Diferencies ente revisiones de «Carelia»

Contenido eliminado Contenido añadido
m -ades -aes
m iguo testu: istmu => ismu
Llinia 9:
 
== Xeografía ==
La rexón de Carelia estender dende la mariña del [[mar Blanco]] hasta'l [[golfu de Finlandia]]. Tien los dos llagos más grandes d'Europa, el [[llagu de Ládoga]] —separáu del golfu de Finlandia pol [[istmuismu de Carelia]]— y el [[llagu Onega]].
 
La frontera ente les rexones históriques de Carelia y [[Ingria]] —la tierra d'un pueblu estrechamente rellacionáu colos carelios, los [[ingrios]]— fuera orixinalmente el mesmu [[ríu Nieva]], pero más tarde treslladóse escontra'l norte nel istmuismu de Carelia pa siguir el [[ríu Sestrá]] ({{lang-ru|Сестра}}), güei na área metropolitana de San Petersburgu, pero qu'ente 1812-1940 foi la frontera rusu-finlandesa.
 
Nel otru llau del llagu de Ládoga, el [[ríu Svir]] suelse considerar como la frontera tradicional meridional del territoriu de los carelianos, como'l [[llagu Saimaa]] marca la frontera occidental, ente que'l llagu Onega y el mar Blanco marquen la frontera oriental. Nel norte, onde viven los [[nómada|nómaes]] [[sami (pueblu)|samis]], nun hai nenguna llende natural salvo los amplios montes ([[taiga]]) y la [[tundra]].
Llinia 36:
**[[Pitkyaranta]] (''Питкяранта'', ''Pitkäranta'')
**[[Olonets]] (''Олонец'', ''Aunus'')
*[[IstmuIsmu de Carelia]]:
**[[Víborg]] (''Выборг'', ''Viipuri'', ''Viborg'')
**[[Priozersk]] (''Приозерск'', ''Käkisalmi/Kexholm'')
Llinia 61:
[[Suecia]] y la [[república de Nóvgorod]] llucharon por Carelia y [[Ingria]] nel [[sieglu XIII]]. El [[tratáu de Nöteborg]] en [[1323]] estremó Carelia ente los dos. [[Víborg]] (o [[Viipuri]] en [[Idioma carelio|carelio]]) convertir na capital de la nueva provincia sueca.
 
Mientres el periodu del [[Imperiu suecu]], establecióse como frontera ente Rusia y Suecia al [[llagu Ládoga]] y al [[ríu Sestrá]] nel [[istmuismu de Aunis]].
 
El [[tratáu de Nystad]] de [[1721]], ente l'[[Imperiu rusu]] y Suecia, concedía la mayor parte de Carelia a Rusia. Nuna guerra de revancha, la [[Guerra de los Sombreros]], los rusos llograron avanzar les sos posiciones apoderando cuasi la totalidá del territoriu.
Llinia 69:
Tres el final de la [[Guerra Civil Rusa]] y l'establecimientu de la [[Xunión Soviética]] en [[1922]], la parte rusa de Carelia convertir na República Autónoma Carelia en [[1923]].
 
En [[1939]] la Xunión Soviética atacó Finlandia, dando empiezu a la [[Guerra d'Iviernu]]. Los fineses combatieron con bastante ésitu nel norte de Carelia, llogrando invadir la Carelia Blanca, pero nel [[istmuismu de Carelia]] (o istmuismu de Aunis) les tropes ruses enfusaron nes defenses finlandeses. Na [[Paz de Moscú]] la mayor parte de la Carelia finlandesa foi apurrida a la URSS. Más de 400 000 persones, cuasi'l total de la población de Viipuri (Víborg), fuxeron y tuvieron que ser reasitiaes.
 
En [[1941]], aprovechando l'ataque de l'[[Alemaña Nazi]] a la [[XRSS]], Carelia foi reconquistada mientres trés años ([[1941]]–[[1944]]) na [[Guerra de Continuación]], nos que tamién Carelia Oriental foi ocupada polos finlandeses.