubo una pequeña marexada de 0,3-0,6 m. Na ciudá floridana de [[Pensacola]] el 29 d'agostu rexistraron vientos de 90 km/h. Estes rabaseres causaron daños a la vexetación y a ciertes estructures y hubo dellos pequeños hinchentes nel saliente de Florida. Confirmáronse dos muertes indirectes nel [[Condáu de Walton (Florida)|condáu de Walton]] de resultes d'un accidente de tráficu.<ref name="KatrinaTCR"/> Nel saliente de Florida {{nowrap|77 000}} persones quedar ensin accesu a la rede llétrica.<ref>{{cita web |editorial=Associated Press |títulu=Katrina at a Glance |fecha=31 d'agostu de 2005 |páxina=4A |url=http://www.al.com/mobileregister/pdf/register083105a.pdf MobileRegister-083105-PDF |formatu=PDF |
El norte y el centru de Xeorxa viéronse afeutaos por importantes precipitaciones y fuertes vientos pola mor del furacán Katrina. Tamién por cuenta de la so llegada, formar en Xeorxa 20 tornaos, la mayor cifra rexistrada en Xeorxa pa un únicu día.<ref name="KatrinaTCR"/> El más importante d'estos foi un tornáu F2 qu'afectó a los condaos d'[[Condáu de Heard|Heard]] y [[Condáu de Carroll (Xeorxa)|Carroll]]. Esti tornáu dexó trés mancaos y un fináu, y de la mesma dexó delles cases estropiaes y destruyó delles granxes de pollos, matando a 140 000 pollos.<ref>{{cita web |autor=Westbrook, Robby |editorial=WFO Peachtree City Staff. |urlarchivo=http://web.archive.org/web/20080605060853/http://www.srh.noaa.gov/ffc/html/katrina05.shtml |títulu=Katrina Spawns Tornadoes in Xeorxa |fecha=29 d'agostu de 2005 |editorial=[[Alministración Nacional Oceánica y Atmosférica]] |fechaarchivo=5 de xunu de 2008 |url=http://www.srh.noaa.gov/ffc/html/katrina05.shtml |
=== Otros estaos y Canadá ===
El furacán Katrina foise debilitando conforme foi avanzando tierra adientro, pero llegar a rexistrar rabaseres de vientu mesmes de nube tropical hasta en [[Fort Campbell]].<ref name="KatrinaTCR"/> Los restos de la nube dexaron precipitaciones a lo llargo del este d'Estaos Xuníos, que descargaron más de 50 mm en dellos estaos.<ref>{{cita web |url=http://www.ncdc.noaa.gov/special-reports/katrina.html |títulu=Hurricane Katrina - Overview |
L'este d'[[Arkansas]] viose afeutáu por nidies precipitaciones al pasar el Katrina.<ref>{{cita web |url=http://www.srh.noaa.gov/lzk/?n=katrina0805a.htm |títulu=The impacts of Katrina |editorial=[[Alministración Nacional Oceánica y Atmosférica]] |
Los restos que quedaron del Katrina fueron absorbíos por un frente fríu al so pasu por [[Pennsylvania]]. Esta nueva nube siguió escontra'l norte y afectó a [[Canadá]] el 31 d'agostu.<ref name="HPC pa 037" /><ref name="CHC disc 2006-08-31T0800" /> En [[Ontario]] rexistrar en delles zones precipitaciones de 100 mm y cayíes d'árboles. Diéronse hinchentes en delles zones d'Ontario y [[Quebec]], anque la rexón más afeutada foi la [[Côte-Nord]].<ref>{{cita web |url=http://www.radio-canada.ca/nouvelles/Index/nouvelles/200509/01/004-ROUTECOTENORD.shtml |títulu=Katrina: la Côte-Nord est isolée |editorial= [[Canadian Broadcasting Corporation|Radio Canada]] |fecha=1 de setiembre de 2005 |
== Remortines y consecuencies ==
Llinia 217:
| 9500 millones USD
|- class="small"
!colspan="6"| Fonte: NOAA<ref name="Dead 2011">{{cita llibru |url=http://www.nhc.noaa.gov/pdf/nws-nhc-6.pdf |títulu=The deadliest, costliest and most intense United States tropical cyclones from 1851 to 2010 (and other frequently requested hurricane facts) |páxina=47 |
|}
El furacán Katrina tuvo unes consecuencies económiques d'estraordinariu valumbu. L'[[Alministración Bush]] destinó primeramente pa la reconstrucción 105 000 millones de dólares, anque nun tuvo en cuenta pa esta cifra los costos derivaos del desabastecimiento de les gasolineres, de la destrucción de les autovíes de la mariña del Golfu o de la cayida de les esportaciones.<ref>{{cita web |autor=St. Onge, Jeff; Epstein, Victor |url=http://www.boston.com/news/nation/washington/articles/2006/04/01/ex_chief_says_fema_readiness_even_worse/ |títulu=Ex-chief says FEMA readiness even worse |editorial=Boston.com |fecha= 1 d'abril de 2006 |
El Katrina estropió o destruyó trenta plataformes petrolíferes y nueve [[refinería|refineríes]].<ref name="katreport"/> Mientres los seis meses posteriores al pasu de los furacanes Katrina y Rita, quedó paralizada'l 24 % de les estraiciones de petroleu y el 18 % de les de gas.<ref>{{cita web |autor=Fagó, Caryl; Winbush, Debra |url=http://www.mms.gov/ooc/press/2006/press0222.htm |títulu=Hurricane Katrina/Hurricane Rita Evacuation and Production Shut-in Statistics Report as of Wednesday, February 22, 2006 |editorial=O.S. Government Minerals Management Service |fecha= 22 de febreru de 2006 |
| nome = Pervaze A. | fecha= 18 d'ochobre de 2005 | url = http://assets.opencrs.com/rpts/RL33117_20051018.pdf | títulu = The Impact of Hurricane Katrina on Biological Resources |formatu = PDF | editorial = [[Serviciu de Busca del Congresu d'Estaos Xuníos]]| fechaarchivo=10 d'agostu de 2012 |urlarchivo=http://web.archive.org/web/20080624185025/assets.opencrs.com/rpts/RL33117_20051018.pdf |fechaarchivo=24 de xunu de 2008 |idioma=inglés}}</ref> L'actividá del [[puertu del sur de Luisiana]] y del [[puertu de Nueva Orleans]], dos de los mayores puertos d'Estaos Xuníos, viose, de la mesma, amenorgada tres el pasu del furacán.<ref name="katreport"/>
Arriendes de tolos daños causaos pol Katrina destruyéronse, coles mesmes, decenes de miles de puestos de trabayu,<ref name="katreport"/> que llegaron a envalorase en 190 000 en Nueva Orleans (descensu del 30 % de la [[Población activa|tasa d'emplegu]]), 214 000 en tol estáu de Luisiana (cayida del 12 %) y de 26 900 nel [[área metropolitana de Gulfport-Biloxi]] (amenorgamientu del 23 %). Esta perda de puestos de trabayu y la destrucción de miles de cases llevaron a los sos propietarios a dexar de pagar les cuotes de les sos hipoteques, lo que provocó l'aumentu de la tasa de [[morosidá]].<ref name=oneyearafeter />
De resultes del pasu del furacán, más d'un millón de persones abandonaron la mariña del golfu y viéronse reasitiaes a lo llargo d'Estaos Xuníos, lo que dio llugar a la mayor [[diáspora]] de la historia de dichu país.<ref>{{cita web |autor=Anthony Y. Ladd, John Marszalek y Duane A. Gill |url=http://web.archive.org/web/20080624185024/http://www.ssrc.msstate.edu/katrina/publications/katrinastudentsummary.pdf |títulu=The Other Diaspora: New Orleans Student Evacuation Impacts and Responses Surrounding Hurricane Katrina |formatu=PDF |idioma=inglés |
=== Efeutos medioambientales ===
Llinia 255:
|-
|}
El furacán Katrina tamién tuvo un importante impautu nel [[mediu ambiente]]. La marexada ciclónica derivada del mesmu causó una importante erosión nes sableres, afarando ciertes árees costeres. La [[Dauphin Island|isla Dauphin]], asitiada a unos 150 km al este del puntu onde'l furacán tocó tierra, vio como'l desplazamientu del sable provocáu pol Katrina fixo que la islla enfusar nel [[Senu (xeografía)|senu]] de Misisipi, averándose a tierra.<ref>{{cita web | autor = [[Serviciu Xeolóxicu de los Estaos Xuníos]] | fecha = 14 de setiembre de 2005 | url = http://coastal.er.usgs.gov/hurricanes/katrina/lidar/dauphin-island.html | títulu = Daupin Island — Pre- and Post-Storm 3D Topography | obra = Hurricane Katrina Impact Studies | editorial = Serviciu Xeolóxicu de los Estaos Xuníos |
[[Archivu:Chandeleur L5 Oct2004Sep2005.jpg|thumb|left|300px|Les islles Chandeleur antes (esquierda) y dempués (derecha) del pasu del Katrina.]]
Les tierres que fueron afaraes conformaben un ecosistema qu'allugaba numberosos mamíferos marinos, [[pelícanu pardu|pelícanos pardos]], [[Testudines|tortúa]]s y distintos tipos de pexes, según numberoses especies migratories como'l [[Aythya americana|porrón de cabeza colorada]]. Per otru llau, el 20 % de les marismas de la zona quedaron permanentemente somorguiaes tres el pasu del Katrina.<ref name="CRS environment"/>
L'aición del Katrina forzó a cerrar dieciséis [[Abelugu nacional de vida montesa (Estaos Xuníos)|abelugos nacionales de vida montesa]]. L'[[Abelugu nacional de vida montesa Breton|abelugu Breton]] perdió la metá de la so superficie a raigañu del furacán. D'esta miente, el Katrina afectó a [[hábitat]]s de [[Chelonioidea|tortúes marines]], [[Grus canadensis|grullas canadienses]], [[Picoides borealis|carpinteros de cresta colorada]] y [[Peromyscus polionotus|mures de pates blanques]].<ref name="FWS impact">{{cita web | autor = [[Serviciu de Pesca y Vida Montesa de los Estaos Xuníos]] | fecha=9 de setiembre de 2005 | url = http://www.fws.gov/southeast/news/2005/r05-088.html | títulu = O.S. Fish and Wildlife Service Conducting Initial Damage Assessments to Wildlife and National Wildlife Refuges | editorial = Serviciu de Pesca y Vida Montesa de los Estaos Xuníos |
El furacán provocó [[Derrame de petroleu|arrames de petroleu]] en 44 instalaciones a lo llargo del sudeste de Luisiana, lo que se tradució en 26 millones de llitros de petroleu arramaos. Ente que la mayoría de los derrames fueron controlaos nel llugar del arramáu, hubo dalgunos qu'enfusaron nos ecosistemes y la ciudá de [[Meraux (Luisiana)]] quedó anubierta por un amiestu d'agua y crudu. Al contrariu que col furacán Iván, nun se rexistraron de manera oficial derrames de petroleu n'instalaciones n'alta mar.<ref name="msnbcspills">{{cita web| autor=Miguel Llanos | títulu=44 oil spills found in southeast Luisiana | obra=MSNBC | url=http://www.msnbc.msn.com/id/9365607/ | editorial = MSNBC | fecha=19 de setiembre de 2005 |
Como parte de los trabayos de reconstrucción, les agües qu'anubríen Nueva Orleans fueron bombiaes escontra'l llagu Pontchartrain, procesu que precisó 43 díes pa completase.<ref name="katreport"/> Estes agües yeren un amiestu d'[[agües residuales]], [[bacteria|bacteries]], [[metales pesaos]], [[pesticida|pesticides]], [[sustances tóxiques]] y crudu, qu'espertó medranes per parte de la comunidá científica d'una muerte masiva de peces.<ref name="CRS environment"/>
Llinia 267:
=== Saqueos y violencia ===
[[Archivu:US-SoldatenNewOrleans2005.jpg|thumb|Soldaos patrullando les cais de Nueva Orleans.]]
Enchíos pola cayida de los sistemes de tresporte y comunicación, según en términos numbéricos, l'oficiales de policía pudieron faer pocu por evitar los crímenes. Los saqueos yeren llevaos a cabu tantu por grupos armaos con violencia en busca de productos non básicos, como por supervivientes que namái buscaben agua y comida.<ref name="FearExceededCrime">{{cita web |autor=Dwyer, Jim; Drew, Christopher |url=http://www.nytimes.com/2005/09/29/national/nationalspecial/29crime.html?ei=5090&en=1ba20914f5888y10&ex=1285646400&adxnnl=1&partner=rssuserland&emc=rss&adxnnlx=1127998837-dUb23oxvthQ0MrMgl9neEg&pagewanted=print |títulu=Fear Exceeded Crime's Reality in New Orleans |editorial=[[New York Times]] |fecha=29 de setiembre de 2005|
"Los saqueos tán fora de control. El [[Barriu Francés de Nueva Orleans|barriu francés]] foi atacáu", declaró la conceyal de Nueva Orleans, Jackie Clarkson. "Tán usándose cuerpos de policía exhaustos pa controlar los saqueos cuando tendríen d'usase pa operaciones de busca y rescate de xente qu'inda s'abeluga nos teyaos de les cases."<ref group="Nota">Traducción del inglés: "The looting is out of control. The French Quarter has been attacked." "We're using exhausted, scarce police to control looting when they should be used for search and rescue while we still have people on rooftops."</ref><ref>{{cita web |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,167653,00.html |títulu=Governor: Evac Superdome, Rescue Centers |editorial=[[Fox News]] |fecha=30 d'agostu de 2005|
Dalgunes de les primeres informaciones qu'apuntaben a un xigantescu caos, especialmente na [[Mercedes-Benz Superdome|Superdome]], fueron más tarde calificaes de desaxeraciones o rumores. La Superdome ye'l meyor exemplu: nos primeros díes posteriores al pasu del Katrina, falar de que nel interior del estadiu taben produciéndose decenes d'asesinatos, violaciones, revueltes y enfermedaes. Sicasí, finalmente, d'un total de 25 000 persones que s'abelugaron so la cúpula, confirmáronse dos violaciones y seis muertes (cuatro d'elles muertes naturales, amás d'un suicidiu) frente a los cientos de finaos qu'esperaba atopar el gobiernu.<ref name="FearExceededCrime" /><ref>{{cita web |url=http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2009/aug/26/katrina-racism-us-media |títulu=Four yearsyth26.html |títulu=Reports of anarchy at Superdome overstated |fecha=26 de setiembre de 2005 |editorial=Seattle Times |
La [[Guardia Nacional de los Estaos Xuníos]] llegó a esplegar hasta 58 000 efeutivos.<ref name=guardianacional>{{cita web |url=http://www.ng.mil/news/archives/2006/08/082806-Finest_Hour.aspx |títulu=Hurricane Katrina: National Guard's Finest Hour |editorial=Guardia Nacional de los Estaos Xuníos |fecha=28 d'agostu de 2006 |
Les distintes zones qu'acoyeron abelugaos tamién vivieron problemes d'orde, yá que la metá d'ellos cuntaba con antecedentes.<ref>{{cita web |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,170134,00.html |títulu=Half Katrina Refugees Have Records |editorial=Fox News |fecha=22 de setiembre de 2005 |
[[Archivu:BUSHKATRINA.jpg|thumb|El presidente Bush comparez xuntu col [[Secretariu de Defensa de los Estaos Xuníos|secretariu de Defensa.]] [[Donald Rumsfeld]], la [[Departamentu de Trabayu de los Estaos Xuníos|secretaria de Trabayu]] [[Elaine Chao]] y el [[Departamentu de Salú y Servicios Sociales de los Estaos Xuníos|secretariu de Salú y Servicios Sociales]] [[Mike Leavitt]] mientres una conferencia de prensa na Casa Blanca tres la devastación causada pol furacán Katrina na mariña del golfu.]]
=== Respuesta gubernamental ===
Nos Estaos Xuníos y acordies con lo establecío nel ''[[National Response Plan]]'', la repuesta y la planificación en casu de catástrofe ye principalmente responsabilidá de los gobiernos locales. Cuando estos escosaren los sos recursos, pueden solicitar una ayuda específica adicional a los estaos vecinos y, a lo postrero al gobiernu federal. D'esta manera, esti procesu pasa primero pol [[Condaos de los Estaos Xuníos|condáu]], dempués pol [[Estáu de los Estaos Xuníos|tao]] y finalmente llega al [[Gobiernu federal de los Estaos Xuníos|gobierno federal]]. Munchos de los problemes causaos pol Katrina tuvieron como desencadenante la desaparente planificación llevada a cabu por toos estos niveles. Coles mesmes, tamién xugó un papel esencial nel periodu post-Katrina l'Axencia Federal pa la Xestión d'Emerxencies (FEMA).<ref name="usgovwh">{{cita web|autor=Gobierno de los Estaos Xuníos|títulu=The Federal Response to Hurricane Katrina: lessons learned |añu=2006|
De les 60 000 persones que quedaron atrapaes en Nueva Orleans, la Guardia Nacional rescató a más de 33 500.<ref name="GAO-06-903">{{cita llibru | autor = United States Government Accountability Office | url = http://www.gao.gov/new.items/d06903.pdf | títulu = Coast Guard: Observations on the Preparation, Response, and Recovery Missions Related to Hurricane Katrina |
Michael Chertoff, [[Secretaría de Seguridá Nacional de los Estaos Xuníos|secretariu]] del [[Departamentu de Seguridá Nacional de los Estaos Xuníos|departamentu de Seguridá Nacional]], decidió asumir oficialmente les operaciones federal, estatal y local el 30 d'agostu de 2005, en virtú del ''National Response Plan''.<ref name="usgovwh" /> A principios de setiembre, el Congresu autorizó una ayudái total pa les víctimes de 62,3 millardos de dólares.<ref>{{cita web |autor=Baker, Peter; Goldstein, Amy |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/09/08/AR2005090801081.html |títulu=Congress Approves $51.8 Billion For Victims |editorial=[[Washington Post]] |fecha=9 de setiembre de 2005 |
La FEMA procuró agospiamientu temporal (ayudes pal arriendu, tráilers, etc.) a 700 000 movíos pol Katrina. Sicasí, namái un quintu de los pidimientos de tráilers na parroquia d'Orleans fueron atendíes, lo que causó serios problemes de habitabilidad na ciudá.<ref>{{cita web |url=http://www.commondreams.org/headlines06/0701-09.htm |títulu=Hurricane Katrina Victims Return, But to What? |editorial=[[Inter Press Service]] |fecha=1 de xunetu de 2006 |
Fuercies de seguridá y axencies d'otres xurisdicciones d'Estaos Xuníos emprestaron asistencia a Luisiana y Nueva Orleans nes selmanes posteriores al desastre. Dalgunes d'estes axencies veníen de llugares tan alloñaos como [[California]], [[Michigan]], [[Nueva York]] o [[Washington (estáu)|Washington]].<ref>{{cita web |url=http://www.crisisclinic.org/Katrina_Aid_Today_Percancies_Master_List.pdf |títulu=Katrina Aid Today Percancies |
=== Crítiques al gobiernu ===
[[Archivu:BUSHJACKET.jpg|thumb|300px|El presidente Bush esamina les árees anubiertes dende'l [[Air Force One]].]]
Les crítiques a l'actuación del gobierno frente al furacán Katrina consistieron primeramente na falta de lideralgu p'aunir esfuercios pa lluchar contra'l furacán y les sos remortines. Darréu, estes crítiques centrar na tardida reaición al hinchente de Nueva Orleans.<ref name=newzealand>{{cita web |url=http://tvnz.co.nz/view/page/425822/609550 |títulu="Katrinagate" fury spreads to US media |editorial=[[Television New Zealand]] |fecha=7 de setiembre de 2005 |
El presidente Bush atopar de vacaciones en [[Texas]] cuando'l furacán Katrina afectó al sudeste d'Estaos Xuníos y nun tornó a [[Washington D. C.]] hasta dos díes depués de que'l furacán tocara tierra, lo que-y valió delles crítiques.<ref>{{cita web |autor=Bumiller, Elisabeth |url=http://www.iht.com/articles/2005/09/01/news/prexy.php |títulu=Bush criticized over storm response |editorial=The New York Times |fecha=2 de setiembre de 2005 |
Fuertemente criticada foi l'actuación de l'Axencia Federal pa la Xestión d'Emerxencies (FEMA) a la que s'acusó de responder a la catástrofe de forma lenta y pocu efeutiva.<ref>{{cita web |url=http://articles.cnn.com/2006-04-14/politics/fema.ig_1_fema-s-katrina-national-response-plan-xeneral-richard-l-skinner?_s=PM:POLITICS |títulu=Report: Criticism of FEMA's Katrina response deserved |fecha=14 d'abril de 2006 |editorial=CNN |
El [[26 de setiembre]] de 2005, l'exdireutor de la FEMA, Michael Brown, testificó ante una subcomisión del [[Congresu d'Estaos Xuníos]] alrodiu de l'actuación de felicidá axencia. Mientres esta vista, el congresista [[Stephen Buyer]] preguntó por qué la declaración del estáu d'emerxencia emitida pol presidente Bush el 27 d'agostu nun incluyera les parroquies costeres d'Orleans, [[Parroquia de Jefferson|Jefferson]] y [[Parroquia de Plaquemines|Plaquemines]].<ref>{{cita noticia | url = http://www.nytimes.com/2005/09/27/national/nationalspecial/27text-brown.html?ei=5070&en=eda6637y28de37c1&ex=1188792000&pagewanted=all | títulu = Former FEMA Direutor Testifies Before Congress | fecha=27 de setiembre de 2005 |
En [[2007]], Brown declaró nuna conferencia ante un grupu d'estudiantes que la política xugara un importante papel en tomar de decisiones mientres la crisis del Katrina. Brown sostenía que dende la Casa Blanca quixo federalizase el casu de Luisiana (pa descargar la responsabilidá sobre la gobernadora [[Kathleen Blanco]], que yera demócrata), pero non el de Misisipi (onde'l gobernador, [[Haley Barbour]], yera republicanu). Blanco reaccionó rápido ante estes declaraciones y acusó de tal actitú a [[Karl Rove]]. La Casa Blanca respondió que tales afirmaciones yeren falses, pero darréu Brown reafitar no dicho.<ref>{{cita web |autor=Toosi, Nahal |url=http://www.insurancejournal.com/news/national/2007/01/23/76108.htm |títulu=Brown: Politics played role in Katrina |editorial=[[The Associated Press]] |fecha=20 de xineru de 2007 |
Mientres ''A Concert for Hurricane Relief'', un conciertu benéficu emitíu por NBC, el raperu [[Kanye West]] salir del guión y criticó duramente l'actuación del gobiernu, llegando a dicir que "George Bush nun s'esmolez pola xente negra." Anque esti comentariu foi esaniciáu na emisión del conciertu na mariña oeste, sí que foi emitíu na mariña esti, yá que ellí víase en direutu.<ref>{{cita web|apellido=de Moraes|nome=Llisa|títulu=Kanye West's Torrent of Criticism, Live on NBC|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/09/03/AR2005090300165.html|editorial=The Washington Post|fecha=3 de setiembre de 2005|
Tamién hubo crítiques nel planu internacional. El [[vizprimer ministru del Reinu Xuníu]], [[John Prescott]], rellacionó'l [[calentamientu global]] col Katrina, criticando l'actitú estauxunidense ante'l [[protocolu de Kioto]]: "El tarrecible hinchente de Nueva Orleans avéranos a les esmoliciones de líderes de países como les [[Maldives]], que les sos naciones tán en riesgu de sumir dafechu. Estaos Xuníos amosóse ronciegu frente al protocolu de Kioto, lo que consideró una equivocación."<ref group="Nota">Traducción del inglés: "The horrific flood of New Orleans brings home to us the concern of leaders of countries like the Maldives, whose nations are at risk of disappearing completely. There has been resistance by the US government to Kyoto - which I believe is wrong."</ref><ref>{{cita web |url=http://observer.guardian.co.uk/international/story/0,6903,1567318,00.html?gusrc=rss |títulu=Prescott links global warming to Katrina |editorial=[[The Guardian]] |
Una encuesta d'[[ABC News]] publicada'l 12 de setiembre de 2005 amosaba que consideraben más culpables de la magnitú del desastre a los gobiernos estatal y local (75 %) que al gobiernu federal (67 %), siendo un 44 % quien consideraben que'l problema aniciara nel lideralgu de Bush.<ref name="abcnewspoll">{{cita web |autor=Langer, Gary |url=http://abcnews.go.com/US/HurricaneKatrina/story?id=1094262&page=1 |títulu=Poll: Bush Not Taking Brunt of Katrina Criticism |editorial=ABC News |fecha=12 de setiembre de 2005|
Al respective de la reaición del presidente Bush, la encuesta d'ACB News recoyía un 46 % d'aprobación frente a un 47 % de desaprobación. Estos porcentaxes sufríen grandes variaciones si estremar ente [[Partíu Demócrata de los Estaos Xuníos|demócrates]] (17-71 %), independientes (44-48 %) y [[Partíu Republicanu de los Estaos Xuníos|republicanos]] (74-22 %).<ref name="abcnewspoll" />
Llinia 311:
=== Reaición internacional ===
[[Archivu:US Navy 050904-N-4374S-004 Crew members of a German Air Force A-310 aircraft offload Meals Ready-to-Eat (MRE) on board Naval Air Station Pensacola, Fla., in support of Hurricane Katrina relief efforts.jpg|thumb|300px| Descarguen l'ayuda ufiertada por [[Alemaña]] y tresportada pola [[Luftwaffe]].]]
Alredor de setenta países unviaron donaciones o otres ayudes. Ye de destacar que [[Cuba]] y [[Venezuela]] (dambos consideraos como países contrarios per Estaos Xuníos) fueron los primeros países n'ufiertar ayuda, comprometiendo más d'un millón de dólares, dellos hospitales móviles, plantes de depuración, comida, agua embotellada, 1100 médicos y 26,4 tonelaes de medicines, anque esta ayuda foi refugada pol gobiernu estauxunidense.<ref>{{cita web |url= http://english.aljazeera.net/English/archive/archive?ArchiveId=14771 |fechaarchivo=14 de xunu de 2008 |urlarchivo=http://web.archive.org/web/20080614224742/http://english.aljazeera.net/English/archive/archive?ArchiveId=14771 |título=Venezuela y Cuba ufierten ayuda a EE.XX. editorial=Al Jazeera |fecha=7 de setiembre de 2005 |
El Gobiernu de [[Méxicu]] unvió 1 millón de dólares al traviés de la Cruz Roja Mexicana la cual recaldó'l millón adicional, amás con 200 tonelaes de comida que fueron llevaos en 5 aviones de la Fuercia Aérea Mexicana'l 1 de setiembre, la Base Kelly de la Fuercia Aérea ('''Kelly Air Force Base''') en [[San Antonio (Texas)|San Antonio]], [[Texas]] recibió siquier a 196 miembros del exércitu, 14 camiones cisterna con agua, una unidá d'atención médica, 45 vehículos militares y más de 250 tonelaes de comida, agua embotellada y provisiones médiques.
El gobiernu d'Estaos Xuníos pidió ayuda a la [[Xunión Europea]] y a la [[OTAN]]. Otres [[organización internacional|organizaciones internacionales]] qu'ufiertaron el so sofitu fueron la [[Organización d'Estaos Americanos]] y la [[Organización de les Naciones Xuníes]]. Cabo destacar tamién l'ayuda ufiertada per países como [[Sri Lanka]], [[Tailandia]], [[Indonesia]] o la [[India]], que pocos meses antes habíense vistu afeutaos pol devastador maremotu d'avientu de 2004.<ref>{{cita web |url=http://edition.cnn.com/2005/US/09/04/katrina.world.aid/ |títulu=O.S. receives aid offers from around the world |editorial=CNN |fecha=4 de setiembre de 2005 |
En total ufiertáronse 854 millones de dólares, de los que namái s'usaron 40 (menos del 5 %). Amás, la mayor parte de l'ayuda ufiertada pelos distintos países nun resultó finalmente recoyida. Ello ye que Estaos Xuníos tornó 54 de les 77 ufiertes que recibió, incluyendo les de trés de los sos más cercanos aliaos: [[Reinu Xuníu]], [[Canadá]] ya [[Israel]].<ref>{{cita web |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/04/28/AR2007042801113_pf.html |títulu=Most Katrina Aid From Overseas Went Unclaimed |editorial=[[The Washington Post]] |fecha=29 d'abril de 2007 |
=== Reaición de les ONG ===
L'actuación de les [[Organización non gubernamental|ONG]] ante'l furacán Katrina, ente otros, demostró que tales instituciones xueguen un papel capital na recuperación de la zona afeutada. Sicasí, la esperiencia tamién demostró que pa maximizar la eficiencia del so cometíu tendríen d'atopase meyor integraes nel esquema de respuesta a la catástrofe, cosa que nun asocedía coles polítiques d'entós (''Stafford Act'').<ref>{{cita web |url=http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/occasional_papers/2009/RAND_OP277.pdf |títulu=The role of nongovernmental Organizations in long-Term Human recovery after Disaster. Reflections From Luisiana Four Years after Hurricane Katrina |autor=Anita Chandra y Joie Acosta |añu=2009 |editorial= Corporación [[RAND]] |
Les operaciones esplegaes pola [[Cruz Roja Americana]] fueron l'esfuerciu más grande que llevara a cabu hasta entós en tola so historia, superando a les esplegaes pal [[terremotu de San Francisco de 1906]], la [[gripe español]] o los [[atentaos del 11 de setiembre de 2001]]. Primero que el furacán recalara na mariña, la Cruz Roja montó campamentos pa refuxaos na mariña del golfu y esplegó al so personal por que tuviera preparáu pa dar una respuesta rápida a los efeutos del Katrina. Darréu, los capítulos de la Cruz Roja nos distintos estaos fueron faciéndose cargu de refuxaos. Esta organización tamién collaboró nel periodu post-Katrina cola [[convención Bautista del Sur]].<ref>{{cita web |url=http://www.redcross.org/www-files/Documents/GovernmentRelations/file_cont5489_lang0_2022.pdf |títulu=Statement by Joseph C. Becker, Senior Vice President for Response and Preparedness - American Red Cross |editorial=[[Cruz Roja Americana]] |
Al añu de la catástrofe, [[Oxfam]] acusó al gobiernu d'Estaos Xuníos d'abandonar a los damnificados del Katrina ya incumplir les sos promeses, cuantimás nes temes rellacionaes cola vivienda.<ref>{{cita web |url=http://www.elmundo.es/elmundo/2006/08/23/solidaridá/1156331392.html |títulu=Oxfam América asegura que EE. UU. abandonó a los damnificados pol furacán 'Katrina' |editorial=[[El Mundo (España)|El Mundo]] |fecha=25 d'agostu de 2006 |
=== Medios de comunicación ===
[[Archivu:US Navy 050831-N-3725R-007 Commander, Second Fleet, Vice Adm. Mark Fitzgerald talks with WTKR Channel 3 reporter Stacy Davis during a press conference.jpg|thumb|300px|Periodistes del WTKR Channel 3 entrevisten al comandante Mark Fitzgerald xusto primero que tres buques partan dende [[Norfolk (Virxinia)]] escontra la mariña del golfu pa participar na recuperación de la zona.]]
El papel de los [[medios de comunicación]] a la de cubrir la catástrofe nun tuvo exentu de discutiniu. Acusar a la prensa de cayer nel [[prensa mariella|amarrillismo]], yá que se fixo ecu de noticies que más tarde fueron desmentíes y que daben la imaxe d'una Nueva Orleans sumida nun caos absolutu, especialmente nel casu de la Superdome. Per otru llau, tamién s'acusó a la prensa d'actuar con un marcáu calter racista, yá que nos pies de semeya de distintes fotografíes, ente que la xente blanco buscaba cebera, la xente negro escalaba tiendes.<ref>{{cita web |url=http://www.columbia.edu/~nt2334/Sommers2006HurricaneKatrina.pdf |títulu=Race and Media Coverage of Hurricane Katrina: Analysis, Implications, and Future Research Questions |añu=2006 |autor=Samuel R. Sommers,Evan P. Apfelbaum, Kristin N. Dukes, Negin Toosi, y Elsie J. Wang |editorial=[[Universidá de Columbia]] |
El Katrina tamién provocó que'l periodismu al traviés d'[[Internet]] va cobrar un mayor protagonismu. La web NOLA.com, afiliada a [[The Times-Picayune]] (periódicu publicáu en Nueva Orleans), recibió en [[2006]] el [[premiu Pulitzer]] na seición de ''[[Premiu Pulitzer: Reportaxes de Noticies d'Última Hora|Noticies d'última hora]]'' y na de ''[[Premiu Pulitzer: Serviciu Públicu|Serviciu Públicu]]'', compartiéndolo nesti postreru estremáu col [[Sun Herald]] de [[Biloxi (Misisipi)|Biloxi]].<ref>{{cita web |url=http://www.pulitzer.org/year/2006/breaking-news-reporting/ |títulu=Breaking News Reporting |editorial=[[Premiu Pulitzer]] |añu=2006 |
Ye tamién necesariu precisar que la devastación causada pol Katrina nun foi la única torga por que los medios de comunicación desenvolvieren afechiscamente'l so llabor: en cuanto l'exércitu estauxunidense tomó'l control de la ciudá, estableciéronse restricciones a los medios. El 9 de setiembre, el teniente xeneral [[Russel L. Honoré]], comandante de la Fuercia Operacional Conxunta Katrina, anunció que los periodistes nun tendríen accesu a los esfuercios de recuperación de cadabres.<ref name=CNNban>{{cita web |url=http://edition.cnn.com/2005/LAW/09/10/katrina.media/ |títulu=O.S. won't ban media from New Orleans searches |fecha=11 de setiembre de 2005 |editorial=CNN |
=== Analís del colapsu de los diques ===
[[Archivu:Hurricane Katrina Eye viewed from Hurricane Hunter.jpg|thumb|300px|Vista del güeyu del furacán Katrina.]]
Nos trabayos de reconstrucción de los diques de Nueva Orleans, poques selmanes dempués de la catástrofe, l'investigadores yá apuntaron que'l colapsu de los diques de la ciudá habíase por cuenta de fallos de diseñu estructurales y non namái a la roxura de la envernada. Esto encareció significativamente los trabayos pa devolver a Nueva Orleans a la normalidá.<ref>{{cita web |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/10/23/AR2005102301200_pf.html |títulu=Investigators Link Levee Failures to Design Flaws |fecha=24 d'ochobre de 2005 |editorial=The Washington Post |
El 5 d'abril de 2006, el [[teniente xeneral]] [[Carl A. Strock]], [[xefe d'inxenieros del Exércitu de los Estaos Xuníos]], testificó ante'l subcomité d'Enerxía y Agua del Senáu: "Concluyimos agora qu'había problemes col diseñu estructural [de los diques]". Tamién declaró qu'el [[Cuerpu d'Inxenieros del Exércitu de los Estaos Xuníos|Cuerpu d'Inxenieros del Exércitu]] nun foi consciente d'esto antes de l'apaición del Katrina. Sicasí, investigadores de la [[National Science Foundation]] desmintieron esto al sostener que nun estudiu de 1986 del propiu cuerpu afirmábase que'l diseñu de los diques podía derivar en problemes.<ref>{{cita web |url=http://www.nola.com/frontpage/t-p/index.ssf?/base/news-5/1144306231230500.xml |títulu=Corps chief admits to 'design failure' |fecha=6 d'abril de 2006 |editorial=The Times-Picayune |
Nun informe de xunu de [[2007]] realizáu pola [[Sociedá Estauxunidense d'Inxenieros Civiles]] analizáronse distintos factores que contribuyeren al colapsu de los diques de Nueva Orleans. Consideróse que'l riesgu de vivir na ciudá, que devasaba los estragales consideraos llendes, nun yera afechiscamente conocíu polos sos habitantes; que'l sistema de proteición frente a furacanes nun fuera afechiscamente diseñáu; que munchos de los diques nun cuntaben col abondu altor; que nenguna alministración fixo cargu de los diques y el so caltenimientu; y que'l modelu pal so financiamientu fallara.<ref name="ASCE HKERP report" />
El [[Cuerpu d'Inxenieros del Exércitu de los Estaos Xuníos]], que diseñó y construyó el sistema de diques, en virtú de la ''Flood Control Act'' de [[1965]],<ref>{{cita web |url=http://www.nytimes.com/2006/05/30/science/30storm.html |títulu=An Autopsy of Katrina: Four Storms, Not Just One |fecha=30 de mayu de 2006 |editorial=The New York Times |
== Reconstrucción ==
El furacán Katrina afaró la ciudá de Nueva Orleans y la so área metropolitana. La ciudá quedó anubierta nun 80 % y sufrió importantes daños materiales y económicos. El 30 % de los sos habitantes yá vivíen per debaxo del [[estragal de probeza]],<ref name=nbcrecovery>{{cita web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/9163091/ns/nbcnightlynews/t/katrina-exposes-new-orleans-deep-poverty/#.UCT9uJ0aPFI |títulu=Katrina exposes New Orleans' deep poverty |fecha=1 de setiembre de 2005 |editorial=NBC |
Al pie de los esfuercios pola rehabilitación de les viviendes, el principal esfuerciu pa la recuperación de Nueva Orleans centrar na reconstrucción de los [[dique]]s, que empezó en 2006 y terminó en 2012 y que'l so costu final foi de 14,5 millardos de dólares estauxunidenses. Kevin G. Wagner, unu de los inxenieros responsables del proyeutu, declaró qu'anque se trataba d'una obra que de normal tardaría décades en llevase a cabu, los plazos encurtiárense por que la ciudá pudiera tar protexida.<ref name=elpaisrec>{{cita web |url=http://sociedad.elpais.com/sociedá/2012/06/15/actualidá/1339792977_518506.html |títulu=Nueva Orleans blindar con un dique de 215 kilómetros |fecha=15 de xunu de 2012 |editorial=[[El País]] |
Esti nuevu sistema de diques da una proteición que fai frente a nubes del tipu "una cada cien años", que foi l'estándar autorizáu pol [[Congresu de los Estaos Xuníos|Congresu]]. Sicasí, diverses autoridaes de Nueva Orleans consideraben esta proteición insuficiente, una y bones la ciudá fixo frente a delles nubes más fuertes (de fechu el Katrina ye una nube del tipu "una de cada cuatrocientos años") y previose qu'esto vaya n'aumentu pola mor del [[cambéu climáticu]].<ref name=nytimesrec>{{cita web |url=http://www.nytimes.com/2012/06/15/us/vast-defenses-now-shielding-new-orleans.html?pagewanted=1&_r=2 |títulu=Vast Defenses Now Shielding New Orleans |fecha=14 de xunu de 2012 |editorial=The New York Times |
Per otru llau, cinco años dempués del desastre, recuperárense'l 85 % de los emplegos qu'había antes del Katrina<ref name=elperiodicorec /> y el turismu volviera convertir se nuna pilastra de la economía de la zona. Ello ye que mientres los trabayos de reconstrucción y gracies a ellos, la economía de la ciudá vivió una importante crecedera y la tasa de desempléu atopar por debaxo de la media nacional.<ref>{{cita web |url=http://www.nytimes.com/2009/08/31/us/31orleans.html |títulu=In New Orleans, Recovery Is Not Enough |fecha=31 d'agostu de 2009 |editorial=The New York Times |
== Retiru del nome ==
* De resultes de los importantes daños económicos, materiales y personales dexaos a lo llargo de la mariña del golfu, el nome Katrina foi oficialmente retiráu de la nómina pola [[Organización Meteorolóxica Mundial]] a pidimientu del gobiernu d'Estaos Xuníos, de manera que nunca volverá ser usáu pa designar un furacán del Atlánticu norte. Katia foi'l nome escoyíu pa reemplazalo en [[Nomes de los ciclones tropicales|la llista III de dicha nómina]], que s'usaría per primer vegada en [[Furacán Katia (2011)|2011]].<ref>{{cita web|url = http://www.noaanews.noaa.gov/stories2006/s2607.htm|títulu = Dennis, Katrina, Rita, Stan, and Wilma "Retired" from List of Storm Names |fecha=6 d'abril de 2006 |editorial = NOAA |
== Ver tamién ==
| |||