Diferencies ente revisiones de «Celta»

Contenido eliminado Contenido añadido
Llinia 47:
Dellos estudiosos camienten que la [[cultura Urnfield]] del norte d'[[Alemaña]] y los [[Países Baxos]] representa un orixe de los celtes como una xamasca cultural de la familia indoeuropea. Esta cultura foi predomeñante nel centru d'Europa demientres les estaes caberesde la [[Edá de Bronce]], de magar el 1200 e.C fasta'l 700 e.C. Na dómina d'Urnfield prodóxose un ablucante aducimientu de la población en la rexón, probablemente debío a les anovaciones na teunoloxía y les práutiques agrícoles. L'hestoriador griegu [[Eforu de Cuma]], d'[[Asia Menor]], escribía nel sieglu IV e.C, que los celtes vinieren de les islles frente a la desembocadura del [[Rin]] y que foren "espulsaos de los sos llares poles guerres de cutio y la violencia medrante del mar ".
 
L'espardimientu del trabayu'l fierro conduxo al desenrollu de la [[cultura d'Hallstatt]] direchamente de la Urnfield (700 a 500 e.C). El [[Proto-Celta]], el caberu ancestru ermunu de toles llingües celtes coñocíes, coxítese per esta escuela de camientu que falóse a entamos y caberos de les cultures d'Urnfield y Hallstatt, nos entamos del primer mileñu enantes de Cristu. L'espurdimientu de les llingües celtes per [[Iberia]], Irlanda y Gran Bretaña produxérase emientre la primer metá del primer mileñu, los primeros [[soterramientos en Gran Bretaña daten del 500 e.C. Al traviés de los sieglos espoxigárense los estremaos idiomes [[Celtibéricu]], Goidélicu]] y [[Britónicu]]. El que si Goidélicu y Britónicu poseyan el mesmu orixe (duna única invasión) ye dubioso.
 
La [[cultura d'Hallstatt]] foi asocedida pola [[Cultura de La Tène]] n'Europa central, y demientres les caberes estaes de la [[Edá de Fierro]] la primixeña cultura celta fora camudándose esplícitamente a los llargo'l tiempu. Los topónimos celtes entá alcuéntrense en gran númberu nes partes altes del Danubiu y el Rin, cosa qu'arrivó a muncho espertos a estudiar esi ámbetu. Otros, sicasí, creyen que la Cultura de La Tène ye demasiao anterior pa desplicar la patria celta, so espurrimientu amuesa la posterior difusión duna preesistente cultura celta en toa [[Suiza]], [[Austria]], el sur y el centru d'[[Alemaña]], les rexones setentrionales d'[[Italia]], este de [[Francia]], [[República Checa]], [[Portugal]], [[Eslovaquia]] y partes d'[[Hungría]] y [[Ucrania]].
Llinia 59:
''Artículu principal: [[Llingua Proto-Celta]]''
 
Hai pocos rexistros escriLlingua Proto-Célticatos de les antigües [[llingües celtes]] feches polos propios celtes. Xeneralmente estos son los nomes de les monedes y les iscriciones de piedra. Les más de les prebes son nomes de persones y nombes de llugares en obres d'autores griegos y romanos. La data en que'l proto-celta dixébrase llingüisticamente del idioma indo-européu, ye a ser cea, 6000 e.C (l'arrivada de los celtes a [[Gran Bretaña]] ya [[Irlanda]] data del 3200 e.C, sigún Forster y Toth). Sicasí, polo xeneral una data posterior coxítase más probable pola mayoría de los estudiosos. Gray y Atkinson coxiten la dixebra de les llingües celtaesceltes alrodiu'l 5000 eC. Mallory aboga por una data posterior al 4500 e.C dunad'una xamasca xunificada'l Proto-Indo-Européu faciendo usu de la pallabra pueblu, a la fin de que la dixebra qu'inclúi al celta nun podría surdir en nengún intre fasta más tarde.
 
Dellos estudios llebárensellevárense a cabu sobro toponimia Celta d'[[Europa]]. Ún reciente ye de Sims-Williams. So mapa endicia que la mayoría de los nomes celtes nun aprucen prencipalmente en Gran Bretaña y el norte de [[Francia]], ensinon qu'espúrrense dende [[Iberia]] fasta'l [[Danubiu]]. Esto empón que'l celta yera una llingua mariega y la so cultura espurrió al tresuel del comerciu a lo llargo'l [[Mediterraniu]] y la cuesta atlántica.
 
Un endicu direchu de que los estremaos nomes emplegaos polos autores griegos (que normalmente nomaben a los celtes como Κελτοί Γαλᾶται) y llatinos (qu'anteferíen Galli) en rialidá refiérense a los falantes de les mesmes o de llingües semeyantes dase por Hieronymos. Nel so comentariu sobro la epístola de [[San Pablu]] a los [[Gálates]], sorraya que la llingua d'éstos n'[[Anatolia]] nel so día foi mui semeyante a la llingua de Tríveri. [[San Xerónimu]] probablemente había conocencia de primera mán d'estes llingües celtes, pos yá tinía vesitáu [[Treverorum Augusta]] y [[Galacia]].