Comoquier, nun resulta cenciellu establecer el momentu nel que'l llatín vulgar tresfórmase en francés o provenzal, pero esi momentu hai qu'asitialoasitialu ente los sieglos [[Sieglu VI|VI]] y [[Sieglu IX|IX]]. A partir del [[sieglu VII]] yá se cunta con testimonios de que la llingua falada nel territoriu de l'actual Francia ye distinta del llatín y del germánico. El documentu fundamental ye'l de los [[Xuramentos d'Estrasburgo]] ([[842]]), que se considera'l testu más antiguu escritu en protoromance, nos que les distintes tropes de los nietos de [[Carlomagno]], [[Lotario I|Lotario]], [[Carlos el Calvu]] y [[Luis el GermánicoXermánicu]] xuren respetu a la división que se produz tres la muerte de [[Luis el PiadosoPiadosu]] y que ta marcada pol [[Tratáu de Verdún]], y vense obligaos a faelo tanto en [[llatín]], como en [[germánico]] y nun idioma romance, a caballu ente'l llatín y el francés. En Francia, los dos grandes dialectos romances antes mentaos van pasar a ser conocíos colos nomes de ''langue d'oc'' y ''langue d'oïl'' (en función de la manera en que se dicía sí). El francés actual ye herederu d'esti postreru. Poco tiempu dempués empieza a apaecer una lliteratura escrita por clérigos nesti nuevu idioma, que cola apaición de los primeros testos lliterarios (el primeru ye la [[Secuencia de Santolaya]]), ente los que destaca'l [[Cantar de Roldán]], l'idioma romance foi consolidándose y estremándose cada vez más del llatín. Adulces tresformóse d'idioma [[declinación|tornáu]] en [[idioma analíticu]], nel cual l'usu de preposiciones y l'orde de les palabres na oración reemplacen al sistema de casos.
