Diferencies ente revisiones de «Sieglu XIX»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q6955 (translate me) |
mSin resumen de edición |
||
Llinia 2:
[[Década]]:<center> [[Años 1800]] | [[Años 1810]] | [[Años 1820]] | [[Años 1830]] | [[Años 1840]]<br />[[Años 1850]] | [[Años 1860]] | [[Años 1870]] | [[Años 1880]] | [[Años 1890]]</center>
[[Archivu:British Empire 1897.jpg|thumb|left|250px|Mapamundi en [[1897]]. El [[imperiu británicu]] yera la [[superpotencia]] del sieglu.]]
'''El sieglu diecinueve''' va dende l'añu [[1801]] hasta'l [[1900]] dC (nel [[calendariu gregorianu]]). El historiadores, pero, dacuando definen la era histórica d'esti sieglu como un periodu que va dende l'añu [[1815]] ([[congresu de Viena]]), hasta'l [[1914]] (empiezu de la [[Primer Guerra Mundial]]). Como una alternativa a esta clasificación, [[Eric Hobsbawm]] propunxo una definición llamada ''Sieglu diecinueve llargu'' y que va de los años [[1789]] al [[1914]].
Mientres esti sieglu, los [[imperiu]]s [[imperiu español|español]], [[imperiu portugués|portugués]] y [[imperiu otomanu|otomanu]] empiecen a esmorecer, y lo [[Sacru Impere Romanu]] y el [[imperiu Mogol]] sumen definitivamente.
Dempués de les [[guerres napoleóniques]], la [[imperiu Británicu]] tresformar na primera [[superpotencia]] (o ''máxima potencia mundial''), y pasa a controlar territorios qu'entienden la cuarta parte de la población mundial y la tercer parte de la so área terrestre, poniendo en práctica la llamada [[Pax Britannica]].
El [[esclavitú]] sumió en gran midida en tol mundu. La [[eletricidá]], el [[aceru]] y el [[petróleu]] empecipiaron la [[segunda revolución industrial]] (1870-1914)|, que va dexar a [[Imperiu alemán|Alemaña]], [[Xapón]] y los [[Estaos Xuníos]] de convertise en grandes poderes, que nun tardaron a intentar construyise imperios propios. [[Rusia]] y la [[Dinastía Qing]] en [[China antigua|China]] fracasaron nel so intentu de caltenese nel mesmu nivel que los sos rivales, lo cual traxo los dos imperios a sufrir intensos periodos de baturiciu social.
Nel sieglu XIX foi notable la fundación de ciudaes na América del Norte y [[Australia]] que güei tán ente les más importantes de los sos países. [[Chicago]] y [[Melbourne]] nun esistíen n'empiezos del sieglu XIX, pero crecieron hasta tranformarense nes 2as más grandes de los [[Estaos Xuníos]] y del [[Imperiu Británicu]], respectivamente, antes del final del sieglu. Aprosimao 70 millones de persones dexaron la [[Europa]] mientres el sieglu XIX, la mayoría emnigró escontra los [[EEXX]].
El sieglu tamién marcó'l fin de la [[Imperiu Otomanu|ocupación Otomana]] nos [[Balcanes]], y la creación de [[Serbia]], [[Bulgaria]], [[Montenegro]] y [[Rumanía]] como resultáu de la [[Segunda Guerra Rusu-Turca]], la que pela so vegada asocedió a la [[Guerra de Crimea]].
[[Categoría:Sieglu XIX]]
| |||