Diferencies ente revisiones de «Alxecires»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Reyes Magos +Reis Magos)
m Estilu habitual na nuesa wiki
Llinia 78:
 
== Toponimia y xentiliciu ==
[[ArchivuFicheru:Lápida Fuente Nueva Algeciras.jpg|thumb|right|Llábana conmemorativa de la construcción de la Fuente Nueva en 1783. Reparar l'usu del topónimu '''Alxeciras''' pa la ciudá.]]
 
Dende la so fundación nel sieglu I e.C. la ciudá asitiada al sur del ríu del Miel, na actual Villa Vieya, foi llamada ''Iulia Traducta'' («Iulia la tresportada»). Según [[Estrabón]] esti nome, na so forma [[idioma púnicu|púnica]] ''Iulia Ioza'', fai referencia a que foi poblada con disidentes al imperiu romanu procedentes de [[Tánger]] y Zilis «tresportaos» a la península como midida de castigu. Na obra ''[[De Chorographia]]'' del historiador romanu del sieglu I [[Pomponio Mela]], natural de la ciudá, la ciudá ye llamada ''Tingentera'', interpretada como ''Tingis alteria'' o «la otra Tánger».<ref name="books.google.es" />
Llinia 115:
== Xeografía ==
{{AP|Xeografía física d'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Algeciras satelite.jpg|thumb|Imaxe de satélite d'Alxecires.]]
;Allugamientu
 
Llinia 127:
|-----
| width ="10%" align="center" | ''Oeste'': [[Tarifa (Cádiz)|Tarifa]] y [[Los Barrios]]
| width ="35%" align="center" | [[ArchivuFicheru:Rosa de los vientos.svg|75px]]
| width ="30%" align="center" | ''Esti'': [[badea d'Alxecires]]
|-----
Llinia 135:
|}</center>
 
;Xeoloxía [[ArchivuFicheru:Alxecires
mapa xeolóxicu.png|thumb|Mapa de les unidaes xeolóxiques del términu municipal d'Alxecires.]]
Como tola área del estrechu de Xibraltar, el términu municipal d'Alxecires ye tremendamente complexu no qu'al so [[xeoloxía]] refierse. Les redolaes de la ciudá enmárquense dientro de les llamaes ''unidaes del Campu de Xibraltar'' pertenecientes al cordal Prebética. Dientro d'elles apaecen afloramientos de les unidaes de ''Alxecires-El Nozales'', ''Almarchal'', ''Algibe'', y ''Xibraltar-El Pastores''.<ref>{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/documentos/noticiasDelegaciones/MemGenInf8652.pdf
Llinia 175:
}}</ref>
 
;Orografía [[ArchivuFicheru:Alxecires
mapa topográficu.png|thumb|Planu de relieve.]]
[[ArchivuFicheru:Algeciras mapa hidrológico.png|thumb|Planu hidrolóxicu.]]
La ciudá atópase construyida nuna zona de llombes de baxa elevación, de norte a sur dende El Rinconcillo hasta San García que condicionen la crecedera de la ciudá, nestes llombes asiéntanse diverses urbanizaciones de moderna construcción, asina asocede nel Cuetu de los Adalides o'l cuetu del Algarrobo. Al interior atopa la Sierra d'Alxecires con una alliniación Nordés-Sudeste onde apaecen delles formaciones [[orografía|orográfiques]] delimitadas polos valles de los ríos y regueros.<ref name="ayto-algeciras.es">{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/documentos/noticiasDelegaciones/DiagAmb7250.pdf
|títulu = Diagnósticu ambiental d'Alxecires, p. 37
Llinia 215:
;Costa
 
[[ArchivuFicheru:Algeciras mapa marino.png|right|thumbnail|Principales accidentes costeros del términu municipal.]]
 
Nel frente mariniegu d'Alxecires pueden estremase dos zones. L'área del estrechu, dende les llendes col términu municipal de Tarifa hasta la [[sablera de Getares]], tien zones alternes de cantiles ensin urbanizar y cales de pequeñu tamañu onde destaquen los accidentes xeográficos de [[Punta Carneru (España)|punta Carneru]], [[punta del Flaire]] o [[punta Acebuche]]. El restu del área, dende la sablera de Getares hasta'l ríu Palmonos, tien zones de mariña baxa salvu en zones puntuales como [[punta de San García]], ''La Cornisa'' o'l mesmu frente de les Villes Vieyo y Nuevo onde'l terrén xube abruptamente. La mariña del términu municipal tien unos siete kilómetros de sableres, cuasi seis kilómetros de cantiles, principalmente en punta Carneru, seis y mediu kilómetros de mariña baxa sobremanera en calar de la zona del estrechu y cuasi tres kilómetros pertenecientes al mandu de la ciudá.<ref>{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/documentos/noticiasDelegaciones/DiagAmb7250.pdf
Llinia 234:
 
=== Redolada natural ===
[[ArchivuFicheru:Algeciras mapa de unidades de vegetación.png|thumb|Series de vexetación presentes nel términu.]]
Más del 80{{esd}}% del términu municipal ye superficie forestal y natural, gran parte so dalguna figura de proteición oficial. D'esa manera un 21{{esd}}% del términu, unes 1872 hectárees,<ref>{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/documentos/noticiasDelegaciones/DiagAmb7250.pdf
|títulu = Diagnósticu ambiental d'Alxecires, p. 80
Llinia 357:
 
;Edá Antigua
[[ArchivuFicheru:Algeciras romano con leyenda.png|thumb|Principales xacimientos de dómina romana na ciudá.]]
A pesar de delles referencies escrites, el rexistru arqueolóxicu entá nun dio pruebes de la esistencia de población [[Cartago|púnica]] n'Alxecires anque s'alcontraron en [[Cala Arenas]] y zones estremeres dellos asentamientos cartaxineses, toos de pequeña entidá,<ref name="silvia">* {{cita publicación |autor= Fernández Cachu, Silvia |títulu=
Evolución del poblamientu nel términu municipal
Llinia 384:
</ref> según les cróniques, ye poblada en dómina romana con ciudadanos procedentes de ''Tingis'' significando por ello'l so nome ''Tresportada''.<ref name="books.google.es" /> Al sur, na barriada de Getares, alcontráronse restos de construcciones y piletas pa la fabricación de ''[[garum]]'' pertenecientes a la ciudá de [[Caetaria|Caetaria, Cetaria o Cetraria]], nome que paez faer referencia a la pesca de cetáceos y atunes.<ref name="Lázaro" />
 
[[ArchivuFicheru:Algeciras medieval con leyenda.png|thumb|Principales xacimientos de dómina medieval na ciudá.]]
 
La ciudá pierde parte de la so importancia mientres l'[[Antigüedá tardida]] hasta qu'en [[429]] produzse'l pasu de los [[vándalu|vándalos]], nun númberu de 80{{esd}}000 según les fontes de la dómina, al traviés del estrechu de Xibraltar utilizando los puertos d'[[Iulia Traducta]], [[Carteia]], [[Baelo Claudia]] y [[Mellaria]] p'asitiase nos territorios de l'antigua [[Cartago]]. Años dempués pela redolada de la ciudá producir na zona enfrentamientos ente los [[visigodos]] de [[Walia]] y los vándalos silingos,<ref>{{cita publicación |autor= Gozalbes Cravioto, Enrique |títulu=
Llinia 407:
}}</ref>
 
;La dómina árabe y la fundación de la ciudá [[ArchivuFicheru:Alxecires
Arabe grande6.jpg|thumb|Al-Yazirat Al-Hadra y contorna nel sieglu XIV.]]
Alxecires ye la primer ciudá fundada polos árabes na so conquista de la península ibérica col nome d'[[Al-Yazirat Al-Hadra]] en [[711]].<ref name="Montero" /> La ciudá musulmana convertir na principal vía de comunicación ente Europa y África, circunstancia esta que va marcar tola so historia.
Llinia 418:
|páxina=237 |isbn= 84-95388-34-0
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Algeciras Almanzor.jpg|thumb|Almanzor. Muḥammad ibn ʿAbd-Allah ibn Abū ʿĀmir (n'árabe محمد بن عبد الله بن ابو عامر), llamáu Al-Manṣūr (المنصور), el Victoriosu de Dios. Escultura de Mariano Roldán Estudillo.]]
En [[976]] [[Hisam II]], tercer califa omeya de Córdoba, noma al frente del gobiernu al so primer ministru Muhammad Ibn Abi Amir Al-Maafií nacíu nuna villa cercana a Alxecires y perteneciente a la so [[cora (división territorial)|cora]] o provincia y conocíu por toos como ''Al-Mansur'' o [[Almanzor]] ('el victoriosu de Dios').<ref>{{cita llibru |apellíu=Delgado Hernández
|nome= Antonio |
Llinia 496:
|añu= 1861
|páxina=132}}</ref> Pocos meses dempués d'empezar l'asediu la enfermedá fai esmornia nel campu castellano y a principios de [[1310]] el rei de Castiella llevanta'l cercu a la ciudá tres la promesa del rei nazarí d'apurri-y [[Bedmar]] y [[Quesada (Xaén)|Quesada]].
[[ArchivuFicheru:Algeciras Alfonso XI.jpg|thumb|Alfonsu XI, el Xusticieru, escultura realizada por Carlos Gómez d'Ablanéu en 1971.]]
 
Foi definitivamente [[Alfonsu XI de Castiella]] quien pon cercu a la ciudá y la conquista tres l'ataque en [[1339]] de Abd-al-Málik, rei d'Alxecires y [[Ronda (Málaga)|Ronda]] a territorios cristianos.<ref name="de castru" /><ref name="Cortada" /> En [[1342]] lleguen a la ciudá les tropes de [[Corona de Castiella|Castiella]], [[Corona d'Aragón|Aragón]] y [[República de Xénova|Xénova]] al pie de cruzaos europeos y col sofitu del rei d'[[reinu d'Inglaterra|Inglaterra]], de [[Francia na Edá Media|Francia]] y de la [[Santa Sede]] pa poner sitiu a Alxecires. Mientres más de venti meses la ciudá aguanta l'asediu mientres podía ser sofitada vía marítima polos [[Sultanatu benimerín|meriníes]] de Xibraltar. L'establecimientu nos últimos meses de sitiu d'un potente cercu marítimu obliga a una coalición de granadinos y meriníes a entablar batalla coles tropes mandaes per Castiella nes proximidaes del [[ríu Palmonos]]. Tres la victoria d'Alfonsu XI Alxecires vese obligada a capitular el [[26 de marzu]] de [[1344]].<ref name="de castru" /> A partir d'esi día los rei castellanu añede a los sos títulos el de ''Rei de les Alxecires''.
Llinia 528:
;Independencia de San Roque
{{AP|Defenses costeres de la badea d'Alxecires|Asediu a Xibraltar de 1779}}
[[ArchivuFicheru:Algeciras fuertes grande.jpg|thumb|Situación de los fuertes y bateríes del términu d'Alxecires.]]
Finalmente por Cédula de [[6 de setiembre]] de [[1755]] conceder a Alxecires el títulu de ciudá siendo'l so primer alcalde Francisco Bermúdez Salcedo.<ref name="de Paula" /> Na división territorial de los antiguos términos de Xibraltar, onde tamién entra la ciudá de [[Los Barrios]] decide dase a Alxecires el territoriu más pequeñu por cuenta que'l so incipiente puertu supón una ventaya sobre les otres dos ciudaes.<ref name="Montero" /> En xunu de [[1779]] establecíu'l [[Asediu a Xibraltar de 1779|tercer asediu a Xibraltar]] Alxecires convertir en base d'operaciones de la escuadra española encabezada por [[Antonio Barceló]]. La proteición de los barcos de guerra ye nesti tiempu llevada a cabu poles bateríes de [[Fuerte de Santiago|Santiago]], [[Batería de San Antonio|San Antonio]] y [[Fuerte d'Islla Verde|Islla Verde]].<ref name="de castru" /> Estes mesmes bateríes participen en [[1801]] defendiendo a una escuadra francesa na llamada [[Batalla d'Alxecires (1801)|batalla d'Alxecires]].<ref name="Montero" /> [[Francisco Javier Castaños]] ye nomáu en [[1802]] teniente xeneral de la [[Comandancia Militar del Campu de Xibraltar]] treslladando la so sede a Alxecires dende San Roque por considerar a la ciudá un llugar más aparente pa dirixir operaciones militares y realizando numberoses obres civiles como la remodelación de la Plaza Alta.<ref name="Montero" />
 
;El sieglu XIX y principios del XX
{{AP|Guerra de la Independencia Española|Conferencia d'Alxecires|Fortificación de la badea d'Alxecires nel sieglu XX}}
[[ArchivuFicheru:Busto General Castaños Algeciras.JPG|thumb|Xeneral Castañales, bustu asitiáu na avenida ''Voluntarios d'Alxecires na batalla de Bailén'' del parque María Cristina.]]
Tres la invasión francesa de la península ibérica en [[1808]] el [[Francisco Javier Castaños|Xeneral Castaños]] acompañáu de la guarnición del Campu de Xibraltar, voluntarios d'Alxecires, San Roque y Xibraltar sale escontra'l norte pa torgar la entrada de los franceses n'[[Andalucía]]; esta espedición acaba na célebre [[batalla de Bailén]] cola derrota francesa. La guerra de la Independencia nun tien demasiada repercusión na ciudá pero tropes locales pertenecientes a la [[Escopeteros de Getares|Compañía d'Escopeteros de Getares]] comandadas pol xeneral Ballesteros ganen en [[1811]] a les tropes de [[Napoleón]] en [[Jimena de la Frontera]] alloñando'l peligru francés de la rexón.<ref name="Montero" />
 
Llinia 584:
== Heráldica y vexiloloxía ==
{{AP|Escudu d'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Escudo de Algeciras.JPG|right|thumb|Escudu d'Alxecires na puerta de la Casa Consistorial.]]
L'[[escudu (heráldica)|escudu]] d'Alxecires atópase inscritu nel rexistru de símbolos de les entidaes llocales d'Andalucía dende'l 12 de xineru de 2015.<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/boja/2015/6/BOJA15-006-00191.pdf
|títulu= Resoluci ón de 23 d'avientu de 2014, de la Direición Xeneral d'Alministración Local, pola que s'almite la inscripción nel Rexistru Andaluz d'Entidaes Llocales del escudu del conceyu d'Alxecires (Cádiz).
Llinia 635:
== Urbanismu ==
{{AP|Urbanismu d'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Algeciras PGOU.jpg|thumb|Planu de los usos del suelu contemplaos nel PGOU de la ciudá.]]
Alxecires quedó despoblada tres la destrucción de la ciudá a mano de los granadinos de [[Muhammed V de Granada|Muhammad V]] en [[1369]] hasta la perda de Xibraltar. En mapes del [[sieglu XVII]] Alxecires apaez designada como ''Vieya Xibraltar'' y apaecen dellos caserones na antigua Villa Norte perteneciente con probabilidá a ciudadanos gibraltareños que calteníen cultivos nes riveras del ríu del Miel, bastante ye que los términos d'Alxecires fueron concedíos a la ciudá de Xibraltar en [[1462]].<ref>{{cita llibru |
apellíos = Monteru |nome=
Llinia 665:
d'abril de 2009
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Fritz Bamberger - Blick auf Gibraltar.jpg|thumb|left|La ciudá d'Alxecires en 1864, oliu de [[Fritz Bamberger]].]]
Mientres el [[sieglu XIX]] la crecedera de la ciudá n'estensión nun foi notable, d'esta miente nun planu llevantáu en [[1857]] puede apreciase qu'entá nun se degolara'l perímetru de la ciudá medieval y que la [[Villa Vieya d'Alxecires|Villa Vieya]] apenes s'atopa ocupada.
 
Llinia 684:
}}</ref>
 
[[ArchivuFicheru:Areas homogeneas Algeciras.png|300px|thumb|Barrios del nucleu principal d'Alxecires.]]
 
La espansión de la ciudá mientres los primeros años del sieglu XXI vien centrándose na zona oeste de la circunvalación, d'esta miente les zones de ''Sotorebolo'', ''Los Alamillos'' o ''San Bernabé'' tán güei día en plenu procesu urbanizador. Según el ''Plan Xeneral d'Ordenación Urbana d'Alxecires'' (PGOU) la espansión nesta zona de la ciudá ta entamada hasta la carretera de Botafuegos por atopase próximu'l [[Parque Natural de Les Sufrerales]].<ref>{{cita web |url = http://www.urbanismo.algeciras.es/_docmopd/_pgou/_plaotr/Cd_ord_1.pdf
Llinia 717:
;Alministración llocal
{{AP|Conceyu d'Alxecires|Alcaldes d'Alxecires|Eleiciones municipales n'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Escudo de Algeciras.JPG|thumb|Casa consistorial d'Alxecires.]]
[[ArchivuFicheru:AGE Algeciras.JPG|thumb|Sede de l'Alministración Xeneral del Estáu na Plaza Juan de Lima.]]
El gobiernu y l'alministración del conceyu d'Alxecires llevar a cabu'l so conceyu, que, acordies con la [[Llei de Bases de Réxime Llocal]] componer d'alcalde y conceyales. Los conceyales son escoyíos cada cuatro años por [[sufraxu universal]]. L'alcalde ye escoyíu polos conceyales. El censu eleutoral ta compuestu por tolos residentes empadronaos n'Alxecires mayores de 18 años y nacionales d'España y de los otros países miembros de la [[Xunión Europea]]. Según lo dispuesto na Llei del Réxime Eleutoral Xeneral,<ref>{{cita web |url= http://www.boe.es/g/es/bases_datos/doc.php?coleccion=iberlex&id=1985/11672
|títulu= Ley Orgánica 5/1985, de 19 de xunu, del Réxime Eleutoral Xeneral
Llinia 777:
{{Alcalde_España |
Alcalde_1 = Francisco Esteban Bautista |
Partíu_1 = [[FileFicheru:Pce 2014.svg|20px]] [[Partíu Comunista d'España|PCE]]
| Alcalde_2 = Ernesto Delgado Lobato
| Partíu_2 = [[ArchivuFicheru:Logotipo del PSOE.svg|20px]] [[PSOE]]
| Alcalde_3 = Ernesto Delgado Lobato
| Partíu_3 = [[ArchivuFicheru:Logotipo del PSOE.svg|20px]] [[PSOE]]
| Alcalde_4 = Antonio Patricio González García |
Partíu_4 = [[FileFicheru:Logo Partido Andalucista.svg|20px]] [[Partíu Andalucista|PA]]
| Alcalde_5 = Antonio Patricio González García |
Partíu_5 = [[FileFicheru:Logo Partido Andalucista.svg|20px]] [[Partíu Andalucista|PA]]
| Alcalde_6 = Antonio Patricio González García |
Partíu_6 = [[FileFicheru:Logo Partido Andalucista.svg|20px]] [[Partíu Andalucista|PA]]
| Alcalde_7 = Juan Antonio Palacios Escobar (hasta 2005)<br />Tomás Herrera Hormigo (dende 2005)
| Partíu_7 = [[ArchivuFicheru:Logotipo del PSOE.svg|20px]] [[PSOE]]<br />[[ArchivuFicheru:Logotipo del PSOE.svg|20px]] [[PSOE]]
| Alcalde_8 = Tomás Herrera Hormigo (hasta 2010)<br />Diego Sánchez Rull (dende 2010)
| Partíu_8 = [[ArchivuFicheru:Logotipo del PSOE.svg|20px]] [[PSOE]]<br />[[ArchivuFicheru:Logotipo del PSOE.svg|20px]] [[PSOE]]
| Alcalde_9 = [[José Ignacio Landaluce Calleja]]
| Partíu_9 = [[ArchivuFicheru:PP.svg|20px]] [[PP]]
| Alcalde_10 = José Ignacio Landaluce Calleja |
Partíu_10 = [[ArchivuFicheru:PP.svg|20px]] [[PP]]
}}
 
;Alministración autonómica [[ArchivuFicheru:JuzgadosAlgeciras
2.JPG|thumb|left|Xulgaos d'Alxecires en Plaza de la Constitución.]]
La subdelegación del Gobiernu de la [[Xunta d'Andalucía]] n'Alxecires foi creada en [[1997]] col fin de coordinar les actuaciones de la Xunta d'Andalucía nel Campu de Xibraltar. Depende de la delegación del Gobiernu de la Xunta d'Andalucía en Cádiz.<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/boja/boletinos/1997/43/d/updf/d2.pdf
Llinia 979:
== Economía ==
{{AP|Economía d'Alxecires|Puertu d'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Puerto de Algeciras 2012.png|thumb|Puertu d'Alxecires, instalaciones portuaries cola ampliación d'Islla Verde Esterior.]]
El principal motor económicu de la ciudá ye'l so puertu, el principal d'España en tráficu total de mercancíes con un movimientu de 74.8 millones de [[tonelada|tonelades]] mientres 2008.<ref>{{cita web |url= http://webserver.apba.es/portal/page?_pageid=391,198635&_dái=portal&_schema=PORTAL
|títulu= Noticies: El Puertu d'Alxecires sigue liderando'l Sistema Portuariu Español
Llinia 1005:
|fechaarchivu = 25 de xunu de 2008
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Algeciras Darsena.jpg|thumb|Dársena pesquera.]]
Na redolada de la contorna campogibraltareña la llocalidá de [[San Roque (Cádiz)|San Roque]] ye la que caltién mayor númberu d'[[industria|industries]] en base sobremanera al polu químicu establecíu na zona na década de 1970, tres el zarru de la verja gibraltareña, ente qu'Alxecires ye la segunda ciudá con mayor númberu d'industries de la contorna y dientro de les grandes ciudaes andaluces ye la cuarta población con mayor cuota d'actividaes industriales correspondiendo la mayor parte col sector manufacturero y de tresformamientu de metales.<ref>{{cita web |url = http://www.algeciras2015.es/documentos/noticiasDelegaciones/PAC5502.pdf
|títulu = Primer meyora de conclusiones, p. 20
Llinia 1041:
|fechaarchivu = 9 de marzu de 2009
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Gruas puerto de Algeciras.JPG|left|thumb|Grúes nel puertu d'Alxecires.]]
Respectu al restu de sectores económicos cabo destacar la [[construcción]] que foi mientres los primeros años del presente sieglu'l que más fuertemente creció calteniendo'l desarrollu empresarial llocal compensando a otres actividaes, claramente en retrocesu,<ref>{{cita web |url = http://www.algeciras2015.es/documentos/noticiasDelegaciones/PAC5502.pdf
|títulu = Plan estratéxicu Alxecires 2015, Primer meyora de conclusiones, p. 20.
Llinia 1073:
Conceyu d'Alxecires
|fechaaccesu=21 de xineru de 2009
}}</ref>[[ArchivuFicheru:Algeciras nuevatorre del espolon.jpg|thumb|Torre de control del puertu d'Alxecires, llamada Nueva Torre del Espolón.]]
 
== Servicios públicos ==
Llinia 1141:
|fechaaccesu=3 de payares de 2011
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Algesa.jpg|thumb|Sede de ALGESA.]]
 
=== Borrafes y llimpieza de víes públiques ===
Llinia 1186:
|fechaaccesu=11 de xineru de 2009
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Algeciras Politecnica.jpg|thumb|Escuela politéunica cimera d'Alxecires.]]
La ufierta universitaria de la ciudá atópase entamada nel [[Campus Badea d'Alxecires]] con titulaciones propies de la [[Universidá de Cádiz]] (UCA) y centros adscritos creaos pola Fundación Municipal Universitaria (FMU) onde destaca la Escuela Politéunica Cimera d'Alxecires,<ref>{{cita web |url= http://www.uca.es/centro/1C07
|títulu= Escuela Politéunica Cimera d'Alxecires
Llinia 1232:
 
=== Sanidá ===
[[ArchivuFicheru:Hospital Punta Europa.jpg|thumb|Hospital Punta d'Europa.]]
Alxecires pertenez al distritu (área de xestión sanitaria) Campu de Xibraltar, qu'entiende a toles poblaciones de la contorna.<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/servicioandaluzdesalud/centros/Detalle.asp?IdCentro=23634
|títulu= Consejería de Salú, distritu AGS Campu de Xibraltar
Llinia 1317:
 
== Comunicaciones ==
[[ArchivuFicheru:Paseo maritimo algeciras.JPG|thumb|Paséu marítimu d'Alxecires.]]
;Parque de vehículos de motor
La regulación del [[Tránsitu vehicular|tráficu]] rodáu y [[peatón|piatonal]] na ciudá según los usos xenerales de les víes urbanes son competencia llocal dientro de les llendes marcaes pola Xunta d'Andalucía. Esta regulación llevar a cabu por aciu la Ordenanza Municipal Reguladora de Tráficu, na que se regulen los usos de les víes, les [[velocidá]]es de los vehículos y los horarios y zones establecíes pa la carga y descarga de mercancíes na ciudá.<ref>{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/documentos/noticiasDelegaciones/ordTrafico5514.doc
Llinia 1359:
 
=== Tresporte per carretera ===
[[ArchivuFicheru:Campo de Gibraltar carreteras Algeciras.png|thumb|Víes de comunicación nel Campu de Xibraltar.]]
Alxecires gocia d'una bona rede de comunicaciones per carretera nes sos salíes escontra [[Sevilla]] y [[Málaga]]. N'Alxecires empieza l'[[autovía del Mediterraneu]] (A-7), que sirve como [[Carretera de circunvalación variante]] de la ciudá y xunir coles llocalidaes vecines de la [[Costa del Sol]] y tol [[llevante español]] hasta [[Barcelona]]. Comunicar con [[Cádiz]] pola [[N-340]] ([[Carreteres nacionales d'España|carretera nacional]]) mientres remata la construcción de l'[[Autovía Costa de la Lluz]] (A-48). Na llocalidá vecina de [[Los Barrios (Cádiz)|Los Barrios]] empieza l'[[A-381]], autovía qu'enllaza la badea d'Alxecires con [[Xerez de la Frontera|Xerez]], y con [[Sevilla]] al traviés de l'[[Autopista del Sur|AP-4]].
* [[Autovía del Mediterraneu]]: Alxecires-[[Málaga]]-[[Almería]]-[[Murcia]]-[[Alicante]]-[[Valencia]]-[[Barcelona]].
Llinia 1391:
==== Autobuses metropolitanos ====
{{AP|Consorciu de Tresporte Metropolitanu del Campu de Xibraltar}}
[[ArchivuFicheru:CTMCG-zonas-bahía.png|thumb|Detalle de la [[badea d'Alxecires]] según la división en zones del [[Consorciu de Tresporte Metropolitanu del Campu de Xibraltar|Consorciu de Tresporte]]. A la izquierda de la imaxe, situación de la estación d'autobuses d'Alxecires y de les paraes d'autobús metropolitanu de la ciudá.]]
El [[Consorciu de Tresporte Metropolitanu del Campu de Xibraltar]], entidá pública responsable del tresporte públicu en [[Campu de Xibraltar|la contorna]], tien la so sede na [[Plaza d'Andalucía (Alxecires)|Plaza d'Andalucía]] d'Alxecires.<ref>{{cita web |url = http://www.ctmcg.com/contauto.php
|títulu = Consorciu Metropolitanu de Tresporte del Campu de Xibraltar, Ubicación
Llinia 1435:
==== Autobuses urbanos ====
{{AP|Serviciu urbanu d'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Algeciras Bus urbano.JPG|thumb|right|Autobús urbanu na Avenida Carlos Cano.]]
El tresporte por ''autobús urbanu'' ta lleváu a cabu pola empresa [[Cooperativa de Tresportes de Marruecos|CTM-Grupo Ruiz]], comunicando les distintes barriaes de la ciudá col centru y l'entrada al puertu.<ref>{{cita web |url= http://www.autocaresctm.com/portal/historia/historia.htm
|títulu= CTM. Historia |editor=
Llinia 1473:
 
=== Víes ciclistes ===
[[ArchivuFicheru:Plano de algeciras carril bici.png|thumb|Ciclovías d'Alxecires.]]
En 2014 el [[Conceyu d'Alxecires]] y la [[Conseyería de Fomentu y Vivienda de la Xunta d'Andalucía|Conseyería de Fomentu y Vivienda]] de la [[Xunta d'Andalucía]] roblaron un alcuerdu marco pa l'adhesión de la llocalidá al [[Plan Andaluz de la Bicicleta]]. Hasta la firma d'esti alcuerdu de collaboración los carriles bici esistentes na ciudá teníen una estensión total de 6&nbsp;674 km en tres tramos non conectaos, Rinconcillo-Llanu mariellu, Varaderu-Getares y Ballenera-Punta Carneru. Amás de fomentar l'usu de la [[bicicleta]] como mediu de tresporte urbanu por aciu la creación de [[Ciclovía|víes ciclistes]] nel cascu urbanu esti plan propón tamién la creación de víes que conecten la ciudá con tol arcu de la [[badea d'Alxecires]], les llocalidaes interiores y coles exes yá esistentes nel [[Corredor verde de los dos Badees]] y les redolaes de [[Punta Carneru (España)|Punta Carneru]].<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/fomentoyvivienda/estaticas/sites/consejeria/areas/tresportes_infraestructures/plan_bici/documento_plan_bici/alcuerdos/alcuerdo_marcu_ayto_algeciras.pdf
|títulu= Alcuerdo marcu de collaboración ente la Conseyería de Fomentu y Vivienda y el Conceyu d'Alxecires pal desarrollu d'actuaciones nel fomentu del tresporte en bicicleta y la so integración na movilidá urbana de la ciudá d'Alxecires.
Llinia 1489:
 
=== Ferrocarril ===
[[ArchivuFicheru:Estación de Algeciras.JPG|thumb|Estación d'Alxecires.]]
{{AP|Estación d'Alxecires}}
La primera [[Estación d'Alxecires|estación de ferrocarril]] d'Alxecires foi inaugurada en 1890 como terminal de la nueva [[Ferrocarril Bobadilla-Alxecires|llinia Bobadilla-Alxecires]] creada por empresarios británicos con intereses na ciudá. Esta llinia de ferrocarril cubrió parte de les necesidaes de tresporte de pasaxeros y mercancíes de la ciudá y el so puertu mientres los primeros años del sieglu XX.<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/cultura/iaph/html/portal/com/bin/portal/Conteníos/Testos_y/2006/boletin55/laliniadeferrrocarrilinglesa/1179132476571_la_lxnea_de ferrocarril inglesa_algeciras-bobadilla_ph55x.pdf
Llinia 1504:
}}</ref>
 
[[ArchivuFicheru:Algeciras Estación.jpg|thumb|Estación de pasaxeros del puertu d'Alxecires.]]
 
=== Tresporte marítimu ===
Llinia 1538:
|fechaaccesu=27 d'ochobre de 2007
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Helipuerto_Algeciras.jpg|thumb|Helipuertu d'Alxecires.]]
 
==== Helipuertu ====
Llinia 1552:
 
=== Arqueoloxía ===
[[ArchivuFicheru:Parque arqueologico dentro.jpg|thumb|Parque arqueolóxicu de les muralles meriníes.]]
 
* '''[[Fornos romanos d'El Rinconcillo]]'''. Trátase de dos fornos circulares adosaos. Cada unu d'ellos ta sosteníu por una columna central de la que parten ocho arcos que sostienen les parés. Créese que formaron parte del complexu de fabricación d'[[ánfora|ánfores]] de l'antigua [[Portus Albus]], qu'apurría los recipientes necesarios pal tresporte del ''[[garum]]'' ellaboráu en [[Iulia Traducta]]. Primeramente creyóse que se remontaben al periodu entendíu ente los sieglos I e.C. ya I&nbsp;d.&nbsp;C., anque darréu atopáronse restos más antiguos que prueben qu'esistía una actividá alfarera anterior. El conxuntu foi declaráu [[Bien d'Interés Cultural (España)|bien d'interés cultural]] en [[1969]].<ref>{{cita web |url= http://www.andalucia.org/turismu-cultural/visites/cadiz/fornos-romanos-de-el-rinconcillo/
Llinia 1580:
 
=== Arquiteutura civil ===
[[ArchivuFicheru:Algeciras Plaza Alta.jpg|thumb|Ilesia de la Palma. Les sos obres empezaron en 1723 siendo consagrada en 1829.]]
 
* La '''[[Plaza Alta d'Alxecires]]''' toma la so actual configuración gracies a la intervención del xeneral Castaños siendo gobernador militar del Campu de Xibraltar en [[1807]]. La decoración y moblame de la plaza sufrió bien diverses configuraciones dende l'orixinal obeliscu asitiáu nel so centru hasta los actuales azulexos y fonte que se deben a la remodelación llevada a cabu nel sieglu XX. Na Plaza Alta pueden reparase dalgunos de los edificios más emblemáticos de la ciudá como la [[ilesia de La nuesa Señora de la Palma (Alxecires)|ilesia de La nuesa Señora de la Palma]] y la [[capiya de La nuesa Señora d'Europa]]. Pela redolada de la plaza asítiase la [[Casa Consistorial d'Alxecires|casa consistorial]]. Esti edificiu, construyíu en [[1892]] ye obra de Amadeo Rodríguez qu'aplicó un estilu historicista al so diseñu orixinal anque foi finalmente modificáu.<ref>{{cita web |url = http://www.urbanismo.algeciras.es/_docmopd/_pgou/tr_cata_06.pdf
Llinia 1593:
de marzu de 2009
}}</ref> Apréciense sicasí elementos decorativos [[neomudéxar]]es col usu de [[lladriyu]] coloráu y piedra y [[Arquiteutura neoclásica|neoclásicos]] con distintos tipos de [[moldura|moldures]] en [[ventana|ventanes]] y nel [[vanu]] de la puerta principal que resten sobriedá al conxuntu.<ref name="juntadeandalucia.es" />
[[ArchivuFicheru:Banco en la Plaza Alta, Algeciras, Cádiz, España, 2015-12-09, DD 03-05 HDR.JPG|miniaturadeimagen|left|Detalle d'unu de los bancos de la Plaza Alta.]]
* La '''plaza Juan de Lima''' nesti llugar pueden reparase dellos edificios de notable importancia na historia de la ciudá como'l [[Hospital de la Caridá (Alxecires)|Hospital de la Caridá]], güei Fundación de Cultura. Esti edificiu foi'l primer hospital civil de la ciudá construyíu en [[1748]] a pidimientu de les ''hermanes de la Caridá'', d'estilu [[Arquiteutura barroca|barrocu]] popular tien escasos elementos decorativos que-y confieren gran cencellez.<ref>{{cita web |url = http://www.urbanismo.algeciras.es/_docmopd/_pgou/tr_cata_06.pdf
|títulu = Catálogu de conxuntos, elementos, sitios y bienes d'especial proteición, p. 31
Llinia 1634:
}}</ref>
 
[[ArchivuFicheru:Mercado torroja.jpg|thumb|El vanguardista Mercáu de Abastos, tamién llamáu ''Mercáu Inxenieru Torroja'', construyíu en 1935.]]
* El '''[[mercáu de abastos d'Alxecires]]''' ye obra del inxenieru [[Eduardo Torroja Miret|Eduardo Torroja]] y anguaño ta catalogáu como bien d'interés cultural. Construyíu en [[1935]] esti vanguardista edificiu foi una de les obres arquiteutóniques más importantes de la España del so tiempu.<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/cultura/iaph/html/portal/com/bin/portal/Tematicas/InformacionPH/Documentacion/CriteriosMetodologias/index.html/1138905765862_picu_valimanax_ramon._docomomox_un llugar_en_el patrimoniu.ph_15._pp._110-115.pdf
|títulu= Información de Bienes Culturales
Llinia 1664:
 
=== Arquiteutura relixosa ===
[[ArchivuFicheru:Capilla de Nuestra Señora de Europa, Algeciras, Cádiz, España, 2015-12-09, DD 06-08 HDR.JPG|thumb|Capiya d'Europa.]]
 
* '''[[Capiya de La nuesa Señora d'Europa]]'''. La ermita orixinal data de 1690 cuando l'obispu de Cádiz dexó la so edificación nel cortixu de los Gálvez. Tres tomar de Xibraltar en 1704 allugó provisionalmente la imaxe de [[Virxe d'Europa|Nuesa Señora d'Europa]] procedente de la ciudá perdida hasta que foi devuelta al Obispáu de Xibraltar sieglos dempués y foi la ilesia parroquial de la nueva población algecireña. Sufrió graves daños tres el [[terremotu de Lisboa de 1755]] y tuvo que ser reedificada en 1769 anque la fachada quedó ensin terminar.<ref>{{cita web |url = http://www.fmcjoseluiscano.com/ciudadalgeciras/capillaeuropa.html
Llinia 1710:
|fechaarchivu = 25 de febreru de 2009
}}</ref> Nél celébrense diversos acontecimientos culturales.
[[ArchivuFicheru:Algeciras Paseo Cristina.jpg|thumb|El Parque María Cristina.]]
* '''[[Parque de les Acacies d'Alxecires|Parque de les Acacies]]''', ''Xardinos de Smith''. El trazáu d'esti parque sigue'l patrones paisaxísticos ingleses, bien populares a mediaos del sieglu XIX. La composición ye irregular siendo los elementos fundamentales "islles" arbolíos de forma xeneralmente circular arrodiaes per caminos de tierra, produciendo un trazáu que pretende paecer natural. El referente del parque, dende'l que parte la rede de caminos escontra'l restu del parque y escontra les salíes ye la casona qu'acueye la sede de la [[Mancomunidá de Conceyos del Campu de Xibraltar]]. El so valor históricu ye reflexu de la importante d'ingleses na ciudá nel primer terciu del sieglu XX, a quien se debe la construcción y diseñu del parque. Ente les especies vexetales presentes destaquen aquelles orixinales del primer diseñu, ente elles los centenarios [[Quercus robur|carbayos]], [[Dracaena draco|dragos]] y [[Chorisia speciosa|Palos borrachos]].<ref>{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/delegaciones/delegacion.php?num=4
|títulu = Parques y xardinos d'Alxecires
Llinia 1735:
== Cultura ==
;Instalaciones culturales
[[ArchivuFicheru:BibliotecaAlgeciras.jpg|thumb|Biblioteca municipal Cristóbal Delgado.]]
* El '''[[Muséu municipal d'Alxecires|Muséu Municipal d'Alxecires]]''' asítiase na Villa Vieya nel antiguu caserón conocíu como Casa de los Guardeses a la entrada del [[Parque de les Acacies d'Alxecires|parque Smith]] convenientemente modificáu p'acoyer la esposición permanente d'historia de la ciudá. Foi inauguráu en [[1995]] colos fondos de la colección municipal d'arqueoloxía creada a partir de donaciones particulares. Tien seis sales distribuyíes en dos llantes: na planta baxa atópense les esposiciones de Prehistoria, Alxecires Romana, Alxecires Árabe y Alxecires Cristiana; na planta cimera atópense salar Sieglu XVIII y Sieglos XIX y XX amás de la Biblioteca.<ref>{{cita web |url= http://www.juntadeandalucia.es/cultura/web/publico/areas/minisitio.jsp?cp=1&cmd=busqueda2.jsp&men=6&men2=2&nb=Museos+incluyíos+en+el Rexistru+de+Museos+de+Andaluc%EDa&día=10&id=1&ch=240&ca=604&cu=98&cmd=busqueda2.jsp&men=6&men2=2&v=3&cd=3344
|títulu= Consejería de Cultura. Muséu municipal d'Alxecires
Llinia 1773:
|fechaaccesu=14 de xineru de 2009
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Auditorio Millan Picazo Algeciras.JPG|thumb|Auditoriu Millán Picazo.]]
 
* [[Biblioteca municipal d'Alxecires|Biblioteca municipal]]. La ciudá tien trés [[biblioteca|biblioteques]] municipales, la Biblioteca Cristóbal Delgado na zona centro, la Biblioteca Pérez Petinto na barriada de ''La Granxa'', al norte, y la Biblioteca d'El Saladillo nel barriu del mesmu nome, al sur.<ref>{{cita web |url = http://www.fmcjoseluiscano.com/biblioteques.html
Llinia 1833:
=== Fiestes señalaes ===
{{AP|Fiestes d'Alxecires}}
[[ArchivuFicheru:Plaza alta algeciras año nuevo.jpg|thumb|Cinco minutos antes de ''Añu Nuevu'' na Plaza Alta.]]
 
N'Alxecires son diverses la [[fiesta|fiestes]], tantu [[relixón|relixoses]] como [[secularización|seculares]], que se desenvuelven a lo llargo del añu y munches d'elles tienen carauterístiques propies que constitúin una seña d'identidá d'esta llocalidá.
Llinia 1842:
|fechaaccesu=14 de xineru de 2009
}}</ref>
[[ArchivuFicheru:Plaza San Isidro, Algeciras, Cádiz, España, 2015-12-09, DD 09-11 HDR.JPG|miniaturadeimagen|Plaza San Isidro.]]
En febreru tien llugar el [[Antroxu d'Alxecires]] con un concursu d'agrupaciones del Campu de Xibraltar y Ceuta, onde participen [[chirigota|chirigotes]], [[comparsa|comparses]], [[Coru de carnaval|coro]] y [[Cuartetu de carnaval|cuarteto]],<ref>{{cita web |url= http://www.algeciras.es/documentos/noticiasDelegaciones/C09204.pdf
|títulu= Bases pal concursu d'agrupaciones comarcal y Ceuta 2009
Llinia 1916:
 
=== Tauromaquia ===
[[ArchivuFicheru:Algeciras Plaza las palomas.JPG|thumb|Plaza de toros de Los Palombos.]]
 
;Xornaes de Tauromaquia Ciudá d'Alxecires
Llinia 1956:
 
== Medios de comunicación ==
[[ArchivuFicheru:Radio Algeciras.JPG|thumb|Estudios de Radio Alxecires.]]
;Medios impresos
 
Llinia 2041:
|fechaarchivu = 3 de marzu de 2009
}}</ref> Dos futbolistes algecireños d'esti club llegaron a xugar cola [[Seleición española de fútbol]], [[Andrés Mateo]] y [[Juan López Hita|Hita]].
[[ArchivuFicheru:Polideportivo Algeciras.JPG|thumb|Polideportivu municipal.]]
El [[BM Ciudá d'Alxecires|Club Balonmano Ciudá d'Alxecires]], anguaño na Segunda División Estatal, vien de la refundación del [[Alxecires Balonmano]] club desapaecíu en 2008 por cuenta de problemes económicos y que llegó a apostar tres temporaes na [[Lliga ASOBAL]], dende 2004 a 2007, añu en que consiguió clasificase hasta les semifinales de la Copa del Rei siendo esaniciáu pol [[Ademar Lleón]].<ref>{{cita web |url= http://www.balonmanociudaddealgeciras.com//index.php?option=com_content&task=view&id=86&Itemid=28
|títulu= Historia del Club Balonmano Ciudad d'Alxecires
Llinia 2065:
 
;Instalaciones deportives
[[ArchivuFicheru:NuevoMirador.JPG|thumb|Estadiu municipal Nuevu Mirador.]]
Son delles les instalaciones deportives presentes na ciudá dependientes del Patronatu Municipal de Deportes.<ref>{{cita web |url = http://www.ayto-algeciras.es/delegaciones/verNoticia.php?num=57&d'el=32
|títulu = Rellación d'instalaciones deportives dependientes del Patronatu Municipal de Deportes
Llinia 2134:
{{AP|Algecireños}}
 
[[ArchivuFicheru:Emilio Santacana.jpg|thumb|Emilio Santacana, alcalde mientres la [[Conferencia Internacional d'Alxecires|Conferencia Internacional de 1906]].]]
[[ArchivuFicheru:Paco de lucia 2007.jpg|thumb|[[Paco de Lucía]], unu de los guitarristes flamencos más importantes.]]
 
;Políticos y militares