Diferencies ente revisiones de «Realismu lliterariu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques: "caracterizar" => "carauterizar" |
m Bot: Troquéu automáticu de testu (- el [[e + l'[[e) |
||
Llinia 43:
La so nacencia ta amestáu al ascensu, al afianzamientu de la [[burguesía]] y a la nueva sociedá urbana aniciada de resultes del desenvolvimientu de la [[Revolución industrial]] y el consiguiente éxodu masivu del campu a les ciudaes. La mesocracia o clase media preponderante, y progresivamente alfabetizada, impunxo los sos gustos en materia lliterario, pos la mayor parte de los llectores pertenecíen a esta clase.
El públicu taba comenenciudu, más que polo alloñao nel tiempu y espaciu y lo exótico de los románticos, polos problemes próximos y cotidianos de la sociedá contemporánea, siempres presente al traviés del [[periodismu]], que se desenvuelve llargamente nel sieglu XIX dempués de nacer nel XVIII, y de la [[fotografía]], nueva téunica que reproduz al detalle la realidá. En reacción contra'l [[idealismu]], desenvuélvese'l [[positivismu]] d'[[Auguste Comte]] (el so ''Sistema de filosofía positiva'' publicar en 1850), que refuga la especulación pura y la metafísica; n'Inglaterra apodera'l pensamientu empíricu del [[utilitarismu]] ([[Jeremy Bentham]], [[John Stuart Mill]]) y
La clase media empezó a notar los efeutos beneficiosos del progresu, pero tamién los nuevos problemes a que daba llugar, hasta entós desconocíos, como un cambéu esencial de valores dende los tradicionales qu'apoderaben nos ambientes rurales a los urbanos, más cínicos, individualistes y materialistes. Esti contestu favoreció'l realismu como estilu lliterariu y la prosa narrativa como xéneru dominante, cuidao que dexaba reconstruyir la realidá d'una forma flexible y alloñao de retóriques pasaes y moldes fora d'usu y dexaba llibertá al escritor pa escoyer temes, personaxes y situaciones. Por eso la novela foi aumentando la so popularidá gracies a la so vinculación cola prensa periódica, vehículu al traviés del que s'espublizaron, por entregues, numberoses narraciones económiques que, d'esa manera, llegaron a un públicu más ampliu que nunca hasta entós, gracies al abaratamientu de los materiales librarios d'impresión y edición y l'alfabetización masiva per parte del estáu, una de les conquistes de les revoluciones burgueses, pa garantizar en principiu la igualdá ante la llei.
Llinia 51:
L'orixe del realismu lliterariu européu hai que buscalo na [[lliteratura española medieval]] y la [[novela picaresca]] española y, en concretu, na versión que configuró sobre esa tradición el novelista [[Miguel de Cervantes]]. El desmitificador modelu cervantín influyó poderosamente na lliteratura europea posterior, pero'l descreitu pol que pasó'l xéneru narrativu mientres el [[sieglu XVIII]] aplazó'l so influxu européu hasta bien entráu'l [[sieglu XIX]], salvu nel casu d'Inglaterra, que nel sieglu XVIII empezó'l so propiu realismu de la mano de [[Daniel Defoe]], [[Samuel Richardson]] o [[Henry Fielding]], ente otros, y del que bona parte d'los escritores realistes posteriores son debedores.
La novela realista europea vien ser la [[épica]] de la [[clase media]] o burguesa que consiguió —a lo llargo de socesives revoluciones que-y fueron confiriendo cada vez mayor poder ([[1789]], [[1820]], [[1830]] y [[1848]])—, instalase como clase dominante en tolos aspeutos de la vida, incluyíu'l cultural y l'estéticu. Los ideales burgueses (materialismu, utilitarismu, busca del ésitu económico y social) van dir apaeciendo na novela adulces, y na so fase final tamién van dir apaeciendo dalgunos de los sos problemes internos (el papel de la muyer instruyida y sicasí sacupada; l'éxodu del campu a la ciudá y la mutación de valores subsecuente, por casu). Per otra parte, cuando se vaigan repitiendo y escosando les temes relatives a la burguesía, la descripción realista va dir enfusando n'otros ámbitos y va dexar la mera descripción esterna de les conductes pa pasar a la descripción interna de les mesmes, tresformándose en [[novela psicolóxica]] y xenerando procedimientos narrativos introspectivos como'l [[monólogu#El monólogu interior|monólogu interior]] y
En [[Francia]] fueron escritores realistes Henri Beyle ''[[Stendhal]]'', [[Honoré de Balzac]] y [[Gustave Flaubert]]. Nel [[Reinu Xuníu]] destaquen [[George Eliot]] (1819–1880) con obres como ''[[Middlemarch|Middlemarch: A Study of Provincial Life]]'' (1871–72), [[William M. Thackeray]] (''[[La feria de les vanidaes]]'', 1847) y [[Charles Dickens]] (''David Copperfield'', 1849), ente otros; en [[Rusia]] [[Llión Tolstói]] y [[Fiódor Dostoyevski]]. N'España [[Benito Pérez Galdós]], [[Leopoldo Alas Clarín]], [[José María de Pereda]] y [[Emilia Pardo Bazán]] (vease [[novela realista]]). Portugal cunta con [[Eça de Queiroz]]. N'[[Italia]], el movimientu denominóse [[verismu]] y tien al so más carauterizáu representante en [[Giovanni Verga]]. Tocantes a la lliteratura escrita n'alemán, ye un movimientu d'esti sesgu'l llamáu [[Biedermeier]] y pueden considerase realistes los novelistes suizos [[Albert Bitzius]] (qu'utilizaba'l seudónimu Jeremías Gotthelf), [[Gottfried Keller]], [[Conrad Ferdinand Meyer]], el austriacu [[Adalbert Stifter]] y los alemanes [[Friedrich Hebbel]], [[Theodor Storm]], [[Theodor Fontane]], [[Gustav Freytag]] y [[Wilhelm Raabe]], anque esta estética inda siguió anovándose mientres el sieglu XX al traviés de la obra lliteraria de [[Thomas Mann]].
Llinia 81:
*El [[posromanticismu]] puramente dichu de la segunda metá del sieglu XIX, qu'entemez, en distintes dosis, realismu y romanticismu, ensin llograr superar la íntima contradicción ente estos dos corrientes. La novela ''[[Madame Bovary]]'', de [[Flaubert]], puede considerase típica d'esta corriente. Otru escritores postrománticos: [[Robert Louis Stevenson]], [[Arthur Conan Doyle]], [[Joseph Conrad]], [[Rudyard Kipling]], [[Herman Melville]] y [[Thomas Carlyle]].
*La novela psicolóxica; de les minucioses descripciones esteriores del realismu pasar a les interiores y del [[narrador omnisciente]] al [[monólogu interior]] y, yá nel [[sieglu XX]], la [[novela psicolóxica]] cultiva una faceta determinada del realismu: escosada la descripción física y material de les redolaes y escenarios, l'atención céntrase más bien nos personaxes, que la so psicoloxía ye lo único yá que interesa. Asina asocede col impresionismu de [[Marcel Proust]] y los personaxes de [[Henry James]], absorbíos pol so propiu puntu de vista. El novelista forzar a describir nos sos mínimos detalles los ires y venires de conciencia, por aciu téuniques como la del [[monólogu interior]] y
*El [[simbolismu]], espresu sobremanera nos xéneros de la llírica ([[Charles Baudelaire]], [[Paul Verlaine]], [[Arthur Rimbaud]], [[Stéphane Mallarmé]]) y el teatru ([[Maurice Maeterlinck]])
| |||