Diferencies ente revisiones de «Ríu Colorado»
Contenido eliminado Contenido añadido
m iguo testu: cientos de kilómetros => cientos de quilómetros |
m Iguo: cuenca → conca, Cuenca → Conca, quilómetros → kilómetros (3), cual → que (4), en A → n'A, que a → qu'a using AWB |
||
Llinia 6:
El '''ríu Colorado''' ye un [[ríu]] del suroeste de los [[Estaos Xuníos]] y noroeste de [[Méxicu]] que flúi en direición suroeste y sur polos estaos de [[Colorado]], [[Utah]], [[Arizona]], [[Nevada]], [[California]], n'[[Estaos Xuníos]], y por [[Baxa California]] y [[Sonora]], en [[Méxicu]], desaguando nel [[golfu de California]] o [[mar de Cortés]] ([[océanu Pacíficu]]). Con 2333{{esd}}km de llargor ye'l quintu ríu más llargu d'[[América del Norte]] —por detrás del [[Ríu Misuri|Misuri]], [[Ríu Misisipi|Misisipi]], [[Ríu Bravo|Bravo]] y [[Ríu Arkansas|Arkansas]].
Naz en [[La Poudre Pass]], un pequeñu pueblu asitiáu a 3100{{esd}}m d'altitú nes [[Montes Rocosos]], al norte del estáu de [[Colorado]]. Flúi un curtiu tramu escontra'l sur desaguando nel [[Gran Llagu (Colorado)]], d'ende flúi en direición suroeste unos 300{{esd}}km hasta llegar a [[Grand Junction (Colorado)|Grand Junction]] onde xira al noroeste y pocos
Hasta [[1921]] el nome de ríu Colorado aplicábase-y al cursu d'agua a partir de la unión de los ríos Grand River y el ríu Verde nel estáu d'[[Utah]]. Esi mesmu añu, a pidimientu del estáu de [[Colorado]], pasó a llamase ríu Colorado a tol cursu d'agua qu'empecipia nes [[Montes Rocosos]].
Llinia 13:
==El cañon del Colorado ==
Nel so cursu formó una de les grandes maravíes de la naturaleza al esculpir al so pasu una serie de cañones nel estáu d'[[Arizona]], conocíos como [[Gran Cañón del Colorado]]. El Colorado entra nel estáu d'Arizona procedente d'[[Utah]]. Escurre mientres aprosimao 350 km pela zona del Cañón y forma la frontera natural ente [[Nevada]] y [[Arizona]], [[Arizona]] y [[California]], y los estaos mexicanos de [[Sonora]] y [[Baxa California]]. Los sos afluentes más importantes
El ríu Colorado ye'l principal provisor d'agua de les zones grebes de la
N'Estaos Xuníos construyeron les preses [[Presa de Glen Canyon|Glen Canyon]], [[Presa Hoover|Hoover]], [[Presa Parker|Parker]] y [[Presa Davis|Davis]]. Del llau mexicanu construyó la [[presa Morelos]], cerca de la frontera con [[California]] y [[Arizona]]. Por un tratáu internacional ente dambos países, Méxicu tien derechu a recibir cierta cantidá de l'agua del ríu. Va munchos años que'l ríu Colorado nun descarga los sos caudales nel [[golfu de California]], fechu qu'afectó l'ecosistema del delta (desaguada) del Colorado. Ye impresionante pensar que'l pasu del ríu esculpió'l Cañón del Colorado a lo llargo de la hestoria y que na actualidá la sobresplotación de los sos recursos hídricos torga qu'en ciertes dómines del añu llegue agua a la so desaguada nel [[Altu golfu de California y delta del ríu Colorado]].
Llinia 25:
El primer européu qu'esquizó tol [[golfu de California]] y afayó la desaguada del ríu Colorado foi'l navegante [[Francisco de Ulloa]], que percorrió dambes mariñes del golfu en [[1539]].
[[Hernán Cortés]], que yá patrocinara trés viaxes d'esploración de la [[mar del Sur]] (océanu Pacíficu), que terminaren en fracasu, decidió unviar un cuartu viaxe d'esploración a la mar del Sur al mandu de [[Francisco de Ulloa]] en 1539. Partió la espedición del puertu d'Acapulco el día 8 de xunetu del añu citáu, a bordu de los buques ''Santu Tomás'', ''Santa Águeda'' y ''Trinidá''. Al altor de les [[islles Maríes]] viéronse obligaos a abandonar el navío ''Santu Tomás'', polo
Ingresaron al [[golfu de California]], nel viaxe d'ida o agües enriba, llegaron al estremu norte del golfu'l 28 de setiembre, sitiu que se conoz na actualidá como desaguada del ríu Colorado. Ellos llamaron a la boca del río Rancón de San Andrés. Una curtia acta foi llevantada, que'l so testu trescribir:
Llinia 43:
En sofitu de dicha espedición terrestre unvió per mar dos barcos al mandu de [[Fernando de Alarcón]] quien llevaba de pilotu a [[Domingo del Castillo]], la espedición zarpó del puertu d'[[Acapulco de Juárez|Acapulco]] el 9 de mayu de 1540, saleó pol [[golfu de California]] y el día 26 d'agostu ingresó nel ríu Colorado pela boca del mesmu y nomólu '''ríu de La nuesa Señora del Bon Guía'''. Al nun tener noticies de la espedición terrestre fondió les sos navíos y en botes saleó ríu arriba hasta atopar la confluencia del [[ríu Gila]] col ríu Colorado. Al internase tierra adientro dexó unes cartes soterraes nun sitiu que marcó con cruces, que fueron darréu atopaes pol sarxentu [[Melchor Díaz]] a quien [[Francisco Vázquez de Coronado|Vázquez de Coronado]] dexara en [[Ures]], [[Sonora]] en compañía de 80 soldaos. A finales de 1540 Melchor Díaz partió con 25 soldaos en busca de Alarcón, nun lo atopó, pero si atopó les cartes que-y había dexáu.
Fernando de Alarcón saleó pol entós caudalosu ríu Colorado más de 80 [[llegua|llegues]] ríu arriba, polo que dellos historiadores considéren-y el primer européu en poner pie nel estáu de [[California]], yá
Ye necesariu dicir que [[Francisco de Ulloa]] yá afayara la desaguada del ríu Colorado en setiembre de 1539, y llamó Rancón de San Andrés al delta de ríu, ensin navegar agües enriba como lo fixo [[Fernando de Alarcón|Alarcón]] nel so viaxe exploratorio.
Llinia 49:
=== La espedición per tierra ===
[[Francisco Vázquez de Coronado]] al abellugu de una población indíxena que llamó [[Quivira]], al igual que la mítica ciudá buscada polos aventureros españoles dende diba munchos años, comisionó a [[García López de Cárdenas]] xuntu con un puñáu d'homes p'atopar un ríu del
Dempués de 20 díes de viaxe exploratorio atoparon el [[Gran Cañón del Colorado]], sicasí nun pudieron baxar hasta'l ríu p'abastecese d'agua pa beber y dempués de dellos intentos pa baxar empezaron a tener problemes d'agua, polo
Díes dempués sería [[Fernando de Alarcón]] (quien participaba nel viaxe d'exploración pero per vía marítima) el primer européu en tocar y navegar les agües del ríu Colorado, pero a cientos de
== Xeografía ==
Llinia 83:
!Desaguada
!Llargor (km)
!
! Caudal (m³/s)
! Estáu pol que flúi
| |||