Diferencies ente revisiones de «Cambéu climáticu»

El [[Sol]] ye una [[estrella]] que presenta ciclos d'actividá d'once #añoaños. Tuvo periodos nos cualos nun presenta [[Llurdiu solar|llurdios solares]], como'l mínimu de Maunder que foi de 1645 a 1715 nos cualos producióse una mini yera de Xelu.

L'home modernu apaeció, probablemente, fai unos trés millones d'años. Dende fai unos dos millones, la Tierra sufrió glaciaciones nes que gran parte de [[Norteamérica]], [[Europa]] y el norte d'Asia quedaron cubiertes so grueses capes de xelu mientres munchos años. Depués rápido los xelos sumieron y dieron llugar a un periodu interglaciar nel cual vivimos. El procesu repite cada cien mil años aproximao. La última dómina glaciar acabó fai unos quince mil #añoaños y dio llugar a un cambéu fundamental nos vezos del home, que desenvolvió la conocencia necesaria p'adomar plantes ([[agricultura]]) y animales ([[ganadería]]) como'l perru. La meyora de les condiciones térmiques facilitó'l pasu del [[Paleolíticu]] al [[Neolíticu]] fai unos diez mil #añoaños. Aquel día, l'home yá yera capaz de construyir pequeñes aldegues dientro d'un marcu social bastante complexu.

Desque en [[1610]] [[Galileo Galilei|Galiléu]] inventara'l [[telescopiu]], el Sol y los sos [[Llurdiu solar|llurdios]] fueron reparaos con avezamientu. Nun foi sinón hasta [[1851]] que l'astrónomu Heinrich Schwabe reparó que l'actividá solar variaba según un ciclu d'once #añoaños, con máximos y mínimos. L'astrónomu solar Edward Maunder decatóse que dende [[1645]] a [[1715]] el Sol ataya'l ciclu d'once #añoaños y apaez una dómina onde cuasi nun apaecen llurdios, denomináu mínimu de Maunder. El Sol y les estrelles suelen pasar un terciu de la so vida nestes crisis y mientres elles la enerxía qu'emite ye menor y correspuéndese con periodos fríos nel clima terrestre.

Hubo 6 mínimos solares similares al de Maunder dende'l mínimu exipciu del [[Sieglu XIV e.C.|1300]] a. C. hasta'l postreru que ye'l de Maunder. Pero la so apaición ye bien irregular, con ralos de solu 180 años, hasta 1100 años, ente mínimos. Por permediu los periodos d'escasa actividá solar duren unos 115 años y #repitir aproximao cada 600. Anguaño tamos nel Máximu Modernu qu'empezó en [[1780]] cuando vuelve remanecer el ciclu de 11 años. Un mínimu solar tien qu'asoceder como mui tarde nel [[Sieglu XXIX|2900]] y un nuevu periodu glaciar, que'l so ciclu ye d'unos cien mil #añoaños, puede apaecer escontra l'añu 44 000, si les aiciones del home nun lu torguen.