Diferencies ente revisiones de «Calendariu xulianu»

El '''calendariu xulianu''', introducíu por [[Xuliu César]] nel añu [[46 edCe.C.]] (708 ''708 [[Ab urbe condita]]''), foi una reforma del [[calendariu romanu]] qu'entamó a usase nel añu [[45 edCe.C.]] (709 AUC). Foi el'l más usáu n'[[Europa]], y tamién nes posesiones extraeuropeesestraeuropees d'estos países, hasta que foi afináu y sustituyíu pol [[calendariu gregorianu]]. La diferencia na duración media de los años ente dambos calendarios, 365,25 díes nel xulianu y 365,2425 díes nel gregorianu, ye namái del 0,002%.

El calendariu xulianu tien un añu común de 365 díes dividíos en 12 meses (ver tabla de meses embaxuembaxo). Cada cuatro años añádese-y, amás, un día extra a febreru; l'añu que se fai esto ye conocíu como [[añu bisiestu]]. Poro, la duración media d'un añu xulianu ye de 365,25 años, colo que s'intentaba axustase lo más posible al [[añu tropical]] (añu solar). Magar que los astrónomos griegos persabíen, dende polo menos un sieglu enantes de la reforma, que l'añu tropical erayera unos minutos más corto qu'esocurtiu, el calendariu xulianu nun incluyía compensación pa ello nel so diseñu. A resultes d'ello, el calendariu ganaba trés díes cada cuatro sieglos, y siguió faciéndolo hasta la reforma calendariu gregoriana de [[1582]]. Esti calendariu tien los mesmos meses, caún cola mesma duración, que'l calendariu xulianu, pero inclúi los díes bisiestos de forma diferente. Por esa diferencia el'l calendariu xulianu ta, anguaño, trece díes per detrás del calendariu gregorianu: el [[1 de xineru]] del calendariu xulianu ye'l [[14 de xineru]] nel calendariu gregorianu.

Esti calendariu tien sío sustituyíu como calendariu civil pol gregorianu en lana mayoría de los países, pero entá ye'l calendariu civil en delles partes del mundu. Amás, les distintes confesiones cristianes surdíes nos países del oeste d'Europa ([[Ilesia católica|católica]], [[protestantismu|protestante]]...), y les partes del mundu evanxelizaes por elles, tiénenlu tamién como base pa los sos calendarios llitúrxicos. Por embargu, nos países de relixón [[Ilesia ortodoxa|ortodoxa]] hai delles ilesies (como la de [[Xerusalén]] y la de [[Rusia]]) entá usen el calendariu xulianu, o modificaciones d'elli distintes al calendariu gregorianu, pa la so lliturxa, mentantumentanto qu'otres (les de [[Constantinopla]], [[Grecia]] y [[Finlandia]]) adaptáronse darréu al gregorianu. La [[Ilesia copta]] sigue usando'l calendariu xulianu, que ye tovía tamién el calendariu civil de los bereberes del norte d'África y nel [[monte Athos]]. Y una variante d'elli, nomada [[calendariu alexandrinu]], ye la base del [[calendariu etiópicu]], que ye'l calendariu civil d'[[Etiopía]].

! Nome de los meses ([[llatín]]) || Duración enantes del 45 edCe.C.<br /> (calendariu romanu) || Duración dende'l 45 edCe.C.<br /> (calendariu xulianu) || Nome de los meses (asturianu)

| [[''Ianuarius]]'' || 29 || 31 || [[Xineru]]

| [[''Februarius]]'' || 28<br /> (años bisiestos: 23 or 24) || 28<br /> (años bisiestos: 29) || [[Febreru]]

| [[''Mercedonius|Mercedonius/Intercalaris]]'' || 0<br /> (años bisiestos: 27)|| (Elimináu) || —

| [[''Martius (mes)|Martius]]'' || 31 || 31 || [[Marzu]]

| [[''Aprilis]]'' || 29 || 30 || [[Abril]]

| [[''Maius]]'' || 31 || 31 || [[Mayu]]

| [[Junius (mes)|''Iunius]]>'' || 29 || 30 || [[Xunu]]

| [[''Quintilis]]'' (Iulius) || 31 || 31 || [[Xunetu]]

| [[''Sextilis]]'' (Augustus) || 29 || 31 || [[Agostu]]

| [[''September]]'' || 29 || 30 || [[Setiembre]]

| [[''October]]'' || 31 || 31 || [[Ochobre]]

| [[''November]]'' || 29 || 30 || [[Payares]]

| [[''December]]'' || 29 || 31 || [[Avientu]]