425
añu
Añu 425 
| |
| Años: | 422 423 424 - 425 - 426 427 428 |
| Décades: | Años 390 Años 400 Años 410 - Años 420 - Años 430 Años 440 Años 450 |
| sieglos: | sieglu IV - sieglu V - sieglu VI |
| Calendariu gregorianu | 425 CDXXV |
| Ab urbe condita | 1178 |
| Calendariu armeniu | N/A |
| Calendariu chinu | 3121 – 3122 |
| Calendariu hebréu | 4185 – 4186 |
| Calendarios hindús - Vikram Samvat - Shaka Samvat |
480 – 481 347 – 348 |
| Calendariu persa | 197 BP – 196 BP |
| Calendariu islámicu | 203 BH – 202 BH |
| Calendariu rúnicu | 675 |
Fechos editar
- Los vándalos instálense en Cartagena, solmenando un duru golpe a la seguridá del comerciu ente Roma y Hispania. Apodérense tamién d'Andalucía y constrúin una flota, que-yos dexa invadir Mallorca.
- Aeciu lleva a Roma un exércitu reclutáu ente los hunos pa sofitar al usurpador Xuan.
- Teodosiu II, emperador d'Oriente, unvia a Italia un exércitu lideráu pol xeneral Ardabur y el so fíu Aspar, pa tratar de restablecer la dinastía oficial, representada por Valentinianu III.
- Aspar toma Aquilea, mentes que'l so padre trata de tomar Rávena. Ardabur ye fechu prisioneru, pero esto déxa-y facese coles tropes de Xuan l'usurpador, que ye fechu prisioneru y degolláu darréu.
- 23 d'ochobre - Valentinianu III ye proclamáu en Roma emperador d'Occidente (hasta 455). La so madre, Gala Placidia, controla l'Imperiu d'Occidente.
- El xeneral romanu Aeciu xúnese a la causa del nuevu emperador, Valentinianu III, recibe'l títulu de conde, y la dignidá de xefe del exércitu de la Galia.
- Ésitu d'Aeciu y de los sos auxiliares hunos sobre los francos y los visigodos na Galia (425-428).
- Progresivu abandonu de les llinies renanes a les infiltraciones xermániques (425-460).
- Los heftalís (hunos blancos) crucien el ríu Syrdarja y amenacen la ciudá de Bactriana.
- En China, el rei To-pa Tau empecipia una campaña contra los reinos de Jeu-Han y Hia.
- Na India, Kakusthavarman, de la dinastía Kadamba reina sobre'l territoriu de Karnataka (dende Kaveri hasta Godaviri) hasta 450.
- Fundación de los Ateneos (universidaes) de Roma, Constantinopla y Beirut, por Teodosiu II, animáu pola so esposa Odoxa. Emplega a un gran númberu de profesores, pagaos pol Estáu, y concéde-yos el monopoliu de la educación superior. A les materies tradicionales de la Retórica (elocuencia, sofística y gramática llatina y griega) se añaden la Filosofía y el Derechu. Xunto colos Ateneos, crea tamién biblioteques (na de Constantinopla, con 120000 volúmenes).
- Xuan Casianu, teóricu monásticu llatín, termina De institutionis coenobiorum.
- Constrúyese la ilesia de Santa Sabina en Roma, que consta de tres naves ensin cruceru.
- Redáctase la Notitia dignitatum, catálogu de los cargos civiles y militares del imperiu romanu.
- A la muerte del Patriarca del Sanedrín Gamaliel VI, el Sanedrín ye abolíu pol Imperiu Romanu d'Oriente.
- El Budismu empieza a estendese pel sureste d'Asia.
Nacencies editar
- Zu Chongzhi, matemáticu y astrónomu chinu.
- Zenón, emperador romanu d'Oriente (fecha averada).
Muertes editar
- 10 d'ochobre - Áticu, Patriarca de Constantinopla.
- Xuan, usurpador del Imperiu Romanu d'Occidente.
- Flaviu Castín, políticu romanu.
- Gamaliel VI, el postreru nasi (príncipe hebréu).
- Mavia, reina árabe.
