Diferencies ente revisiones de «Chicago»
Contenido eliminado Contenido añadido
m iguo testu: estableciose => establecióse |
m iguo testu: construyose => construyóse |
||
Llinia 28:
Na década de 1850 Chicago ganó sonadía política nacional por ser el llugar de nacencia del senador [[Stephen A. Douglas]], principal impulsor de la [[Kansas-Nebraska Act]], que creaba estos territorios al empar que determinaba qu'habíen ser los ciudadanos varones, mediante votación, los que decidieran si la esclavitú había tar permitida nellos<ref>{{cite web|title=Stephen Douglas|url=http://www.lib.uchicago.edu/e/spcl/excat/douglas5.html|publisher=University of Chicago|accessdate=May 29, 2011}}</ref>, torgando asina les cláusules del [[compromisu de Missouri]] de [[1820]], que prohibía la esclavitú perriba del paralelu 36°30'N. La engarradiella sobro la cuestión dio un emburrión a la carrera política nacional d'otru nativu d'Illinois, [[Abraham Lincoln]], contrariu a la esclavitú por motivos morales, llegales y económicos que detalló nel so perfamosu [[discursu de Peoria]]. Lincoln foi nomináu candidatu a la presidencia na convención republicana de Chicago de 1860 y consiguió vencer na eleición a Douglas, candidatu del Partíu Demócrata<ref>{{cite web|title=Lincoln, nomináu a la presidencia|url=http://www.history.com/this-day-in-history/lincoln-nominated-for-presidency|work=History Channel|publisher=A&E Television Networks|accessdate=29 de xunetu de 2015}}</ref>. El camín a la guerra civil quedaba abiertu.
P'acomodar la creciente población, y p'atender les sos demandes d'una meyor recoyida de desechos, la ciudá entamó la construcción de delles infraestructures. Asina, el conseyu municipal aprobó en febreru de [[1856]] un plan, el primeru nos Estaos Xuníos, pa la construcción d'un sistema integral d'alcantarilláu<ref>{{cite web|url=http://users.ox.ac.uk/~sedm1912/chn.html#y1856_m02_d14 |title=Chicago Daily Tribune del xueves 14 de febreru de 1856 |publisher=nike-of-samothrace.net |accessdate=29 de xunetu de 2015}}</ref>. Esto aumentó la calidá de vida na ciudá... a lo menos a lo primeru, porque les agües residuales, doméstiques ya industriales, yeren vertíes ensin tratar al [[ríu Chicago]] -que desembocaba nel [[llagu Michigan]]-, d'aú se tomaba l'agua pal abastecimientu de la ciudá. La solución inicial foi llevales per un túnel de trés [[kilómetru|kilómetros]] de llargor direutamente a unes balses construyíes a la vera'l llagu Michigan. En [[1900]] vieno la solución definitiva de manes d'una gran obra d'inxeniería: revirtiose'l fluxu del ríu Chicagu de forma que sacase agua del llagu en cuenta de llevar ellí la de so. Pa facelo ameyorose'l ''Illinois and Michigan Canal'' y
[[Imaxe:Chicago - State St at Madison Ave, 1897.ogv|right|200px|thumb|Película de [[Thomas Alva Edison]] de [[1897]] amosando'l cruce de les cais State y Madison, del que se dicía que yera'l más enllenu de xente del mundu.]]
En [[1871]], el 10 d'ochobre, el [[gran incendiu de Chicago]], orixináu nel distritu madereru, destruyó un área del centru de la ciudá de seis quilómetros de llargor y ún y mediu d'anchor, dexando a 100.000 persones ensin casa y unos 250 muertos<ref>Lowe, David Garrard. ''Lost Chicago''. New York, Watson-Guptill Publications, 2000, p. 87-97. ISBN 0-8230-2871-2.</ref>. Sicasí, la mayoría les infraestructures, incluyíes el ferrocarril y los corrales del ganáu, nun sofrieron dañu<ref>Lowe, David Garrard. ''Lost Chicago''. New York, Watson-Guptill Publications, 2000, p. 99. ISBN 0-8230-2871-2.</ref>, y la ciudá volvió a renacer de la povisa. Les estructures de madera dexaron pasu a edificios fechos d'aceru y piedra que foron el niciu d'una nueva forma de construyir nel mundu<ref>[http://www.encyclopedia.chicagohistory.org/pages/181.html Bruegmann, Robert (2005). ''Built Environment of the Chicago Region''. Electronic Encyclopedia of Chicago. Chicago Historical Society. Revisáu'l 12 d'ochobre de 2015.]</ref>. Foi nos años de la reconstrucción de la ciudá cuando
El puxu económicu de la ciudá fizo aportar a ella a un bon númberu d'inmigrantes d'Europa, y tamién de la costa Este de los Estaos Xuníos. En [[1900]] a lo menos el 77% de la población naciera notru país o yera nacida nos Estaos Xuníos de familia d'orixe foriatu. Alemanes, irlandeses, polacos, suecos y checos yeren cuasi los dos tercios de la población d'orixe foriatu nesi añu, nel que los habitantes de raza blanca yeren el 98,1% na ciudá<ref>[https://www.census.gov/population/www/documentation/twps0076/ILtab.pdf "Race and Hispanic Origin for Selected Cities and Other Places: Earliest Census to 1990". U.S. Census Bureau.]</ref>. Esti aumentu de población, amás de conflictos llaborales, traxo a la ciudá problemes de salubridá y sanitarios. Yá nes décades de 1870 y 1880 la ciudá foi pionera nos esfuercios por ameyorar la salú pública. Les lleis municipales, y dempués les estatales, regularon más estrictamente la profesión médica, y llucharon escontra les epidemies de [[cólera]], [[viruela]] o [[fiebre mariella]] con midíes que dempués sirvieron de modelu pa les que se tomaron notres ciudaes y estaos. La ciudá invirtió tamién na construcción de parques municipales, qu'incluyíen aseos públicos.
| |||