Diferencies ente revisiones de «Méxicu»

| nome_común = MéxicuMéxico

| capital = [[Ciudá de MéxicuMéxico]]

| ciudá_principal = [[Ciudá de MéxicuMéxico]]

| idiomes_oficiales = [[Español]] y [[Llingües de MéxicuMéxico|67 llingües indíxenes]] son consideraes llingües nacionales.

| dirixentes_títulos = [[Presidente de MéxicuMéxico|Presidente]]

| fundación = [[Independencia de MéxicuMéxico|Independencia]]

| miembru_de = [[Organización de los Estaos Americanos|OEA]], [[Organización de les Naciones Xuníes|ONX]], [[Organización pa la Cooperación y el Desarrollu Económicu|OCDE]], [[Tratáu de Llibre Comerciu d'América del Norte|TLCAN]], [[G-20]], [[G-5]], [[Cooperación Económica del Asia-Pacíficu|APEC]], [[Grupu de los Trés|G-3]], [[Comunidá Iberoamericana de Naciones|CIN]], [[Xunión Llatina|XL]], [[Asociación d'Estaos Iberoamericanos pal Desarrollu de les Biblioteques Nacionales d'Iberoamérica|ABINIA]], [[Grupu de RíuRío]], [[OEI]], [[Asociación d'Estaos del Caribe|AEC]].

'''MéxicuMéxico''' (tamién ''Méxicu''<ref>''Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios'', Academia de la Llingua Asturiana, 2010; ISBN 987-84-8168-500-8</ref>; [[náhuatl]]: ''Mēxihco'' «en el ombligo de la luna»), nomáu oficialmente '''Estaos Xuníos Mexicanos''', ye un país d'[[América del Norte]]. Asitiáu na parte meridional del subcontinente, llenda al norte colos [[Estaos Xuníos d'América]], al sureste con [[BeliceBelize]] y [[Guatemala]], al este col [[golfu de MéxicuMéxico]] y el [[mar Caribe]] y al oeste col [[océanu Pacíficu]]. Ye'l decimocuartu país mayor del mundu, con alredor de dos millones de kilometros cuadraos d'estensión, y tien una población (INEGI, [[2010]]) de cuasique 112 millones de persones. Les más d'elles tienen como llingua materna l'[[español]], que ye la llingua nacional del país xunto con otres 67 llingües indíxenes<ref>{{cita web |url=http://www.inali.gob.mx/pdf/LGDLPI.pdf |título=Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas |fechaacceso=11 de abril de 2010 |autor=INALI |fecha=[[13 de marzu]] de [[2003]] |fechaacceso=7 de payares de 2010}}</ref> .

La presencia humana en MéxicuMéxico remóntase a 30.000 años [[Antes del Presente|AP]]. Tres de dellos milenios de desarrollu cultural surdieron nel actual territoriu de MéxicuMéxico les cultures mesoamericanes, aridoamericanes y oasisamericanes. Nel [[sieglu XVI]] el so espoxigue foi interrumpíu pola llegada los españoles, que dominaron el país hasta [[1810]], cuando'l país entamó la llucha pola so independencia. Algamada esta, el país foi escenariu demientres el sieglu siguiente de delles guerres internes y invasiones foriatas, qu'afectaron fondamente la vida diaria de los mexicanos. El [[sieglu XX]] (especialmente la primer metá) foi, baxo la dirección política ininterrumpida del [[Partíu Revolucionariu Institucional]], una época de gran espoxigue económicu.

Según la [[Organización Mundial del Turismu]] MéxicuMéxico ye'l principal destinu turísticu d'América Llatina, y ún de los diez países más visitaos del mundu<ref>{{cita web|autor=[[Organización Mundial del Turismu]]|título=UNWTO Tourism Highlights 2011 Edition|url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enlr.pdf|fechaacceso=[[1 d'abril]] de 2012|fecha=2011|idioma=inglés|cita=Páxina 6}}</ref>. Inflúin nesi fechu la existencia nel país de 31 llugares, culturales y naturales, consideraos pola [[UNESCO]] como [[Patrimoniu de la Humanidá]]. Pol volume del so productu interior brutu nominal ye consideráu la decimocuarta economía mundial<ref>[[Bancu Mundial]], [http://siteresources.worldbank.org/DATASTATISTICS/Resources/GDP.pdf ''2007 World Development Indicators''.]</ref>, siendo la segunda mayor economía d'[[América Llatina]] y la cuarta de tol continente. El repartu de la riqueza, por embargu, ye perdesigual, coexistiendo nel país conceyos con índices de desarrollu humanu asemeyaos a los d'[[Alemaña]]<ref>Por exemplu, na delegación [[Benito Juárez (Distrito Federal)|Benito Juárez (D.F.)]]. [http://www2.eluniversal.com.mx/pls/impreso/noticia.html?id_nota=252052&tabla=notas "La vida en la Benito Juárez, al nivel de Alemania"], nota d'el diariu ''El Universal'', [[25 d'ochobre]] de [[2004]], consultada el [[8 d'ochobre]] de [[2007]].</ref> con otros con índices asemeyaos a los de [[Burundi]]<ref>Por exemplu Metlatónoc, na rexón de la Mixteca, nel estáu de Guerrero, que hasta que se creó'l conceyu de Chochoapa el Grande yera'l conceyu col peor índice de desarrollu humanu en MéxicuMéxico. [http://santiago.indymedia.org/news/2005/08/37331.php "Metlatónoc: el imperio de la pobreza"], nota de Sergio Ocampo Arista pal diariu ''La Jornada'', [[26 de xunetu]] de [[2005]]; [http://www.lajornadaguerrero.com.mx/2007/03/20/index.php?section=sociedad&article=005n2soc "Chochoapa el Grande, el municipio más pobre de América Latina"], nota de Sergio Ocampo en ''La Jornada'' del [[20 de marzu]] de 2007, consultada el 8 d'ochobre de 2007.</ref>. MéxicuMéxico ye tamién ún de los países con mayor diversidá climática del mundu, y agospia el 10-12% de toa la biodiversidá mundial<ref name="SEMARNAT">{{Cita web|título=Biodiversidad de México|editorial=SEMARNAT|url=http://cruzadabosquesagua.semarnat.gob.mx/iii.html|fechaacceso=07-10-2007}}</ref> y más de 12.000 especies endémiques.<ref>{{cita web |url=http://www.environment.gov.au/soe/2001/publications/theme-reports/biodiversity/biodiversity01-3.html |título=Biodiversity Theme Report |fechaacceso=15 de marzo de 2010 |autor=[[Conservation International]] (2000)}}</ref>

Políticamente MéxicuMéxico ye una república democrática, representativa y federal formada por 31 estaos y un distritu federal, que comprende la [[Ciudá de MéxicuMéxico]], sé del gobiernu y les instituciones de la federación, y la so rodiada.

* Partíu Verde Ecoloxista de MéxicuMéxico (PVEM), que'l so portavoz nacional ye Arturo Escobar y Vega.

* Confederación de Trabayadores de MéxicuMéxico (CTM), que'l so secretariu xeneral ye Joaquín Gamboa Pascoe.

Los '''Estaos Xuníos Mexicanos''' son una federación formada por 31 estaos soberanos, que tien xurisdicción sobro'l Distritu Federal y otros territorios. Caún de los estaos tien la so propia constitución, parlamentu y sistema xudicial, y los sos ciudadanos elixen por votu directu a un gobernador pa un periodu de seis años, y a los sos representantes na cámara de diputaos estatal pa un periodu de trés. El [[Ciudá de MéxicuMéxico|Distritu Federal]] ye una entidá con un status especial: pertenez al conxuntu la federación y non a dengún estáu en particular y tien, poro, poderes llocales más llimitaos que los de los estaos.

[[Archivu:México División Política con nombres.png|900px|División territorial de MéxicuMéxico.]]

| [[Ciudá de MéxicuMéxico]]

| [[MéxicuMéxico (estáu)|MéxicuMéxico]]

| align=center | ''MéxicuMéxico''

# L'estáu de Tabasco dixebrose de MéxicuMéxico dos vegaes. La primer d'ella dende'l [[13 de febreru]] de 1841 hasta'l [[2 d'avientu]] de [[1842]]; la segunda dende'l [[9 de payares]] de 1846 hasta'l [[8 d'avientu]] d'esi añu.

* [http://www.banxico.org.mx Bancu de MéxicuMéxico]

{{commons|México|MéxicuMéxico}}

[[Categoría:MéxicuMéxico]]