Diferencies ente revisiones de «Checoslovaquia»

Mientres enforma tiempu la zona formó parte del [[Imperiu austrohúngaru]] hasta que se produció'l so esbarrumbamientu a finales de la [[Primer Guerra Mundial]]. [[Bohemia]] y [[Moravia]], sol dominiu austriacu, yeren centros industriales de fala checa, ente que Eslovaquia, que formaba parte d'Hungría, yera una rexón agraria desenvuelta, de cuenta que les condiciones yeren muncho más propenses al desenvolvimientu d'un [[Nacionalismu|movimientu nacionalista]] en Chequia qu'en Eslovaquia.

 

 

Al términu de la [[Primer Guerra Mundial]], y como parte de concebir nel [[Tratáu de Saint-Germain-en-Laye]], Checoslovaquia foi fundada d'una manera ayena a los ciudadanos de los dos países orixinales, el [[28 d'ochobre]] de [[1918]], como unu de los Estaos socesores del [[Imperiu austrohúngaru]]. El nuevu Estáu foi presidíu por [[Tomáš Masaryk]],<ref>{{cita videu |añu= 1933 |títulu= Czechs Celebrate Republic's Birth, 1933/11/06 |url= http://www.archive.org/details/1933-11-06_Czechs_Celebrate_Republics_Birth |editorial= Universal Newsreel |fechaaccesu= 22 de febreru de 2012 |idioma= inglés}}</ref> quien foi'l so primer presidente del 14 de payares 1918 a 14 avientu de 1935. Foi asocedíu nel cargu pol so estrechu aliáu, [[Edvard Beneš]].

 

=== La segunda república (1938–1939) ===

 

Dempués de l'anexón alemana d'[[Austria]] col ''[[Anschluss]]'', [[Adolf Hitler]] [[Crisis de los Sudetes|esixó'l control]] de los [[Sudetes]], de mayoría étnica xermana. [[Gran Bretaña]] y [[Francia]] convinieron na [[Alcuerdos de Múnich|Conferencia de Múnich]] dexar el control a [[Alemaña nazi|Alemaña]] d'esa zona como parte de la [[política d'apandamientu]], ignorando l'alianza militar que Checoslovaquia tenía con Francia; de tal manera les tropes de ''Wehrmacht'' ocuparon los Sudetes n'ochobre de [[1938]]. Finalmente Checoslovaquia dexó d'esistir el [[15 de marzu]] de [[1939]] cuando'l restu de les tierres cheques [[Ocupación alemana de Checoslovaquia|fueron invadíes]] pola [[Alemaña nazi]] y foi estremada ente'l [[Protectoráu de Bohemia y Moravia]] y l'[[República Eslovaca (1939-1945)|Estáu Eslovacu]].<ref name="RiseFall">{{cita llibru |apellíu= Shirer |nome= William|enllaceautor=William L. Shirer |títulu= The Rise and Fall of the Third Reich |editorial= Simon & Schuster |llocalización= Nueva York |edición= Touchstone Edition |idioma= inglés |añu= 1990}}</ref>

=== Ocupación alemana (1939-1945) ===

{{VT|Protectoráu de Bohemia y Moravia|República Eslovaca (1939-1945)}}

 

Tres la repartición del país ente los sos vecinos, el sistema políticu del país taba nel caos. [[Edvard Beneš]] dimitió'l 5 d'ochobre de 1938 y formó un [[Gobiernu checoslovacu nel esiliu]] con sede en [[Londres]], en tantu'l xeneral [[Jan Syrový]] actuó como presidente interín hasta que [[Emil Hácha]] foi escoyíu'l 30 de payares de 1938. Hácha foi escoyíu por cuenta del so catolicismu y el conservadorismu y por non participar en nengún de los Gobiernos que conduxeren a la partición del país. Rudolf Beran, líder del Partíu Agrariu dende 1933, foi nomáu primer ministru'l 1 d'avientu de 1938. Yera, a diferencia de la mayoría de los agrarios, escépticu del lliberalismu y la democracia. El [[Partíu Comunista]] foi disueltu, anque a los sos miembros dexóse-yos permanecer nel Parllamentu. Introducióse una dura censura, según una Llei Habilitante que-y dexó al Estáu gobernar ensin necesidá del Parllamentu.

L'oxetivu final del estáu alemán sol lideralgu nazi yera erradicar la nacionalidá checa al traviés de l'asimilación, deportación y estermín; gran parte de les élites intelectuales y la clase media, formada por un númberu considerable de 200&nbsp;000 persones, pasaron polos [[campos de concentración]] y otros 250&nbsp;000 checos morrieron mientres la ocupación alemana.<ref>{{cita llibru |apellíu= Rüegg |nome= Walter |títulu= Universities in the nineteenth and early twentieth centuries (1800-1945) |editorial= [[Cambridge University Press]] |idioma= inglés |añu= 2004 |páxina= 353}}</ref> Sol [[Generalplan Ost]], supúnxose que cerca del 50% checos seríen aptos pa la xermanización. Les élites intelectuales diben ser esaniciaos, non yá de los territorios checos, sinón de toa Europa. El autores de ''[[Generalplan Ost]] creíen qu'esto sería meyor que dexar la so emigración al estranxeru, yá que, inclusive en Siberia, yeren consideraos una gran amenaza pal gobiernu alemán. Al igual que los xudíos, polacos, serbios, y delles otres naciones, los checos yeren consideraos [[untermensch]]en pol estáu nazi.<ref>{{cita web |url= http://www.dac.neu.edu/holocaust/Hitlers_Plans.htm |títulu= Hitler's plan for Eastern Europe, Polonia so la ocupación nazi |obra= Selections from Janusz Gumkowkski and Kazimierz Leszczynski |idioma= inglés |urlarchivu= https://web.archive.org/web/20120614005551/http://www.dac.neu.edu/holocaust/Hitlers_Plans.htm |fechaarchivu= 14 de xunu de 2012 }}</ref>

 

 

El [[4 de xunu]] de [[1942]] Heydrich morrió en siendo mancáu por un asesín na [[Operación Antropoide]]. El socesor d'este, el coronel xeneral Kurt Daluege, ordenó arrestos masivos y execuciones, y la destrucción de los pueblos de [[Lidice]] y [[-yžáky]]. En 1943, l'esfuerciu militar alemán aceleróse. So l'autoridá de [[Karl Hermann Frank]], ministru del Estáu alemán pa Bohemia y Moravia, unos 350&nbsp;000 trabayadores checos fueron unviaos al Reich. Dientro del protectoráu, tola industria ensin rellacionar cola guerra taba prohibida. La mayor parte de la población checa obedeció hasta los últimos meses anteriores a la finalización de la guerra, mientres dellos miles participaron nel movimientu de resistencia.

 

=== La tercer república (1945-1960) ===

 

Nel periodu darréu posterior a la [[Segunda Guerra Mundial]], los territorios que Checoslovaquía tenía antes de la guerra fuéron-y restituyíos, con esceición de la [[Rutenia]] (vencida a la [[Xunión Soviética]] ya incorporada a la [[República Socialista Soviética d'Ucraína]]), y [[Edvard Beneš]] volvió ocupar el cargu de presidente del país, promulgando dellos decretos que revocaba la ciudadanía ''checoslovaca'' a quien mientres la ocupación [[Protectoráu de Bohemia y Moravia|alemana]] optaron por llograr la ciudadanía alemana o húngara.

 

=== República Socialista de Checoslovaquia (1960-1990) ===

En [[1953]] morrió [[Stalin]] y [[Nikita Khrushchov]] asumió'l poder de la [[XRSS]] en [[1956]] con idees reformistes, lo cual favoreció qu'en Checoslovaquia diérase un periodu de “[[desestalinización]]” que de la mesma espertó la presión pública por reformes más sustanciales.

 

 

=== Xefes d'Estáu y de Gobiernu ===

 

Dempués de la [[Segunda Guerra Mundial]], el monopoliu políticu taba en manes del [[Partíu Comunista de Checoslovaquia]] (KSC). [[Gustáv Husák]] foi escoyíu primer secretariu del KSC en 1969 (camudáu a secretariu xeneral en 1971) y presidente de Checoslovaquia en 1975. Otros partíos y organizaciones esistíen pero funcionaron subordinaos al KSC. Tolos partíos políticos, según numberoses organizaciones de mases, arrexuntar sol paragües del [[Frente Nacional (Checoslovaquia)|Frente Nacional]]. Activistes de derechos humanos y activistes relixosos fueron reprimíos severamente.

 

== División políticu-alministrativa ==

 

* [[1918]]-[[1923]]: Caltuviéronse distintos sistemes, tantu nel antiguu territoriu austriacu ([[Bohemia]], [[Moravia]], una pequeña parte de [[Silesia]]) como nel antiguu territoriu húngaru ([[Eslovaquia]] y [[Rutenia]]): tres tierres (''země''): Bohemia, Moravia, Silesia, más 21 condaos (''župy'') en Eslovaquia y dos condaos en Rutenia; toles tierres y condaos estremar en distritos (''okresy'').

 

=== Etnografía de la primer república ===

Checoslovaquia heredó una población de 13&nbsp;600&nbsp;000, un pocu más d'un cuartu del total del Imperiu austrohúgnaro desapaecíu.{{Harvnp|Berend y Ranki|1969|p=170}} La composición étnica orixinal del nuevu Estáu foi de 51&nbsp;% de checos, 22&nbsp;% de austriacos, 16&nbsp;% d'eslovacos, 5&nbsp;% d'húngaros y 4&nbsp;% de rutenos.<ref>{{cita llibru |apellíu= Ferguson |nome= Niall |url= http://topdocumentaryfilms.com/the-war-of-the-world/ |títulu= The War of the World: Twentieth-Century Conflict and the Descent of the West |idioma= inglés |añu= 2006}}</ref> Munchos de los austriacos, húngaros, rutenos y tamién dellos eslovacos,<ref>{{cita web |url= http://www.praguepost.com/articles/2005/07/06/playing-the-blame-game.php |títulu= Playing the blame game |añu= 2003 |obra= Prague Post |idioma= inglés |fecha= 6 de xunetu de 2007 |urlarchivu= https://web.archive.org/web/20080630084718/http://www.praguepost.com/articles/2005/07/06/playing-the-blame-game.php |fechaarchivu= 30 de xunu de 2008 }}</ref> sentíense discriminaos en Checoslovaquia, porque la élite política del país introdució un estáu centralizao y gran parte del tiempu nun dexó autonomía política pa les etnies. Esta política, combinada cola propaganda nazi creciente, especialmente ente la población de llingua alemana de los industrializaos [[Sudetes]], anició una molición creciente ente la población non-checa.

<center>

Los famosos tenistes [[Ivan Lendl]], [[Miloslav Mečíř]], [[Hana Mandlíková]], [[Martina Hingis]], [[Martina Navratilova]], y [[Daniela Hantuchová]] nacieron en Checoslovaquia.

 

 

== Ver tamién ==