Diferencies ente revisiones de «Territorios Palestinos»
Contenido eliminado Contenido añadido
m iguo nome de plantía |
m iguo parámetros de plantía |
||
Llinia 1:
[[File:Palestinian territories (orthographic projection).svg|thumb|250px|right|La rexón en rellación al mundu.]]
'''Territorios Palestinos''' ye una de les denominaciones que recibe'l territoriu formáu poles rexones de [[Cixordania]] (5655 [[kilómetros cuadraos|km²]] de superficie terrestre<ref name="PCBS">{{Cita web |títulu=Census - Geography and Climate Conditions |url=http://www.pcbs.gov.ps/site/1/default.aspx |
Les tierres que conformen los Territorios Palestinos formaben parte del [[Mandatu británicu de Palestina]], formáu en 1920 como parte de la [[partición del Imperiu otomanu]]. Fueron destinaes pol [[Plan de les Naciones Xuníes pa la partición de Palestina]] de 1947 a constituyir un Estáu árabe al llau del Estáu xudíu. Tres la [[Guerra árabe-israelina de 1948]], fueron conquistaes, ocupaes militarmente y alministraes en consecuencia por [[Xordania]] y [[Exiptu]] respeutivamente, y por [[Israel]] dende [[1967]] como resultáu de la so victoria na [[Guerra de los Seis Díes]]. De resultes de los [[Alcuerdos de Camp David]], el gobiernu israelín creó en 1981 l'[[Alministración Civil israelina|Alministración Civil]] pa ocupase de les toles funciones burocrátiques dientro de los territorios conquistaos en 1967. En 1994, conforme a los [[alcuerdos de Oslo]] ente la [[Organización pa la Lliberación de Palestina]] (OLP) y el [[Gobiernu d'Israel]], creóse l'[[Autoridá Nacional Palestina]], que foi designada pa controlar tantu la seguridá como l'alministración civil nes árees urbanes de los territorios y l'alministración civil nes árees rurales. En [[2005]] Israel [[Plan de retirada unillateral israelina|retirar de la Franxa de Gaza]] y, de resultes, l'alministración de [[Franxa de Gaza|dichu territoriu]] pasó ''de facto'' a Hamas.
Llinia 14:
| texto = Mapes de les rexones que conformen los denominaos Territorios Palestinos. Enriba, [[Cixordania]], y embaxo, la [[Franxa de Gaza]].
}}
Esta denominación puede referise a los territorios gobernaos pola [[Autoridá Nacional Palestina]] (ANP),{{cita riquida}} pero tamién puede incluyir tol territoriu de la [[Franxa de Gaza]], [[Cixordania]] y [[Xerusalén Este]].<ref name="ANP State">{{Cita web |autor=Palestinian National Authority - Office of the Prime Minister |títulu=Ending the Occupation, Establishing the State |url=http://www.palestinecabinet.gov.ps/site/474/default.aspx |
Esos territorios podríen constituyise nun futuru [[Estáu de Palestina Estáu independiente de Palestina]]. La ANP reivindica [[Xerusalén Oriental]] como la so capital, por tar asitiada nos territorios ocupaos per Israel dende 1967.<ref name="ANP State"/><ref>{{Cita web |autor=National Palestinian Authority - Office of the Prime Minister |títulu=Palestinian Cabinet Meeting Statement (20) |url=http://www.palestinecabinet.gov.ps/site/461/default.aspx?tabID=461&ItemID=122136&mid=3148 |
Dende'l 29 de payares de 2012, Palestina ye un Estáu observador non miembru de la ONX.<ref>{{Cita web |autor=ONX |títulu=Observadores permanentes: Estaos non Miembros ya instituciones |url=http://www.un.org/es/members/nonmembers.shtml |
== Terminoloxía ==
Llinia 24:
=== Territorios Palestinos Ocupaos ===
{{AP|Territorios ocupaos per Israel}}
El gruesu de los Estaos miembros de la [[ONX]] considera qu'estos territorios tán so un réxime d'ocupación militar. Por ello, la ONX denominar col términu “Territorios Palestinos Ocupaos” (n'inglés ''Occupied Palestinian Territories'' - OPT); yá en 1967, el resolución 242 del Conseyu de Seguridá, aprobada por unanimidá, pidía'l Retiru de les fuercies armaes israelines de los territorios qu'ocuparon mientres el recién conflictu», y la terminación de toles situaciones de belixerancia o allegamientos de la so esistencia, y respetu y reconocencia de la soberanía, integridá territorial ya independencia política de tolos Estaos de la zona y del so derechu a vivir en paz dientro de fronteres segures y reconocíes y llibres d'amenaza o actos de fuercia».<ref>{{Cita web |autor=Naciones Xuníes - Conseyu de Seguridad |títulu=Resolvimientu 242. La situación nel Oriente Mediu (22 de payares) |url=http://www.un.org/es/sc/documents/resolutions/1967.shtml |
En 2005, Israel desmanteló unilateralmente los sos asentamientos na [[Franxa de Gaza]], nuna decisión ensin precedentes llamada [[Plan de retirada unillateral israelina]] o "Plan de desconexón", polo que'l términu nun reflexaría tola realidá de los territorios.{{cita riquida}} Sicasí, Israel acutóse'l derechu a efeutuar operaciones [[contraterrorismo|antiterroristes]], como fueron por casu los bombardeos aéreos ya incursiones terrestres del branu de 2006 ([[Operación Agua de Branu]]) y del iviernu 2008-2009 ([[Conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009|Operación Plomo Fundíu]]), y los bombardeos dende mar y aire de payares de 2012 ([[Operación Pilar Defensivu]]), en represalia por ataques terroristes. Amás, Israel sigue controlando'l movimientu de mercancíes y persones nes fronteres y dientro de los territorios, calteniendo un bloquéu que ta consideráu por [[Amnistía Internacional]] como un castigu colectivu a tola población de la Franxa de Gaza.<ref>{{Cita web |títulu=Gaza afuégase: Los efeutos del bloquéu israelín nos palestinos |url=http://www.amnesty.org/es/news-and-updates/afogar-gaza-los efeutos-del bloquéu-israeli-en-los palestinos-2010-06-01 |
El 23 d'avientu de 2016 el [[Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes|Conseyu de Seguridá de la ONX]] aprobó la [[Resolvimientu 2334 del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes|Resolvimientu 2334]] reafitando «que l'establecimientu d'asentamientos per parte d'Israel nel territoriu palestín ocupáu dende 1967, incluyida Xerusalén Oriental, nun tien validez llegal» y «espresando grave esmolición pol fechu de que la continuación de les actividaes d'asentamientu israelinos tán poniendo en peligru la viabilidá de la [[solución de dos estaos|solución biestatal]] basada nes [[fronteres de 1967]]».<ref>{{Cita web |url=http://www.bbc.com/mundu/noticies-internacional-38423591 |títulu=Naciones Xuníes desamarra la roxura d'Israel al aprobar cola astención d'EE.XX. un resolución que pide poner fin a los asentamientos xudíos en territorios palestinos |autor=www.bbc.com |fecha=23 d'avientu de 2016 |
El términu «Territorios Palestinos Ocupaos» incide na ocupación militar y l'alministración israelina de [[Cixordania]], la [[Franxa de Gaza]] y [[Xerusalén Este]] dende 1967.<ref>{{Cita web |autor=IMEU - Institute for Middle East Understanding |títulu=Are the Palestinian Territories Occupied? |url=http://imeu.net/news/article0022758.shtml |
=== Territorios apostaos ===
Pela so parte, [[Israel]] denominar «territorios en disputa»,<ref>[http://www.jcpa.org/art/brief1-1.htm From "occupied territories" to "disputed territories"], Dore Gold</ref> pos el estatus final d'esos territorios según les sos fronteres definitives, según [[Derechu internacional nel conflictu árabe-israelina|diverses resolvimientos de la ONX]]{{cr}} y la [[Fueya de ruta]], tendrá de ser decidíu nun alcuerdu ente dambes partes en conflictu. El puntu de vista israelina considera que la espresión "territoriu ocupáu" condiciona l'alderique, nun s'emplega en casos análogos (como'l [[Sáḥara Occidental]], el [[República Turca del Norte de Xipre|Norte de Xipre]], [[Tíbet]], la islla de [[Zubarah]] o les [[Islles Kuriles]]) y non se adecua a dereches internacional (onde esa espresión llindar a territorios que cuntaren con [[soberanía]] previa).<ref>{{Cita web |url=http://www.jcpa.org/jl/vp470.htm |títulu=From "occupied territories" to "disputed territories" }}</ref> Nesa definición de «territorios en disputa», [[Israel]] esclúi los principales [[Asentamientu israelín|asentamientos]] construyíos en [[Cixordania]] y [[Xerusalén Este|Xerusalén Oriental]], cuidao que son consideraos per Israel como parte integrante del so territoriu nacional, anque diches anexones nun son reconocíes como lexítimes pola ONX, acordies con el Resolvimientu 2334 del so Conseyu de Seguridá. Hai que tener presente qu'Israel namái hai delimitado por aciu trataos billaterales les sos fronteres con Exiptu ([[Tratáu de paz exipciu-israelina|1979]]) y Xordania ([[Tratáu de paz israelina-xordanu|1994]]), permaneciendo los restantes llendes indefiníos.<ref>{{Cita web |autor=Arie M. Kacowicz |títulu=Les fronteres d'Israel |url=http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2541399 |
=== Otres denominaciones ===
Llinia 44:
El términu de [[Palestina]] puede referise a dos realidad históriques:
* Con anterioridá al [[plan de partición de Palestina]] que prevía la creación d'un [[Estáu d'Israel|tao xudíu]] y de un [[Estáu de Palestina tao árabe palestín]], designó una [[Palestina (rexón)|rexón xeográfica]] ensin llendes precises, conocida tamién como [[Tierra Santa]], como provincia del [[Imperiu otomanu]] y finalmente como [[Mandatu Británicu de Palestina Protectoráu británicu]], y qu'incluyía amás de los Territorios Palestinos, l'espaciu qu'anguaño ocupa l'Estáu d'Israel y [[Xordania]]. A lo último, sectores estremistes árabes llamen Palestina tamién al territoriu del actual Estáu d'Israel, amás de la Franxa de Gaza y Cixordania.
* Dende finales del sieglu XX, numberosos países y organismos internacionales designen a los territorios palestinos como «[[Estáu de Palestina|Palestina]]», en referencia al Estáu independiente reivindicáu pola OLP na Franxa de Gaza, Cixordania y Xerusalén Este. Ello ye que dende'l [[15 d'avientu]] de [[1988]] la ONX utiliza'l términu Palestina» en llugar de «Organización pa la Lliberación de Palestina» (OLP) na so organización, les sos axencies y los sos organismos afiliaos, y dende el 29 de payares de 2012 almitió a «Palestina» como Estáu observador non miembru.<ref>[https://web.archive.org/web/20121213103016/http://unispal.un.org/UNISPAL.NSF/0/146Y6838D505833F852560D600471Y25 Resolvimientu 43/177. Question of Palestine.] UNISPAL. Consultáu'l 20 de setiembre de 2012 (n'inglés).</ref><ref>{{Cita web |títulu=Asamblea Xeneral acepta a Palestina como Estáu observador non miembru de la ONX |url=http://www.un.org/spanish/News/story.asp?NewsID=25110#.ULq6YYUiPHw |
==== Territorios Lliberaos ====
Llinia 56:
Tres la derrota del [[Imperiu otomanu]] na [[Primer Guerra Mundial]], la [[Sociedá de Naciones]] otorgó'l Mandatu sobre la [[rexón de Palestina]] al [[Reinu Xuníu]], na [[Conferencia de San Remo]] ([[1920]]), celebrada n'[[Italia]]. El territoriu a alministrar incluyía tou lo que ye anguaño [[Israel]], [[Cixordania]] con [[Xerusalén Este]], la [[Franxa de Gaza]] y [[Xordania]].
En [[1943]], un 6% de la superficie del Mandatu británicu (qu'incluyía a l'actual Xordania), aprosimao 1.514.000 [[dunam]]s, yera propiedá xudía.<ref>Ver la [http://www.palestineremembered.com/Acre/Articles/Story1000.html encuesta] realizada pol Mandatu Británicu pa la [[ONX]] en 1943.</ref> En 1945, el [[Yishuv]] cuntaba con 579.000 habitantes, el 31,5% de la población palestina, «un pequeñu pero sólidu cuasi-tao».<ref>Joan B. Culla. Vease bibliografía</ref> En 1946, la mayor parte del Mandatu Británicu de Palestina (unos 90.000 kilómetros cuadraos al este del ríu Xordán, el 77% del territoriu total de la rexón) foi destinada a la creación de la entidá árabe de [[Transjordania]]. El [[29 de payares]] de [[1947]] la ONX aprobó nel so resolución 181/11 el [[Plan de la ONX pa la partición de Palestina de 1947|Plan de Partición de Palestina]], que proponía la so división en do Estaos, unu árabe y otru xudíu, otorgando aprosimao la metá de la tierra a cada unu, y un réxime internacional autónomu pa la ciudá de Xerusalén, so l'autoridá de les Naciones Xuníes. A la comunidá xudía, con alredor d'un 30% de la población, axudicába-y el 55% del territoriu (magar el 45% correspondía al desiertu del [[Néguev]]), y a la árabe, col 67% de la población, el 45% restante.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Society_&_Culture/israel_palestine_pop.html Demographics of Israel: Jewish & Non-Jewish Population of Israel/Palestine (1517 - 2014)] jewishvirtuallibrary.org</ref> La división establecía do Estaos estazaos en porciones apenes xuníes: ensin homoxeneidá territorial y nel casu xudíu col 50% de población árabe, dexó disconformes a dambes partes.<ref>{{Cita web |autor=[[Organización de les Naciones Xuníes]] |títulu=El plan de partición y la terminación del mandatu británicu |url=http://www.un.org/spanish/Depts/dpi/palestine/ch2.pdf |
=== Guerra árabe israelina de 1948 ===
Llinia 65:
Los cinco Estaos árabes vecinos (Líbanu, Siria, Xordania, Iraq y Exiptu) apostaron pola destrucción del novel Estáu xudíu ya invadir a otru día de la so proclamación, lo que desaguó na [[Guerra árabe-israelina de 1948|primer guerra árabe-israelina]]. Na guerra intermitente que tuvo llugar mientres los siguientes 15 meses (con delles tregües promovidas pola ONX), Israel adquirió un 26% adicional del territoriu del antiguu Mandatu, ente que Transjordania y Exiptu ocuparon la parte restante destinada pola ONX al Estáu árabe-palestín: Exiptu ocupó y alministró Gaza, ente que Transjordania ocupó y depués se anexonó Cixordania y Xerusalén Este, camudando la denominación del país a la de Xordania. En 1949 algamóse un [[Armisticiu árabe-israelín de 1949|armisticiu]] ente Israel y los países árabes afiguráu na [[Llinia Verde (Israel)|Llinia Verde]], y que foi aceptáu pola comunidá internacional.
Tres la guerra, el territoriu árabe primeramente previstu pola ONX viose amenorgáu a menos de la metá. Menguó de 11.800 km² a apenes 5.400 km², mientres Israel amontó'l so territoriu d'una área de 14.500 km² a una área territorial de 20.850 km².<ref>{{cita llibru|apellido=Gómez-Carbayeda Verduzco |nome=Alonso |títulu=Tarrezas selectos de derechu internacional |añu=1999 |editorial=Institutu d'Investigaciones Xurídiques de la UNAM |isbn=968-36-7292-2 |url=http://biblio.juridicas.unam.mx/llibros/llibro.htm?l=122 |
La espulsión y fuxida de los palestinos en 1948 foi, en proporción de la población afeutada, una de les mayores migraciones forzaes na hestoria moderna d'[[Oriente Mediu]]. Afectó a aprosimao'l 53% de la población árabe de Palestina y al 82% de los árabes que moraben na parte de Palestina que se convirtió n'Israel.<ref>[http://www.palestineremembered.com/Acre/Palestine-Remembered/Story559.html Palestine Population: During The Ottoman And The British Mandate Periods], Justin McCarthy, 8 de setiembre de 2001, palestineremembered.com</ref> La guerra provocó miles de movíos en dambos sentíos: ente 600.000 y 800.000 árabes de la zona israelina fueron obligaos a movese a les vecines Gaza y Cixordania, y tamién a otros países árabes más alloñaos, dando orixe al [[Nakba|problema de los refuxaos palestinos]], qu'inda güei perdura. Les Naciones Xuníes dan como cifra oficial 726.000 persones, anque según la terminoloxía de la mesma ONX, namái un terciu son téunicamente refuxaos;<ref>{{Cita web |url=http://www.acnur.org/paginas/index.php?id_pag=29&id_sec=22#refuxáu |títulu=refuxaos }}</ref> el restu, los que s'instalaron en Gaza y Cixordania, son movíos<ref>{{Cita web |url=http://www.acnur.org/paginas/index.php?id_pag=273&id_sec=#quien |títulu=movíos |urlarchivu=https://web.archive.org/web/20070510120855/http://www.acnur.org/paginas/index.php?id_pag=273&id_sec=#quien |fechaarchivu=10 de mayu de 2007 }}</ref> dientro del propiu país.<ref>Les cifres de refuxaos pueden verificase en fontes diverses, con pequeñes variaciones, por casu en [[Benny Morris]], ''Righteous victims: a history of the zionist-arab conflict, 1881-1999''.</ref>
Na zona israelina quedaron 100.000 árabes, qu'adquirieron la nacionalidá israelina. En forma paralela, les comunidaes xudíes qu'habitaben en países árabes (munches dende primero que eses tierres fueren arabizadas y islamizadas),<ref>{{cita llibru |apellíu=Culla |nome=Joan B. |enlaceautor=Joan B. Culla |títulu=La tierra más apostada: el sionismu, Israel y el conflictu de Palestina |
=== Creación de la OLP ===
Llinia 82:
}}</ref>). En [[1974]], la [[OLP]] sería reconocida pola [[Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes]] como la representante del pueblu árabe palestín.
Dellos palestinos definíense como parte d'una gran nación [[Panarabismu|panárabe]], xuntándose a la ideoloxía [[Baathismo|baathista]]. Nesi sentíu, en 1977 [[Zuheir Mohsen]], líder de la facción pro siria de la OLP as-Saiqa, fundada pol [[Partíu Baath Árabe Socialista|partíu Baath]],<ref>{{cita llibru|apellíos=Collelo |nome=Thomas |títulu=Syria, a country study |añu=1988 |editorial=Federal Research Division of the Library of Congress |editor=Thomas Collelo |isbn=1419150227 9781419150227 |
{{cita|Nun esiste un pueblu palestín. La creación d'un estáu palestín ye un mediu a favor de la continuidá de la nuesa llucha contra Israel y a favor de la unidá árabe... Pero en realidá nun esiste nenguna diferencia ente los xordanos y los palestinos, los sirios y los llibaneses. Toos nós formamos parte del pueblu árabe. Solamente por razones polítiques y táctiques falamos de la esistencia d'una identidá palestina, yá que ta nel interés nacional de los árabes l'oponer al sionismu una esistencia separada de los xordanos. Por razones táctiques, Xordania que ye un estáu con fronteres fixes, nun puede reclamar a Haifa y Jaffa. Yo como palestín, otra manera, puedo reclamar Haifa, Jaffa, Beersheba y Xerusalén. Pero en cuanto restableciérense los nuesos derechos pola totalidá de Palestina, nun vamos esperar un minutu más pa la unificación de Xordania y Palestina.}}
Llinia 130:
La ANP recibe financiamientu per parte de diversos donantes internacionales ente los que s'atopaben la [[Xunión Europea]] y los [[Estaos Xuníos]], que bloquiaron en 2006 les ayudes por cuenta de la victoria eleutoral de [[Hamás]] nes eleiciones llexislatives palestines, una y bones esti grupu (consideráu por aquellos como grupu terrorista) negar a cumplir los trés demandes de la comunidá internacional: reconocer el derechu del [[Estáu d'Israel]] a esistir, arrenunciar al [[terrorismu]] o otru tipu de violencia y aceptar la validez de los [[alcuerdos de Oslo]].
El [[31 d'ochobre]] de [[2011]], l'Asamblea Xeneral de la [[Unesco]] almitió nel so senu a Palestina. 107 de los 194 Estaos miembros de la organización de la ONX votaron a favor, 14 en contra y 52 abstuviéronse.<ref>[http://www.unesco.org/new/en/member-states/countries/ ''La Conferencia Xeneral almite a Palestina como Estáu Miembru de la UNESCO''], UNESCOPRESS, Serviciu de Prensa, 31.10.2011. Consultáu'l 20/09/2012.</ref> En respuesta, Israel aceleró la construcción de nueves viviendes en Xerusalén Este y Cixordania y conxeló la tresferencia de fondos a les autoridaes palestines,<ref>{{Cita web |títulu=Israel respuende a la Unesco con 2.000 viviendes en Xerusalén Este y Cixordania |url=http://es.euronews.com/2011/11/02/israel-respuende-a-la-unesco-con-2000-viviendes-en-jerusalen-este-y-cisjordania/ |
En [[setiembre de 2012]] el presidente de la ANP, [[Mahmud Abbas]], anunció que los palestinos van allegar ante l'Asamblea Xeneral de la ONX pa solicitar la so almisión como «Tao non miembru».<ref>[http://www.embajada-palestina.es/ Palestina va pidir entrar na ONX el próximu 27 de setiembre], Misión diplomática de Palestina n'España, noticies, 10-09-2012. Consultáu'l 20/09/2012.</ref> Fontes palestines indicaron que'l testu del pidimientu tendrá d'incluyir l'establecimientu d'un Estáu palestín nes [[fronteres de 1967]] y el respetu a la llamada Fueya de Ruta.<ref>[http://internacional.elpais.com/internacional/2012/09/20/actualidá/1348155031_223393.html ''Los palestinos van pidir a la ONX la reconocencia como Estáu observador''], Ana Carbajosa - Xericó, El País, Internacional, 20 de setiembre de 2012. Consultáu'l 20/09/2012.</ref> En payares de 2012, el ministru d'Esteriores israelín, Avigdor Lieberman, afirmó que si los palestinos siguíen alantre col so proyeutu de reconocencia, Israel podría desmantelar l'autoridá palestina y derrocar al so presidente, [[Mahmud Abbas]].<ref>{{Cita web |títulu=Israel amenacia con derrocar a Abbas si allega a la ONX |url=http://internacional.elpais.com/internacional/2012/11/14/actualidá/1352917670_233708.html |
Finalmente'l [[29 de payares]] de [[2012]], l'asamblea xeneral de les Naciones Xuníes aldericó'l cambéu de estatus del territoriu palestín na organización, por que pasara de ser «entidá» a "Estáu observador non miembru", lo que significaría una meyora diplomática pa la creación del [[Estáu de Palestina Estáu palestín]] independiente d'Israel.<ref>{{Cita web |títulu=Palestina entra como tao na ONX |url=http://internacional.elpais.com/internacional/2012/11/29/actualidá/1354211937_218747.html |
<ref>{{Cita web |autor=Centro de noticies de la ONX |títulu=Asamblea Xeneral acepta a Palestina como Estáu observador non miembru de la ONX |url=http://www.un.org/spanish/News/story.asp?NewsID=25110#.ULj7QYUiPHw |
== Derechos humanos nos Territorios Palestinos ==
| |||