|
* Varies señalen un orixen romanu. Por un llau la posible evolución desde'l llatín '''acrunia''' = ''Península'', que pasaría comu falsu artículu al castellanu a traviés del gallegu, '''a Crunia''' > '''la Crunia'''. Procesu asemeyáu dáse nel nome de '''Agrela''' (diminutivu de gallegu de ''Agra'' = tierra de cultivu) > por confusión '''a Grela''' > castellanu ''"La Grela"''.
* Otru posible orixenorixe llatinullatín ye '''corona''' = Llugar altu, con numerosesnumberoses variantes en gallegu: ''Curuto, Curota, corote, coroa''. HayHai correspondencies toponímiques europees, n'inglés, suecu, checu, etc.
* ParaPa otros (ver Caridad Arias) Coruña básase nel nome de '''corono''' o '''Cronos''', que tamién se dixudixo ''Acorán, Gron, Goron'', ''Gronwy'' en galés, etc. Hay que remembrar que les Columnes d'Hércules foron tamién nomaes ''Columnes de Crono''. Estos nomes refiérense a la divinidá celeste suprema que los griegos nomaron ''Crono'', pallabra que contiencontién la ideyaidea de «l'altu», «l' eleváu», «la montaña», de donded'onde proceden los nomes de d'''Acre, Accra'', y l' ''acro-polis'', les ciudaes nel altu.
* La forma celta del nome Cronos ye ''cruinne'', antigua divinidá suprema, equivalente al Saturnu romanu. Dada la tendencia celta a la anticipación de la "i" desinencial, esteesti nome equivaleequival a *Crunni, y pue ser la forma gaélica más inmediata del nome epónimu de ''Cruni'' o ''Cruña''.
* Un topónimu de raíz celta ye ''clunia'', que pudo derivar a ''Crunnia, Cruña, Curuña'' y ''Coruña''. Una localidá col nome asemeyáu, '''Coruña del Conde''', erayera ''Clunia Sulpicia''. En Portugal hayhai un llugar llamáu ''Quinta da Corunha'' que parecepaez ser que' l orixen'orixe ye'l dunad'una familia de la Coruña gallega.
* Otra vía suponesupón una derivación del topónimotopónimu Coruña desdedende ''Cornia'' comucomo a un "cuernu xeográficu", comucomo la rexiónrexón británica de Cornwall, que tiéntien esa forma, procede del términu '''kerne''' (''Kernyw'' en celta), muymui asemeyáu al nome del dios ''Kernunos''. Autores griegos (Escílax, Diodoro Sículo...) falaron, ademásamás, d'una islla o península (nêsos) na costa atlántica de d'África denominada igualmente Kerne. ALa pallabra ''cuernu'' (llatín ''cornus'') dízsedizse ''keras'' en griegu, cola mismamesma raíz ''ker-'' que'l topónimu ''Kerne''.
* Una extendidaestendida teoría apunta a la raíz prerromana '''Cor-''' (tamién '''Car-''') col significáu de «roca, durez, piedra xunto al mar». Delles pallabres céltiques y mediterránees suxierensuxeren la raíz indoeuropea. La coincidencia de topónimos na zona sirve de referente a los defensores desad'esa versión: ''Corcubión, Corme, Cariño, Carnota, Corrubedo,'' etc.
* Tamién esisten les denominacionesdenomaciones arcaiques de d''''A Cruña''' y '''As Cruñas''', que tantán anguaño en desavezudesusu.
En tiempos de FernandoFernandu II de LeónLlión (sieglu XII) aparezapaez documentáu per primera vegada el'l topónimu ''Crunia''. En 1262 aparezapaez concol l'artículu ''la Crunia'', por traducción lliteral del gallegu. Los nomes ''Curunia'', ''Crunnia'' y ''Crunna'' son frecuentes nel medievu.
* '''A Coruña''' ye la denominación oficial conforme cola Llei 3/1983 de la [[Xunta de Galicia]].
* '''La Coruña''' ye la denominacióndenomación hestóricahistórica en [[castellanu]] recomendada pola "''Real Academia Española de la Lengua''" y usada davezu en documentos non oficiales y conversaciones informales ente hispanofalantes.º
* '''Coruña''' caldría ser el nome corrétucorrectu en castellanu, esteesti nome ye usáu por munchos gallegos cuando falen d'esta ciudá y lo faen en llingua castellana.
º'''Nota''': Esta denominación ye errónea, tantutanto que'l gallegu usa l'artículu colos nomes de ciudá y otros accidentes xeográficos (comu elcomo'l catalán y l'asturianu), y esteesti artículu nun ye traducible nunca al castellanu. Otru error hestóricuhistóricu en castellanu ye por exemplu, Oporto, (portugúes ''Porto'', l'artículu sólo aparez na fala; gallegu ''O Porto'').
[[Archivu:Faro Torre Hércules La Coruña Galicia España.jpg|thumb|left|300px|La '''Torre d'Hércules''', únicu faru romanu en funcionamientu del mundu.]]
| 