Diferencies ente revisiones de «Xaime I d'Aragón»

{{Otros usos|Jaime d'Aragón|otres persones del mesmu nome}}

'''Jaime{{Refn|group=lower-alpha|name=nome|«Esti monarca debería d'habese llamáu Alfonso, como'l so güelu, pero les circunstancies especiales de la so nacencia, con padres mal aveníos y en trámites d'anulación matrimonial, tuvieron de romper por ello les práutiques onomástiques tradicionales. Pa bautiza-y encendiéronse dolce veles, caúna d'elles col nome d'unu de los apóstoles. La postrera n'apagase foi la correspondiente a Santiago'l mayor, esto ye, Sant Jaume en catalán, y pollo impúnxose esti nome al naciellu».{{Harvnp|Salazar y Acha|2006|pp=1-2, n. 4}}}} I d'Aragón ''el Conquistador''''' ([[Idioma catalán|Catalán]]: ''Jaume'l Conqueridor'', [[Idioma aragonés|Aragonés]]: ''Chaime lo Conqueridor'', [[Idioma occitanu|Occitanu]]: ''Jacme lo Conquistaire)'' ([[Montpellier]], [[2 de febreru]] de [[1208]]-[[Alcira]], [[27 de xunetu]] de [[1276]]) foi [[Reinu d'Aragón|rei d'Aragón]] (1213-1276), de [[Reinu de Valencia|Valencia]] (1238-76) y de [[Reinu de Mallorca|Mallorca]] (29-126), [[Condáu de Barcelona|conde de Barcelona]] (1213-1276), [[Condáu de Urgel|conde de Urgel]], señor de [[Montpellier]] (119-1276) y d'otros feudos en [[Occitania]], [[Burriana]].

 

== Mocedá ==

Fíu de [[Pedru II d'Aragón|Pedru II el Católicu]] y de [[María de Montpellier]], yera l'herederu de dos importantes llinaxes: la [[Casa d'Aragón]] y el de los [[Emperador bizantín|emperadores de Bizancio]], per parte de la so madre.

Tuvo una infancia difícil. El so padre, qu'acabaría refugando a la reina, solo llegó a concebilo por aciu engañu de dellos nobles y eclesiásticos que tarrecíen pola falta d'un socesor, y la collaboración de María, faciendo creer a Pedro que se chaba con una de los sos amantes. Estes circunstancies producieron el refugu de Pedru II escontra'l pequeñu Jaime, a quien nun conoció sinón a los dos años de la so nacencia.{{Harvnp|Herradón|2008|p=12}} A esa edá, el rei fixo un pactu matrimonial p'apurrir al so fíu Jaime a tutelar de [[Simón de Montfort|Simón, Señor de Montfort]], pa casalo cola fía d'este, [[Amicia de Monfort|Amicia]], pa lo cual el neñu diba ser recluyíu nel [[Ciudadela de Carcasona|castiellu de Carcasona]] hasta los 18 años.{{Harvnp|Herradón|2008|p=12}}

=== Conquista de Valencia ===

{{AP|Conquista de Valencia por Xaime I}}

La [[Conquista de Valencia por Xaime I|conquista de Valencia]], a diferencia de la de [[Mallorca]], foi fecha con un importante contingente d'aragoneses.

Asina, de mano la conquista, en 1231 Xaime I axuntar col noble [[Blasco de Alagón]] y [[Hugo de Folcalquier]], maestre de la Orde Militar del Hospital, en [[Alcañiz]] p'afitar un plan de conquista de les tierres valencianes. Blasco de Alagón encamentó asediar les poblaciones en terrén llanu y evitar les fortificaes. Sicasí, lo primero que se tomó fueron dos enclaves montascosos: [[Morella]], aprovechando Blasco la debilidá del so gobiernu musulmán; y Ares, llugar cercanu a Morella tomáu por Xaime I pa obligar a Blasco de Alagón a que-y apurriera Morella.

 

El reináu de Xaime I marcó tamién el desplazamientu del centru de gravedá de la monarquía escontra la mariña mediterránea. Asina, la Corte y la [[Cancillería real aragonesa|cancillería]] —base del actual [[Archivu de la Corona d'Aragón]]— establecer en [[Barcelona]].

Como elementos positivos del so reináu pueden señalase:

* La conquista y creación de los reinos de Mallorca y de [[Reinu de Valencia|Valencia]].

{{Socesión

| predecesor = [[Pedru II d'Aragón|Pedru II]]

| periodu =[[1213]]-[[1276]]

| socesor =[[Pedru III d'Aragón|Pedru III]]