Diferencies ente revisiones de «Soníu»

El '''soníu'''<ref>{{DALLA|soníu|45238}}</ref> (del [[llatín]]: ''sonĭtus'', por analoxía prosódica con ruíu, chirríu, ruxíu, etc), en [[física]], ye cualquier [[fenómenu]] qu'arreye l'espardimientu en forma d'ondes elástiques (seyan oyibles o non), xeneralmente al traviés d'un fluyíu (o otru mediu elásticu) que tea xenerando'l movimientu vibratoriu d'un cuerpu.

 

[[Ficheru:Processing_of_sound-es.jpg|right|thumb|300x300px|Representación esquemática del [[oyíu]], espardimientu del soníu. Azul: [[ondes sonores]]. Coloráu: [[Membrana timpánica|tímpanu.]] Mariellu: [[Cóclea]]. Verde: célules de receptores auditivos. Púrpura: [[espectru de frecuencia]] de respuesta del oyíu. Naranxa: [[impulsu nerviosu|impulsu del nerviu]].]]

L'espardimientu del soníu arreya [[tresporte d'enerxía]] ensin [[Fenómenos de tresporte|tresporte de materia]], en forma d'ondes mecániques que s'arrobinen al traviés d'un mediu elásticu [[sólidu]], [[líquidu]] o [[Gas|gaseosu.]] Ente los más comunes atópense l'[[aire]] y l'[[agua]]. Nun s'arrobinen nel vacíu, al contrariu que les ondes electromagnétiques. Si les vibraciones se producen na mesma direición na que s'arrobina'l soníu, trátase d'una [[onda llonxitudinal]] y si les vibraciones son perpendiculares a la direición d'espardimientu ye una [[onda tresversal]].

 

== Física del soníu ==

[[Ficheru:Spherical_pressure_waves.gif|thumb|Compresión esférica (llonxitudinales) foles.]]

La física del soníu estúdiase pola [[acústica]], que trata tanto del espardimientu de les ondes sonores nos distintos tipos de [[Mecánica de medios continuos|medios continuos]] como la interaición d'estes ondes sonores colos cuerpos físicos.

 

=== Espardimientu del soníu ===

Ciertes carauterístiques de los fluyíos y de los sólidos inflúin na onda de soníu. Ye por eso que'l soníu arrobínase nos sólidos y nos líquidos con mayor rapidez que nos gases. Polo xeneral cuanto mayor seya la [[compresibilidá]] (1/K) del mediu tantu menor ye la velocidá del soníu. Tamién la densidá ye un factor importante na velocidá d'espardimientu, polo xeneral cuanto menor seya la densidá (ρ), a igualdá de tolo demás, mayor ye la velocidá del espardimientu del soníu. La velocidá del soníu rellaciónase con eses magnitúes per aciu:

 

 

=== Magnitúes físiques del soníu ===

Como ''t''ou movimientu ondulatoriu, el soníu pue representase per aciu la [[Tresformada de Fourier]] como una suma de curves [[Sinusoide|sinusoides]], tonos puros, con un factor d'[[amplitú d'una onda|amplitú]], que puen carauterizase poles mesmes [[Magnitú|magnitúes]] y [[Unidaes derivaes del SI|unidaes de midida]] qu'a cualquier [[Onda (física)|onda]] de frecuencia bien definida: [[Llonxitú d'onda]] (λ), [[frecuencia]] (f) o inversa del periodu (T), amplitú (rellacionada col [[volume]] y la [[potencia acústica]]) y [[Fase (onda)|fase.]] Esta descomposición simplifica l'estudiu de soníos complexos yá que dexa estudiar cada componente frecuencial independientemente y combinar los resultaos aplicando'l [[principiu de superposición]], que se cumple porque l'alteración que provoca un tonu nun modifica significativamente les propiedaes del mediu.

 

 

=== Velocidá del soníu ===

* Nel aire, el soníu tien una [[velocidá]] de 331,5 m/s cuando: la temperatura ye de 0 °[[Grau Celsius|C]], la presión atmosférica ye de 1 atm (nivel del mar) y preséntase un mugor relativo del aire de 0 % (aire seco). Magar que depende bien pocu de la presión del aire.

* La velocidá del soníu depende del tipu de material. Cuando'l soníu muévese nos sólidos tien mayor velocidá que nos líquidos, y nos líquidos ye más rápidu que nos gases. Esto débese a que les partícules nos sólidos tán más cercanes.

 

=== Reverberación ===

La reverberación ye la suma total de les reflexones del soníu que lleguen al llugar del recutor en

distintos momentos del tiempu. Auditivamente carauterízase por un allongamientu, a manera de "cola sonora", que s'amiesta al soníu orixinal. La duración y la coloración tímbrica d'esta cola dependen

 

=== Resonancia ===

Ye'l fenómenu que se produz cuando dos cuerpos tienen la mesma frecuencia de vibración, y unu d'ellos empieza a cimblar al recibir les ondes sonores emitíes pol otru.

 

 

=== L'aparatu auditivu ===

Los soníos percíbense al traviés del aparatu auditivu que recibe les ondes sonores, que conviértense en movimientos de los [[Oyíu|osteocillos óticos]] y percibíes nel [[Oyíu|oyíu internu]] que de la mesma les tresmite por aciu el sistema nerviosu al celebru. Esta habilidá tiense inclusive enantes de nacer.

 

=== La voz humana ===

[[Ficheru:Human_voice_spectrogram.jpg|right|thumb|300x300px|La [[Espectrograma|espectrografía]] de la voz humana revela'l so ricu conteníu harmónico.]]

La [[voz humana]] produzse pola vibración de les [[cuerdes vocales]], lo que xenera una onda sonora que ye combinación de delles frecuencies y los sos correspondientes [[armónicu|armónicos.]] El cuévanu buco-nasal sirve pa crear [[ondes estacionaries|ondes cuasiestacionaries]] polo que ciertes frecuencies denominaes formantes. Cada segmentu de soníu de la fala vien carauterizáu por un ciertu [[espectru de frecuencies]] o distribución de la enerxía sonora nes distintes frecuencies. L'oyíu humanu ye a identificar distintos formantes de tal soníu y percibir cada soníu con formantes distintos como cualitativamente distintos, eso ye lo que dexa por exemplu estremar dos vocales. Típicamente'l primer formante, el de frecuencia más baxa ta rellacionáu cola abertura de la vocal que n'última instancia ta rellacionada cola frecuencia de les ondes estacionaries que cimblen verticalmente nel cuévanu. El segundu formante ta rellacionáu cola vibración na direición horizontal y ta rellacionáu con si la vocal ye anterior, central o posterior.

 

=== Soníos de la fala ===

Les [[llingua natural|llingües humanes]] usen segmentos homoxéneos reconocibles d'unes decenes de milisegundos de duración, que componen los soníos de la fala, téunicamente llamaos [[Fonu|fonos.]] [[Llingüística|Lingüísticamente]] non toles diferencies acústiques son relevantes, por casu les muyeres y los neños tienen polo xeneral tonos más agudos, polo que tolos soníos que producen tienen en promediu una frecuencia fundamental y unos harmónicos más altos ya intensos.

 

 

== El soníu na música ==

El '''soníu''', en combinación col [[silenciu (soníu)|silenciu]], ye la materia primo de la [[Música|música.]] En música los soníos califíquense en categoríes como: llargos y curtios, fuertes y débiles, agudos y graves, prestosos y desagradables. El soníu tuvo siempres presente na vida cotidiana del home. A lo llargo de la [[Historia de la música|hestoria]]'l ser humanu inventó una serie de regles pa tresnalu hasta construyir dalgún tipu de llinguaxe musical.

 

=== Propiedaes ===

Les cuatro cualidaes básiques del soníu son l'altor, la [[Duración musical|duración]], la [[intensidá musical|intensidá]] y el [[Timbre musical|timbre o color]].

{| {{tablaguapa}} id="cxmwuQ"

 

== Referencies ==

 

=== Bibliografía ===

* Benade, Arthur H (1976). <span class="citation libro" id="CITAREFBenade1976">''Fundamentals of Musical Acoustics.'' </span><span class="citation libro" id="CITAREFBenade1976">New York: Oxford University Press. </span><span class="citation libro" id="CITAREFBenade1976"><small>OCLC</small> <small>[//www.worldcat.org/oclc/2270137 2270137.]</small> </span>

* M. Crocker (editor), 1994. ''Encyclopedia of Acoustics'' (Interscience).

* Philip M. Morse and K. Unu Ingard, 1986. ''Theoretical Acoustics'' (Princeton University Press). ISBN 0-691-08425-4

* Allan D. Pierce, 1989. Acoustics: An Introduction to its Physical Principles and Applications (Acoustical Society of America). ISBN 0-88318-612-8

* D. R. Raichel, 2006. ''The Science and Applications of Acoustics'', second edition (Springer). eISBN 0-387-30089-9

* Rayleigh, J. W. S. (1894). <span class="citation libro" id="CITAREFRayleigh1894">''The Theory of Sound.'' </span><span class="citation libro" id="CITAREFRayleigh1894">New York: Dover. </span><span class="citation libro" id="CITAREFRayleigh1894"><small>ISBN</small> <small>0-8446-3028-4.</small> </span>

 

{{control d'autoridaes}}