Diferencies ente revisiones de «Viruela»

La '''viruela''' foi una [[enfermedá infeiciosa]] grave, contaxosa, causada pol '''''Variola virus''''', qu'en dellos casos podía causar la muerte. Nun hubo nunca tratamientu especial pa la viruela y l'única forma de prevención yera la [[vacuna|vacunación]]. El nome viruela provien del llatín ''variŭs'' (variáu, variopinto), y refierse a los abultamientos qu'apaecen na cara y nel cuerpu d'una persona infectada. Según la [[OMS]], la viruela, xuntu cola [[peste bovino]],<ref name="bbc">{{cita noticia|títulu=UN 'confident' disease has been wiped out| |url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11542653|obra=[[British Broadcasting Corporation|BBC]]|fecha=14 d'ochobre de 2010 |fechaacceso=14 d'ochobre de 2010 |idioma=inglés}}</ref> son les úniques enfermedaes que fueron totalmenteesraizáes erradicadasdafechu de la naturaleza pol ser humanu.<ref>[http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/ OMS]</ref>

Dempués d'afectar mientres milenios el vieyu mundu mientres la [[Conquista d'América]] va ser espardida ente los indíxenas indíxenes causando un colapsu demográficu y collaborando na guerra colos conquistadores. Ente los azteques en 1520 va apaecer mientres el sitiu de [[Tenochtitlán]] provocando ademàs la muerte del lìder azteca [[Cuitláhuac]]. Ente los [[Inques]] va acabar col monarca [[Huayna Capac]] y va provocar la guerra civil previa a l'apaición hispana. En Chile va detener la meyora de los mapuches tres la muerte de Valdivia. O provocando la muerte del rei [[Luis I d'España]].

Mientres miles d'años asocedieron dacuando epidemies de viruela, sicasí, dempués d'un esitosu programa de vacunación mundial llogróse erradicaresraizar la enfermedá. Nos [[Estaos Xuníos]], l'últimu casu de viruela rexistrar en [[1949]], ente que l'últimu casu asocedíu en forma natural nel mundu foi en [[Somalia]] en [[1977]]. Una vegada que la enfermedá se erradicóesraizó en tol mundu, suspendióse la vacunación habitual de tola población porque yá nun había necesidá de prevenila. Sacante poles reserves en dos llaboratorios, el virus variola ta esaniciáu. Diches amueses caltener n'estáu criogénico nel Institutu VECTOR de [[Novosibirsk]] ([[Rusia]]) y nel Centru de Control d'Enfermedaes de [[Atlanta]] ([[Estaos Xuníos]]). Grupos de biólogos aportunaron n'esaniciar esi par d'amueses pa prevenir que, por un accidente non deseyáu, dalguna d'elles sala del estáu de conxelación en que s'atopen. Esto nun se llevó a cabu por cuenta de que'l virus como tal nunca foi entendíu por completu y sabíase bien pocu sobre la forma en que mutaba; anque se llogró dar cola vacuna, la so ellaboración facer de manera empírica, ensin conocer con detalle la estructura del virus o la so forma d'infección. Por esta razón decidió caltenese estos dos úniques amueses.

== ErradicaciónEsraizamientu ==

Mientres sieglos cada país realizaba les sos propies campañes de vacunación hasta qu'en [[1958]], [[Víktor Zhdánov]], el Viceministro de Salú de la [[Unión Soviética]], propunxo a la [[Asamblea Mundial de la Salú]] una iniciativa global conxunta pa erradicaresraizar la viruela. La propuesta foi aprobada en [[1959]] sol nome de "resolvimientu WHA11.54".<ref>{{cita llibru|url=http://whqlibdoc.who.int/smallpox/9241561106_chp9.pdf|títulu=Development of the Global Smallpox Eradication Programme; publicáu en "Smallpox and Its Eradication (History of International Public Health, Non. 6)"|idioma=inglés|fechaacceso=7 de noviembre de 2010|editorial=[[Organización Mundial de la Salú]]|páxines=366-418|isbn=92-4-156110-6|añu=1998|autor=Fenner, Frank}}</ref>

La erradicaciónL'esraizamientu de la enfermedá tresformar nel principal oxetivu de la OMS que nesa dómina afectaba a casi dos millones de persones cada añu.

[[Archivu:Directors of Global Smallpox Eradication Program.jpg|thumb|200 px|El directores del Programa de Erradicaciónd'esraizamientu Mundial de la Viruela anuncien en 1980 l'ésitu de la campaña]]

Na [[década de 1950]] la [[Organización Panamericana de la Salú]] llogró per primer vegada erradicarlaesraizala de too el continente americanu.

El 8 de mayu de 1980, la XXXIII Asamblea de la OMS aceptó'l "Informe final de la Comisión Global pa la certificación de la erradicaciónl'esraizamientu de la viruela".<ref>[http://www.prnewswire.co.uk/cgi/news/release?díi=145534 "25 años ensin viruela" Prnewswire.co.uk]</ref> Esto provocó que'l gobiernu británicu destruyera la so amuesa y confiara la defensa sanitaria del so pueblu a Estaos Xuníos d'América.

Con al respective dedel la erradicaciónesraizamientu de la enfermedá, hai un efectu que nun fai deseable que se guarden amueses del virus: la humanidá non solamente perdió la inmunidá al virus, sinón que tamién nun tien yá [[Memoria xenética|memoria xenética]]. Ante un eventual escape o -principalmente- hasta nun ataque biolóxicu, el tiempu de reacción de la industria y la consecuente vacunación mundial nun sería abondo rápido como pa evitar la muerte de cientos de millones de persones. <ref>http://familydoctor.org/familydoctor/ye/kids/vaccines/vaccine-shortages.html</ref><ref>"Hai nel mundu millones de persones ensin vacunar que podríen sufrir tarrecibles consecuencies si esti virus activu saliera d'un llaboratoriu." - Declaración atribuyida al doctor Mahy (CDC) nel Consultor de Salú, númberu 84, 21 de xineru de 1994, páxina 9, columna 2.</ref>