Un '''mes''' (del [[llatín]] ''mensis'') ye caún de los dolce periodos de [[tiempu]], d'ente 28 y 31 [[día|díes]], nos que se dixebra l'[[añu]]. N'[[asturianu]] casique tolos meses tienen un nome de orixe llatinullatín. Asina, [[Marzumarzu]] yel' mes dedicáu a [[Marte]] Diosdios romanu de la guerra, [[Xunuxunu]] ye'l mes dedicáu a [[Juno]], [[Febrerufebreru]] debe'l so nome a les '''Februa''' nes ''Lupercales'', el festival delade la purificación na [[Antigua Roma]],.. etc. Sicasí, la cultura popular camudó la mena de nomar dalgunos meses, y asina tenemos que [[setiembre]] curia rellación col mes númberu 7, [[ochobre]] col mes n<sup>u</sup>8, y lo que tendría de ser los meses 9 y 10 denómense n'[[asturianu]]: [[Payarespayares]] y [[Avientuavientu]] respeutivamente.
{{meses}}
El porqué [[setiembre]] yera'l 7<sup>u</sup> mes y [[ochobre]] el l'8<sup>u</sup> tien l'aniciu en que na dómina romana, l'añu entamaba en [[marzu]] (primer mes).
La duración afitoseafitóse de mena que s'intercaltriaren los meses de 30 y 31 díes. Sicasí [[xunetu]] y [[agostu]] tienen dambos 31 díes, darreúdarréu que como [[xunetu]] yera'l mes dedicáu a [[Xuliu César]] (na mayoría de llingües el nome'l mes deriva de Xuliu) y [[agostu]] a [[César Augustu]], camentóse qu'esti últimu nun tenía de ser de menos díes que'l dedicáu a XulioXuliu César, y d'esti móumou foi [[febreru]] el'l que quedó con menos díes que los demás. AsimesmoAsinamesmo, la esistencia de dolcedoce meses tien rellación coles dolcedoce [[constelación|constelaciones]] y cola numberación docenal.
