Diferencies ente revisiones de «Soníu»
Contenido eliminado Contenido añadido
Creada traduciendo la páxina «Sonido» |
Creada traduciendo la páxina «Sonido» |
||
Llinia 23:
Les ondes sonores prodúcense cuando un cuerpu [[Vibración|cimbla]] rápido. La frecuencia ye'l númberu de vibraciones o oscilaciones completes qu'efeutúen per segundu. Los soníos producíos son oyibles por un ser humanu promediu si la frecuencia d'oscilación ta entendida ente 20 Hz y 20000 Hz. Percima d'esta última frecuencia tiense un ultrasoníu non oyible polos seres humanos, anque dellos animales pueden oyer [[Ultrasoníu|ultrasoníos]] inoyibles polos seres humanos. La intensidá d'un soníu ta rellacionada col cuadráu de l'amplitú de presión de la onda sonora. Un soníu grave correspuende a onda sonora con frecuencia baxa ente que los soníos agudos correspuéndense con frecuencies más altes.
=== Magnitúes físiques del soníu ===
Como ''t''ou movimientu ondulatoriu, el soníu pue representase per aciu la [[Tresformada de Fourier]] como una suma de curves [[Sinusoide|sinusoides]], tonos puros, con un factor d'[[amplitú d'una onda|amplitú]], que puen carauterizase poles mesmes [[Magnitú|magnitúes]] y [[Unidaes derivaes del SI|unidaes de midida]] qu'a cualquier [[Onda (física)|onda]] de frecuencia bien definida: [[Llonxitú d'onda|Llargor d'onda]] (λ), [[frecuencia]] (f) o inversa del periodu (T), amplitú (rellacionada col [[volume]] y la [[potencia acústica]]) y [[Fase (onda)|fase.]] Esta descomposición simplifica l'estudiu de soníos complexos yá que dexa estudiar cada componente frecuencial independientemente y combinar les resultancies aplicando'l [[principiu de superposición]], que se cumple porque l'alteración que provoca un tonu nun modifica significativamente les propiedaes del mediu.
La carauterización d'un soníu arbitrariamente complexu implica analizar:
* [[Potencia acústica]]: El nivel de potencia acústica (PWL Power Wattage Level) ye la cantidá d'enerxía radiada al mediu en forma d'ondes per unidá de tiempu por una fonte determinada. La unidá en que se mide'l vatiu y el so símbolu W. La potencia acústica depende de l'amplitú.
* [[Espectru de frecuencies]]: la distribución de dicha enerxía ente les diverses ondes componentes.
=== Velocidá del soníu ===
[[Ficheru:FA-18_Hornet_breaking_sound_barrier_(7_July_1999)_-_filtered.jpg|thumb|[[Estaos Xuníos d'América|EE.XX.]] marina de guerra F / A-18 averándose a la barrera del soníu. El xau blancu ta formáu por gotes d'agua entestada que se cree que la resultancia d'una cayida na presión d'aire alredor de l'aeronave (ver [[Singularidá de Prandtl-Glauert]]).]]
* Nel aire, el soníu tien una [[velocidá]] de 331,5 m/s cuando: la temperatura ye de 0 °[[Grau Celsius|C]], la presión atmosférica ye de 1 atm (nivel del mar) y preséntase un mugor relativo del aire de 0 % (aire seco). Magar que depende bien pocu de la presión del aire.
* La velocidá del soníu depende del tipu de material. Cuando'l soníu muévese nos sólidos tien mayor velocidá que nos líquidos, y nos líquidos ye más rápidu que nos gases. Esto débese a que les partícules nos sólidos tán más cercanes.
[[Ficheru:Comportamiento_ondas.JPG|right|thumb|Comportamientu de les ondes de soníu a distintes velocidaes]]
La velocidá del soníu nel aire pue calculase en rellación a la temperatura de la siguiente manera:
Au:
: , ye la temperatura en [[Grau Celsius|graos Celsius]].<math>T\ [{}^\circ\mbox{C}]</math>
Si la temperatura ambiente ye de 15 °C, la velocidá d'espardimientu del soníu ye 340 m/s (1224 km/h ). Esti valor correspuende a 1 MACH.
=== Reverberación ===
La reverberación ye la suma total de les reflexones del soníu que lleguen al llugar del recutor en
distintos momentos del tiempu. Auditivamente carauterízase por un allongamientu, a manera de "cola sonora", que s'amiesta al soníu orixinal. La duración y la coloración tímbrica d'esta cola dependen
de:
La distancia ente l'oyente y la fonte sonora;
la natura de les superficies que reflexen el soníu.
En situaciones naturales falamos de soníu direutu pa referinos al soníu que se tresmite direutamente dende la fonte sonora hasta nós (o hasta'l mecanismu de captación que tengamos). Per otra parte, el soníu reflexáu ye'l que percibimos dempués de qu'heba rebotao nes superficies que llenden la cortil acústica, o nos oxetos que s'atopen na so trayectoria.
Evidentemente, la trayeutoria del soníu reflexáu siempres va ser más llarga que la del soníu direutu, de mou que -temporalmente- escuchamos primero'l soníu direutu, y unos intres dempués vamos escuchar les primeres reflexones; a midida que trescurre'l [[tiempu]] les reflexones que nos lleguen son cada vegada de menor intensidá, hasta que sumen. La nuesa sensación, sicasí, nun ye la d'escuchar soníos separtaos, una y bones el celebru intégralos nun únicu preceptu, siempres que les reflexones aporten con una separación menor d'unos 50 milisegundos. Esto ye lo que se denomina [[efeutu Haas]] o efeutu de precedencia.
=== Resonancia ===
Ye'l fenómenu que se produz cuando dos cuerpos tienen la mesma frecuencia de vibración, y unu d'ellos empieza a cimblar al recibir les ondes sonores emitíes pol otru.
Pa entender el fenómenu de la resonancia esiste un exemplu bien cenciellu. Suponiendo que se tien un tubu con agua y mui cerca d'él (ensin entrar en contactu) tenemos un diapasón, si cutimos el diapasón con un metal, mientres echen agua nel tubu, cuando l'agua algame determináu altor el soníu va ser más fuerte; esto débese a que la columna d'agua contenida nel tubu ponse a cimblar cola mesma frecuencia que la que tien el diapasón, lo qu'evidencia por qué les frecuencies refuércense y en consecuencia aumenta la intensidá del soníu.
Un exemplu ye l'efeutu d'afinar les cuerdes de la guitarra, darréu que al afinar, lo que se fai ye igualar les frecuencies, ye dicir poner en resonancia'l soníu de les cuerdes.
== Fisioloxía del soníu ==
=== L'aparatu auditivu ===
Los soníos percíbense al traviés del aparatu auditivu que recibe les ondes sonores, que conviértense en movimientos de los [[Oyíu|osteocillos óticos]] y percibíes nel [[Oyíu|oyíu internu]] que de la mesma les tresmite por aciu el sistema nerviosu al celebru. Esta habilidá tiense inclusive enantes de nacer.
=== La voz humana ===
[[Ficheru:Human_voice_spectrogram.jpg|right|thumb|300x300px|La [[Espectrograma|espectrografía]] de la voz humana revela'l so ricu conteníu harmónico.]]
La [[voz humana]] produzse pola vibración de les [[cuerdes vocales]], lo que xenera una onda sonora que ye combinación de delles frecuencies y los sos correspondientes [[armónicu|armónicos.]] El cuévanu buco-nasal sirve pa crear [[ondes estacionaries|ondes cuasiestacionaries]] polo que ciertes frecuencies denominaes formantes. Cada segmentu de soníu de la fala vien carauterizáu por un ciertu [[espectru de frecuencies]] o distribución de la enerxía sonora nes distintes frecuencies. L'oyíu humanu ye a identificar distintos formantes de tal soníu y percibir cada soníu con formantes distintos como cualitativamente distintos, eso ye lo que dexa por exemplu estremar dos vocales. Típicamente'l primer formante, el de frecuencia más baxa ta rellacionáu cola abertura de la vocal que n'última instancia ta rellacionada cola frecuencia de les ondes estacionaries que cimblen verticalmente nel cuévanu. El segundu formante ta rellacionáu cola vibración na dirección horizontal y ta rellacionáu con si la vocal ye anterior, central o posterior.
La voz masculina tien un tonu fundamental d'ente 100 y 200 Hz, ente que la voz femenina ye más aguda, típicamente ta ente 150 y 300 Hz. Les voces infantiles son aínda más agudes. Ensin el peñeráu por resonancia que produz el cuévanu buco-nasal les nueses emisiones sonores nun tendríen la claridá necesaria pa ser oyibles. Esi procesu de peñeráu ye precisamente lo que dexa xenerar los diversos formantes de cada [[Fonu|unidá segmental de la fala]].
=== Soníos de la fala ===
Les [[llingua natural|llingües humanes]] usen segmentos homoxéneos reconocibles d'unes decenes de milisegundos de duración, que componen los soníos de la fala, téunicamente llamaos [[Fonu|fonos.]] [[Llingüística|Lingüísticamente]] non toles diferencies acústiques son relevantes, por casu les muyeres y los neños tienen polo xeneral tonos más agudos, polo que tolos soníos que producen tienen en promediu una frecuencia fundamental y unos harmónicos más altos ya intensos.
Los falantes competentes d'una llingua aprienden a "clasificar" distintos soníos cualitativamente asemeyaos en [[clases d'equivalencia]] de traces relevantes. Eses clases d'equivalencia reconocíes polos falantes son los constructos mentales que llamamos [[Fonema|fonemes.]] La mayoría de llingües naturales tien unes poques decenes de fonemes distintivos, a pesar de que les variaciones acústiques de los [[fonu|fonos]] y soníos son enormes.
== El soníu na música ==
El '''soníu''', en combinación col [[silenciu (soníu)|silenciu]], ye la materia primo de la [[Música|música.]] En música los soníos califíquense en categoríes como: llargos y curtios, fuertes y débiles, agudos y graves, prestosos y desagradables. El soníu tuvo siempres presente na vida cotidiana del home. A lo llargo de la [[Hestoria de la música|hestoria]]'l ser humanu inventó una serie de riegles pa tresnalu hasta construyir dalgún tipu de llinguaxe musical.
=== Propiedaes ===
Les cuatro cualidaes básiques del soníu son l'altor, la [[Duración musical|duración]], la [[intensidá musical|intensidá]] y el [[Timbre musical|timbre o color]].
{| class="wikitable" id="cxmwuQ"
! Cualidá
! Carauterística
! Rangu
|-
| Altor o tonu
| Frecuencia d'onda
| Agudu, mediu, grave
|-
| Intensidá
| Amplitú d'onda
| Fuerte, débil o nidiu
|-
| Timbre
| Harmónicos d'onda o forma de la onda. Análogu a la testura
| Depende de les carauterístiques de la fonte emisora del soníu (por analoxía: aspru, aterciopeláu, metálicu, etc)
|-
| Duración
| Tiempu de vibración
| Llargu o curtiu
|}
== Referencies ==
| |||