Diferencies ente revisiones de «Persia»

 

=== La cayida del Imperiu persa ===

 

Alredor del añu 350 a. C., [[Filipo II de Macedonia|Filipo II]], el [[dinastía argéada|rei]] de [[Reinu de Macedonia|Macedonia]], entamó una política espansiva del so reinu, entamando un [[exércitu macedoniu|exércitu]] regular bien profesional y creando armamentos y táctiques entá cimeres a les clásiques táctiques griegues. Gracies a esto llogró unificar amplies zones de Grecia incorporándoles al so reinu y sometiendo al so mandatu con ciertu grau d'autonomía al restu de les ciudaes griegues con esceición d'[[Esparta]]. Filipo obligó a los estaos griegos a cesar les lluches, asitió guarniciones macedonies nos puntos estratéxicos y formóse una lliga d'estaos griegos que formaríen un exércitu pa invadir l'Imperiu Persa. Cuando tou taba preparáu Filipo foi asesináu. Entós el so fíu [[Alexandru Magnu|Alejandro]] ocupó'l tronu. La invasión tuvo de retrasase pa volver someter a los estaos griegos qu'ante la muerte de Filipo pretendieron reponer la so independencia. Alejandro llogró apoderalos y nel añu 334 a. C. crució al Asia menor y ganó a los perses en Granico. Les ciudaes xonies aguantaron la invasión griega cosa que sería sorprendente 150 años tras. Alejandro, depués de tomar eses ciudaes, tomó la mayor parte d'[[Anatolia|Asia Menor]] con poca resistencia. Un añu dempués tol poderíu del exércitu persa enfrentar na [[batalla de Issos]] y nuevamente los perses fueron derrotaos; depués d'esto cayeron en poder griegu Siria, onde les ciudaes fenicies aguantaron, Palestina y Exiptu, onde los griegos fueron bienveníos como llibertadores. Nel añu 331 a. C. los griegos entraron en [[Mesopotamia]], a pesar de que'l rei persa Darío ufiertó-yos la paz estos refugar. Los perses enfrentar a los griegos con un anováu exércitu pero fueron ganaos una vegada más, y el rei Darío foi asesináu polos nobles. Los griegos tomaron Babilonia y les ciudaes de [[Susa]], [[Persépolis]] y [[Ecbatana]], siendo Persépolis amburada pa vengar la destrucción d'Atenes mientres la invasión persa a Grecia. Los perses siguieron aguantando con una guerra al estilu guerrilleru nes zones del norte y l'este d'[[Irán]] y el [[Asia Central]], pero los griegos finalmente llograron invadir tamién eses zones entartallando los últimos focos de resistencia. A pesar de la cayida'l tao persa resurdió y sumió delles vegaes al traviés de la hestoria y el so legáu estender hasta l'actual estáu d'Irán.