Diferencies ente revisiones de «Metabolismu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m iguo testu: accessdate= => fechaaccesu= |
m iguo parámetru de plantía: title= => títulu= |
||
Llinia 2:
[[Archivu:ATP-3D-vdW.png|thumbnail|right|270px|Esquema del [[adenosín trifosfatu]], una [[coenzima]] intermediaria cimera nel metabolismu enerxéticu.]]
El '''metabolismu''' ye'l conxuntu de reacciones y procesos físico-[[reacciones químiques|químicos]] qu'asoceden nuna [[célula]].<ref name=MedlinePlus>{{cita web |url=http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/ency/article/002257.htm |
El metabolismu divídese en dos procesos conxugaos: ''catabolismu'' y ''anabolismu''. Les ''[[Catabolismu|reacciones catabóliques]]'' lliberen enerxía; un exemplu ye la [[glucólisis]], un procesu de degradación de compuestos como la [[glucosa]], de la que resulta na lliberación de la enerxía caltenida nos sos enllaces químicos. Les ''[[Anabolismu|reacciones anabóliques]]'', d'otra miente, empleguen [[enerxía]] lliberada pa recomponer enllaces químicos y construyir componentes de les célules como les [[proteína|proteínes]] y los [[ácidos nucleicos]]. El catabolismu y l'anabolismu son procesos acoplaos que faen al metabolismu en conxuntu, puesto que ca ún depende del otru.
Llinia 8:
La economía que l'actividá celular impón sobre los sos recursos fuercia a organizar estrictamente les reaiciones químiques del metabolismu en víes o [[ruta metabólica|rutes metabóliques]], onde un compuestu químicu ([[sustratu (bioquímica)|sustratu]]) ye tresformáu n'otru (productu), y éste al mesmu tiempu furrula como sustratu pa xenerar otru productu, siguiendo una secuencia de reacciones baxo la intervención d'estremaes [[enzima|enzimes]] (xeneralmente una pa ca sustratu-reacción). Les enzimes son vitales nel metabolismu porque axilicen les reacciones físico-químiques, pos faen que posibles reacciones [[termodinámica|termodinámiques]] deseyaes pero "desfavorables", per aciu d'un acoplamientu, resulten en reacciones favorables. Les enzimes tamién compórtense como factores reguladores de les víes metabóliques, modificando la so funcionalidá –y tamién l'actividá de la vía metabólica dafechu– en rempuesta al ambiente y necesidaes de la célula, o según [[Comunicación celular|señales d'otres célules]].
El metabolismu d'un organismu determina qué sustancies atopará [[nutrición|nutritives]] y cuáles atopará [[tóxicu|tóxiques]]. Por exemplu, dalgunos [[procariota|procariotes]] empleguen [[sulfuru d'hidróxenu]] como nutriente, pero este gas ye [[Venenu|venenosu]] pa los animales.<ref>{{cite journal |author=Friedrich C |
Una carauterística del metabolismu ye lo que s'asemeyen les rutes metabóliques básiques incluso ente especies perestremaes. Por exemplu: la secuencia de pasos químicos nuna vía metabólica como'l [[ciclu de Krebs]] ye universal ente célules vivientes tan estremaes como la [[bacteria]] [[unicelular]] ''[[Escherichia coli]]'' y [[Pluricelular|organismos pluricelulares]] como'l [[elefante]]<ref name=SmithE>{{cite journal |author=Smith E, Morowitz H |
Esta cadarma metabólica compartida ye cásique de xuru'l resultáu de la gran eficiencia d'estes rutes, y de la so apaición bien llueu na hestoria evolutiva.<ref name=Ebenhoh>{{cite journal |author=Ebenhöh O, Heinrich R |
| |||