Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Londres»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Llinia 1:
{{1000}}
[[Archivu:City of London logo.svg|right|thumb|250px|Escudu de Londres.Llondres]]
'''Llondres''' ye la capital del [[Reinu Uníu]] y d'[[Inglaterra]]. Con más de 7 millones d'habitantes nel '''Gran LondresLlondres''', ye la segunda mayor [[área metropolitana]] n'[[Europa]] (tres [[Moscú]]). Asitiada nes orielles del ríu [[Támesis]] nel sureste de la islla de [[Gran Bretaña]], foi fundada al rodiu del añu [[43]] polos romanos col nome de ''Londinium'', sirvió como capital de la provincia de [[Britania]] y xorreció hasta convertise nel centru del [[Imperiu británicu]]. Anguaño contribúi col 17% al [[Productu interior brutu|PIB]] de la economía británica. Londres foi unu de los principales centros del comerciu y la política mundial per sieglos.
 
El corazón de la ciudá, l'antigua [[City de LondresLlondres]], tovía conserva los sos llindes medievales, pero al menos, de magar el sieglu XIX, el nome de "Londres" tamién denominó a la metrópoli que medró na so redolada. Anguaño, esta aglomeración [[Conurbación|conurbana]] forma la [[Rexones d'Inglaterra|rexón]] de Londres d'Inglaterra y l'área alministrativa del [[Gran LondresLlondres]], col so propiu [[Alcalde de Londres|alcalde]] y [[Asamblea de Londres|asamblea]].
 
Nel Gran LondresLlondres alcuéntrenseatópense cuatro llugares distinguíos como [[Patrimoniu de la Humanidá]]: la [[Torre de Londres]]; l'asitiamientu de [[Greenwich]]; el [[Real Xardín Botánicu de Kew]]; y el llugar comprendíu pol [[Palaciu de Westminster]], l'[[Abadía de Westminster]] y la [[Ilesia de Santa Margarita (Westminster)|Ilesia de Santa Margarita]].
 
La población de LondresLlondres ta formada por un altu númberu d'etnies, cultures y relixones, amás na ciudá fálense más de 300 llingües. En 2006 la población oficial yera de 7.512.400 na área del Gran Londres. En 2001 l'área urbana del Gran LondresLlondres tenía una población de 8.278.251 y l'área metropolitana tien una población estimada de 12 a 14 millones de personas. La rede de [[tresporte público]], alministrada por [[Transport for London]], ye una de les más estenses del mundu, y l'[[Aeropuertu de Londres-Heathrow|Aeropuertu Heathrow]] ye l'aeropuertu con más tráficu internacional del mundu.
 
[[Archivu:London 360 from St Paul's Cathedral - Sept 2007.jpg|center|thumb|550px|Vista circular de Londres.]]
== Hestoria ==
La etimoloxía de LondresLlondres sigue siendo un misteriu anguaño. La primer esplicación etimolóxica puede atribuyise a [[Geoffrey de Monmouth]], del so llibru ''[[Historia Regum Britanniae]]'' (''Historia de los Reis de Bretaña''). Nél, descríbese'l nome como orixinariu del [[Rei Lud]], que seique tomara la ciudá y la llamara ''Kaerlud''. Dende esti nome, la pallabra foi tornando hasta Kaerludein y, finalmente en ''London''. Otres teoríes espliquen que'l nome podría tener derivao del idioma [[Idioma galés|galés]] o británicu o del [[Idioma anglosaxón|anglosaxón]] y inclusive [[Idioma hebréu|hebréu]].
 
Anque s'albidren qu'hubo asentamientos [[britanos]] espurríos pela zona, el primer gran asentamientu foi fundáu polos romanos nel añu 43 col nome de ''Londinium'', tres la conquista romana de Bretaña. Esti asentamientu duró solo diecisiete años. Al rodiu del añu 61, la triba Iceni, dirixida pola reina [[Boudica]] (o Boadicea) asaltó l'asentamientu desaniciándolu dafechu. El siguiente plan pa reconstruyir la ciudá prosperó y llegó a sustituyir a Colchester como la capital de la provincia romana de Britania nel añu 100. Nel so apoxéu nel sieglu II, el LondresLlondres romanu tenía una población aprosimada de 60.000 habitantes.
 
Pel añu 600, los anglosaxones crearan un nuevu asentamientu llamáu [[Lundenwic]], aprosimadamente 900 metros aguas arriba de l'antigua ciudá romana, entorno a lo qu'agora ye'l [[Covent Garden]]. Escurque hubiera un puertu na boca del [[ríu Fleet]] pa fomentar la pesca y el comerciu. Esti comerciu medró hasta que la ciudá foi tomada polos vikingos y obligada a treslladase de nuevo a la ubicación de la Londinium romana, pa utilizar les sos muries como protección. Los ataques vikingos siguieron enantándose pel restu del sureste d'Inglaterra hasta 886, cuando [[AlfredAlfréu'l the GreatGrande]] reconquistó LondresLlondres y alcordó la paz col líder danés [[Guthrum]]. La ciudá saxona Lundenwic convirtióse en ''Ealdwic'' ("ciudá vieya"), un nome que sobrevive anguaño como Aldwych, que s'alcuentra na moderna [[Ciudad de Westminster]].
 
Nel periodu Medieval, LondresLlondres dexa afitada la importancia de l'[[Abadía de Westminster]]. Nesta abadía (nun trafulcar cola [[Catedral de Westminster]]) vienen a coronarse tolos [[Monarca británicu|reis d'Inglaterra]]. La residencia de la realeza inglesa foi, hasta la fin del periodu normandu, el castiellu fortaleza de la [[Torre de LondresLlondres]], onde güei se custodien les [[Xoyes de la corona británica|Xoyes de la Corona]].
Col pasar de los años sobre'l LondresLlondres romanu desendolcóse lo que güei ye'l distritu financieru (City).
 
LondresLlondres espardióse en toes direcciones, meciendo estepes, viesques, pueblos. Dende'l [[sieglu XVIII]] hasta la primer mitá del [[sieglu XX]] foi la capital del [[Imperiu Británicu]].
 
Nel [[1666]] una [[Gran quema de LondresLlondres|gran quema]] estraga gran parte de la ciudá. La recostruccionreconstrucción duró diez años y foi obra del gran arquitectu [[Christopher Wren]], que reedificó munches de les ilesies desaniciaes, ente elles la [[Catedral de San Pablu (LondresLlondres)|Catedral de San Pablu]], onde güei reposen los héroes de la nación británica.
La ciudá ve una gran aceleración en [[sieglu XIII]] y nel entamu del sieglu XX, cuando Londres yera la ciudá más grande del mundu.
 
Llinia 28:
 
Nel cursu de la [[Segunda Guerra Mundial]], Londres foi bombardiada pola [[Luftwaffe (Wehrmacht)|Luftwaffe]], col ataque de los bombardeos na [[Batalla d'Inglaterra]]. La incursión eliminó unos 30.000 habitantes y desanició delles zones de la ciudá, reconstruyíes en dellos estilos arquitectónicos nes décades socesives.
La espansión de LondresLlondres foi acuartadaacuartóse dende la fin de la Segunda Guerra Mundial con anexón d'estremaos terrenos, xunío al curiáu d'un aniellu verde al rodiu de la ciudá (Green Belt).
 
Hasta'l cese del fueu en [[1997]] y [[1998]], Londres foi un oxetivu cotidianu pa les bombes del [[IRA]] que d'esti mou andaba a la gueta d'amedrentar al gobiernu británicu pa negociar col [[Sinn Féin]] n'[[Irlanda del Norte]].
 
El [[6 de xunetu]] de [[2005]], el [[Comité Olímpicu Internacional]] escoyó LondresLlondres como sede de los [[LondresLlondres 2012|XXX Xuegos Olímpicos Modernos]] de [[2012]]. LondresLlondres sedrá asina la primer ciudá del mundu n'organizar trés ediciones de xuegos, dempués de la [[Xuegos Olímpicos de 1908|IV]] edición de [[1908]] y la [[Xuegos Olímpicos de 1948|XIV]] nel [[1948]], dempués de que la [[Xuegos Olímpicos de Londres 1944|XIII]] edición, que tamién se diba celebrar en Londres, se suspendiera por aciu de la Segunda Guerra Mundial.
 
El [[7 de xunetu]] de 2005, col entamu del aconceyamientu del [[G8]] en [[Gleneagles]] ([[Escocia]]), una serie coordinada d'ataques terroristes fecha por estremistes islámicos, golpiaron los pasaxeros de trés llinies del [[Metro de Londres|metro]] y d'un autobús. Esa mañana fixéronse españar cuatro homes bomba, de les 08:50. Ún nel metro d'Aldgate na ciudá, otru sobre un tren de viaxeros que percorría una galería de la [[Piccadilly Line|llinia Piccadilly]] y un terceru sobre un tren nel interior de la estación d'Edgware Road. AprosimadamenteMás o menos una hora dempuésdepués, a les 09:47, un home inmolóse nun bus.
 
Anguaño'l [[Gran Londres]] comprende la [[City de LondresLlondres|City of London]] y los 32 distritos (incluyida la [[Ciudá de Westminster|City of Westminster]]). El fluxu dominante de la vida de Londres ye la Ciudá de Westminster (que comprende tamién gran parte de West End) distritu cimeru cultural, d'entretenimientu y de consumu. La city of London (tamién conocida como Square Mile o City) ye'l principal centru bancariu del mundu y el principal centru de negocios europeos.
 
Más de 100 de les 500 sociedaes cimeres europees tienen sede en LondresLlondres, demientres el mercáu de cambeos ye'l más grande del mundu, con un cambéu mediu de 504 millones de dólares, más que [[Tokio]] o [[Nueva York]]. Llena durante la selmana, gran parte de la City tiende a calmase la fin de selmana, siendo una zona poco residencial.
 
Londres ye una de les capitales más visitaes del mundu. La cimera atracción turística ta asitiada nel centru, comprendiendo la ciudá, el West End por cines, chigres, clubes, teatros, negocios y restaurantes. La ciudá de Westminster cola [[Abadía de Westminster]], el [[Palaciu de Buckingham|palaciu real de Buckingham]], [[Clarence House]], [[Banqueting House]], el Distritu de Kensington y [[Chelsea]], colos sos museos ([[Science Museum]], el [[Muséu d'Hestoria Natural de Londres|Natural History Museum]], el [[Victoria and Albert Museum]] y [[Hyde Park]]. Otres importantes atracciones turístiques son la [[Catedral de San Pablu (Londres)|Catedral de San Pablu]], la [[National Gallery de Londres|National Gallery]], el Bank side de Southwark col [[Globe Theatre]], la [[Tate Modern]] y el [[London Bridge]], la [[Apsley House]], el [[Tower Bridge]] y la [[Torre de Londres]], [[Tate#Tate Britain|Tate Britain]], el [[Muséu Británico]] en Bloomsbury.
Llinia 44:
== Estensión y demografía ==
[[Archivu:ISS010-E-22495 lrg.jpg|right|thumb|250px|Londres vistu dende un satélite.]]
Cola industrialización en marcha, la población de LondresLlondres medró rápido al traviés del [[sieglu XIX]] y nel entamu [[sieglu XX]], y de fechu llegó a ser la ciudá más poblada nel mundu hasta que foi sobrepasada por Nueva York en [[1925]]. La so tasa másima de población algamose en [[1939]] con 8.615.245 personas censadas. En 1939, LondresLlondres yera una ciudá pequeña que comprendía lo que güei se noma ''[[City de Londres]]'' o, más cenciellamente, ''la city''. Sicasí, anguaño ye una de les mayores aglomeraciones urbanes o megalópolis del mundu, al tenese espardío a lo llargu de kilómetros, abarcando bien d'antiguos pueblos y aldeas collindantes. Con una superficie total de 1.579 kilómetros cuadraos y con 33 distritos (incluyendo la City), el LondresLlondres d'anguaño, o ''[[Gran LondresLlondres]]'', cunta con 7.512.400 habitantes ([[2006]]), que faen d'ésta una de les ciudaes europées más poblaes, xunto con [[Moscú]], [[París]], [[Madrid]], [[Roma]] y [[Berlín]]. L'área urbana de Londres ye de 9.332.000 habitantes, la segunda de la [[Xunión Europea]] tres París, y albídrase que na so área metropolitana viven de 12 a 14 millones de personas.
 
Nel censu de [[2001]], el 71% de los 7,5 millones d'habitantes clasificábase nel grupo d'etnia blanca, el 10% na [[india]], [[Bangladesh|bengalí]] o [[Pakistán|pakistaní]], el 5% na [[África|africana]], el 5% na [[Caribe (etnia)|caribeña]], el 3% na de [[raza|races]] resmesturaes y 1% na [[china]]. El mayor grupu relixosu ye'l [[cristianismu|cristianu]] (58,2%) y el que carez de relixón declarada (15,8%). El 21,8% de los habitantes de Londres son nacíos fuera de la [[Xunión Europea]].
Llinia 87:
El West End ye'l principal distritu pal ociu y la compra. El llugar más conocíu de la zona ye ensin dulda [[Trafalgar Square]], mientres que [[Oxford Street]] ye una cai pa la compra famosa nel mundu enteru. Oxford Street tien una interseición con otra vía tamién famosa, [[Regent Street]], que con ella ye'l centru cimeru de los grandes centros d'[[ellectrónica]], [[Alta fidelidá|Hi-Fi]] y [[ordenador]]es.
 
Parte de la zona de West End ye'l [[Soho (LondresLlondres)|Soho]], un compendiu de pequeñas cais riques de pubs, restoranes, negocios pequeños y tamién teatros, cines y llocales nocturnos. Tien axencies publicitaries y compañíes de producción cinematográfica y televisiva abondo. Soho atecha, además, la más famosa comunidá [[gay]] de Londres. [[Piccadilly]] ye una importante y elegante arteria qu'engloba [[Piccadilly Circus]] al este con Hyde Park Corner al oeste. Cerca alcuéntranse Mayfair, Green Park, Regent Steet y Bond Street, que son otres cais mui importantes.
 
=== East London ===
N'East London l'área ta agora en fase de plena reconstrucción (proyeutu [[Thames Gateway]]). Los proyeutos de recalificación urbana nesta parte de la ciudá son la carta de presentación pal nomamientu de LondresLlondres atechador de los Xuegos Olímpicos de 2012 y pa preparar l'eventu olímpicu, tán siendo planificaes nueves estructures. Pa la segunda intervención, East London ta nel centru d'un vastu programa urbanísticu. La primera foi dempués de la segunda griesca mundial, cuando, pa remediar el desaniciu de los bombardeos, se construyeron complexos residenciales.
 
=== East End ===
Llinia 119:
[[Greenwich]] ye un llugar hestóricu. Tien un guapu parque y un famosu observatoriu. Alcuéntrase además un famosu mercáu.
 
En [[Brixton]], Camberwell y Peckham asitian munchos inmigrantes en LondresLlondres de les islles Caribe durante los años 50, 60 y 70. Esos, y los sos descendientes, son llamaos como Afro-Caribeños.
 
=== North London ===
Llinia 138:
La Greater London Authority foi creyada nel añu 2000.
 
LondresLlondres ta representada nel [[Parlamentu del Reinu Xuníu|Parlamentu]] por 74 diputados.
 
== Economía ==
Llinia 145:
Como la cimera ciudá económica europea, añu por añu, la economía de Londres anicia aprosimadamente'l 19% del GDP del Reinu Xuníu (IB). L'área metropolitana de Londres anicia cerca del 30% del PIB del Reinu Xuníu en 2005.
 
L'éxitu de LondresLlondres como una industria de serviciu y centru de negocios puede ser atribuyío a bien de factores. El fechu de que l'inglés sía la nueva [[llingua franca]], la so posición como la capital del Imperiu Británicu, la so averada rellación colos Estaos Xuníos y dellos países n'Asia. La llei inglesa ye la más importante y la más usada nos negocios internacionales, la infraestructura multicultural (colexos, llugares de trabayu, organizaciones culturales y sociales), relativamente baxos impuestos, particularmente pa estranxeros, un ambiente de negocios amistosu (por exemplu, na Ciudá de Londres el gobiernu llocal nun yelu escoyíoescueye polala población residente, sinón porqu'escuéyenlu polos negocios,. laLa Ciudá de LondresLlondres ye, poro, una especie de Democracia Financiera), bona infraestructura de tresporte, particular mención a la so industria aérea y a la regulada economía con poca intervención del gobiernu.
 
Sobre'l 85% (3,2 millones) de la población emplegada nel Gran LondresLlondres trabaya nel sector servicios. Otru mediu millón d'emplegaos residentes en Greater London trabayan nel mantenimientu y la costrucción, cuasi dixebraos igualitariamente ente los dos.
 
Londres tien cinco distritos financieros cimeros, the City, Westminster, Canary Wharf, Camden, Islington, Lamberth y Southwark.
 
Las esportaciones financieras son de gran ayuda pa la balanza de pagos del Reinu Xuníu, unes 300.000 persones tán emplegadas en servicios financieros en LondresLlondres. Esta ciudá tien más de 480 bancos, más que denguna otra nel mundu. La Stock Exchange ye la mayor del mundu n'intercambiu d'acciones, más grande que Nueva York y Tokio xuntos. Tien una trasferencia diaria que supera los 683 billones de dólares.
 
El turismu ye una de les cimeres fontes d'ingresos y los emplegaos n'esta industria llegaron a ser 35.000 con xera completa en LondresLlondres en [[2003]], siendo un destín mui afamáu pa los turistas, atrayendo a 27 millones cada añu, solosuperaos sobrepasáunamái por París n'Europa.
 
== Tresporte ==
Los tresportes públicos de LondresLlondres nun son solo medios de tresporte, sinón braeros símbolos nacionales, lo cual fai d'ellos los medios publicitarios más afamaos y reconocíos nel mundu. La red de treportes ta controlada dende Transport for London, que s'encarga de la xestión de los servicios d'autobús, taxi, metropolitana y tresbordadores. Los tresportes interurbanos (trenes y aviones) son, d'otramiente controlaos por sociedaes privaes; de les cuales la más grande y importante ye la British Airports Authority (BAA) qu'agora pertenez a la empresa española [[Ferrovial]], la cual ta encargada en Londres de la xestión de los aeropuertos de Heathrow, Gatwick y Stansted.
 
=== Metro ===
El London Underground ("The Tube" coloquialmente) foi la primer red de metro que s'anició n'[[Europa]], y güei ye una de les más grandes y llargues del mundu. Entamó a furrular el 10 de xineru de [[1863]] llamándose [[Metropolitan Railway]], d'onde deriva'l términu modernu "metropolitano" o cenciellamente "metro". Foi'l primer sistema metropolitano de tresporte soterráneu nel mundu con vagones remolcaos por una llocomotora de vapor. Güei la mayor parte de la llinia orixinal costitui la llinia "[[Hammersmith & City]]".
 
El metro de LondresLlondres tien 274 estaciones, sodivididas en 12 llinias, y trescurre sobre unos 408km de llinia. En 2004-2005 el metro algamó un récord de pasaxeros de 976 millones, una media de 2,67 millones al día. El 55% del percorríu alcuéntrase na superficie y non baxo tierra.
 
Ye segurode xuru'l mediu más veloz p'abayase en Londres. Viaxar nel metro de LondresLlondres venceya frecuentemente cachos a pie pa comunicar los trenes, y el llaberintu de llinias puede trafulcar si nun se ye espertu y nun se tien un mapa consiéu. Ye'l mou más rápidu y baratu d'abayase por LondresLlondres, y además vienen trenes cada minutu o cada 3.
 
=== Taxi ===
[[Archivu:London taxi.jpg|right|thumb|250px|Taxi.]]
El black cab londinense ye un ineludible símbolu de LondresLlondres. Dotáu d'un máximu de 5 asientos, pa los pasaxeros, ye'l mediu más afayadizu si se lleva equipaxe o si cenciellamente se quier viaxar ensin el tracamundiu del autobús y del metro. Cada día miles de londinenses y de turistas usen estos vehículos.
 
La tradición del taxi en LondresLlondres tien el so aniciu nel términu del tiempu de la carroza. La normativa "Conditons of fitness" sobre la seguranza de los pasaxeros escrita en 1679, ta tovía en vigor. El primer taxi motorizáu de Londres llanzáu en 1897 llamáu "Bersey!", taba alimentao por enerxía elléctrica y yera llamao "Hummingbird" ([[colibrí]]) pol so ruíu, pero l'autonomía del vehículo yera llimitada abondo pa durar a llargu plazu. En 1903 son inxeríos los primeros taxis a gasolina, de los cuales el primer exemplu ye la "Prunel", de producción francesa.
 
La versión moderna de los Black Cabs ye llamada "TX1", que sigue la llinia del vieyo "FX4" pero con un interior muncho más modernu. Un taxi güei puede costar dende 25 [[libras esterlinas]] en p'alantre, y la llicencia de conducción en Londres pa los taxistas retírase dempués de 10 o 12 años. Los taxis que son retiraos de circulación son una verdadera ayalga de colección pa los apasionaos.
Llinia 178:
Londres tien seyes aeropuertos:
 
* [[Aeropuertu Heathrow de Londres|Heathrow]] - El cimeru pa los vuelos internacionales, a 24 km del centru y dientro del [[Gran LondresLlondres]] xunto col [[Aeropuertu de la Ciudá de LondresLlondres|aeropuerto de la City]].
Escala de dalgunes de les compañíes aérees más grandes ([[British Airways]],[[Virgin Atlantic]], bmi([[British Midland]]), tien 5 terminales, la postrera naugurada en marzu de 2008. Nel 2005, cerca de 67,9 millones de pasaxeros pasaron por esti aeropuertu, poniéndolo nel primer llugar como aeropuertu más usáu d'Europa.
* [[Aeropuertu de LondresLlondres-Gatwick|Gatwick]] - El segundu n'importancia, ye escala de compañíes importantes y de cuasi toles de baxu coste. Ta asitiáo a 48 km al sur de Londres y posee 2 terminales. Nel 2005, 31,5 millones de pasaxeros utilizaron esti aeropuertu.
* [[Aeropuertu de Londres-Stansted|Stansted]] - Dedicáu en particular al vuelu internu, alcuéntrase a 56km al nordeste de la ciudá, ye utilizao tamién por dalguna compañía de baxu coste como Ryanair, pa vuelos internacionales. En [[2005]] 20,9 millones de pasaxeros usaron esti aeropuertu.
 
* [[Aeropuertu de LondresLlondres-Luton|Luton]] - Tamién dedicáu a vuelos internos y internacionales de baxu coste. Esti pequeñu aeropuertu ta asitiao a 56 km al norte de la ciudá, y nel 2005 vio pasar a 7 millones y mediu de pasaxeros. El gobiernu ta tramitando un proyectu d'ampliación pa cuadruplicar el númberu de pasaxeros nel 2030.
 
* [[Aeropuertu de la Ciudá de LondresLlondres|City]] - Cimeramente dedicáu a los viaxes en jet priváu, pola mor del tamañu de la so pista. Esti pequeñu aeropuertu ta asitiao a 10 km del centru de la ciudá dientro del [[Gran Londres]] xunto col de [[Aeropuerto Heathrow de Londres|Heathrow]]. Cerca de 1,9 millones de pasaxeros usaron esti aeropuertu nel 2005.
 
* [[Aeropuertu de LondresLlondres-Southend|Southend]] - El más pequeñu y llonxanu de LondresLlondres, asitiáu a 64 km al este de la ciudá, averáu a la costa. Creyáu como aeropuertu militar, xestiona pocos vuelos, tamién internacionales, ensin llegar siquiera a mil pasaxeros al año. Les sos dimensiones modestes prémienlu siendo'l más veloz en tiempu de ''check-in''. Ta albidráo un proyectu d'ampliación que lu llevará a 2 millones de pasaxeros al añu.
 
== Enllaces esternos ==
{{commonscat|London|LondresLlondres}}
* [http://www.london.gov.uk/ Ayuntamientu de LondresLlondres] (n'inglés)
 
[[Categoría:Reinu Xuníu]]
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Londres»