Diferencies ente revisiones de «Derechu natural»

{{copyedit|t=20180123232334}}

 

El '''derechu natural''' ye una [[doctrina]] [[ética]] y xurídica que postula la esistencia de [[derechos humanos]] fundaos o determinaos na [[naturaleza humana]]. Defende la esistencia d'un conxuntu de derechos [[universalismu|universales]], anteriores, cimeros ya independientes al [[derechu positivu]] y al [[derechu consuetudinario]].

 

 

Sol términu «iusnaturalista» arrexuntar a un conxuntu de teoríes sobre'l derechu y la [[xusticia]] que difieren en métodos y formes de fundamentación, pero que coinciden en sostener qu'esisten ciertos mandatos o principios que por definición pertenecen al [[derechu]], de cuenta que si'l [[derechu positivu]] nun los consagra y sanciona nun ye verdaderu derechu. Dichu otra manera, les teoríes iusnaturalistas o «jusnaturalistas» afirmen que la llexitimidá de les lleis positives, que son el conxuntu de normes efeutivamente vixentes nun [[Estáu]], dependen n'últimu términu de la so concordanza col derechu natural. En definición de [[Johannes Messner]], «el derechu natural ye orde de la esistencia» (''Naturrecht ist Existenzordnung'').<ref>Citáu por W. Maihoffer, ''Naturrecht oder Rechtpositivismus''... pp. 527-553.</ref> Pa Messner, el derechu natural contién principios específicos y negar esto implica entrar en contradicción cola conciencia humana.

 

Pal iusnaturalismo, la validez de la llei depende tamién de la so [[xusticia]] (o correición material) y por eso la tesis principal del iusnaturalismo puede resumise na espresión de [[Gustav Radbruch]]: "La llei desaxeradamente inxusta nun ye verdadera llei". Esperimentos recién demuestren amás que'l sentíu de la xusticia ta ingénito na especie humana y ye igual en tolos seres que lu formen, yá inclusive cuando apenes tienen quince meses.<ref>[https://www.abc.es/20111010/ciencia/abci-bebes-tienen-sentíu-xusticia-201110101116.html]</ref>

 

Los oríxenes remotos de la idea de derechu natural atópase en [[Platón]] (s. IV{{esd}}a.{{esd}}C.), particularmente na so obra ''República'' y ''Lleis''. Nel so ''[[Ética nicomáquea]]'', [[Aristóteles]], pela so parte, estrema ente la xusticia llegal o convencional y la xusticia natural. Esta postrera fai referencia a aquello "qu'en tou llugar tien la mesma fuercia y nun esiste porque la xente piense esto o aquello". Nel mesmu llugar, Aristóteles aportuna en que les lleis naturales nun son inmutables, pos na mesma naturaleza humana hai cambeos naturales por cuenta de principios internos de desenvolvimientu. Y el ser humanu tien como traza fundamental la racionalidá que dexa esquizar na vida carauterísticamente humana. Per otra parte, na política de Aristóteles establezse tamién que'l raciociniu del home ye una llei natural y determina distintos preceptos como la [[llibertá]] (y la xustificación de la [[esclavitú]] por llei natural, yá que pa él esisten homes inferiores y cimeros).

Esti aspeutu de la racionalidá va ser retomáu pol [[estoicismu]] dende otru puntu de vista. La naturaleza humana forma parte del orde natural. La razón humana ye una chispa del fueu creador, del logos, qu'ordena y unifica el cosmos. La llei natural ye asina: llei de la naturaleza y llei de la naturaleza humana, y esta llei ye la razón. Y esa razón foi enllantada pola divinidá o los dioses. Como la razón puede malvase al serviciu d'intereses fora de la mesma razón dicíase que la llei natural ye la llei de la recta o sana razón.