Diferencies ente revisiones de «Ríu Yamuna»
Contenido eliminado Contenido añadido
m iguo parámetros de plantía |
m iguo parámetros de plantía |
||
Llinia 37:
Lo más importante del Yamuna ye que crea una llanura d'ábanu bien fértil, la franxa de tierra conocida como'l [[Doab]] Yamuna-Ganges, una rexón ente'l Yamuna y el Ganges na gran [[enllanada Indo-Gangética]]. Anque n'otres dómines foi una arteria de comunicación importante, na actualidá'l ríu utilízase básicamente pal regadío de los terrenes que traviesa. Casi 57 millones de persones dependen de les agües del Yamuna. Con un fluxu añal d'unos 10.000 hm³ y l'usu de 4.400 hm³ (de los que'l riego constitúi'l 96%), el ríu apurre más del 70% del suministru d'agua de Delhi.
Al igual que'l Ganges, el Yamuna tamién ye bien veneráu nel hinduismu y adoráu como la [[diosa Iamuna]] a lo llargo del so cursu. Na [[mitoloxía hindú]], convertir a l'antigua diosa [[Iamí (diosa)|Iamí]] nesta personificación del ríu Yamuna. Iamí yera la fía de [[Vivasvan|Vivasuat]] (el dios del sol), y hermana ximielga d'[[Yama (dios de la muerte)|Iama]], el dios de la muerte. Por eso, bañase nes agües sagraes del Yamuna llibera de los tormentos de la muerte.<ref name=hy>{{cita llibru |títulu=Hydrology and water resources of India- Volume 57 of Water science and technology library |apellíos=Jain |nome=Sharad K.|
L'agua del Yamuna ye ''razonablemente de bona calidá'' nel tramu de 375 km ente Yamunotri, nel Himalaya, y Wazirabad, en Delhi, onde s'arramen les agües residuales al traviés de 15 desaguadorios ente la barrera Wazirabad y la barrera Okhla, que faen que depués el ríu tea bien contamináu. Un funcionariu describe'l ríu como un colector d'agües negres», cola [[demanda bioquímica d'osíxenu]] (DBO) en valores que van de 14 a 28 mg/l y con un altu conteníu de [[coliformes]].<ref>{{cita web |títulu='Ganga is the most polluted river' |url=http://www.hinduonnet.com/2003/11/23/stories/2003112300531100.htm |fecha=Nov 23, 2003 |editorial=[[The Hindu]] |páxina=}}</ref> El ríu sufre por trés fontes principales de contaminación: los llares y l'eliminación de les agües residuales municipales; la erosión del suelu resultante de la deforestación pa dar pasu a l'agricultura, xuntu cola llavadura de los derivaos químicos de los fertilizantes, yerbicíes y pesticidas; y la escorrentía de l'actividá comercial y de los polígonos industriales.
Llinia 47:
[[Archivu:Indo-Gangetic Plain.jpg|right|250px|thumb|Cursu del ríu Yamuna, na [[enllanada Indo-Gangética]]]]
Les fontes más alloñaes del ríu Yamuna atopar nel glaciar [[Yamunotri]], a un altor de 6387 metros, nes fasteres suroccidentales de los picos Banderpooch, parte de la [[cordal Mussoorie]] del [[So Himalaya]]. Alministrativamente, el ríu naz nel [[distritu de Uttarkashi]] del estáu d'[[Uttarakhand]], daqué al norte de la ciudá santa de [[Haridwar]].<ref name=hy/> En arrexuntándose dellos pequeños ríos y regueros de monte, considérase qu'el Yamuna, como tal, naz en [[Yamunotri]], a 3.293 m, onde s'atopa unu de los santuarios más sagraos del hinduismu, dedicáu a la diosa Yamuna y que ye parte del [[Chota Char Dham]], el circuitu de pelegrinaxe o [[Yatra]]. Tamién a cuerpu, cerca del templu, nuna caminada de 13 km que sigue la vera derecha del ríu, atópase'l ''Markendeya Tirtha'', onde'l sabiu [[Markandeya]] escribió'l [[Markandeya Purana]].<ref name=utt>[https://web.archive.org/web/20090731232226/http://uttarkashi.nic.in/aboutDistt/Temple.htm Yamunotri Temple], website del distritu Uttarkashi.</ref><ref>{{cita llibru |títulu=The holy Himalaya: a geographical interpretation of Garhwal - Yamuna Drainage System|apellíos=Nand|nome=Nitya |
A partir d'equí'l Yamuna flúi escontra'l sureste mientres un tramu d'unos 200 km al traviés de los Baxos Himalayas y el cordal [[Shivalik]], acompañáu nel valle pela carretera NN-94. El ríu pasa por pequeñu llocalidá de monte como Bharkot, Paunthi, Muren, Naugoan, Kuwa, Nambagh y Kalsi. Nesti tramu altu del valle atopen depósitos morrenaicos nes sos empinaes fasteres, con destacaos accidentes xeomorfolóxicos como espolones enxareyaos, bancos serrapatosos de roca y secuencies de [[terraza aluvial|terraces aluviales]] (que pueden vese cerca de Naugoan).
Llinia 78:
[[Archivu:DoabUnitedProvincesIGI1908.jpg|right|250px|thumb|Un mapa de 1908 del ''Doab', qu'amuesa les subrexones de "Alto Doab", "Mediu Doab," y "So Doab."]]
Xuntu col Ganges, al que sigue casi en paralelu dempués d'algamar la [[enllanada Indo-Gangética]], la más grande llanura aluvial fértil nel mundu, el Yamuna crea'l [[Doab]] Ganges-Yamuna, una franxa de tierra que conforma una rexón de 69.000 km², un terciu de tola enllanada, anguaño conocida polos sos productos agrícoles, ente los que destaca'l cultivu del arroz [[Basmati]]. La mesma llanura soporta un terciu de la población de la India al traviés de la so producción.<ref>{{cita llibru |títulu=Archaeology of Lower Ganga-Yamuna Doab (circa 1200 B.C. to 1200 A.D.)|apellíos=Sharma|nome=Deo Prakash |
{| class="wikitable sortable"
| |||