Diferencies ente revisiones de «Henry Kissinger»

 

== Carrera política ==

Los sos cargos académicos y les sos conexones [[polítiques]] llevar a formar parte del [[Partíu republicanu de los estaos xuníos|Partíu Republicanu]] y a empezar a xubir na escena política nacional.

 

 

== La secretaría d'Estáu ==

 

Kissinger fuera Asesor de Seguridá Nacional mientres práuticamente tol primer gobiernu del presidente [[Richard Nixon]], y siguió exerciendo dicha posición hasta'l final del mesmu, dempués de lo que la so posición oficial sería namái la de [[Secretariu d'Estáu]], exerciendo asina esti cargu dende de [[1973]] hasta [[1977]]. Yá Kissinger, tuviera una inherencia desaxeradamente amplia nos asuntos internacionales dende'l so anterior puestu, pero agora cola secretaría encargada del ámbitu, pasaría a «gobernar la política internacional», al máximu.

 

=== Distensión y l'apertura a China ===

Yá como [[Conseyeru de Seguridá Nacional|Asesor de Seguridá Nacional]] sol primer gobiernu [[Richard Nixon|Nixon]], Kissinger foi pioneru na política de distensión cola [[Xunión Soviética]], que buscaba un amenorgamientu de les tensiones ente los dos superpotencies. Como parte d'esta estratexa, llevó a cabu les conversaciones de llimitación d'armes estratéxiques (que remataron nel ''Tratáu SALT I'' - Strategic Arms Limitation Talks) y el Tratáu sobre misiles anti-balísticos con [[Leonid Brezhnev]], Secretariu Xeneral del [[Partíu Comunista soviéticu]]. Les negociaciones sobre'l desarme estratéxicu orixinalmente teníen d'empecipiar so l'alministración de [[Lyndon Baynes Johnson]], pero fueron retardaes en protesta pola invasión de [[Checoslovaquia]], realizada poles tropes del [[Pactu de Varsovia]] n'agostu de [[1968]].

 

Kissinger, tamién axustó l'acercamientu cola [[República Popular de China]], al ver de mano una gran oportunidá de futura inversión pa [[Estaos Xuníos]], daqué que la hestoria probaría que yera correctu, amás tamién determinó qu'el so acercamientu con China, rival de la [[XRSS]], sería un bien eficiente mecanismu de presión pa la postrera, que d'alcuerdu a lo que Kissinger plantegaba, reaccionaría tratando d'averase entá más a Estaos Xuníos, otru puntu nel que tamién atinó.

 

Kissinger, asina punxo manes a la obra, intentando asitiar presión diplomática na Xunión Soviética. Fixo dos viaxes a la República Popular de China en xunetu y ochobre, 1971 (el primeru de los cualos fíxose de callao) pa conferir col Ministru [[Zhou Enlai]], entós al cargu de la política esterior [[República Popular China|China]]. Esto allanó el camín pal innovador Cume de [[1972]] ente Nixon, Zhou y el Presidente del Partíu Comunista de China, Mao Zedong, según pa la formalización de les rellaciones ente los dos países, tres 23 años d'aislamientu diplomáticu y hostilidá mutua.

 

=== Guerra de Vietnam ===

{{AP|Guerra de Vietnam}}

La participación de Kissinger n'Indochina empezó dende enantes del so nomamientu, inclusive como [[Conseyeru de Seguridá Nacional]] de Nixon. En [[Harvard]], trabayó como asesor en política esterior na Casa Blanca y el departamentu d'Estáu. Kissinger diz que «n'agostu de 1965 [...] [Henry Cabot Lodge], un vieyu amigu qu'actuaba como embaxador en [[Saigón]], pidiéra-y que visita [[Vietnam]] como'l so asesor. Kissinger aportó a esta proposición al realizar una xira per Vietnam en primer llugar por dos selmanes n'ochobre y payares de 1965, una vegada más pa unos diez díes en xunetu de 1966 y una tercer vegada per unos díes n'ochobre de 1966 [...] Lodge diome carta blanca pa esaminar cualquier asuntu de la mio eleición. Convencióme de la xirigonza de victories militares en Vietnam y fíxome cayer en cuenta alrodiu de la realidá política que xacía nel nuesu país, na cual fácilmente, podría llevase a cabu la nuesa retirada final».

 

 

=== El bombardéu de Camboya y los Jemeres Coloraos ===

La campaña de bombardéu contribuyó al caos de la [[Guerra Civil de Camboya]], que incapacitó a les fuercies del dictador [[lon Nol]] pa retener estranxeros. Amás sofitó, la insurxencia de los [[Jemeres coloraos]], que buscaron derrocar a dichu dictador en [[1975]]. Documentos descubiertos nos archivos [[soviéticos]] dempués de [[1991]] revelen que la invasión del [[Norte Vietnamita]] de [[Camboya]] en [[1970]], foi llanzada a pidimientu esplícitu de los [[Jemeres Coloraos]] y negociada por [[Pol Pot]] xuntu col so segundu al mandu, [[Nuon Chea]]. El bombardéu estauxunidense de Camboya causó la muerte d'unos 40 000 combatientes y civiles.

 

''Ver tamién: [[Guerra Civil Camboyana]]''

 

 

So la direición de Kissinger, el Gobiernu d'[[Estaos Xuníos]] sofitó a [[Paquistán]] na Guerra de lliberación de Bangladesh en [[1971]]. Kissinger taba particularmente esmolecíu alrodiu de la espansión [[Soviética]] nel [[Asia meridional]] como resultancia del Tratáu d'Amistá, apocayá robláu pola [[India]] y la [[XRSS]], polo cual trató de demostrar a la [[República Popular de China]] (aliáu de Paquistán y enemigu tantu de la [[India]] como de la Xunión Soviética) el valor d'una alianza táctica colos Estaos Xuníos, entamando y n'efeutu llogrando usar a la China, como enclave de la influencia estauxunidense sobre la rexón, estratexa que resultó más qu'eficiente.

 

== Política con Israel y los xudíos soviéticos ==

 

Al respeutu de la crítica situación que se daba nel [[Oriente Mediu]] col estáu d'Israel y tamién col problema de los [[xudíos]] reteníos na [[XRSS]], onde yeren llevaos a [[campos de concentración]] [[soviéticos]]{{cita riquida}}, [[Richard Nixon]], sentíase particularmente esmolecíu pola posición del únicu home que nun podía despidir del so gobiernu y que de camín, yera l'encargáu de la política esterior estauxunidense, siendo Kissinger [[xudíu]]. Ante esto, [[Richard Nixon|Nixon]], realmente creía qu'el so [[Secretariu d'Estáu]], asumiría una posición más qu'activa con respectu esto, favoreciendo a la comunidá xudía internacionalmente y al propiu [[Israel]], lo cual podría poner en riesgu la delicada posición d'[[Estaos Xuníos]] al respeutu.

{{AP|Guerra de Yom Kipur|Crisis del Petroleu de 1973}}

 

 

 

L'aumentu del preciu xuníu a la gran dependencia que tenía'l mundu industrializáu del petroleu de la [[OPEP]], provocó un fuerte efeutu inflacionista y un amenorgamientu de l'actividá económica de los países afeutaos. Estos países respondieron con una serie de midíes permanentes pa frenar la so dependencia esterior, siendo Kissinger clave pa esta operación, pero la prioridá númberu unu del [[Secretariu d'Estáu]], lo mesmo que de tol gobiernu estauxunidense nun yera otra que poner fin a la [[Guerra del Yom Kipur]], pa depués tratar de llevantar el bloquéu económicu impuestu per parte de la [[Organización de Países Árabes Esportadores de Petroleu]].

 

Entrín y non, agora con sofitu militar y loxísticu estauxunidense, [[Israel]] avanzaba con una serie d'escepcionales victories militares que lo llevaben a recuperar los territoriu perdíos al entamu de la guerra y ganó nuevos territorios en [[Siria]] y [[Exiptu]], incluyíes les tierres al este, de los primeramente prindaos, del [[Golány]] anque perdieron parte del territoriu nel llau oriental del [[Canal de Suez]] que tuviera en manes israelines dende'l fin de la Guerra de seis díes. Kissinger primió a los israelinos, por que dexaren parte de los territorios recién prindaos de nuevu a los sos vecinos árabes, contribuyendo a les primeres fases de non-agresión ente [[Israel]] y [[Exiptu]]. Esto condució a una continuación de les rellaciones ente [[Estaos Xuníos]] y [[Exiptu]], amargoses dende la década de [[1950]], dando como resultáu que'l país pasara de la so anterior postura independiente a caltener una estrecha asociación colos [[Estaos Xuníos]].

 

 

==== ''Cuba'' ====

 

Tres la Revolución Cubana, liderada por Fidel Castro, que se consolidara nel poder dende 1960, Estaos Xuníos había veníu teniendo tou tipu de confrontaciones diplomátiques con Cuba. El país, agora empobináu escontra'l comunismu y el socialismu, convertir nun problema pa EE.XX., qu'aspiraba caltener a la rexón latinoaméricana, llimpia de cualquier enclín d'izquierda.

=== Intervención en Chile ===

{{AP|Golpe d'Estáu en Chile de 1973}}

 

El candidatu presidencial del [[Partíu Socialista de Chile]], [[Salvador Allende]], fuera escoyíu democráticamente en [[1970]] pal puestu de presidente, con un 36,3 %, una mayoría relativa.

{{AP|Operación Cóndor}}

 

 

La [[Operación Cóndor]], foi un plan de coordinación d'operaciones ente les cúpules de los réximes dictatoriales del [[Conu Sur]] d'[[América]] —[[Chile]], [[Arxentina]], [[Brasil]], [[Paraguái]], [[Uruguái]] y [[Bolivia]]— y cola [[CIA]] de los [[EE. XX.]], llevada a cabu nes décades de [[1970]] y [[1980]].

 

== África ==

 

=== Angola ===

 

=== Sáḥara Occidental ===

Escontra 1975, España entró nun periodu de crisis interna, cola enfermedá de Francisco Franco, situación que foi aprovechada pol Rei [[Hassan II]] pa unviar a más 350.000 civiles y 25.000 militares al territoriu de Sáḥara Occidental, col fin de reclamalo y amestalo a los sos dominios.

 

 

=== Indonesia y Timor Oriental ===

El procesu de descolonización portuguesa atraxo l'atención d'[[Estaos Xuníos]] a l'antigua colonia portuguesa de [[Timor Oriental]], que s'atopa nel archipiélagu indonesiu y declaró la so independencia en [[1975]]. El presidente indonesiu [[Suharto]] foi un fuerte aliáu d'O.S. nel sudeste asiáticu y empezó a movilizar l'exércitu indonesiu, preparar pal estáu naciente, que se volviera cada vegada más apoderáu pol partíu popular de FRETILIN izquierdista. N'avientu de [[1975]], [[Suharto]] aldericó los planes d'invasión mientres una xunta con Kissinger y el Presidente Ford na capital [[Indonesia]] de [[Xakarta]]. Ford y Kissinger dexaron en claro que les rellaciones con [[Indonesia]] siguiríen siendo fuertes y que nun s'oponíen a la propuesta d'anexón. La vienta d'armes d'[[Estaos Xuníos]] a [[Indonesia]] siguió, y [[Suharto]] siguió alantre col plan d'anexón.

 

 

=== Derechos Humanos ===

 

Acusar a Kissinger de munches violaciones a los [[derechos humanos]], y de ser instigador de [[xenocidiu|xenocidios]] sistemáticos de grupos políticos.

{{ap|Procesu de reorganización nacional}}

 

 

N'ocasión del [[golpe d'Estáu]] d'[[Arxentina]], el [[24 de marzu]] de [[1976]], a Kissinger critícase-y por afalar y sofitar a la Xunta Militar a que tomara'l poder, amás de sofitala tres el golpe y de camín, por utilizala como ferramienta pa fortificar la influencia d'Estaos Xuníos sobre'l Conu Sur. Igualmente, foi acusáu de complicidá y del estímulu na eliminación y "[[desapaición]]" sistemática de miles d'opositores, cometíes pola Xunta Militar d'[[Arxentina]] del autodenominado [[Procesu de Reorganización Nacional]] o "''guerra puerca''" según denominaron dellos historiadores. L'aceptación de la "''guerra puerca''" arxentina per parte de Kissinger (quien naquel momentu yera [[Secretariu d'Estáu d'Estaos Xuníos]]) foi confirmada oficialmente por [http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB104/index.htm archivos desclasificaos] el ''Archivu Nacional de Seguridá de los Estaos Xuníos'' (''The National Security Archive''). Nestos archivos confirmar de Kissinger, emitió ente munches otres frases escontra la Xunta militar, la siguiente, en referencia a la "''guerra puerca''":

 

==== Chile ====

Afírmase la so participación na organización del [[golpe d'Estáu]] contra'l gobiernu de [[Salvador Allende]] en [[Chile]]. Acusar amás d'entamar la denomada [[Operación Cóndor]], un plan sistemáticu d'eliminación d'opositores empobináu a "combatir el comunismu" en [[Llatinoamérica]].<ref name=autogenerated1 /><ref name=autogenerated2 /><ref>{{cita web |url=http://foia.state.gov/Reports/ChurchReport.asp |títulu=Church Report |fecha=18 d'avientu de 1975 |editorial=U.S. Department of State |fechaaccesu=20 de payares de 2006}}</ref><ref name="Interim Report">[http://history-matters.com/archive/church/reports/dir/contents.htm Alleged Assassination Plots Involving Foreign Leaders (1975)], [[Church Committee]], pages 246–247 and 250–254.</ref><ref>Christopher Hitchens.''The Trial of Henry Kissinger''. Versu Books, London, New York. 2001</ref><ref>^ Cited in Richard R. Fagen, "The United States and Chile: Roots and Branches", Foreign Affairs, January 1975.</ref><ref name="NSA-2000-9-19">Peter Kornbluh, [http://www.gwu.edu/~nsarchiv/news/20000919/ CIA Acknowledges Ties to Pinochet's Repression Report to Congress Reveals O.S. Accountability in Chile], Chile Documentation Project, National Security Archive, September 19, 2000. Accessed online November 26, 2006.</ref><ref>On September 16, 1973, five days after Pinochet had assumed power, the following exchange about the coup took presta between Kissinger and President Nixon:

 

 

==== Indonesia ====

Henry Kissinger sofitó al réxime indonesiu del xeneral [[Suharto]], acusáu del [[xenocidiu]] contra la población de [[Timor Oriental]], amás de tar arreyáu coles actividaes d'esti gobiernu, según tamién na invasión a [[Timor Oriental]]. Amás sirvió a dichu gobierno como ''Asesor Xeneral de Gobiernu'', otra aición que-y foi tremendamente criticada.

 

 

== Perceición histórica ==

Falar de [[política esterior]] nel [[sieglu XX]] ensin nomar a Kissinger ye daqué que resulta imposible. Henry Kissinger foi [[Secretariu d'Estáu]] de los [[Estaos Xuníos d'América]] nun periodu de tiempu bastante ximelgáu na política internacional y la so proceder, según la so capacidá p'arreglar tou tipu de problemes que se-y presentara, convertir nuna referencia de la diplomacia estauxunidense, siendo en gran midida'l creador de variedá d'enclinos o métodos d'aición, nesti ámbitu, qu'inda siguen usándose lo que ye güei (intervenciones militares, negociaciones, aiciones en busca de determinaos intereses, ente otros.).

 

{{socesión|fila 2

|títulu = Asesor del [[Conseyu de Seguridá Nacional de los Estaos Xuníos|Conseyu Nacional de Seguridá]] {{ensin negrina|y de la Xunta de Coordinación y Operaciones de Seguridad

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila 3

|títulu = Direutor d'Estudiu d'Armes Nucleares {{ensin negrina|n'el}} [[Council on Foreign Relations|Conseyu de Rellaciones Esteriores]]

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila 4

|títulu = Direutor del Conseyu de Rellaciones Esteriores

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila 5

|títulu = Conseyeru de la Oficina d'Investigación d'Operaciones

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila 6

|títulu = Conseyeru de la Oficina de Control d'Armes y Desarme

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila 7

|títulu = Conseyeru del [[Departamentu d'Estáu de los Estaos Xuníos|Departamentu d'Estáu]]

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila 8

|títulu = [[Conseyeru de Seguridá Nacional]]

|predecesor = [[Walt Rostow]]

|socesor = [[Brent Scowcroft]] }}

{{socesión|fila 9

|títulu = [[Secretariu d'Estáu de los Estaos Xuníos]]

|predecesor = [[William P Rogers]]

|socesor = [[Cyrus Vance]] }}

{{socesión|fila 10

|títulu = Asesor Xeneral del Gobiernu d'Indonesia |periodu =

|predecesor =

|socesor = }}

{{socesión|fila última |títulu =

Asesor de Gobiernu d'EE.XX.

|predecesor =

|socesor = }}