|
'''Emperador''', ye un títulu políticopolíticu orixináu nel [[Imperiu Romanu]]. Anque con frecuencia nomesese nome ''emperadores'' a los llíderes de ciertos grandes [[imperiu|imperios]], por asociación con éstosestos, lo ciertucierto ye que los comúnmente nomaos Emperadores de [[China]] o [[Xapón]] nun lo son nel sentíu estriutuestrictu, porque'l títulu asociaseasóciase con un ciertu continuismu (a lo menos alloñáu) cola cultura llatina de la que remanez.
elEl Primeru´nprimeru yeren proclamauser [[Emperador]]proclamáu emperador na cultura llatina foi [[Caesar Augusto]], Sobrinsobrín de [[Xulio CaesarCésar]], y tenia asociau´asociáu'l poder solsobre l'[[Imperiu Romanu]].
Tos losTolos sos sucesorissocesores comucomo dirixentisdirixentes d´este'esti estauestáu ficieronseficiéronse nomar asina, ta que nelhasta l'añu [[395]] d.cC. a la mortemuerte de [[Valentiniano I]], si bien nos años anteriorisanteriores se habiansetuvieran fechufecho dallosdellos intentusintentos n´estanesta llineallinia.
Dende esti añu hubuhebo dos emperadores, uno´ún'l de d'Oriente, allugau´n en [[Constantinopla]] y otru´n n'Occidente, Allugau´nallugau en [[Roma]] nos primeros años y nos caberos años del imperioimperiu n´'otres ciudaisciudaes pequeñes de d'[[Italia]].
Cuando los [[bárbaros]] algamaron [[Roma]] nelen [[476]] cayo´l l'[[Imperio deImperiu d'Occidente]], pero remanecia elremanecía l'[[Imperio deImperiu d'Oriente]].
TrasTres el anicul'aniciu del [[ImperioImperiu CarolingioCarolinxu]] estiésti fizosefízose nomar emperador pel [[Papa]] y meyaciu del [[imperio deImperiu d'Occidente]], faciendo una allianzaalianza col [[papa]] y s´erigiendoerixéndose comucomo novanueva cabeza delade cristianidadla [[cristianismu|cristianidá]]. Esti nuevu imperioimperiu diba dende [[Zaragoza]] tahasta [[dinamarcaDinamarca]], abarcando todatoa [[Francia]], el norte d'[[Italia]] menos los [[Estaos Pontificios]] y partis departes d'[[Alemaña]].
Al morrer [[Carlomagnu]] el'l so imperioimperiu dividese´ndixébrase 3,en tres: [[Francia]], [[Borgoña]] y [[Alemaña]],. Los Pelayos d´'esti caberu reinu yeranyeren los masmás poderosos y foron nomausnomaos herederosheriedes, pero'l elreinu reinoacabó acabodixebráu dividiu´nen pequeños reinos y el titulotitulu torno´ntornó en forma Erectiva,. Los 7 principales señores de d'estos reinos que qu'antaño fueran parte del reinu alemanalemán elexianelixíen a un Emperador, que nun teniatenía autoridadautoridá nenguna (salvo´nsacante nel so reinu), y el so reinaureináu yera masmás que nánada nominal salvo´nsacantes en casu de guerra, en que solasolía yerser elexiuelixíu comucomo pelayó la cualición si yera necesariunecesario.
Esta situación mantuvosemantúvose tahasta la [[xunificación Alemañaalemaña]]´n en [[1871]], cuando'l El Reyrei de [[Prusia]] [[Guillermo I]] Foifoi fechu emperador (''Kaiser'') de todatoa Alemaña, foi´'l primer Emperador dende [[Barbarroxa]] que xunificaba to´ltol ImperioImperiu y el primeru na historia que expandiololu foraespandió defuera d'Europa dende l´'imperiu romanu pelaspeles sos coloniascolonies.
Cuando [[Alemaña]] foi derrotada nel añu [[1918]] denpuesdempués de la [[segundaSegunda guerraGuerra Mundial]] Elel Kaiser foi derrocauderrocáu y finofinó asina´ l '[[Imperiu de d'Occidente.]].
==Oriente==
'''ORIENTE'''
[[l´imperiuL'Imperiu d ´oriente]]'Oriente Resistioresistió talhasta añol'añu [[1453 ]] comucomo estauestáu, y tahasta entosentós el Titulutítulu d ´'emperador foi reteniureteníu y obstentau porostentáu Elpol dirixente d ´'esti estauestáu, que´nqu'en dallesdelles dominesdómines intentointentó xunificar los dos imperios de nuevunuevo y restaurar l ´'imperiu romanu orixinal ensin esituésitu. ▼
Cuando los Turcosturcos algamanalgamen [[Constantinopla]] Loslos [[ sultán|sultanes]] facensefáense nomar meyacios de [[l ´imperiu'Imperiu d ´oriente]]'Oriente y usen esteesti titulutítulu talhasta añol'añu [[1918]], cuando al ser derrotaos xunto a los Alemañesalemanes na primera[[Primer guerraGuerra mundialMundial]] desaparezdesapaez l'[[ l´imperiuImperiu Turcu]] y con elél la Herencia d ´'Oriente. ▼▲[[l´imperiu d´oriente]] Resistio tal año 1453 comu estau, y ta entos el Titulu d´emperador foi reteniu y obstentau por El dirixente d´esti estau, que´n dalles domines intento xunificar los dos imperios de nuevu y restaurar l´imperiu romanu orixinal ensin esitu.
▲Cuando los Turcos algaman [[Constantinopla]] Los [[sultanes]] facense nomar meyacios de [[l´imperiu d´oriente]] y usen este titulu tal año [[1918]], cuando al ser derrotaos xunto a los Alemañes na primera guerra mundial desaparez [[l´imperiu Turcu]] y con el la Herencia d´Oriente.
'''Restu´l mundo'''
Nel restu´l mundo nomanse Imperios a dallos paises per tradición o por la pertuación de un sistema de gobiernu hereditariu nel poder, ente los mas destacaus tan [[l´Imperiu Chino]], el Xapones, l´Inca, l´Azteca, el Zulu, el Persa o´l Exipciu. ▼
==Restu'l mundu==
▲Nel restu ´'l mundo nomansenómense Imperiosimperios a dallosdellos paisespaíses perpor tradición o por la pertuación deperpetuación d'un sistema de gobiernu hereditariu nel poder, ente los masmás destacausdestacaos tantán l'[[ l´Imperiu ChinoChinu]], el Xapones[[Imperiu Xaponés|Xaponés]], l ´'[[Imperiu Inca |Inca]], l ´'[[Imperiu Azteca |Azteca]], el [[Imperiu Zulu |Zulu]], el [[Imperiu Persa |Persa]] o ´ l '[[Imperiu Exipciu |Exipciu]].
[[Categoría:Política]]
[[da:kejser]]
[[en:Emperor]]
[[eo:Imperiestro]]
[[es:Imperio]]
[[et:Keiser]]
[[fi:Keisari]]
| 