Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Xuan l'Apóstol»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
m preferencies llingüístiques: '/\b(re(l))(atu|atos)\b/i' => '$1$2$3'
m iguo parámetru de plantía
Llinia 22:
 
== Juan nos sos entamos: la vocación de los fíos de Zebedeo ==
Juan, quien depués sería [[apóstol]] de [[Xesús de Nazaret]], ye presentáu en [[la Biblia|les Sagraes Escritures]] como unu de los dos fíos de [[Zebedeo]], hermanu de [[Santiago'l mayor|Santiago]] y compañeru de [[Simón Pedro]] (''Lucas'' 5:10). Los trés [[Evanxelios sinópticos]] asitiar primeramente como pescador de [[Galilea]], que la so vocación pol siguimientu de Xesús apruz a veres del [[llagu de Genesaret]], asitiándose Juan ente los sos primeros cuatro discípulos.<ref name="de To-1">{{Cita llibru|apellíos = de To|nome = Manuel|títulotítulu = Biblia Comentada, Tomu Vb: Evangelio|edición= 3ª|páxines = 86-88| lugar= Madrid (España)|editorial = Biblioteca d'Autores Cristianos|añu= 1977|isbn = 84-220-0831-9}}</ref>
 
[[Archivu:Almog IL13 DSCN0720.jpg|thumb|250px|Vista de ''Kinnereth'', nome hebréu del [[Mar de Galilea]]. Trátase del paisaxe en que'l so marcu creció Juan l'Apóstol.]]
Llinia 36:
{{cita|Cuando (Xesús) acabó de falar dixo a Simón: «Boga mar adientro y echái vueses redes pa pescar.» [...] Y, faciéndolo asina, pescaron gran cantidá de peces de cuenta que les redes amenaciaben rompese. Acapiaron a los socios de la otra barca por que vinieren na so ayuda.[...]Al velo Simón Pedro, cayó a les rodíes de Xesús, diciendo: «Alloñar de mi, Señor, que soi un home pecador». Pos el plasmu apoderárase d'él y de cuantos con él taben, por causa de los pexes que pescaren. Y lo mesmo de Santiago y '''Juan''', fíos de Zebedeo, que yeren compañeros de Simón.|''Lucas'' 5:4.6-10}}
 
Pola forma d'exerciciu del sacerdociu nesa dómina, nun se refuga que [[Zebedeo]] pudiera ser levita,<ref name="Ratzinger">{{Cita llibru|apellíos = Ratzinger|nome = Joseph|títulotítulu = Xesús de Nazaret| lugar= Méxicu|editorial = Editorial Planeta|añu= 2007|isbn = 978-970-37-0705-8}}</ref> con una casa de camín nel barriu de Xerusalén habitáu por esenios o nes sos cercaníes, y quiciabes con otra propiedá en Galilea, mientres la pesca nel llagu podría ayudar al sostenimientu familiar. Consideróse qu'una empresa de pesca de medianu valumbu podría ser provisora de pexe al propiu [[Templu de Xerusalén]]. N'efeutu, el [[mar de Galilea]], qu'entá nun siendo de grandes dimensiones ye'l principal reservorio d'agua duce de la rexón, convertir nun centru de pesca de gran importancia pal mundu xudíu. Ye razonable que los xudíos dieren preferencia al pexe prindáu por pescadores xudíos frente al pexe suministráu polos xentiles, una y bones el primeru garantizaba'l cumplimientu de los preceptos rabínicos de «pureza» alimentaria, evitando tratamientos que pudieren tornar l'alimentu n'impuru.<ref>{{cita web |url= http://buscandoajesus.files.wordpress.com/2009/09/sector_pesca.pdf |títulu= El sector de la pesca nel mar de Galilea|fechaaccesu=13 de marzu de 2011|apellíu= Hernández Catalán|nome= Jose Antonio|añu= 2009| páxines= 1-10|urlarchivu=http://web.archive.org/20091128033314/buscandoajesus.files.wordpress.com/2009/09/sector_pesca.pdf|fechaarchivu=28 de payares de 2009}}</ref>
 
Ello ye que el mar de Galilea carauterizar por allugar diversos «emprendimientos» pesqueros, qu'arreyaben non yá a les families de los pescadores sinón tamién a los trabayadores contrataos, a los provisores de materies primes y d'otros productos, a los procesadores» de pexe, a los empacadores» y a los tresportistes.<ref>{{cita publicación |apellíu = Hanson|nome = K.C.|títulu = The Galilean fishing economy and the Jesus tradition|añu= 1997 |publicación = Biblical Theology Bulletin|volume = 27|páxines = 99-111|idioma= inglés| issn= 0146-1079|url= http://www.kchanson.com/ARTICLES/fishing.html |fechaaccesu= 17 de marzu de 2011}}</ref>
Llinia 64:
Según Leal, los dos hermanos Santiago y Juan xustificaríen asina l'apellativu de «fíos del truenu» que-y diera Xesús.<ref name="Leal-1"/> Él nun aprueba esi celu demasiáu humanu, pero esi ímpetu bien enriáu podría ser un mediu eficaz pa la obra pretendida por Xesús.
 
L'académicu estauxunidense Alan Culpepper destaca'l significáu dáu pol teólogu alemán Otto Wilhelm Betz (1917-2005) a les espresiones «Boanerges» y «fíos del truenu». El términu «Boanerges» pertenez a una tradición temprana, que provendría inclusive del mesmu Xesús, cuidao que la comunidá cristiana primitiva nun tendría nengún interés en dar a les sos pilastres esi tipu de nomes. Asina tamién, Xesús llamaría a los dos hermanos «fíos del truenu», non como un llamatu despreciatible, sinón como una promesa de lo que aportaríen a.<ref name="Culpepper">{{Cita llibru |apellíu= Culpepper|nome= R. Alan|títulotítulu= John, the son of Zebedee: the life of a legend |añu= 2000|llugar= EE. UU./Gran Bretaña|editorial= T&T Clark|idioma= inglés|isbn= 0-567-08742-5}}</ref>{{su|p=p. 40}} La suxerencia –diz Culpepper– de que'l nome, como nel casu de Pedro, seya una promesa o una previsión del grandor qu'algamaríen los fíos de Zebedeo ye bien meritoria. Dándo-yos el nome de «Boanerges», Xesús anunciaría que Santiago'l Mayor y Juan convertir en «fíos del truenu», testigos valientes como «voces del cielu».<ref name="Culpepper"/>{{su|p=p. 40}}
 
== Unu del círculu de dilectos» ==
Llinia 111:
{{cita|Entós volviéronse a Xerusalén dende'l monte llamáu de los Olivus, que falta pocu de Xerusalén, l'espaciu d'un camín sabáticu. Y cuando llegaron, xubieron a la estancia cimera, onde vivíen. [[Simón Pedro|Pedro]], '''Juan''', [[Santiago'l Mayor|Santiago]] y [[Andrés l'Apóstol|Andrés]]; [[Felipe l'Apóstol|Felipe]] y [[Tomás l'Apóstol|Tomás]]; [[Bartolomé l'Apóstol|Bartolomé]] y [[Mateo l'Apóstol|Mateo]]; [[Santiago'l Menor|Santiago de Alfeo]], [[Simón el Cananéu|Simón el Zelotes]] y [[Judas Tadeo|Judas de Santiago]]. Toos ellos perseveraban na oración, con un mesmu espíritu en compañía de delles muyeres, de María, la madre de Xesús, y de los sos hermanos.|''Fechos'' 1:12-14}}
 
Ente que, al momentu de la eleición de «los Dolce», los Evanxelios de [[Evanxeliu de Mateo|Mateo]] y de [[Evanxeliu de Lucas|Lucas]] citen a Juan l'Apóstol en cuartu llugar (''Mateo'' 10:2; ''Lucas'' 6:14), y l'Evanxeliu de [[Evanxeliu de Marcos|Marcos]] referir en tercer llugar (''Marcos'' 3:16-17), darréu Lucas llegar a asitiar nel so [[Evanxeliu de Lucas|Evanxeliu]] en segundu llugar (''Lucas'' 8:5; ''Lucas'' 9:28), moviendo nel orde inclusive al so hermanu mayor, [[Santiago'l Mayor|Santiago]]. Entá más, darréu enantes de Pentecostés los [[Fechos de los Apóstoles]] asitiar tamién nel segundu llugar dempués de [[Simón Pedro|Pedro]] (''Fechos'' 1:13). Esto paez poner de manifiestu la reconocencia que Juan l'Apóstol yá ganara aquel día dientro de la primer comunidá cristiana.<ref name="Culpepper"/>{{su|p=pp. 28-29 y 48}}<ref>{{Cita llibru |apellíu-editor= Escuela Bíblica de Xerusalén|añu= 1975|títulotítulu= Biblia de Xerusalén (Edición Española)|páxina= 1401|llugar= Bilbao (España)|editorial= Desclée de Brouwer|isbn= 84-330-0022-5}}</ref>
 
El trabayu apostólicu xunto a [[Simón Pedro]] paez intensificase de magar, pos Juan apaez acompañándolo en dellos pasaxes de los [[Fechos de los Apóstoles]]. El pasaxe que narra'l sanamientu del tullíu de nacencia, el discursu de Pedro al pueblu, la comparencia de [[Simón Pedro|Pedro]] y Juan ante'l Gran [[Sanedrín]] y el plasmu del tribunal supremu d'[[Israel]] ante estos dos [[Apóstoles]] constitúi unu de los pasaxes más emblemáticos del Llibru de los Fechos de los Apóstoles (ver: {{biblia|Fechos|3:1-4:22}}):
Llinia 183:
 
=== Tesis sobre'l martiriu de Juan l'Apóstol ===
Al igual qu'asocede con otres tradiciones orales o escrites rellacionaes con persones de tiempos antiguos, nun esisten pruebes documentales o arqueolóxiques de que l'episodiu del martiriu de Juan l'Apóstol ensin siguir de muerte tuviera llugar en Roma, o en Éfeso, o que seya la resultancia d'una ellaboración posterior.<ref>{{Cita llibru |apellíu= Dreyfus| nome= Paul| títulotítulu= San Juan: Tres les buelgues del Evanxelista |añu= 2000|llugar= Fuenlabrada, Madrid (España)|editorial= Ediciones Pallabra|páxina= 278|isbn= 84-8239-474-6}}</ref> Tampoco esisten evidencies direutes que lo descalifiquen, polo cual tou resumir a hipótesis y argumentaciones a favor y en contra, según el autores. Sicasí, hai una cuestión subxacente a la tema del martiriu de Juan en sí: ye'l cumplimientu de la frase profética de Xesús a los dos fíos de Zebedeo: «La copa que yo voi beber, sí la beberéis y tamién vais ser bautizaos col bautismu con que yo voi ser bautizáu». Esto foi investigáu por [[Marie-Émile Boismard]], quien afondó en numberosos elementos patrísticos y llitúrxicos d'interés.<ref name="Boismard1"/><ref group="Nota">Bona parte de los autores considera que'l martiriu de Juan en Roma tien tintes llexendarios. Sicasí, el discutiniu sobre'l presuntu martiriu de Juan persiste. Esi discutiniu se enarbola a principios del sieglu pasáu, sobre la base de [[martiroloxu|martiroloxos]] antiguos nos que s'acomuñar el martiriu de [[Santiago'l mayor]] col martiriu de Juan l'Apóstol. Como se mentó enantes, [[Marie-Émile Boismard]] sofita la hipótesis del presuntu martiriu tempranu de Juan l'Apóstol (quiciabes un martiriu contemporaneu al del so hermanu Santiago'l mayor). Más allá de la so postura intelectual, Boismard presenta numberosos elementos dignos de considerancia. Empieza per destacar que la tradición del martiriu de Juan l'Apóstol nun puede ser infravalorada yá que s'atopa presente n'autores antiguos sólidos, como [[Gregorio de Nisa]] y [[Juan Crisóstomo]], ente otros. Ello ye que el martiriu de Juan paez ser conocíu y honráu al par del del so hermanu Santiago'l mayor. N'efeutu, la base indiscutible qu'enconta la hipótesis de Boismard ye que Xesús profetiza a los dos fíos de Zebedeo que «beberíen la mesma copa qu'él y que seríen bautizaos col bautismu con qu'él sería bautizáu» (ver: {{biblia|Marcos|10:35-40}}), en referencia direuta al martiriu. El significáu de la mota» o «copa» prometida por Xesucristo al fíu de Zebedeo ye'l mesmu qu'el de la mota» frente al cual Xesús siente medrana nel momentu d'agonía nel güertu de Getsemani, darréu enantes de la so pasión y muerte: «Padre, si quies, estrema de mi esta copa; pero nun se faiga la mio voluntá, sinón la tuya» (ver: {{biblia|Lucas|22:42}}, {{biblia|Mateo|26:38-39}}, {{biblia|Marcos|14:36}}). La mota o copa ye símbolu del sacrificiu, del martiriu, en concordanza col simbolismu paganu del sangre de la víctima esparnada sobre l'altar, ente que'l bautismu nel so significáu del orixinal griegu, fai referencia a la inmersión nun abilsu de sufrimientu.
L'episodiu de Xesús profetizando'l martiriu de los dos fíos de Zebedeo, Juan y Santiago el Mayor, inspiró les lliturxes de los primeros sieglos y les homilíes de les festividaes d'estos dos apóstoles. Boismard busca confirmar que Juan l'Apóstol foi celebráu como un mártir, como s'indica nos primeros martiroloxos (nel Calendariu Cartaxinés, nel ''Martyrologium hieronymianum'' y nos llibros llitúrxicos galicanos, ente otros). La fecha esacta de la so conmemoración primitiva, unos díes dempués de la [[Navidá]], reafita que, n'efeutu, cuntábase-y ente los mártires. Por casu, nel «[[martiroloxu]] de Edessa» («martiroloxu siríacu»), que data de principios del sieglu V y que presenta una llista de mártires de los primeros tiempos, allúgase darréu dempués de la Navidá la siguiente cronoloxía de mártires: «Esteban» el [[26 d'avientu]], «Juan y Santiago» conjuntamente el [[27 d'avientu]], y «Pedro y Pablo» conjuntamente el [[28 d'avientu]]. Boismard preguntar por qué, nesa secuencia de mártires, Juan l'Apóstol habría de ser la esceición. Como se va ver na seición siguiente, la celebración de Juan l'Apóstol nesi día perduró n'Occidente.
Polo xeneral, la reticencia más perceptible nun se refier a la tradición del martiriu de Juan en sí mesmu, sinón a la clase de martiriu y el so desenllaz. N'efeutu, el rellatu relativamente tardíu de [[Tertuliano]], implica que l'apóstol sufrió un supliciu ensin «derramamiento de sangre», esto ye, «ensin muerte». Per otra parte, ye dignu de mención que la pallabra griega ''martyría'' fai alusión al testimoniu, pero non necesariamente siguíu de muerte, daqué que cuadraría cola proposición de que Juan l'Apóstol sobrevivió al supliciu.</ref>
Llinia 323:
{{cita|'''Juan, el fíu de Zebedeo''', diz nel so Apocalipsis[...] [...]Una vegada más, na so descripción del Logos de Dios nel Apocalipsis, el '''Apóstol y Evanxelista''' (y l'Apocalipsis dalu tamién el títulu de profeta) dixo que vio la Pallabra de Dios nel cielu abiertu[...] [...] '''¿Qué vamos dicir d'él, que se sofitó nel pechu de Xesús, esto ye, Juan, que dexó un Evanxeliu''', a pesar de confesar qu'él podría faer tantos que'l mundu nun los contendría? Pero tamién escribió l'Apocalipsis [...].<ref name="Origenes"/>|Oríxenes, ''Comentariu sobre l'Evanxeliu de Juan''}}
 
Munchos académicos que nun acepten la opción de Juan l'Apóstol como «Discípulu Amáu» han desconsideráu les evidencies patrístiques mentaes. Esti enclín foi puesta n'evidencia apocayá pol profesor Donald Carson.<ref name="Carson">{{Cita llibru |apellíos= Carson|nomes= D.A.|añu= 2007|títulotítulu= John, Jesus and History, Volume 1: Critical Appraisals of Critical Views|páxines= 133-159|capítulu= The Balkanization of Johannine Studies|apellíu-editor= Anderson, P.N.; Just, F.; Thatcher, T.|llugar= Atlanta (Xeorxa)|editorial= Society of Biblical Literature|idioma= inglés|isbn= 978-1-58983-293-0}}</ref><ref group="Nota">Donald A. Carson comenta na obra citada: {{cita|"Tendríamos De tornar escontra una muncho más respetuosa y cuidadosa escucha de los padres de los trés o cuatro primeros sieglos. Al dicir esto significo incluyir non yá la vasta colección d'evidencies del sieglu segundu (...) que demuestra que Juan yera muncho más conocíu y muncho más llargamente utilizáu de lo que munchos de nós abarruntamos, sinón tamién la evidencia más específica respectu de l'autoría del [[Evanxeliu de Juan|cuartu Evanxeliu]]. Los fragmentos de [[Papías de Hierápolis|Papías]], por casu, dan llugar a entrugues complexes. Pero dalgunos de nós remanamos eses fontes –refugando la evidencia patrística de fondu o escoyendo les partes más esotériques y menos fiables– de formes que los clasicistes competentes nunca fadríen. Alloñar de la mayor parte del material y depués proponer qu'el '''Discípulu Amáu''' ye una (identificación) clave pa [[Lázaro de Betania|Lázaro]] o la muyer samaritana ye metodológicamente bizarro."|Donald A. Carson}}</ref> N'efeutu, dalguna falta d'esplicitación per parte de dellos Padres de la Ilesia na identificación plena de «Juan, el fíu de Zebedeo», o de «Juan l'Apóstol» con «Juan el discípulu» o col Discípulu Amáu», haber d'oldear cola suxestiva ausencia total de referencies esplícites de los restantes candidatos a Discípulu Amáu» per parte de los mesmos Padres (ver más palantre).
 
==== Argumentos fundaos sobre l'analís esternu comparáu ====
Dellos argumentos a favor de la identificación de Juan l'Apóstol col Discípulu Amáu» surden del analís comparáu ente l'Evanxeliu de Juan, los [[Evanxelios sinópticos]] y los [[Fechos de los Apóstoles]],<ref name = "Wikenhauser"/>{{su|p=pp. 23-28;}}<ref name="Braun"/><ref name="Carson"/><ref>{{Cita llibru|apellíos = Sanday|nome = W.|títulu = The Criticism of the Fourth Gospel: Eight Lectures on the Morse Foundation|editorial = Kessinger Publishing|añu = 2010|añu-orixinal= 1905|idioma = inglés|isbn = 978-1-1634-1615-0}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíos = Westcott|nome = Brooke Foss|títulu = The Gospel according to St. John|páxines = XXI-XXV|editorial = Zondervan|añu= 2007|añu-orixinal= 1894|llugar= Grand Rapids, Michigan (EE. UU.)|idioma = inglés|isbn = 978-0310-28187-0}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíos = Guthrie|nome = D.|títulu = New Testament Introduction: The Gospels and Acts|editorial = Tyndale (Londres)|añu = 1965|idioma = inglés}}</ref><ref>{{cita publicación|apellíu = Rogers|nome = D.G.|títulu = Contributions and Comments-Who was the Beloved Disciple?|añu = 1966|publicación = The Expository Times|volume = 77|númberu= 7|páxina = 214|idioma= inglés|issn= 0014-5246}}</ref><ref>{{cita publicación |apellíu = Solages|nome = B.|títulu = Jean, Fils de Zébédée et l'enigme du disciple que Jésus aimait|añu = 1972|publicación = Bulletin de Littérature Ecclésiastique|volume = 73|páxines = 41-50|idioma= francés|issn= 0007-4322}}</ref><ref name="Munoz">{{cita publicación|apellíu = Muñoz Llión|nome = D.|títulu = ¿Ye l'Apóstol Juan el Discípulu Amáu? Razones en pro y en contra del calter apostólicu de la tradición joánica |añu = 1987|publicación = Estudio Bíblicos |volume = 45|númberu= 3-4|páxines = 403-492|issn= 0014-1437}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíos = Bernard|nome = J.H.|títulu = St. John 1-7, International Critical Commentary|editorial = Continuum International|añu = 1985|idioma = inglés|isbn = 978-0-5670-5024-3}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíos = Unger|nome = Merrill F.|títulu = The New Unger's Bible Dictionary|páxina = 701|lugar= Chicago (EE. UU.)|editorial = Moody|idioma = inglés|añu = 1988|isbn = 0-8024-9037-9}}</ref><ref name="Carson2" /><ref>{{Cita llibru|apellíos = Blomberg|nome = Craig L.|títulu = The Historical Reliability of John's Gospel: Issues & Commentary|llugar = Downers Grove, Illinois (EE. UU.)|editorial = InterVarsity Press|añu = 2001|idioma = inglés|isbn = 0-8308-2685-8}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíos = Köstenberger|nome = Andreas J.|títulotítulu = John|llugar = Grand Rapids, Michigan (EE. UU.)|editorial = Baker Academic|añu = 2004|idioma = inglés|isbn = 978-0-8010-2644-7}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíu = Cross|nome = F.L.|títulu = Beloved Disciple. En: The Oxford Dictionary of the Christian Church|edición= 3rd edition (Revised by: Livingstone, Y.A.)|llugar= New York (EE. UU.)|editorial = Oxford University Press|añu = 2005|idioma = inglés|isbn = 0-1928-0290-9}}</ref><ref>{{Cita llibru|apellíos = Köstenberger|nome = Andreas J.|títulu = A theology of John's gospel and letters |llugar = Grand Rapids, Michigan (EE. UU.)|editorial = Zondervan|añu = 2009|idioma = inglés|isbn = 978-0-3102-6986-1}}</ref> y pueden resumise de volao nos siguientes puntos:
 
# La manera vívida y pormenorizada con que l'[[Evanxeliu de Juan]] describe les escenes, y les sos espreses afirmaciones, ponen de manifiestu qu'el so autor intelectual primariu (esto ye, quien lo pedricó primeramente) foi '''un testigu presencial''' de los sucesos ({{biblia|Juan|1:14}}; {{biblia|Juan|19:35}}; {{biblia|Juan|21:24}}), unu de los más íntimos de Xesús, de xuru un apóstol. Xesús tenía tres apóstoles a los cualos estremó: Pedro, Juan y Santiago o Jacobo ({{biblia|Marcos|5:37}}; {{biblia|Marcos|9:2}}; {{biblia|Marcos|14:33}}). Pedro estremar del Discípulu Amáu», porque apaecen claramente identificaos como persones distintes ({{biblia|Juan|13:23-24}}; {{biblia|Juan|20:2-10}}; {{biblia|Juan|21:20}}). Santiago'l Mayor (traducíu dacuando como Jacobo) tampoco puede ser el Discípulu Amáu», porque morrió tempranamente ({{biblia|Fechos|12:1-2}}), ente que'l Discípulu Amáu» llegó, pola so llonxevidá, a adquirir fama d'inmortalidá ({{biblia|Juan|21:23}}).
Llinia 334:
# '''El Discípulu Amáu» y Simón Pedro''' llevaron una amistá abierta ({{biblia|Juan|13:23-25}}; {{biblia|Juan|20:2-9}}), que nel llibru de los ''Fechos de los Apóstoles'' poner de manifiestu nel trabayu apostólicu conxuntu de Pedro y Juan, tantu na predicación en Xerusalén ({{biblia|Fechos|3:1-9}}) como na predicación en Samaría ({{biblia|Fechos|8:14-15}}). L'únicu venceyu col ministeriu de Xesús en Samaría rellatáu pol Evanxeliu de Juan paez atopase na predicación de Pedro y Juan l'Apóstol nos ''Fechos de los Apóstoles''.
 
P. Parker,<ref name="Parker">{{cita publicación|apellíu = Parker|nome = Pierson|títulotítulu = John the son of Zebedee and the Fourth Gospel|añu = 1962|publicación = Journal of Biblical Literature|volume = 81|númberu= 1|páxines = 35-43|idioma= inglés|issn= 0021-9231}}</ref> y otru autores críticos de la postura qu'interpreta que Juan l'Apóstol ye'l Discípulu Amáu» (por casu, R. A. Culpepper<ref name="Culpepper"/>{{su|p=pp. 75-76}}), impliquen que los argumentos centraos nel analís comparáu del Evanxeliu de Juan colos otros evanxelios da llugar a ciertos cuestionamientos [[:drae:hermenéutica|hermenéuticos]], esto ye, d'interpretación. Asina, l'Evanxeliu de Juan nun fai referencia a nengún de los pasaxes sinópticos de los cualos Juan l'Apóstol foi testigu privilexáu (la resurrección de la fía de Jairo, la Tresfiguración de Xesús, el discursu nel Monte de los Olivus o la plegaria de Xesús nel güertu de Getsemaní), nin fai referencia a un círculu de dilectos», nin tampoco menta una rellación ente Pedro y Juan. Estes crítiques son argumentaciones edificaes sobre la base de pruebes negatives: el fechu de que l'Evanxeliu de Juan nun faiga referencia a nengún pasaxe que tuviera a Juan como testigu privilexáu nun dexa aseverar que nun lo fora; poro, eses crítiques nun son científicamente concluyentes. Pero los críticos pregunten cuál son los elementos con que cunta un llector del Evanxeliu de Juan pa interpretar la figura del Discípulu Amáu» a partir d'esa sola llectura, ensin necesidá de recurrir a los [[Padres de la Ilesia]] o a los [[Evanxelios sinópticos]] pa descifrar la so identidá.
 
==== Argumentos fundaos sobre l'analís internu del Evanxeliu de Juan ====
Llinia 441:
Entá más, otros [[apóstoles]] del grupu de «los Dolce» que nun pertenecíen a esi círculu de preferencia tamién son mentaos con frecuencia: [[Andrés l'Apóstol|Andrés]], [[Felipe l'Apóstol|Felipe]], [[Tomás l'Apóstol|Tomás]] y [[Judas Iscariote]] son mentaos más vegaes qu'en cualesquier otru Evanxeliu. La dificultá permanez: ¿por qué'l [[Evanxeliu de Juan]] nun menta a Juan l'Apóstol y a [[Santiago'l Mayor|Santiago]], dos de los trés más reconocíos miembros de la primer comunidá cristiana según los restantes escritos neotestamentarios? L'escriturista Luis H. Rivas, quien sostien que Juan l'Apóstol nun ye'l Discípulu Amáu», señala: «nun s'atopó una esplicación satisfactoria pa esti silenciu».<ref name="Rivas"/>{{su|p=p. 37}}
 
A partir de J. de Maldonado,<ref name="Maldonado">{{Cita llibru|apellíos = de Maldonado|nome = J.|títulotítulu = Comentario al Evanxeliu de San Juan. Introducción|páxina = 20|editorial = Biblioteca d'Autores Cristianos (Madrid)|añu= 1954}}</ref> postúlase una esplicación plausible: que la comunidá cristiana d'Asia, mientres la redaición final del Evanxeliu de Juan, pudo velar el nome de Juan l'Apóstol sol títulu de Discípulu Amáu», que la so persona y méritos conoceríen personalmente. El silenciu del [[Evanxeliu de Juan]] sobre la figura de Juan l'Apóstol paez tan apostáu como'l silenciu sobre la identidá del Discípulu Amáu». Esti puntu ye reconocíu por Sanders (quien, recordemos, hipotetiza en contra de la identificación de Juan l'Apóstol como'l Discípulu Amáu») al dicir que se trata d'una argumentación sustancial» a favor de Juan, fíu de Zebedeo.<ref name="Sanders1943"/>{{su|p=p. 43}}
 
=== Otros personaxes propuestos como «Discípulu Amáu» ===
Remanáronse hipótesis bien variaes respectu de la identidá del Discípulu Amáu»: que sería [[Lázaro de Betania|Lázaro]],<ref>{{cita publicación |apellíu = Filson|nome = F.V.|títulu = Who was the Beloved Disciple?|añu = 1949|publicación = Journal of Biblical Literature|volume = 68|páxines = 83-88|idioma= inglés|issn= 0021-9231}}</ref><ref>{{cita publicación |apellíu = Sanders|nome = J.N.|títulu = Those whom Jesus loved (John XI, 5)|añu = 1954-55|publicación = New Testament Studies|volume = 1 |páxines = 29-41|isbn= 0028-6885|idioma= inglés}}</ref><ref>{{Cita llibru |apellíos= Sanders|nome= J.N.|añu= 1957|títulu= Studies in the Fourth Gospel |páxines= 72-82|capítulu= Who was the Disciple whom Jesus loved |apellíu-editor= Cross| nome-editor= F.L.|llugar= London (Inglaterra)|editorial= A. R. Mowbray|idioma= inglés}}</ref> [[Marcos l'Evanxelista|Juan Marcos]],<ref>{{cita publicación|apellíu = Parker|nome = P.|títulotítulu = John and John Mark|añu = 1960|publicación = Journal of Biblical Literature|volume = 79|páxines = 97-110|idioma= inglés|issn = 0021-9231}}</ref><ref>{{cita publicación|apellíu = Johnson|nome = L.|títulu = Who was the Beloved Disciple|añu = 1966|publicación = The Expository Times|volume = 77|páxines = 157-158|idioma= inglés|issn = 0014-5246}}</ref> o [[Matías l'Apóstol]],<ref>{{cita publicación|apellíu = Titus|nome = Y.L.|títulu = The identity of the Beloved Disciple|añu = 1950|publicación = Journal of Biblical Literature|volume = 69|páxines = 323-328|idioma= inglés|issn = 0021-9231}}</ref> o [[Pablo de Tarsu]],<ref>{{Cita llibru|apellíu = Bacon|nome = B.W.|títulu = The Fourth Gospel in Research and Alderica|llugar= London (England)|editorial = T. Fisher Unwin |añu = 1910|idioma = inglés|páxines = 301-331}}</ref> o la muyer samaritana.<ref>{{cita publicación |apellíu = Schneiders|nome = Sandra M.|títulu = 'Because of the woman's testimony...': reexamining the issue of authorship in the Fourth Gospel|añu = 1998|publicación = New Testament Studies|volume = 44|páxines = 513-535|idioma= inglés}}</ref> Tamién se propunxo que sería un sacerdote o daquién allegáu al [[Templu de Xerusalén|Templu]], conocíu del [[Sumu Sacerdote]] (Juan 18, 15),<ref name="Brown-2">{{Cita llibru|apellíos = Brown|nome =Raymond Y.|títulu = La comunidá del discípulu amáu|edición= 6ª|lugar= Salamanca (España)|editorial = Ediciones Síguime|añu= 2005|isbn = 978-84-301-0898-5}}</ref> una y bones la figura del Discípulu Amáu» namái apaez na segunda metá del Evanxeliu, mientres la pasión, muerte y resurrección de Xesús en [[Xerusalén]]. Estes opciones, que'l so analís detalláu entepasa a esti artículu, alderíquense más llargamente n'otru («[[El discípulu a quien Xesús amaba]]»). Posiblemente les opciones que más resonancia tuvieron fueren la de Lázaro y de Juan Marcos, dalgunes de que les sos fortaleces y debilidaes comparar de forma esquemática coles de Juan l'Apóstol na Tabla 2, considerando referencies xenerales,<ref name="Brown-1"/>{{su|p=pp. 111-125; }}<ref name="Culpepper"/>{{su|p=pp. 56-88; }}<ref>{{cita publicación |apellíu = Hawkin|nome = David J.|títulu = The function of the Beloved Disciple motif in the Johannine redaction|añu= 1977|publicación = Laval théologique et philosophique|volume = 33|númberu = 2|páxines = 135-150|idioma= inglés|issn= 0023-9054}}</ref> a les que se suman otres incluyíes na mesma tabla.
 
{| border="0" style="background:#ffffff" align="top" class="wikitable"
Llinia 516:
</div>
 
El tratamientu detalláu de tolos materiales extracanónicos referíos a Juan l'Apóstol entepasa los algames del artículu, pero fueron arrexuntaos y revisaos.<ref>{{Cita llibru |apellíu= Erbetta | nome= Mario | títulu= Gli Apocrifi del Nuovo Testamentu |volume = 2: Atti y leggende|añu= 1966|llugar= Turin (Italia)|editorial= Marietti|isbn= }}</ref> Ente ellos destáquense los ''Acta Iohannis'' o Fechos de Juan,<ref name="Culpepper"/>{{su|p=p. 187-205}} como asina tamién los Fechos de Juan en Roma»;<ref name="Culpepper"/>{{su|p=p. 205-206}} ésti postreru ye un nome dáu por Junod y Kaestli a un conxuntu de manuscritos que s'aniciaron de forma independiente y que nun formaron parte de los Fechos de Juan más antiguos. De los Fechos de Juan» cabo citar los pasaxes referíos a Juan en Éfeso y los sos discursos nesa ciudá, la hestoria y resurrección de Licomedes y Cleopatra, el templu d'Artumisa en Éfeso, la resurrección del sacerdote del templu d'Artumisa, los pasaxes de la parricida y de los ximielgos teníos por demonios, l'episodiu de les chinches, el ciclu de [[Drusiana]], la so muerte y resurrección, la conversión de Calímaco, pa rematar cola metástasis o muerte gloriosa de Juan, la última eucaristía y el pasaxe referíu a la so tumba y a la última oración.<ref name="Piñero"/> Otros pasaxes apócrifos sobre Juan l'Apóstol topar nos «[[manuscritos de Nag Hammadi]]»: el más conocíu ye'l [[Evanxeliu apócrifu de Juan]], de temática gnóstica setiana.<ref>{{Cita llibru |apellíu= Piñero|apellíu2= García Bazán|apellíu3= Montserrat Torrents|nome= Antonio|nome2= Francisco| nome3= José|títulotítulu= Texto gnósticos. Biblioteca de Nag Hammadi |añu= 2011|edición= 4ª |lugar= Madrid (España)|editorial= Editorial Trotta | isbn= 978-84-8164-884-1}}</ref>
 
Nos Fechos de Juan, material datáu aprosimao de la segunda metá del sieglu II o del sieglu III, nun se presenta a Juan l'Apóstol como un fundador d'Ilesies, nin siquier como guía de comunidaes yá conformaes, sinón como un comunicador itinerante de la fe, nel alcuentru con almes capaces d'esperar y de ser salvaes» (''Fechos de Juan'' 18:10.23:8).<ref name="Vignolo">{{Cita llibru |apellíos= Vignolo|nome= R.|añu= 2000|títulu= Diccionariu de los Santos, Volume 2|páxines= 1357-1364|capítulo= Juan Evanxelista (NT: Apóstol y Evanxelista)|apellíu-editor= Leonardi|apellíu-editor2= Riccardi|apellíu-editor3= Zarri|nome-editor= C.|nome-editor2= A.|nome-editor3= G|lugar= España|editorial= San Pablo|isbn= 84-285-2259-6}}</ref><ref group="Nota">Nel testu orixinal de ''Fechos de Juan'' 23:8, Juan l'Apóstol diz: «Llevántate, y nun sías la ocasión pa munchos que deseyen nun creer, o l'aflicción p'almes capaces d'esperar y de ser salvaes.»</ref>
Llinia 527:
Esa reconocencia poner de manifiestu güei según les carauterístiques propies de cada ritu. La Ilesia Católica Romana celebrar na so festividá del [[27 d'avientu]], sol títulu de «San Juan, Apóstol y Evanxelista»,<ref name="Missale"/> ente que la Comunión Anglicana llamar «Juan, Apóstol y Evanxelista» nel so calendariu llitúrxicu.<ref>{{cita web |url= http://www.churchofengland.org/prayer-worship/worship/texts/calendar,-rules-and-lectionaries/calendar/holydays.aspx|títulu= Holy days|autor= The Church of England|fechaaccesu=13 de febreru de 2011|idioma= inglés}}</ref> D'igual forma y nel mesmu día ye recordáu pola Ilesia Luterana.<ref>{{Cita llibru|editor = Inter-Lutheran Commission on Worship|nome = |títulu = Lutheran Book of Worship |llugar= Minneapolis, Minnesota (EE. UU.)|editorial = Augsburg Fortress Press and the LCA Board of Publication |añu= 1978|isbn = 0-8006-3330-X}}</ref> Más allá de que, a partir de la Reforma, el conteníu del calendariu llitúrxicu y de la lliturxa mesma fuera consideráu responsabilidá de la rexón en que s'atopaba cada Ilesia protestante, la festividá referida a Juan caltener con llamativa consistencia acompañando'l tiempu de la Natividá.<ref>{{Cita llibru|apellíos = Senn| nome = Frank C.| títulu = Christian Liturgy: Catholic and Evangelical|llugar= Minneapolis, Minnesota (EE. UU.)|editorial = Augsburg Fortress Press |añu= 1997|isbn = 0-8006-2726-1}}</ref> Apocayá, el teólogu llitúrxicu Philip Pfatteicher desenvolvió'l so oxetivu d'apurrir un calendariu común pa luteranos, metodistes, presbiterianos y episcopales, con paralelismos col calendariu católicu romanu, de forma de reflexar la comprensión actual de los santos y de les sos celebraciones. Na so obra presenta la celebración de «San Juan, Apóstol, Evanxelista» el día 27 d'avientu,<ref>{{Cita llibru |apellíos= Pfatteicher |nome= Philip H. |títulu= The New Book of Festivals and Commemorations: A Proposed Common Calendar of Saints|idioma= inglés|añu= 2008|llugar= Minneapolis, Minnesota (EE. UU.)|editorial= Fortress Press |isbn= 978-0-8006-2128-5 |capítulu= December 27. St. John, Apostle, Evangelist|páxines= 629-632}}</ref> lo cual suxure la solidez d'esta festividá nos distintos ritos cristianos.
 
Nos oríxenes de la festividá, celebrábase conjuntamente a Juan y al so hermanu [[Santiago'l Mayor]] el día 27 d'avientu: dambos nomes apaecen xuntos nel Calendariu Cartaxinés, nel ''Martyrologium hieronymianum'' (Martiroloxu jeronimiano, sieglu VI) y nos llibros llitúrxicos galicanos. Pero en Roma, yá dende feches tempranes, la fiesta foi acutada a San Juan namái. Entá más, nel Calendariu Tridentino conmemorar a Juan hasta'l día 3 de xineru inclusive, esto ye, la octava de la festividá del 27 d'avientu. Esta octava foi suprimida, xuntu con otres, pol Papa Pío XII en 1955: solamente les octaves de Pascua, Navidá y Pentecostés siguieron celebrándose.<ref>{{cita web|url= http://www.vatican.va/archive/aas/index_sp.htm |títulotítulu= Acta Apostolicae Sedis (AAS) 47|fechaaccesu=1 de mayu|añoacceso=2011 |autor= Pius PP. XII |fecha= 28 de xineru de 1955|editorial= Città del Vaticanu: Typis Polyglottis Vaticanis |páxina= 220|idioma= llatín|cita= Celebrantur tantum octavae Nativitatis Domini, Paschatis et Pentecostes, suppressis omnibus aliis, sive in calendariu universali, sive in calendariis particularibus occurrentibus}}</ref>
 
[[Archivu:Oratorio di San Giovanni.JPG|thumb|left|225px|''San Giovanni in Oleo'', próximu a la ''Porta Llatina'' (Roma), llevantáu nel sieglu XVI en conmemoración del martiriu de Juan]]
Llinia 671:
 
[[Archivu:Escudo de los Reyes Católicos en San Juan de los Reyes (Toledo, España).JPG|thumb|[[Escudu d'armes de los Reis Católicos]] nel [[Monasteriu de San Juan de los Reis]], en [[Toledo]]. Nótese la águila con [[nimbu]] (discu lluminosu qu'arrodia la so cabeza, significando l'apertura de la intelixencia y la so irradiación), símbolu de San Juan.]]
:* N'España, tantu la Ilesia como'l [[Monasteriu de San Juan de los Reis]] en [[Toledo]], considerar ente les amueses más pervalibles del estilu góticu isabelín n'España, y la construcción más importante alzada polos Reis Católicos. San Juan Apóstol y Evanxelista yera'l santu de devoción personal d'Isabel la Católica, de lo cual la reina dexó constancia nel so escudu d'armes cola inclusión de la águila nimbada del discípulu de Xesucristo. En 1926, foi declaráu monumentu históricu-artísticu d'interés nacional.<ref>{{cita web |url= http://sanjuandelosreyes.org/mon/mon1.html|títulotítulu= San Juan de los Reis. Hestoria y Arte.|fechaaccesu= 21 de febreru de 2011|autor= Eduardo Bustamante}}</ref>
 
:* Tamién n'España, la [[Ilesia de San Juan de Letrán (Valladolid)]], y les Ilesies de San Juan l'Evanxelista n'Almería, en Xaén, en Blanca (Murcia); en Melegís (Granada), en Peralta (Navarra), y en Torrejón de Ardoz (Madrid), ente otres.
Llinia 677:
:* N'España y en Cracovia (Polonia), un númberu d'Ilesies llamaes [[Ilesia de los Santos Juanes|«de los Santos Juanes»]], tán-y dedicaes, conjuntamente con Xuan Bautista una y bones, según la fe cristiana, dambos señalaron al Salvador.
 
:* Na planificación del [[Templu Espiatoriu de la Sagrada Familia]] (Barcelona, España), les Torres de los Evanxelistes» tán remataes poles figures alegóriques que los representen na iconografía cristiana, correspondiendo a San Juan la águila. Nesa obra monumental, les torres de los evanxelistes tán rellacionaes colos signos del Zodíaco (nel casu de Juan, Escorpio), colos cuatro elementos (en Juan, l'agua), y colos cuatro estadios del camín escontra la conocencia (correspondiendo a Juan l'estadiu final, el del silenciu).<ref>{{Cita llibru| apellíu = Fargas| nome= Albert| títulotítulu = Simboloxía del Templu de la Sagrada Familia|añu= 2009|lugar= Barcelona (España)| editorial= Triangle Postals|isbn= 978-84-8478-405-0|páxina= 62}}</ref>
 
[[Archivu:Cave of the Apocalypse.jpg|thumb|250px|left|[[Covarón del Apocalipsis]] en [[Patmos]], Grecia. Trátase de la entrada al complexu declaráu Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO en 1999.]]
Llinia 693:
:* La escultura San Juan l'Evanxelista de la Catedral de Lima (1623), obra de Martín Alonso de Mesa.<ref>{{cita publicación |apellíu = Ramos Sosa|nome = Rafael|títulu = Una escultura de Martín Alonso de Mesa, el San Juan Evanxelista de la Catedral de Lima, 1623 y otres noticies|añu = 2003|publicación = Histórica (Lima)|volume = 27|páxines = 181-206}}</ref>
 
:* La escultura San Juan l'Evanxelista (1637), obra del máximu esponente de la escuela sevillana de imaginería, [[Juan Martínez Montañés]] (1568-1649), esibida nel Conventu de Santo Paula (Sevilla), presenta a Juan con una pluma na so mano derecha y un rollu esplegáu na esquierda.<ref>{{cita web |url= http://commons.wikimedia.org/wiki/File:San_Juan_Evanxelista.Conventu_Sta_Paula.jpg|títulotítulu= Imagen de San Juan l'Evanxelista, Ilesia del Conventu de Santo Paula, Sevilla|autor= Wikipedia-La Enciclopedia Llibre|fechaaccesu=22 de febreru de 2011|idioma= español}}</ref>
 
:* La escultura barroca colonial de Santa María Madalena y San Juan l'Apóstol nel grupu del Calvariu del Cristu Negru de Esquipulas, Guatemala.
Llinia 705:
:* La escultura de San Juan l'Evanxelista (1764), de José Gambino (1719-1775), un talláu policromado en madera, con incrustaciones de vidriu (güeyos). Ta allugada nel retablu mayor de la Ilesia del Monasteriu de San Martín Pinario, en [[Santiago de Compostela]], España.
 
:* La escultura de San Juan l'Evanxelista, realizada nel primer terciu del sieglu XX, asitiada na entrada al campusantu de Vegueta nes Palmes de Gran Canaria. D'autor desconocíu, esta escultura amuesa a San Juan con túnica y mantu, cola manzorga abierto y receptivo, y la mano derecha sofitada sobre'l so corazón.<ref>{{cita web |url= http://esculturasdegrancanaria.blogia.com/tarrezas/les palmes-de-gran-canaria.php|títulotítulu= San Juan l'Evanxelista|fechaaccesu=19 de febreru de 2011}}</ref>
 
:* La escultura de San Juan nel [[Valle de los Caídos]], realizada por [[Juan de Ávalos]]. Carauterizada pol so monumentalismo categóricu, esta figura de San Juan col águila que la simboliza foi considerada una de les más destacaes representaciones artístiques de Juan na escultura moderna.
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Xuan_l%27Apóstol»