Club Universidad de Chile
El Club Universidad de Chile[1] ye un club de fútbol de Chile de la ciudá de Santiago na Rexón Metropolitana. Foi fundáu'l 24 de mayu de 1927[2] y xuega na Primer División de Chile.[1] Sicasí, distintos autores y publicaciones señalen que la fecha de fundación correspuende al 25 de marzu de 1911.[3][4]
Club Universidad de Chile | ||||
|---|---|---|---|---|
| Club Universidad de Chile | ||||
 | ||||
| Situación | ||||
| Estáu | Chile | |||
| Datos | ||||
| Tipu | club de fútbol | |||
| Fundáu en | 24 mayu 1927 | |||
| Entrenador |
 Rafael Dudamel | |||
| Categoría | Primer División de Chile | |||
| Instalaciones | ||||
| Estadiu |
Estadio Nacional (es)  | |||
| Uniforme | ||||
| ||||
| Patrocinador | Petrobras | |||
|
Web oficial | ||||
 | ||||
Inscritu na Asociación de Football de Santiago (AFS) dende 1912 —como «Internáu Universitariu»—, depués de fundise col deporte universitario en 1928 denominóse «Club Universitariu de Deportes de Chile», pa darréu, en 1934, camudar la so denominación a «Club Deportivo de la Universidá de Chile». Sicasí, en 1980 dixebróse formalmente d'aquel establecimientu educativu, pasando a denominase llegalmente como «Corporación de Fútbol Profesional de la Universidá de Chile». Tres la quiebra d'esta postrera en 2006, el club ye alministráu dende 2007 pola sociedá anónima Azul Azul S.A. so un sistema de concesión.[5] El color qu'identifica al club ye'l azul. En tantu, el so escudu representa la imaxe d'un chuncho (o miagón), que'l so orixe remontar al Club Náuticu Universitariu, una de les instituciones que la so fundió col Club Internáu Universitariu en 1928.[6]
Nel fútbol profesional, a la fecha, Universidá de Chile ye'l segundu equipu con más campeonatos nacionales de Primer División, con 18 títulos en total.[7] Amás, consiguió 5 títulos de Copa Chile,[8] 1 de Supercopa de Chile y 1 de Segunda División.[9] Na era amateur, en tantu, destaca'l bicampeonatu de la Serie B en 1936 y 1937, amás de distintos títulos na AFS. En 1999 llogró'l récor de 33 partíos consecutivos ensin perder dientro d'una mesma edición del campeonatu nacional de primer División.[10]
A nivel internacional foi campeón de la Copa Suramericana 2011,[11][12] siendo'l primer equipu chilenu en llograr dichu gallardón, de manera invicta y como'l segundu meyor campeón na historia de los torneos entamaos pola Conmebol y el meyor na historia de la Copa Suramericana, con un rendimientu del 88,8%.[13][14] Esti títulu sumáu al Tornéu d'Apertura y al Tornéu de Clausura, dexó-y rematar l'añu 2011 col primer triplete de títulos oficiales na historia del fútbol chileno[15] xunto con permanecer invictu en calidá de visitante mientres toa esa temporada, tanto a nivel nacional como internacional.[16] De la mesma, suma cuatro semifinales de Copa Libertadores d'América (en 1970, 1996, 2010 y 2012).
El club exerz de llocal nel Estadiu Nacional de Chile, cortil de propiedá estatal allugáu na comuña de Ñuñoa y que tien una capacidá de 48.665 espectadores.[17] Dende los sos oríxenes el club cunta con categoríes inferiores y dende 2008 cuenta con una filial de fútbol femenín qu'integra la Primer División de fútbol femenín de Chile, tantu de categoría adulta,[18] como xuvenil.[19] Los sos rivales tradicionales son Colo-Colo, frente al cual apuesta'l Clásicu del fútbol chileno o Superclásico, y Universidad Católica, col cual apuesta'l llamáu Clásicu universitariu.
En xunu, xunetu, agostu, setiembre y ochobre de 2012, según les estadístiques de la clasificación mundial de clubes realizada pola IFFHS, Universidá de Chile allúgase como'l segundu meyor equipu del mundu, el meyor allugamientu de la so historia.[20][21] Mientres l'añu 2012, Universidá de Chile foi consideráu'l meyor equipu de fútbol n'América según el ranking de la CONMEBOL.[22]
Historia editar
Antecedentes y fundación editar
Los primeros antecedentes del Club Universidad de Chile topar nel 20 de mayu de 1896, cuando nel Instituto Nacional de Chile foi fundáu'l primer equipu de fútbol escolar formáu, empobináu ya integráu por chilenos: l'Institutu Nacional Football Club, dirixíu por Erasmo Arellano Durán.[23][24][25] L'alliniación principal del equipu yera: Jorge Tisca; Pablo Imbert, Luis Orchard; César Miranda, Carlos Blanlot, Luis Mariotti; Roberto Robotham, Julio Barrenechea, Luis Goetz, Roberto Hembach y Antonio Rojo;[23][25][26] y como reserves figuraben Wenceslao Berroeta, Joaquín Lepeley, ente otros.[24]
Depués, en 1897, l'Institutu Nacional Football Club pasó a denominase Internáu Nacional Football Club, yá que yera formáu por alumnos internos del Instituto Nacional de Chile. Finalmente, la seición d'internos del Institutu Nacional camudó de casa, pa funcionar de manera independiente, y convirtióse nel Internáu Nacional —renombráu en 1907 como Internáu Nacional Barros Arana—, siendo'l 20 de mayu de 1902 la so fecha de fundación oficial, según la del so club de fútbol[23][27] y la del Institutu Pedagóxicu Football Club, unu de los fundadores de l'Asociación de Football de Santiago (AFS) en 1903.[28]
En participando en competiciones interescolares, dende 1905 el Internáu Football Club empezó a participar oficialmente na Copa Municipal de l'Asociación Arturo Prat (AAP), competición qu'arrexuntó a equipos de distintes instituciones educatives de Santiago,[28] na que se consagró campeón en 1907 y depués, en 1910.[29] Al añu siguiente, xugadores y direutivos del club propunxeron dir más allá de les competiciones estudiantiles y decidieron incorporar un equipu a l'Asociación de Football de Santiago (AFS), entidá na que se desempeñaben los principales clubes de la capital. Finalmente, el 25 de marzu de 1911,[6][30] l'Internáu Football Club resolvió encruciase en dos rames: caltuvo la de calter escolar, que siguió participando na AAP, pero fundó otra de calter universitariu,[25] desvenceyada del Internáu Nacional Barros Arana, que s'inscribió'l 30 de marzu de 1912 na AFS.[30] Dende esi entós hasta 1926, Internáu compitió ininterrumpidamente na Asociación de Football de Santiago, na cual, llogró ser campeón de la Copa Chile nes ediciones de 1921 y de 1923.[31]
En forma paralela, alumnos tamién egresados del Internáu Nacional fundaron la primer seleición universitaria de fútbol, na Escuela de Medicina de la Universidá de Chile, el 21 de mayu de 1905, fecha na que tamién s'inscribieron como fundadores de l'Asociación Arturo Prat (AAP).[28][29] Per otru llau, el partíu más antiguu apostáu por un escoyíu representativu de la Universidá de Chile tuvo llugar n'agostu de 1908, nel que venció por 2-0 a un combináu de la Escuela Militar, Naval y d'Inxenieros Navales.[32] Coles mesmes, el 1 de payares de 1909 apostóse'l primer Clásicu universitariu ente les seleiciones estudiantiles de la Universidá de Chile y de la Universidad Católica, que terminó con un empate de 3-3. Depués, el 14 de payares de 1909, xugóse'l return-match (partíu de vuelta), con victoria del cuadru de la Universidad Católica por 4-1.[33][34]
.jpg)
Magar, mientres les décades de 1910 y de 1920 esistieron diversos equipos de distintes disciplines dientro de la Universidá de Chile, ente les que s'incluyó'l fútbol, la primer organización deportiva oficial nació'l 1 d'abril de 1919, cola creación de la Federación Universitaria de Deportes,[35][36] Otres fontes, sicasí, señalen que la creación de la Federación socedió en 1923, ocasión en que se xeneró un movimientu estudiantil dientro de la universidá y que foi presidíu primeramente pol abogáu y presidente del Internáu Football Club, Arturo Flores Conejeros.[6]
De manera independiente, el 19 d'agostu de 1925 creóse'l Club Atlético Universitario,[37] y el 21 d'abril de 1926 creóse'l Club Náuticu Universitariu.[38] En tantu, Arturo Flores Conejeros, empecipió les xestiones pa incorporar al Internáu Football Club a la Lliga Central de Football de Santiago (LCF), fundada gracies a la reunificación de diverses entidaes rectores del fútbol capitalín, ente elles la AFS. Sicasí, la LCF esixó a Internáu la fusión colos clubes Atlético Universitario y Náuticu Universitariu pa llograr la incorporación.[25][39] D'esta manera, na nueche del martes 24 de mayu de 1927, al efeutuase la cuenta añal de les actividaes del Internáu Football Club, nos salones de El Diario Ilustrado, la xunta xeneral del club llegó al alcuerdu unánime de fundir a los clubes mentaos, más el respaldu de la Federación Deportiva de la Universidá de Chile. Asina, nació'l Club Universitariu de Deportes de Chile.[40] Dellos autores, sicasí, refuguen que naquella ocasión creárase'l club, señalando como verdadera fecha de fundación el 20 de mayu de 1902, indicando que más qu'una nueva institución, el Club Universitariu de Deportes correspuende a la mesma entidá col Internáu Football Club.[28] Pa sofitar dicha afirmación, basar en delles notes de los medios de comunicación de la dómina qu'apunten al cambéu de denominación de la institución, d'Internáu a Club Universitariu de Deportes, según a la conmemoración del so aniversariu númberu 25 mientres mayu de 1927.[41][42]
Etapa amateur editar
Primeramente a la fundación oficial, el 2 de mayu de 1927, Arturo Flores Conejeros y Marcial Baeza Martínez inscribieron al Internáu Football Club na Lliga Central de Football de Santiago (LCF) so la denominación de Club Internáu Fundíu Universitariu de Deportes.[43][44] La LCF foi constituyida esi mesmu añu productu de la fusión de los cuatro asociaciones más importantes de Santiago y que la so primer temporada tuvo conformada por 78 equipos, estremaos en nueve series de primer División, axustándose, amás, que los trés últimos asitiaos de cada grupu seríen desafiliados de la competición.[45] El Internáu-Universitariu foi allugáu na Serie F[46] y remató na séptima posición, con cuatro puntos en total, polo que-y correspondía la desafiliación. Sicasí, tres una apelación presentada poles autoridaes del club a la Federación de Football de Chile, l'equipu foi almitíu formalmente na Lliga Central de Football el 16 de xineru de 1928, siendo reinscrito el 10 d'abril, so la denominación definitiva de Club Universitariu de Deportes.[47] Esi mesmu añu socedieron dos fechos importantes na historia de la institución: per un sitiu, el 15 de xunetu, nun alcuentru frente a Unión Condell, foi la primer vegada que l'equipu llució la insinia del chuncho,[48] la cual foi adoptada de común alcuerdu polos integrantes del Club Universitariu de Deportes al ser apurrida pol Club Náuticu Universitariu;[6] ente que nel planu institucional, el 29 d'ochobre, efeutuóse la inscripción llegal del club ante notariu.[49] Los diez primeros socios fueron: Arturo Flores Conejeros, Óscar Castro V., Santiago Rebolledo Y., Luis Tisné Brousse, Carlos Lund Y., Eduardo Salgado C., Óscar Palma S., Raúl Vera I., Roberto Martínez R. y Eugenio Ampuero V.[40]
Entá cuando Universitariu rematara nel cuartu allugamientu de la Serie E de la Primer División de 1928, les autoridaes de la Lliga Central determinaron que'l club tenía d'apostar una competencia especial, de la cual, los meyores asitiaos siguiríen participando na máxima entidá del fútbol amateur de Santiago.[50] Sicasí, tres una serie d'apelaciones presentaes por delles entidaes deportives de la capital, ente elles Universitariu y Sport Français, resolvióse readmitir a dellos clubes que fueren refugaos primeramente, según atayar los alcuentros de definición. Finalmente, fueron establecíes tres divisiones con un sistema d'ascensos y descensos, siendo Universitariu apostráu a la Segunda División de la Lliga Central.
Dempués de baxar nuevamente en 1929 por reestructuración, el 3 de marzu de 1930 se refundó'l Club Universitariu de Deportes, gracies a la incorporación de la Federación Deportiva de la Universidá de Chile y de la Federación Deportiva de la Universidad Católica.[6] Esi mesmu añu, amás, el club algamó la tercer posición de la División Entemedia, tercer división de l'agora Asociación de Football de Santiago. Coles mesmes, en 1931 tuvo nuevamente cerca de consiguir l'ascensu, sicasí, tuvo de resignar les sos opciones al rematar nel segundu allugamientu del tornéu, por detrás de Carioca.
En 1933, gracies a la dixebra de dellos clubes que se retiraron pa formar el campeonatu profesional, Universitariu pasó a formar parte de la División d'Honor de l'Asociación de Football de Santiago. En 1934, cola creación na AFS d'una Seición Profesional y de una Seición Amateur, el club permaneció nesta postrera, na cual coronóse campeón invictu de la División d'Honor,[48] ganándose con esto l'honor de representar a Santiago nel Campeonatu Nacional Amateur de Chile 1935, certame nel que resultó subcampeón depués de perder la final frente a San Enrique d'Iquique por 1-3.[51] Mientres esi periodu, nel plantel del club destacaron los nomes del delanteru Víctor Alonso y el volante Luis Tirado.
En 1935, el club integrar a la Serie B Profesional de la AFS, formada polos clubes esaniciaos nel tornéu profesional de primer División de 1934, más Universidá de Chile como campeón de la Seición Amateur. Nel primer campeonatu d'esta categoría, el club namái remató na tercer posición.[52] Esi mesmu añu pasó a llamase Club Deportivo de la Universidá de Chile,[49][39] yá que los estudiantes de la Universidad Católica, que pertenecíen al Club Universitariu de Deportes, retirar pa formar en 1937 el club deportivu d'esa universidá. Magar lo anterior, al añu siguiente, la «O» llogró'l campeonatu de la Serie B, pa depués repitir la marca na edición de 1937,[9] como campeón invictu,[48] llogrando nesa temporada la mayor goliada rexistrada na so historia al vencer a Santiago Morning "B" por 14-1, el 17 d'ochobre.[53]
Ingresu al profesionalismo y primer títulu editar
En 1938, tantu Universidá de Chile como Universidad Católica solicitaron l'ingresu a la serie profesional d'honor, pero los dirixentes de l'Asociación Central de Fútbol (ACF), ente rector del fútbol profesional constituyíu esi mesmu añu, envaloraron que namái se podía recibir a un equipu universitariu. Pa definir cuál xubiría, los direutivos optaron que los dos equipos participaren y fueren esaminaos nel Campeonatu d'Apertura d'esi añu.[54] El 1 d'abril, Universidad Católica tuvo d'enfrentar a Colo-Colo, perdiendo por 2-6[55] quedando refugada la so opción pa llegar a Primer División, siquier per esi añu. En tantu, el 17 d'abril,[48] Universidá de Chile enfrentó a Audax Italiano nos Campos de Sports de Ñuñoa, alcuentru que terminó empatáu a un gol nel tiempu reglamentariu. Al siguir igualaos nel tiempo suplementariu, el partíu tuvo de definise por muerte súbita» (gol d'oru), nel cual Audax Italiano convirtió'l gol del trunfu.[54]
Sicasí, l'actuación d'Universidá de Chile dexó conformes a los dirixentes del fútbol rentado, quien aceptaron el so ingresu a Primer División:[54][55] el 29 de mayu de 1938, la «O» debutó nel fútbol profesional enfrentando nos Campos de Sports de Ñuñoa a Magallanes, cayendo por 1-3, pero na fecha siguiente, consiguió'l so primer trunfu profesional al vencer a Unión Española por 4-3.[54] Nes sos primeres dos campañes nel profesionalismo, Universidá de Chile asitióse séptimu,[55][56] resaltando como figura'l arqueru Eduardo Simian.
 1940 |
|---|
L'añu 1940 empezó cola «O» algamando la final del Campeonatu d'Apertura, na que cayó ganada ante Colo-Colo por 2-3.[57] Sicasí, so la conducción de Luis Tirado y con Víctor Alonso, goliador del tornéu con 20 anotaciones,[58] como principal figura, Universidá de Chile axudicóse'l campeonatu nacional per primer vegada na so historia, en rematando con tres puntos de ventaya sobre Audax Italiano.[57]
Pese al tempranu ésitu llográu, mientres les décades de 1940 y de 1950, Universidá de Chile nun consiguió realizar grandes campañes, allugándose de normal na medianía de la tabla de posiciones. Como esceición a esi enclín, cabo resaltar l'actuación del club nel campeonatu de 1945,[59] añu nel que s'allugó na tercer posición y nel que l'uruguayu Ubaldo Cruche foi'l máximu goliador de la temporada,[58] y nel campeonatu de 1957, temporada na que llogró'l subcampeonatu nacional.[60] Amás, destacó la xira efeutuada pol plantel a Bolivia, en 1958, onde llogró dos trunfos y un empate.[61]
La dómina del Ballet Azul editar
| 1959 |
|---|
| 1962 |
|---|
| 1964 |
|---|
| 1965 |
|---|
| 1967 |
|---|
| 1969 |
|---|
Foi a partir de fines de la década de 1950, col debú de Carlos Campos y Leonel Sánchez, amás d'una mayoría de xugadores formaos nes divisiones inferiores del club, ente estos Braulio Musso, cuando'l club repunxo'l protagonismu nel panorama futbolísticu chilenu.[61] D'esta miente, nel tornéu nacional de 1959, Universidá de Chile consagróse como campeón per segunda vegada na so historia, el 11 de payares de 1959, en ganando nun partíu de definición a Colo-Colo por 2-1[62] nel Estadiu Nacional, con anotaciones de Leonel Sánchez y l'arxentín Ernesto Álvarez.[63][64][65]
Na década de 1960, Universidá de Chile llogró'l so apoxéu nel planu deportivu, siendo, al presente, el llustru con más títulos na historia del club. Pa referise al equipu, los medios de comunicación utilizaron el llamatu col que se conoció a Millonarios de Colombia mientres los años 1950: el Ballet Azul, debíu al bon xuegu amosáu en cada unu de los sos partíos.
Con Luis Álamos na direición téunica, amás del campeonatu nacional de 1959 ante Colo-Colo y depués de terminar como subcampeón en 1961,[66] el club llogró'l campeonatu nacional de 1962 en ganando por 5-3 nun partíu definitoriu a Universidad Católica,[67] amás del so primer bicampeonatu, correspondiente a les temporaes de 1964 (sumando 52 puntos, 9 de ventaya sobre les sos más cercanos persiguidores Universidad Católica y Santiago Wanderers)[68] y de 1965,[69] con un plantel nel que destacaron, xunto a los yá mentaos Carlos Campos (máximu anotador nacional en 1961, 1962 y 1966),[58] Leonel Sánchez, Braulio Musso y Ernesto Álvarez, les figures de Manuel Astorga, Rubén Marcos, Luis Eyzaguirre, Sergio Navarro, Carlos Contreras, Alfonso Sepúlveda, ente otros.
Mientres esta primer etapa del Ballet Azul, qu'amás foi'l primer equipu chilenu n'apostar la Copa de Campeones d'América (actual Copa Libertadores d'América) en 1960,[70] Universidá de Chile foi'l club que más xugadores apurrió a l'alliniación titular de la Seleición de fútbol de Chile qu'algamó'l tercer puestu na Copa Mundial de 1962, con ocho futbolistes azules: Luis Eyzaguirre, Carlos "Pluto" Contreras, Sergio Navarro (capitán de la Seleición), Jaime Ramírez Banda, Leonel Sánchez, Carlos Campos, Manuel Astorga y Braulio Musso. Y pudo haber un novenu, Alfonso Sepúlveda, quien nun pudo xugar por una importante mancadura sufierta poco primero de la cita mundialista.[71]
Amás, tantu en 1963 como en 1964, el club ganó'l Tornéu Pentagonal de Branu (Copa Internacional de Santiago).[72][73] Coles mesmes, en 1963, el club realizó una xira a Europa col fin d'enfrentar a los meyores equipos d'esi continente, incluyendo delles seleiciones, llogrando victories destacaes como un 2-1 ante'l Inter de Milán nel Estadiu San Siro y un 3-2 ante Botafogo, duelu efeutuáu en Casablanca, Marruecos.[74][75]
Darréu, pese al alloñamientu d'Álamos en 1966 por discrepancies al interior del plantel,[76] les incorporaciones de Pedro Araya, Alberto Quintano y Guillermo Yávar dexaron a Universidá de Chile siguir con positives campañes mientres la segunda metá de la década de 1960, llogrando los campeonatos nacionales de 1967 (sumando 56 unidaes, con notables 12 puntos de ventaya sobre la so más cercanu persiguidor Universidad Católica)[77] y de 1969,[78] so la direición téunica d'Alejandro Scopelli y Ulises Ramos respeutivamente, y que marcaben el ocaso de la xeneración del Ballet Azul.[79]
Crisis institucional y descensu editar
La década de 1970 empezó de bona forma pal club, llegando a semifinales de la Copa Libertadores 1970. Superó a importantes equipos del continente na primer fase del tornéu (ente ellos el América de Cali, Deportivo Cali y Olimpia de Paraguái), venció a Nacional de Montevideo na segunda fase, y depués cayó contra Peñarol d'Uruguái (llave que terminó nun partíu definitoriu que'l so marcador foi 2-2, resultancia que significó la eliminación de los azules por diferencia de goles).[80] Un datu importante a considerar ye que na Copa Libertadores 1970, el club convocó a 484.018 espectadores en total, rexistru que lu asitia como la segunda mayor asistencia na historia del tornéu.
Pela so parte, nel tornéu nacional de 1970 Universidá de Chile remató nel tercer llugar de la liguilla final, y darréu foi subcampeón del campeonatu de 1971 (nuna campaña que tuvo a lo más referente al paraguayu Eladio Zárate, autor de 25 goles). Al añu siguiente, l'equipu cuntó cola presencia del históricu delanteru arxentín Juan Carlos Sarnari como goliador del plantel (con 20 goles), y terminó nel tercer llugar del tornéu de 1972.
Sicasí, con posterioridá males campañes marcaron al equipu. Nel que remató en décimotercer llugar tantu en 1973,[81] como en 1974[82] y 1975.[83]
.png){kind=spacer} 1979 |
|---|
Magar nun poder consiguir el campeonatu nacional mientres esos años, en 1976 la «O» llogró axudicase la Copa de Ciudaes Universitaries, tornéu internacional de calter amistosu,[84] y ganar la Liguilla Pre-Libertadores d'esi añu, en definiendo con Palestino, consiguiendo una igualdá de dos goles, resultancia que, por meyor diferencia de gol na tabla, clasificó a Universidá de Chile a la Copa Libertadores 1977.[84][85] En 1977, teniendo como figures de sonadía a los arxentinos Jorge Luis Ghiso y Héctor "Bambino" Veira, l'equipu remató na quinta posición del tornéu nacional, amás de quedar esaniciáu en fase de grupos de Copa Libertadores. En tantu en 1978, allugóse 7° del campeonatu chilenu.
Depués, en 1979, el club titulóse campeón de la Copa Polla Gol al ganar na final a Colo-Colo por 2-1.[86] Amás, en 1980, la «O» foi subcampeón del campeonatu nacional y ganó la Liguilla Pre-Libertadores nun partíu definitoriu nuevamente por 2-1 contra Colo-Colo,[87] con figures como Hugo Carballo, Manuel Pellegrini, Alberto Quintano, Orlando Mondaca, Jorge Socías, Héctor Hoffens, Sandrino Castec y Arturo Salah, más Fernando Riera como entrenador. Naquella final de la liguilla, quien anotaron pa los azules fueron Sandrino Castec al minutu 15 y Arturo Salah a los 87'. Cabo mentar que, primeramente al gol de Salah, cuando'l partíu terminaba, l'arqueru de la «O» Hugo Carballo atayó-y un penalti al mediocampista colocolino Carlos Rivas.[88]
Per otru llau, empecipiáu en 1973 el Réxime Militar, decretáronse midíes alministratives na Universidá de Chile que repercutieron direutamente nel club deportivu, faciendo qu'ésti empezara a cayer nuna crisis económico y deportivo a fines de la década de 1970. Con cuenta de desaniciar esta situación, a fines de 1978, la caña de fútbol tresformar na Corporación de Fútbol Profesional de la Universidá de Chile (CORFUCH),[89] entidá de derechu priváu que'l 1 de setiembre de 1980 desvenceyar de la casa d'estudios fundada por Andrés Bello, calteniendo d'esta, namái el nome de «Universidá de Chile» y los sos emblemes,[48] Magar nun primer momentu dicha decisión resultó positiva nel aspeutu deportivu, los problemes financieros siguieron na institución y traduciéronse nuna cayida nel rendimientu futbolísticu del equipu, que terminó novenu na tabla de posiciones del campeonatu nacional de 1985 y octavu nel campeonatu nacional de 1986,[90] por cuenta de la desmantelación del plantel, yá que figures como Martín Gálvez, Carlos «Búfalo» Poblete, Mariano Puyol, Luis Mosquera y Luis Rodríguez fueron tresferíos al fútbol mexicano, principalmente pa pagar les deldes del club. Finalmente, el ápice de la crisis produció'l 15 de xineru de 1989 na última fecha del tornéu nacional de 1988: Universidá de Chile baxó per primer vegada a Segunda División, n'empatando 2-2 con Cobresal nel Estadiu Nacional. Les cifres revelen que l'equipu llogró en total 26 puntos de 30 partíos, al igual qu'Unión Española y O'Higgins, pero lo determinante tuvo na diferencia de goles: menos siete contra menos ocho de la «O».[90][91]
.png){kind=spacer} 1989 |
|---|
Mientres la so estadía en Segunda División mientres 1989, con Mario Mosquera como nuevu presidente del club, Leonel Sánchez como ayudante de campu y Luis Ibarra como direutor téunicu, magar un entamu complicáu, la «O» superó la primer fase del tornéu y aportó a la segunda fase y final, nel grupu de la Zona Sur, xugando diez partíos: ganó siete, empató dos y perdió unu. Nel penúltimu partíu del so grupu, el 14 de xineru de 1990, en venciendo por 3-0 a Curicó Unido nel Estadiu La Granxa, Universidá de Chile llogró definitivamente'l lideralgu de la Zona Sur y xubió a Primer División. Finalmente, como líder del grupu de la Zona Sur, el cuadru azul apostó con Palestino, líder de la Zona Norte, el títulu de Segunda División nel Estadiu Nacional: dambes escuadres empataron 0-0 y, en definición a penaltis, con un 5-4, Universidá de Chile axudicóse'l troféu.[92][93] Na campaña en Segunda División 1988, los principales goliadores d'Universidá de Chile fueron Marco Fajre con 12 goles, Cristián Olguín con 8, y depués Pedro Pablo Diaz y Severino Vasconcelos con 5 goles cada unu.[94]
De vuelta a la gloria editar
Nuevamente en Primer División, les dos siguientes campañes del club nun fueron del tou bones: nel campeonatu nacional de 1990, la «O» remató na oncena posición[95] y nel campeonatu nacional de 1991 tuvo a puntu de volver baxar, en terminando nel decimocuartu llugar de la tabla y apostar la Liguilla de Promoción al pie d'Everton, Deportes Puerto Montt y Deportes Melipilla (entós daquella Soinca Bata), asegurando la «O» y Everton la so permanencia na máxima categoría.[96] Con un plantel anováu naquellos años, destacaron Carlos Daniel Tapia, Martín «Tincho» Gálvez, Pedro Massacessi, Walter Fernández, Gabriel Díaz, Germán Vergara, Carlos Morales Santos, José «Pepe» Castro y Franz «Otto» Arancibia y con Mariano Puyol como figura y capitán del equipu, anque nunca pudo axudicase un títulu de primer División, col club que marcó la so trayeutoria.
| 1994 |
|---|
| 1995 |
|---|
En 1992, el médicu René Orozco asumió la presidencia de la «O» y apurrió la responsabilidá de la direición téunica a Arturo Salah, pa realizar un trabayu a conciencia, como parte d'un procesu que siguiría Jorge Socías en 1994.[97] Nel campeonatu de 1994, a cuatro feches del final, Universidá de Chile y Universidad Católica, que s'atopaben n'igualdá de puntos nel visu de la tabla, apostaron el Clásicu Universitariu, partíu decisivu pal llogru del títulu, nel cual la «O» venció por 1-0 al cuadru cruzáu, con anotación de Marcelo Salas.[98]
Finalmente, el 18 d'avientu de 1994, na última fecha, el club enfrentó a Cobresal. Nesi duelu, magar dir cayendo por 0-1, la «O repúnxose, hasta que'l xuez cobró una falta penalti contra Salas que Patriciu Mardones (77')[99] convirtió en gol: Universidá de Chile empató 1-1, algamó 49 puntos en total y, tres 25 años ensin títulos, axudicar por octava vegada na so historia'l campeonatu nacional.[100][101]
Quien xugaron esi históricu alcuentru fueron: Sergio Vargas, Cristián Castañeda, Ronald Fuentes, Rogelio Delgado, Fabián Guevara, Patriciu Mardones, Luis Musrri (reemplazáu por Marcelo Jara a los 60'), Esteban Valencia (sustituyíu por Víctor Hugo Castañeda a los 72'), Raúl Aredes, Juan Carlos Ibáñez y Marcelo Salas. Amás d'ellos, naquel plantel destacaben Cristián Mora, Gabriel Galindo, Luis Toma, Rodrigo Goldberg, ente otros.
Cabo mentar que primeramente a ganar el campeonatu, Universidá de Chile llegó a semifinales de la Copa Conmebol 1994, en venciendo a Oriente Petrolero de Bolivia n'octavos de final, y a San Lorenzo de Almagro d'Arxentina en cuartos de final. En tantu na siguiente fase cayó ante Peñarol d'Uruguái, nun global de 3-1.
Nel tornéu nacional de 1995 el club llogró consolidase como invictu en tola segunda rueda y, na última fecha, titulóse campeón en ganando nel Estadiu Nacional a Deportes Temuco por 2-0, con anotaciones penaltis de Mardones y Rodríguez. Con ello, Universidá de Chile llogró'l so segundu bicampeonatu y dexó nuevamente a Universidad Católica nel segundu llugar.[102][103]
En 1996, de la mano del entrenador arxentín Miguel Ángel Russo, Universidá de Chile, na so condición de campeón nacional, apostó la Copa Libertadores d'América, onde tres una gran campaña (quedando segunda na fase de grupos onde enfrentó a los sos compatriotes d'Universidad Católica y a los brasilanos Corinthians y Botafogo, venciendo n'octavos de final al conxuntu uruguayu Defensor Sporting y darréu al ecuatorianu Barcelona), llogró algamar les semifinales del tornéu. Naquella instancia, el club foi esaniciáu pol equipu arxentín River Plate (equipu qu'a lo postrero, sería los campeón), n'empatando 2-2 en Santiago y perder por 0-1 en Buenos Aires.[104][105] Magar aquella importante campaña, los azules nun llograron destacar nel campeonatu chilenu, rematando nel quintu llugar, tres los sos 2 archirrivales Colo-Colo (que foi'l campeón) y Universidad Católica (equipu qu'esanició a los azules de la Liguilla de Copa Libertadores), amás de Cobreloa y Audax Italiano.[106]
| 1998 |
|---|
En tantu, en 1997 el club namái algamó la tercer posición, de la tabla nel Tornéu d'Apertura y la cuarta posición, nel Tornéu de Clausura.[107] Sicasí, llogró la Copa Apertura (actual Copa Chile) de 1998, n'empatando 1-1 y vencer por 2-0 a Audax Italiano na final, amás de resultar subcampeón nel campeonatu nacional d'esi añu, detrás de Colo-Colo (que lo superó solo por un puntu na tabla). Amás, perdió la final de la Liguilla de Copa Libertadores ante Universidad Católica, por aciu los llanzamientos penaltis tres 2 empates ensin goles.[108] Amás, Pedro González resultó ser el goliador del tornéu, con 23 anotaciones.[58]
| 1999 |
|---|
Y en 1999, cola llegada de César Vaccia como nuevu direutor téunicu del equipu, Universidá de Chile apostó'l campeonatu nacional, que tuvo la novedá d'estremase en dos etapes pa los 16 equipos participantes: en llogrando'l lideralgu (con 75 puntos) de la etapa inicial del tornéu, el club aportó al octagonal pol campeonatu, nel cual, a dos xornaes del final del tornéu, la «O titulóse campeón per décima ocasión na so historia, n'empatando ensin goles ante Santiago Morning nel Estadiu Nacional.[109][110] Amás, considerando los duelos tantu de la etapa inicial como de la etapa final, collechó'l récor de 33 partíos consecutivos ensin perder nun campeonatu nacional de Primer División, nel cual tamién sumó 13 victories socesives, raches qu'anguaño nun son superaes por equipu chilenu dalgunu.[10]
Años 2000 editar
| 2000 |
|---|
| 2000 |
|---|
Nel añu 2000, Universidá de Chile llogró llograr en forma invicta la Copa Apertura, depués d'empatar 1-1 con Santiago Morning ya imponese na prórroga con gol d'oru de Clarence Acuña, amás d'axudicase'l títulu del tornéu nacional, el so tercer bicampeonatu.[111][112] El plantel destacar por cuntar con xugadores formaos na cantera del club, como Rodrigo Tello, Alex Von-Schwedler, Jorge Guzmán y Sebastián Pardo, más valores consolidaos como Sergio Vargas, Leonardo Rodríguez, Pedro González (goliador del campeonatu, con 24 goles),[58] Cristián Castañeda, Rodrigo Barrera, Rafael Olarra, Ricardo Rojas, Ronald Fuentes, Roberto Rojas, Pablo Galdames, Luis Musrri, Diego Rivarola, Emiliano Rei, Esteban Valencia y Flavio Maestri, ente otros, toos baxu la direición téunica de César Vaccia.
En 2001, el club namái terminó na tercer posición del campeonatu nacional,[113] en cuantes qu'en 2002, cayó en semifinales tantu nel Tornéu d'Apertura como nel Tornéu de Clausura ante Universidad Católica.[114] Coles mesmes, nel Tornéu d'Apertura 2003, teniendo nes sos files al históricu delanteru colombianu Faustino Asprilla y bien bones actuaciones de Mauricio Pinilla, l'equipu tuvo un desempeñu irregular y perdió ante Universidá de Concepción n'octavos de final. Ente que nel Tornéu de Clausura 2003 foi esaniciáu na mesma instancia frente a Cobreloa.[115]
| 2004 |
|---|
Sicasí, en 2004, con Héctor Pinto como entrenador, Universidá de Chile titulóse campeón del Tornéu d'Apertura 2004, depués d'enfrentar na final a Cobreloa: empataron 0-0 en Santiago y 1-1 en Calama, lo qu'obligó a una definición a penaltis, na cual la «O impúnxose por 4-2. Nel plantel resaltaron Johnny Herrera, Diego Rivarola, Sergio Gioino, Manuel Ibarra, Manuel Iturra, Arnaldo Espínola, Víctor Cancino, Miguel Pinto, Héctor Santibañez, Nelson Pinto, ente otros. En tantu, nel Tornéu de Clausura 2004, la «O» quedó esaniciada en cuartos de final ante Unión Española, por 2-4 en llanzamientos penaltis.[116]
En tanto'l 2005, nun foi un añu positivu pal club. Magar nel primer semestre tuvo bones actuaciones na Copa Libertadores llegando a octavos de final, nel tornéu nacional foi vencíu nel Tornéu d'Apertura 2005 nuevamente pola Unión Española por aciu definición a penaltis, na ronda de cuartos de final.
Ente que nel Tornéu de Clausura 2005, tres una positiva campaña, llegó a la final nun nuevu Clásicu Universitariu. Tanto'l partíu d'ida como'l de vuelta apostáronse nel Estadiu Nacional: nel d'ida, la «O» perdió pola cuenta mínima, en cuantes qu'en el de vuelta, remontó y ganó por 2-1 a Universidad Católica. Sicasí, ante la igualdá de goles, ensin tiempo suplementariu, el títulu definir por llanzamientos penaltis, nos cualos Universidá de Chile cayó por 4-5, proclamándose'l cuadru cruciáu como campeón del tornéu.[117]
Depués, nel Tornéu d'Apertura 2006 y so la direición téunica de Gustavo Huerta, el club apostó col so archirrival Colo-Colo, la llogru del títulu: nel Estadiu Nacional, los azules cayeron por 1-2 nel duelu d'ida, sicasí, nel partíu de vuelta xugáu nel mesmu estadiu, imponer por 1-0, obligando a una definición a penaltis, na cual la «O» perdió por 2-4, sumando con ello la so segunda derrota consecutiva, n'instancies finales contra los sos clásicos rivales.[118] Amás, nel planu institucional, la Corte d'Apelaciones de Santiago decretó la quiebra del club polos sos deldes cercanes a 5700 millones de pesos cola Tesorería Xeneral de la República, siendo designáu José Manuel Edwards como síndicu de quiebres,[119] quien tuvo como oxetivu saldar la delda colos acreedores del club, proyeutando'l tresformamientu d'ésti en sociedá anónima o la so gerenciamiento por un periodu de 30 años por una sociedá anónima ayena, como ye'l casu de Blancu y Negru S.A. en Colo-Colo. En tantu, nel Tornéu de Clausura 2006, depués d'una mala campaña, Universidá de Chile foi esaniciada en cuartos de final por Cobreloa.[118]
En 2007, so l'alministración del síndicu José Manuel Edwards y col arxentín Salvador Capitano como nuevu entrenador,[120] Universidá de Chile, magar les baxes del «Matador» Salas y de Luis Pedro Figueroa, incorporó a nuevos refuerzos como Jorge Acuña, Francisco Arrué, Patriciu Galaz, Marco Estrada, Joel Sotu y Mauricio Pinilla, delanteru formáu nel club y vencíu por seis meses pol Hearts d'Escocia. Sicasí, el mal entamu del equipu nel Tornéu d'Apertura 2007, motivó la salida de Salvador Capitano de la direición téunica y l'arrenunciu de Sergio Vargas como xerente téunicu,[121] Darréu, encabezada pol ex dirixente Waldo Mora, la xunta d'acreedores decidió xunto con Edwards la contratación del ex xugador y ex direutor téunicu bicampeón de la «O» en 1994 y 1995, Jorge Socías, pa llegar a la banca de los azules.[122] Sicasí, l'equipu, magar recuperase nes feches siguientes, nun pudo llograr el campeonatu y terminó nel decimotercer puestu de la tabla de posiciones.[123]
La era d'Azul Azul S.A. editar
El 25 de mayu de 2007, sofitáu pola empresa LarrainVial y n'alianza col mexicanu Octavio Colmenares y EuroAmérica, Carlos Heller axudicóse la concesión de la Corporación de Fútbol Profesional de la Universidá de Chile.[124][125] Pa llevar a cabu l'alministración del club, constituyóse Azul Azul S.A., una sociedá anónima destinada a desenvolver y esplotar la concesión de los activos de la CORFUCH mientres un plazu de 30 años, prorrogables por 15 años.[5][124] En tantu, Federico Valdés, foi escoyíu como presidente d'Azul Azul S.A.[126]
En tantu, cola llegada d'Arturo Salah a la direición téunica, más la torna de Marcelo Salas y de Rafael Olarra, y la incorporación de Pedro Morales,[127] la «O» apostó'l Tornéu de Clausura 2007 llegando a semifinales, instancia na qu'enfrentó a la so archirrival Colo-Colo. Sicasí, Universidá de Chile cayó por 0-2 nel Estadiu Monumental y depués por 0-1 nel Estadiu Nacional, quedando los azules fora de la carrera pol títulu, que'l so títulu foi ganáu xustamente pol archirrival.[123]
En 2008, l'equipu apostó'l Tornéu d'Apertura, quedando fora de la competencia en perdiendo ante Everton por 1-3 ya igualar 1-1, en semifinales. En tantu, nel Tornéu de Clausura l'equipu realizó una campaña positiva terminando col meyor puntaje del grupu 1 y de la tabla xeneral de la fase clasificatoria, al sumar 38 puntos, clasificando con ello a la Copa Libertadores 2009 en calidá de «Chile 3». Sicasí, en cuartos de final, los azules perdieron por 0-3 en Calama ante Cobreloa y anque nel partíu de vuelta vencieron por 3-2, la diferencia de goles favoreció al cuadro naranxal y la «O» volvió quedar fora de la llucha pol títulu. Tamién, esi postreru partíu significó la despidida de Raúl Estévez (quien partiría a Unión Española) y del históricu Marcelo Salas (que se retiró del fútbol), quien anotó naquella ocasión los sos dos últimos goles per Universidá de Chile,[128] amás del arrenunciu d'Arturo Salah.[129][130]
| 2009 |
|---|
En 2009, cola contratación del uruguayu Sergio Markarián como nuevu direutor téunicu[131] l'equipu empecipió la so participación na Copa Libertadores llogrando llegar a octavos de final, ronda na cual cayó ante Cruzeiro de Brasil.[132] Magar ello, con figures como Miguel Pinto, Marco Estrada, Walter Montillo, Emilio Hernández, Manuel Villalobos, Nelson "Pipino" Cuevas y Juan Manuel Olivera, Universidá de Chile consagróse campeón del Tornéu d'Apertura 2009 al enfrentar a Unión Española na final: igualaron 1-1 nel Tornéu Apertura 2009 (Chile)#Partíu d'ida partíu d'ida y nel partíu de vuelta, la «O» ganó por 1-0 con anotación de Juan Manuel Olivera a los 63'.[133] A pesar d'esti llogru, Sergio Markarián cumplió'l so postreru partíu col cuadru universitariu, yá qu'en cuartos de final anunció dexar el so cargu por cuenta de ciertes disconformidaes como la falta de fuercia de la institución ante los arbitraxes desfavorables,[134] asumiendo nel so llugar el arxentín José Basualdo.[135][136]
Depués, coles incorporaciones del escoyíu uruguayu Mauricio Victorino y del iquiqueño Edson Puch,[137] el club xugó la Copa Suramericana 2009 llogrando dexar fuera a equipos como Deportivo Cali de Colombia y Internacional de Brasil, cayendo en cuartos de final n'empatando 2-2 como visitante y ser ganáu como llocal por 0-1 ante Fluminense.[138] Paralelamente, per primer vegada na so historia en campeonatos nacionales curtios, Universidá de Chile quedó esaniciáu antes de llegar a los play offs, en terminando nel décimu llugar de la tabla, con 21 puntos,[133] lo qu'al pie de la eliminación de la Copa Suramericana, significó que José Basualdo punxera'l so cargu a disposición d'Azul Azul S.A.,[139] que resolvió por desvenceyar lo de la institución.[140] Sicasí, el términu d'añu nun foi del tou negativu, yá que Universidá de Chile foi consideráu como'l tercer meyor equipu de Suramérica de 2009, con 32 puntos, según un ranking publicáu pola Conmebol al traviés de la so sitiu web oficial,[141] ente que Miguel Pinto foi escoyíu'l meyor porteru d'América por votación del diariu El País d'Uruguái.[142]
Pa la temporada 2010, l'uruguayu Gerardo Pelusso asumió como nuevu entrenador d'Universidá de Chile.[143] Amás, aportaron como refuerzos: Gabriel Vargas;[144] el delanteru arxentín Diego Rivarola, que volvió per tercer vegada al cuadru universitariu;[145] el porteru uruguayu Esteban Conde;[146] y el mediocampista uruguayu Álvaro Fernández.[147] Finalmente, incorporar a dos nuevos promeses del fútbol chileno: el delanteru Eduardo Vargas[148] y el defensor Juan Toma[149] amás del defensor arxentín Matías Rodríguez.[150] Na Copa Libertadores 2010, en dexando fuera n'octavos de final a Alianza Lima y na siguiente fase a Flamengo, el club llogró llegar en calidá d'invictu hasta semifinales per tercer vegada na so historia, instancia na cual, depués d'empatar 1-1 con Guadalajara nel Estadiu Azteca, cayó 0-2 en casa, quedando esaniciáu del tornéu internacional.[151] Paralelamente, nel campeonatu nacional de 2010, la «O» tuvo un positivu arranque na primer rueda,[152] sicasí, rematada la so participación na Copa Libertadores, el club trespasó a Walter Montillo a Cruzeiro de Brasil[153] y a Juan Manuel Olivera a Al-Shabab d'Arabia Saudita,[154] lo cual afectó notablemente l'aspeutu futbolísticu del plantel, que se tradució nuna temprana eliminación de la Copa Suramericana 2010 a manes del cuadru bolivianu Oriente Petrolero[155] y n'irregulares resultaos que terminaron per asitiar a la «O» nel cuartu llugar de la tabla xeneral, con 64 puntos, amás de quedar fora de la Copa Chile Bicentenariu ante Lota Schwager. Finalmente, na Liguilla Pre-Libertadores de 2010, Universidá de Chile foi esaniciada depués d'igualar 0-0 y cayer por 1-4 ante Unión Española.[152] Tou esto punxo fin al contratu de Gerardo Pelusso como entrenador, quien anunció la so partida de la institución.[156]
La era Sampaoli, el tricampeonatu y l'ésitu suramericanu editar
| 2011 |
|---|
| Copa Suramericana 2011 |
|---|
|
2011 |
|---|
|
2012 |
|---|
Pal 2011, Universidá de Chile apostó por traer a la direición téunica al arxentín Jorge Sampaoli, novel entrenador con una curtia trayeutoria, pero que, pola so forma d'entrenar y plantegar los partíos, comparóse-y con Marcelo Bielsa.[157] A él sumáronse-y los refuerzos Gustavo Canales, Matías Pérez García, Albert Acevedo, Marcos González, Charles Aránguiz y los arqueros Nery Veloso, qu'optó por dir se a Unión San Felipe,[158] y Johnny Herrera, referente de la enchida azul que tornó al club onde se formó como xugador.
Nel Tornéu d'Apertura 2011, la «O» algamó'l segundu puestu de la fase regular, con trenta y cinco puntos, y clasificó a play offs pa enfrentar en cuartos de final a Unión San Felipe, ganándolo de visita por 2-1 ya igualando en casa 1-1, resultaos que-y dexaron aportar a la siguiente fase. En semifinales el so rival foi O'Higgins, al que venció por 1-0 en Rancagua, pa depués golialo por 7-1 en Santiago, clasificando con ello a la final del campeonatu, instancia na qu'enfrentó a Universidad Católica nun nuevu Clásicu Universitariu. La Final del Tornéu Apertura 2011 (Chile)#Partíu d'ida final d'ida, con Universidá de Chile como llocal, apostar nel Estadiu Nacional: el cuadru cruzáu venció por 2-0 a los azules, resultancia qu'obligaba a la «O» a remontar por trés goles de diferencia na final de vuelta. Asina, el 12 de xunu de 2011, nuevamente nel Estadiu Nacional, pero so la localía d'Universidad Católica, el cuadru azul salió a la cancha coles mires de llograr el títulu: nun partíu d'alta tensión, con una tripleta de Gustavo Canales (dos tiros de penalti y un gol) xunto con un autogol de Juan Eluchans, Universidá de Chile ganó por 4-1 al cuadru cruzáu (que'l so descuentu foi de Pratto), dio vuelta la resultancia del partíu d'ida y titulóse campeón del Tornéu d'Apertura de 2011, la so decimocuarta corona. Ente les figures del equipu destacaron Johnny Herrera, Matías Rodríguez, José Rojas, Charles Aránguiz, Felipe Seymour, Guillermo Marín, Eduardo Vargas, Gustavo Canales, Edson Puch, Diego Rivarola, ente otros.
| Alliniación titular qu'apostó y ganó la final de la Copa Suramericana 2011. |
Per otru llau, nel Tornéu de Clausura, Universidá de Chile llogró'l meyor arranque d'un equipu chilenu nun campeonatu de Primer División, al llograr nueve victories consecutives y ostentando venticuatro goles a favor y trés en contra.[159] Amás, la «O» llogró quedase col primer llugar de la fase regular del campeonatu, sacándo-y 8 puntos de ventaya a Cobreloa, la so más cercanu competidor.
Paralelamente mientres el segundu semestre, l'equipu llogró de manera invicta'l llogru de la Copa Suramericana 2011.[160] En primer instancia, los azules vencieron a Fénix y Nacional d'Uruguái, pa darréu goliar a Flamengo de Brasil (que daquella cuntaba col estraordinariu Ronaldinho Gaúcho). En cuartos de final vencieron a Arsenal d'Arxentina, y en semifinales a Vasco da Gama de Brasil. Na final enfrentaron a Lliga de Quito d'Ecuador, venciendo 1-0 nel partíu d'ida y 3-0 nel de vuelta.
Eduardo Vargas foi escoyíu como meyor xugador del tornéu, amás de ser el goliador con 11 goles.[161] En tantu, Charles Aránguiz foi escoyíu como'l meyor xugador de la final.[162] Universidá de Chile tresformar nel meyor campeón na historia de la Copa Suramericana, depués de ganar 10 partíos y empatar otros 2, amás de ser Johnny Herrera l'arqueru menos batíu del certame con namái dos goles en contra.
El xueves 29 d'avientu de 2011 Universidá de Chile gana'l Bicampeonatu empatando 0-0 en Calama y venciendo 3-0 a Cobreloa na final del Clausura 2011. Un nuevu récor, llogrando per primer vegada na historia del fútbol chileno la Triple Corona, al llograr l'Apertura 2011, la Copa Suramericana 2011 y el Clausura 2011.
De resultes de la campaña del añu 2011, Universidá de Chile llogró ser el séptimu meyor equipu del mundu, d'alcuerdu al ranking mundial de la IFFHS, detrás de Barcelona, Real Madrid, Vélez Sarsfield, Manchester United, Manchester City y Santos.
Darréu, a finales del 2011, concrétase la venta d'Eduardo Vargas (al Nápoli),[163] Gabriel Vargas (a Universidá de Concepción),[164] y de Marcos González Salazar a Flamengo.Nel primer semestre del 2012 incorporáronse Junior Fernandes, Roberto Cereceda, Emilio Hernández, Raúl Ruidíaz, Pedro Morales (vencíu a préstamu dende'l Dínamo de Zagreb) y Eduardo Morante.
Esi mesmu añu, Universidá de Chile llega per cuarta vegada na so historia a semifinales de Copa Libertadores, esta vegada na edición de 2012. Mientres esta instancia, la «O» venció a Peñarol, Atlético Nacional y Godoy Cruz en fase de grupos. Depués ganó n'octavos de final a Deportivu Quito, con una remontada histórica de 6-0 (en cayendo 4-1 n'Ecuador);[165] ente qu'en cuartos de final venció a Libertad de Paraguái por aciu definición dende'l puntu de penalti. Sicasí, en semifinales cayó ante Boca Juniors (con una derrota 2-0 en Buenos Aires, y un empate 0-0 en Santiago), quedando esaniciáu del certame.
Dos selmanes dempués, Universidá de Chile consigue'l primera tricampeonatu de la so historia al ganar el Tornéu d'Apertura 2012, que la so final ante O'Higgins definir por aciu llanzamientos dende'l puntu de penalti. Cabo conseñar que, primeramente a ello, la «O» venció por playoffs a Cobreloa y Colo-Colo (a esti postreru nuna remontada de 4-0, en cayendo 2-0 nel alcuentru d'ida).
Darréu, el 1 d'agostu del mesmu añu «la O» cai en tanda de penaltis ante'l Kashima Antlers de Xapón pola Copa Suruga Bank 2012, y en setiembre ante Santos FC de Brasil pola Recopa Suramericana 2012 (con un empate 0-0 en Santiago y una derrota 2-0 en São Paulo). Amás d'ello, n'ochobre llega a cuartos de final de la Copa Suramericana 2012 en venciendo a Emelec d'Ecuador y cayer ante São Paulo FC de Brasil. Naquelles instancies, la «O» taba asitiada como'l segundu meyor club del mundu según la Clasificación mundial de clubes según la IFFHS, ente agostu y ochobre de 2012. Sicasí, en cayendo por goliada ante'l São Paulo FC por 0-5, la «O» baxó puestos hasta cayer ente los puestos 20-50.
Tamién clasificó a cuartos de final del Tornéu de Clausura 2012 al quedar segundu na tabla de clasificación colos mesmos puntos que'l so archirrival, Colo-Colo, pero per debaxo d'este per diferencia de goles. La "O" quedó esaniciada naquella instancia pola Unión Española n'empatando 0-0 nel Santa Laura y perdiendo 1-4 nel Estadiu Nacional el 25 de payares.
Finalmente, el gran ésitu que tuvo Jorge Sampaoli n'Universidá de Chile (onde consiguió un tricampeonatu y una Copa Suramericana) facer ser el principal candidatu p'asumir la Seleición Chilena (depués de que Claudio Borghi fora destituyíu), lo cual concretóse'l 3 d'avientu de 2012. Asina remató unu de los procesos más esitosos na historia del club: la era Sampaoli.
La era post Sampaoli editar
El 13 d'avientu de 2012, l'arxentín Darío Franco foi presentáu como nuevu direutor téunicu del club. A los so llegada sumóse'l fichaxe de diversos xugadores, onde ente los más destacaos taben Ramón Fernández, Isaac Díaz, y César Cortés.
| 2012-13 |
|---|
El 8 de mayu de 2013, Universidá de Chile gana la Copa Chile 2012-13 (la cuarta na so historia), venciendo 2-1 a Universidad Católica na final del certame, clasificándose asina de manera direuta a la Copa Suramericana 2013. De la mesma esta copa dexó a Johnny Herrera pasar a la historia del club como'l futbolista que más torneos ganó con Universidá de Chile (con nueve en total) superando n'unu a Luis Musrri. Amás, cabo destacar que previu a la final de Copa Chile, «la O» había vencíu 3-2 a Colo-Colo nel Clásicu del fútbol chileno, con dos goles de Juan Ignacio Duma y unu de Charles Aránguiz (al minutu 89 de partíu) pa los azules.
Magar ello, Darío Franco foi bien criticáu en gran parte del so procesu como téunicu nel club, y foi destituyíu oficialmente'l 11 de xunetu de 2013. A otru día foi presentáu Marco Antonio Figueroa como nuevu entrenador d'Universidá de Chile, col cual magar nun consiguise'l Tornéu d'Apertura 2013 (quedó allugáu nel 4° llugar), llogróse la clasificación a la Copa Libertadores 2014 en ganando la Liguilla Pre-Libertadores.
Sicasí, tres les males resultaos llograes al entamu del Tornéu Clausura, Figueroa foi destituyíu en xineru de 2014, y asumió interinamente Cristián Romero amás de sumase los fichaxes de Matías Caruzzo y Rodrigo Mora. El 6 de febreru de 2014, Universidá de Chile convertir nel únicu equipu chilenu qu'atropa victories de visita en tolos países qu'integren la Conmebol, al ganar por un marcador de 3-2 a Guaraní de Paraguái nel Estadiu Defensores del Chaco pola primer fase de la Copa Libertadores. Darréu l'equipu foi esaniciáu en fase de grupos (por diferencia de gol) y llogró bien males resultaos nel tornéu nacional (incluyendo una derrota nel superclásico contra Colo-Colo), rematando na 12° posición, onde eso sí sobresalió una considerable victoria 3-0 de visita nel Clásicu universitariu ante Universidad Católica. En tantu, el día 24 d'abril de 2014, el nuevu presidente del club Carlos Heller, quien asumió'l 7 d'abril, anuncia oficialmente que l'estadiu d'Universidá de Chile va construyir nel sector de Llaguna Carén, na comuña de Pudahuel.[166]
.jpg)
| 2014 |
|---|
 2015 |
|---|
| 2015 |
|---|
Darréu, el 16 de mayu concretó la llegada del uruguayu Martín Lasarte a la direición téunica del club, como coles mesmes los fichaxes de Gustavo Canales, Gonzalo Espinoza, Mathías Corujo, Guzmán Pereira, Cristián Suárez, Benjamín Vidal, ente otros. Con Lasarte, l'equipu tuvo una gran campaña que lo catapultó a ser campeón del Apertura del añu 2014 (17° campeonatu na historia del club), n'unu de los torneos más apostaos na historia del fútbol chileno, estremándose por un puntu de Santiago Wanderers y trés de Colo-Colo. Con ello Universidá de Chile clasificó como Chile 2 a la Copa Libertadores 2015, campeonatu onde finalmente nun pasaría de fase de grupos, productu d'un mal semestre qu'amás dexó al equipu allugáu nel 7° llugar del Tornéu de Clausura 2015.
Meses más tarde les coses nun ameyoraron pal conxuntu llaicu, teniendo un baxu rendimientu que lo dexó allugáu nel 11° llugar del Tornéu d'Apertura. Sicasí, ganó la Supercopa de Chile y depués consagróse campeón de la Copa Chile 2015, venciendo nesta postrera na final al so rival históricu Colo-Colo por aciu definición a penaltis. Con ello, los azules clasificáronse como Chile 3 a la primer fase de Copa Libertadores 2016.
L'añu 2016 foi ingrato pal club. Sebastián Beccacece aportó al club y asumió la direición téunica teniendo males resultaos. Los azules nun pudieron superar la primer fase de la Copa Libertadores, y nel planu local collecharon un mal rendimientu que los alloñar de puestos de títulu, lo cual caltúvose cola llegada de Víctor Hugo Castañeda mientres el segundu semestre.
| 2017 |
|---|
N'avientu de 2016, la direutiva del club contrató al arxentín Ángel Guillermo Hoyos por que dirixiera al equipu, téunicu que llevantó considerablemente'l so rendimientu y terminó consagrándose campeón del Tornéu de Clausura 2017. Ente les figures del títulu tuvieron Lorenzo Reyes, Jean Beausejour, Gustavo Lorenzetti y, sobremanera, el goliador del campeonatu Felipe Mora (con 13 anotaciones). Tres la consagración n'unu de los campeonatos nacionales más apostaos de la historia (superando por namái un puntu al so rival históricu Colo-Colo), l'equipu clasificó a la Copa Libertadores 2018.
Alministración editar
Dende la so fundación, la «O», como caña de fútbol, formó parte del Club Deportivo de la Universidá de Chile, esti postreru dependiente en forma direuta de la casa d'estudios hasta la so disolución por decretu institucional en 1984, siendo reemplazáu pol Serviciu de Deportes y Recreación.[167] Sicasí, mientres el Réxime Militar d'Augusto Pinochet (1973-1990) decretáronse una serie de midíes nes universidaes estatales, la Universidá de Chile y la Universidá Téunica del Estáu, en virtú de les cualos, nengún funcionariu podía recibir una remuneración más alta qu'un decanu. Esta decisión foi en desmedro direutu del equipu de fútbol, que tuvo de dexar partir a dellos xugadores, según trate imposibilitáu de competir económicamente con otros clubes de la dómina. La situación provocó que, a mediaos de la década de 1970, la institución atopárase sumida nuna fonda crisis económica, ante lo cual, Rolando Molina, presidente de la caña de fútbol, y un grupu de dirixentes solicitaron al gobiernu militar, en 1974, la intervención formal del club. Sicasí, ante la disposición de la FIFA de desafiliar a les federaciones que dexaren la intervención gubernamental na alministración de dalgún club, la solicitú foi refugada. Cabo mentar que, mientres el réxime militar, los presidentes y dirixentes de los clubes deportivos universitarios, tantu de la Universidá de Chile como de la Universidad Católica, yeren escoyíos pol gobiernu sol sistema de rectores delegaos.[168]
Finalmente, el 1 d'avientu de 1978, so la presidencia de Rolando Molina, la caña de fútbol del Club Deportivo de la Universidá de Chile tresformar na Corporación de Fútbol Profesional de la Universidá de Chile (CORFUCH), entidá de derechu priváu presidida pol mesmu Molina. Al ser creada la CORFUCH, hubo un informe de la Rectoría de la Universidá de Chile al respective de la situación de la caña de fútbol, que les sos conclusiones yeren negatives: los azules teníen deldes por 1 700 000 dólares, lo qu'implicaba que pa formar la corporación sol bistechu de la universidá yera necesariu, amás, soportar un millonariu exerciciu deficitariu.[89] Poro, dende'l 1 de setiembre de 1980, la CORFUCH desvenceyóse xurídica, alministrativa y financieramente de la casa d'estudios fundada por Andrés Bello, calteniendo d'esta, namái el nome de «Universidá de Chile» y los sos emblemes.[48] Sicasí lo anterior, el mediu nacional y l'Asociación Central de Fútbol (actual ANFP) siguieron reconociendo na CORFUCH al Club Deportivo de la Universidá de Chile.
Magar lo anterior, en 1984, so la presidencia d'Ambrosio Rodríguez, los sueldo nun yeren pagaos na fecha axustada y eso provocaba'l malestar ente los xugadores. Hubo hasta conatos de fuelga, col plantel negándose a xugar en delles fines de selmana. N'agostu d'esi añu, los dirixentes desmintieron los rumores d'embargos a los bienes del club, ente que Rodríguez refugó una posible intervención a la «O» per parte de l'Asociación Central de Fútbol. Sicasí, pa poder arreglar al club económicamente, los dirixentes decidieron rebaxar, nun porcentaxe considerable, los sueldos de los integrantes del cuerpu téunicu, según el de munchos xugadores.[89] Repercutió tamién la crisis sufierta pol fútbol chileno na primer metá de la década de 1980, la que tuvo que ser desaniciada gracies a apurras estatales, qu'amás sirvieron pa costear delles incorporaciones.[168] Amás, so la xestión de Rolando Molina, esta vegada al mandu de la ACF, la delda d'esti organismu y de los clubes que lu integraben aumentó proporcionalmente diez veces: la delda de los clubes a la ACF creció de 97 000 000 de pesos en 1978 a 907 000 000 millones en 1984; y la delda de la ACF col sector financieru creció de 21 000 000 a 873 000 000 de pesos nel mesmu periodu.[89] De les acreencias totales del fútbol chileno, el 43% yeren representaes por deldes de la CORFUCH,[168] a quien la ACF sirvió d'aval enantes. Finalmente, en 1985, tres una serie de discutinios y renegociaciones, la intervención esterna na institución foi un fechu, formándose un nuevu direutoriu compuestu cuasi na so totalidá por representantes de los bancos acreedores. Rodríguez nun tuvo salida y presentó'l so arrenunciu a la «O», siendo reemplazáu pol doctor Julio Montt.[89]
A fines de la década de 1980, so la presidencia de Waldo Greene y col descensu a Segunda División, el club tuvo en cantu de la desapaición. Sicasí, en 1992, el médicu René Orozco asumió la presidencia de la CORFUCH col compromisu de saniar al club de la crisis deportivo y económico na que s'atopaba desapaecíu,[97] solucionándolo en parte col llogru de los bicampeonatos nacionales de 1994-1995 y 1999-2000, que dexaron aumentar de manera considerable los ingresos del club. Sicasí, en 2003, l'alministración de Orozco empezó a amosar les sos primeres señales d'escosamientu hasta que, a fines d'esi añu, la Tesorería Xeneral de la República solicitó la quiebra de la CORFUCH ante'l Séptimu Xulgáu Civil de Santiago por deldes impositives d'alredor de 5400 millones de pesos que'l club caltenía col Fiscu,[169] pidimientu que n'abril de 2004 foi refugada[170] y que la so resolución que depués foi apelada pola Tesorería Xeneral de la República. En tnato, pocu dempués de roblar na Direición del Trabayu un alcuerdu colos funcionarios del club al respective de sueldo impagos y deldes previsionales, René Orozco arrenunció en payares de 2004 a la presidencia de la CORFUCH, argumentando cansanciu y ataques de los medios y del entós diputáu Waldo Mora.[171][172] Nel so llugar, Lino Díaz asumió'l mandatu del club.
Depués, en 2006, en virtú de l'adecuación xurídica de los clubes de fútbol esixida pola Llei Nᵘ 20.019 de Sociedaes Anónimes Deportives Profesionales (S.A.D.P.),[173] el 6 de mayu, por amplia mayoría, l'asamblea de socios de la CORFUCH decidió que'l club caltuviérase como corporación de fútbol cola consiguiente creación d'un fondu d'inversión denomináu de Deporte Profesional», refugando de planu la posibilidá de tresformalo en sociedá anónima o qu'ésti fora gerenciado por un periodu de 30 años por una sociedá anónima ayena al club, como ye'l casu de Blancu y Negru S.A. en Colo-Colo.[174] Sicasí, el 26 de mayu, la Cuarta Sala de la Corte d'Apelaciones de Santiago revirtió'l fallu pronunciáu en primer instancia pol Séptimu Xulgáu Civil en 2004 y decretó la quiebra del club polos sos deldes cercanes a 5700 millones de pesos cola Tesorería Xeneral de la República, siendo designáu José Manuel Edwards como síndicu de quiebres,[119] quien asumió les sos funciones el 10 de xunetu.[175] D'esa manera, quedó ensin efeutu la decisión de l'asamblea de socios, yá qu'en casu de quiebra, esta responsabilidá pertenez-y puramente a la xunta d'acreedores, quien optaron apurrir al club a una concesionaria.[176] Ante esta situación, Lino Díaz amenació con eslleir la CORFUCH, lo que significara la desafiliación del club per parte de l'ANFP, sicasí, la idea foi refugada llargamente por hinches, xugadores y la sindicatura.[177] Finalmente, el 18 d'avientu, la Sala Civil de la Corte Suprema ratificó por unanimidá la quiebra d'Universidá de Chile.[178]
Finalmente, tres el remate y axudicación de los terrenes de la Ciudá Azul», unu de los proyeutos emblemáticos del ex-presidente René Orozco,[179] y magar les protestes de Los de baxo y de los hinches polo xeneral, el 25 de mayu de 2007, ante'l tribunal de la quiebra y sofitáu pola empresa de servicios financieros LarrainVial y n'alianza col mexicanu Octavio Colmenares y EuroAmérica, l'empresariu Carlos Heller axudicar pol preciu mínimu de 3 333 333 334 pesos chilenos[5] (US$6,3 millones) la concesión de la Corporación de Fútbol Profesional de la Universidá de Chile.[124][125] Pa llevar a cabu l'alministración del club, constituyóse Azul Azul S.A., una sociedá anónima abierta creada al envís de garantizar el pagu de cerca del 100% de les acreencias contra'l club a la fecha del remate, según el pagu de la delda tributaria, y de desenvolver y esplotar la concesión de los activos de la CORFUCH mientres un plazu de trenta años, prorrogables por quince años más nel casu de que la delda tributaria de la qu'Azul Azul S.A. ye codeudor solidariu fora paga mientres esi periodu inicial.[5][124] En cuanto al direutoriu, n'agostu, Federico Valdés foi escoyíu como presidente d'Azul Azul S.A., ente que Carlos Heller foi escoyíu como vicepresidente.[126] Amás, la Universidá de Chile autorizó a la empresa concesionaria l'usu del so nome, símbolos, emblemes y marques. Y como contraprestación, la casa d'estudios tien el derechu d'escoyer dos direutores de la compañía, d'un total d'once, y el derechu al cobru d'un royalty añal equivalente al 1,05% de los ingresos correspondientes a los años 2007 y 2008, y que pa los años 2012 y siguientes va calculase considerando'l monto mayor ente'l 1,05% de los ingresos y el 4% de les utilidaes netes d'Azul Azul S.A.[5] Sicasí, en virtú del incisu segundu del Nᵘ 3 del artículu 2º transitoriu de la Llei Nᵘ 20 019, como organización deportiva, la CORFUCH suspendió dafechu les sos actividaes pol tiempu de duración de la concesión, calteniendo les sos socios namái los sos derechos ante la sociedá concesionaria si fueren accionistes d'ella.[173]
En payares de 2008, magar la crisis económica de 2008, efeutuóse l'apertura d'Azul Azul S.A. na Bolsa de Comerciu, previa venta de cuasi 20 000 000 aiciones, caúna con un preciu d'allugamientu de $480, correspondientes al 55% de la propiedá de la concesionaria y que fueron mercaes por más de 8000 nuevos accionistes.[180]
Presidentes editar
Direutoriu y alministración (Azul Azul S.A.) editar
Al 29 d'agostu de 2015, el direutoriu y l'alministración d'Azul Azul S.A. tán compuestos por:[181]
Direutoriu
|
Alministración
Xerente d'alministración y finances: María Martínez
|
Propiedá y control editar
Les aiciones d'Azul Azul S.A. atópense inscrites nel rexistru de valores de la Superintendencia de Valores y Seguros (SVS) col N° 978. Al zarru de los Estaos Financieros, el capital suscritu y pagu xube a M$12 687 003 estremáu en 36 520 030 aiciones, de les cualos 36 520 029 aiciones son serie B y una aición ye serie A, de calter preferente y perteneciente a la Universidá de Chile, que tien el derechu a escoyer dos de los once direutores, ente que los nueve restantes son escoyíos de la serie B.
La sociedá nun tien controlador.
Na estructura accionaria, los dolce mayores accionistes de la sociedá a avientu de 2016 son:[182]
|
|
Himnu editar
|
«Brindemos, collacios, pola Universidá |
El himnu del club deportivu foi creáu en 1933 por un conxuntu d'estudiantes d'arquiteutura de la Universidá de Chile, quien inspiraos na nueche a bordu del barcu Reina del Pacíficu, que se dirixía a Antofagasta, crearon la lletra y los versos, ente que Julio Cordero Vallines, miembru d'esi grupu d'estudiantes, compunxo la melodía y acuñó la frase Románticu Viaxeru, como nome oficial del himnu. Depués, Cordero mandó a inscribir al so nome l'himnu y la lletra a la Biblioteca Nacional, polo que se-y reconoz l'autoría oficial, pero repitiendo siempres que la lletra foi apurra de tolos sos compañeros de viaxe. Según Cordero Vallines, perdió-y el rastru a la melodía hasta l'añu 1940, cuando lu cuntaron que foi entonada nun Clásicu Universitariu.[183]
Los fechos basaos nel so orixe espliquen por qué l'himnu nun fala de fútbol o deporte, sinón que se basa en suaños de viaxes d'un grupu de collacios, brindando pola universidá.
Escudu editar
.jpg)
El símbolu del club ta inspiráu nel chuncho (miagón patagón), que se remonta a la creación del Club Náuticu Universitariu, entidá qu'apurrió col so emblema al Club Universitariu de Deportes, cuando esti fundar en 1927. L'orixe del chuncho deber a Pablo Ramírez Rodríguez, dirixente de natación y Ministru de Facienda en 1945, quien traxo dende Alemaña el diseñu del emblema.
«El chuncho de la «O» simboliza la sabiduría, la conocencia mutua, l'harmonía ente'l cuerpu y l'espíritu, suprema aspiración del deporte bien entendíu».[6]
Ye menester señalar que, na mitoloxía griega, el miagón ye una de les representaciones d'Atenea, diosa de la sabiduría.
La so primer apaición na camiseta foi nun partíu contra Unión Condell, el 15 de xunetu de 1928.[48] Sicasí, davezu la insinia nun s'utilizó nel uniforme del equipu, siendo reemplazada a partir del añu 1938 —coincidente col ingresu de la caña de fútbol al profesionalismo— por una lletra «O» de color colloráu (blanca en 1979 y azul na camiseta de recambiu de 2001 y 2002), anque cabo destacar como esceición a esta regla, que la insinia foi utilizada en reemplazu de la «O», na temporada de 1947. Tamién foi incorporada al llau derechu del pechu xunto cola «O» en delles temporaes de la década de 1980. Casos asemeyaos diéronse llugar nos años 1996, parte de 1997, 2006, 2007, 2008 y dende la segunda metá de 2010, usándose la insinia en menor tamañu, pero ensin esaniciar la «O» del pechu.[184]
Evolución editar
La primera insinia foi adoptada y utilizada en 1926 pol dirixente Horacio Ramírez como símbolu del Club Naútico Universitariu, institución que nel escusón del chuncho llevó interpuestes rústicamente les iniciales «CNU». Cabo señalar qu'esta insinia namái correspondía al Club Náuticu Universitariu, que foi una de les tantes cañes que s'integró a la fusión final que dio orixe al Club Universitariu de Deportes en 1927.
Una vegada fundáu'l Club Universitariu de Deportes, modificóse'l monograma del escusón poles iniciales «CUD», que'l so primer rexistru data de 1928.
En 1935, cola nueva reestructuración de la institución polideportiva, les sigles del escusón camudaron a «DUCh» (Deportivu Universidá de Chile), anque tamién s'usaba una variante coles sigles «DUC».
Y en 1941, el presidente del club deportivu, Benjamín Claro Velasco, formó una comisión pa rediseñar l'emblema, recayendo la xera nel presidente de la filial de la «O» en Temuco, Miguel González. Esta constituyó l'actual insinia del club, que quedó configurada de la siguiente forma:
La insinia, que sufrió namái llixeres variaciones dende la so instauración, foi inscrita en conformidá a la Llei de Propiedá Industrial nel Rexistru de Marques, en 1943.
Uniforme editar
Uniforme titular editar
En 1927, añu de la so fundación, l'uniforme del club consistía en camiseta blanca, pantalón azul y medies azules, al igual que l'usáu con anterioridá pol Internáu F. C.[185][186]
Dende la década de 1930, sol nome de Club Deportivo de la Universidá de Chile, la indumentaria pasó a ser camiseta azul, pantalón blancu y medies azules, salvu llixeres variantes en delles temporaes.[187] Sicasí, escontra finales de la década de 1950, concretamente en 1958, y coincidentemente col periodu de mayor ésitu del club, el Ballet Azul, l'uniforme camudó a una camiseta color azul rei, más pantalón y medies del mesmu tonu azul que la camiseta, abandonando definitivamente'l pantalón blancu.[188] Esti diseñu caltúvose, salvo delles variaciones menores na tonalidá del azul, hasta empiezos de la década de 1990. Amás, específicamente nel añu 1990, el club adoptó a Scania como'l so primera patrocinador oficial na camiseta.[189]
Dende 1992, Universidá de Chile usó una indumentaria preponderantemente color azul marino, tantu pa la camiseta, como pantalón y medies, adoptando asina un estilu européu.[97][189] Esta tenida caltúvose inalterada, cola esceición de les temporaes 2001 y 2002, nes cualos les mangues fueron coloraes,[184][190] hasta'l final de la temporada 2005, yá que al entamu de la temporada 2006 el club volvió al azul rei.[184] Depués de más d'una década la vistimienta de la «O» vuelve al azul marino na so totalidá, indumentaria la cual debutó nun Clásicu universitariu correspondiente al tornéu nacional del segundu semestre del añu 2017.[191]
   
1927-1933
|
1934-1958
|
1958-1992
|
1992-2000
|
2001-2002
|
2003-2005
|
2006-2017
|
2017-Act.
|
Uniforme alternativu editar
Magar nun esistir rexistros d'uniformes alternativos del club nos sos primeros años, esiste constancia, a partir de 1960, de que l'uniforme alternativu d'Universidá de Chile foi de color predominantemente blancu, que sufrió bien poques variaciones ente les que cabo resaltar l'usu de mangues o pantalones azules.
De manera escepcional, la temporada 2001 foi la primera en que'l club utilizó'l color colloráu pal uniforme de recambiu,[184][190] el que caltuvo hasta 2003, añu nel cual recuperó'l color blancu d'antaño. Sicasí, en 2005, un añu dempués d'adquirir como auspiciador central a Cerveza Cristal, la camiseta volvió ser colorada.[184]
Na última fecha del campeonatu nacional 2010, frente a Audax Italiano, Universidá de Chile volvió utilizar la indumentaria de recambiu blanca, sol auspicio de Claro.[192]
Dende fines de 2012, per primer ocasión na so historia, l'equipu usa nel so uniforme un color distintu a los tradicionales: mariellu, de tonalidá fosforescente. Namái les medies son de color azul, d'una tonalidá escura, cuasi negra.
En febreru de 2014, la «O» volvió usar los sos tradicionales colores secundarios nel so indumentaria. El cuerpu de la camiseta ye blancu, al igual que'l pantalón, ente que les mangues y les medies son de color coloráu.
En xunetu de 2015, el club tornó al usu de la indumentaria dafechu blanca.
|
1960-2001
|
2001-2002
|
2003-2004
|
2005-2010
|
2011-2012
|
2012-2014
|
2014-2015
|
2015-Act.
|
Indumentaria y patrocinadores editar
|
|
|
Estadiu editar
Universidá de Chile nun cunta con estadiu propiu, pero davezu exerz de llocal nel Estadiu Nacional (oficialmente llamáu Estadiu Nacional Julio Martínez Prádanos), cortil que ye propiedá del Estáu de Chile y operáu pol Institutu Nacional de Deportes. Ésti foi inauguráu'l 3 d'avientu de 1938, tien una capacidá de 48.665 espectadores[17] y allúgase en Avenida Grecia #2001, comuña de Ñuñoa, Santiago.[197] Pol gocie del mesmu, el club paga aproximao US$10 500 d'arriendu per cada partíu.
Como estadiu alternativu pa los partíos de llocal, utilízase'l Estadiu Santa Laura, cercanu a la Plaza Chacabuco na comuña d'Independencia y propiedá d'Unión Española. Como tercer opción, el club tamién utiliza'l Estadiu El Teniente allugáu na ciudá de Rancagua, Rexón del Llibertador Xeneral Bernardo O'Higgins de Chile, de propiedá estatal y nel cual exerz localía el club O'Higgins.[198]
N'abril de 2014, el presidente del club Carlos Heller y el rector de la universidá Víctor Pérez anunciaron la construcción d'un estadiu pal so usu propiu nel predio de Llaguna Carén, allugáu na comuña de Pudahuel, en Santiago.[199] La cortil va tener una superficie de 34 hectárees y una capacidá de 30 a 35 mil espectadores. Amás, el proyeutu contempla construyir un parque d'usu públicu de 28 hectárees forníu con multicanchas, circuitos de running, bicicleta y trekking y un club de campu pa usu de la comunidá universitaria.[200]
En setiembre de 2014 depués de que se complicara'l proyeutu de Llaguna Carén, el presidente del club Carlos Heller rápido axuntóse col direutoriu d'Azul Azul y col alcalde de la comuña de La Pintana, Jaime Pavez, pa poner en marcha'l "Plan B": Los terrenes del paradoriu 41 de Santa Rosa. Alcordóse roblar una promesa de compra por 12 hectárees a 0,95 UF el m². Va Significar pagar 120 mil UF: US$ 4.835.862, la metá del costu del arriendu en Llaguna Carén: 220 mil UF: US$ 8.865.747.
L'alcuerdu por La Pintana establez un plazu de trés años pa mercar el mesmu predio qu'en 2012 foi propuestu pola alministración de José Yuraszeck.[201]
Instalaciones editar
Dende la fundación del Club Universitariu de Deportes y nos sos primeros años d'esistencia como equipu amateur, el plantel entrenaba y apostaba los sos partíos na cancha de la Escuela de Medicina de la Universidá de Chile, onde estudiaben dellos de los sos xugadores. Tocantes a sedes sociales, escontra 1931, el club cuntaba con un local n'Alamea #958, qu'incluyía una sala de billa, un billar, sala de tenis de mesa, comedor, salón de sesiones, sala de secretaría, cancha de golf, etc.[202] Años más tarde, en 1950 y sol bistechu del Club Deportivo de la Universidá de Chile, les sos dependencies treslladar a Vergara con Alamea,[203] ente que na década de 1960 la sede institucional allugar na cai Santa Lucía #240.
Darréu, na década de 1980, l'equipu entrenaba nel Estadiu Recoleta, pa treslladase a entamos de la década de 1990 al predio «El Sauzal», allugáu na comuña de Peñalolén. Depués, en 1996, el plantel treslladó les sos actividaes al Cascoxu Azul», cortil cercana al Estadiu Nacional en que'l club permaneció mientres 14 años, en virtú d'un comodato. Amás, a fines de la década de 1990 y a entamos de la década de 2000, so la xestión de René Orozco, tuvo llugar la construcción de la Ciudá Deportiva Azul» na comuña de Lampa, camín al Noviciáu. Propiedá del club y de una estensión de 127 hectárees, el proyeutu polideportivu consistió nuna llaguna artificial, tres canches de fútbol, cuatro canches de voleibol, cuatro canches de tenis, un casino de 600 metros cuadraos, una piscina recreacional con edificios de camarines, un sector de quinchos habilitaos pal usu simultáneu de 20 families, una planta de tratamientu d'agües sirvíes, una casa d'alministración, un plantíu de 30.000 árboles, amás d'ufiertar l'arriendu de motos touterrén, paseos en bote, bicimontaña o a caballu, más l'usu del casino y de la carpa pa eventos especiales.[204] Sicasí, el centru deportivu yera susceptible a llenes y nun foi de gustu del plantel, qu'optó por siguir trabayando nel Cascoxu Azul». Finalmente, tres la quiebra del club, los terrenes de la Ciudá Deportiva Azul» fueron axudicaos nun remate por Inmobiliaria El Patiu S.A. a un preciu de 860.000.000 de pesos.[179] Tamién fueron bienes de la institución la sede de Campu de Deportes #565, onde amás funcionó la Escuela de Los de baxo» nel #581, y una casa vecina de calle Francisco de Miranda #2094, los que mientres el procesu de quiebra fueron apurríos en comodato por 30 años, funcionando anguaño un cuartel de la PDI.[205]
Centru Deportivu Azul editar
En 2007, al axudicase la concesión del club y ante la proximidá del términu del comodato del Cascoxu Azul», Azul Azul S.A. contempló nel so plan d'inversiones la construcción d'un campu d'entrenamientu de primer nivel, tantu pal equipu profesional como pa les divisiones inferiores, basándose nos estándares internacionales y n'antecedentes de complexos deportivos de clubes europeos como Real Madrid, Chelsea F. C., Liverpool F. C., F. C. Bayern München, Ajax, PSV Eindhoven, Everton F. C. y de la Real Federación Española de Fútbol, asina tamién de clubes suramericanos como São Paulo, Palmeiras, River Plate y de l'AFA.[5] Asina, en 2009, la concesionaria robló un conveniu cola Pernomada Municipalidá de La Cisterna consistente nel arriendu d'un terrén de nueve hectárees, allugáu en felicidá comuña, pa efeutos de construyir nésti'l complexu deportivu, con una inversión total que bordió los 3 000 000 de pesos.[180][206] Esti arrendamientu tien por plazu tol periodu restante que dura la concesión, ye dicir por 28 años, anovables por 15 años más. Con cuenta de llevar a cabu la construcción del inmueble, Azul Azul S.A. creó ya invirtió nuna filial denominada Inmobiliaria Azul Azul SpA, que'l so capital social xubió a $1 350 000 000, pagaderos en dineru efeutivo o por aciu l'apurra del contratu d'arrendamientu del inmueble.[207][208] Finalmente, en poniendo la primer piedra del edificiu en xineru de 2010,[209] la «O» inauguró en setiembre d'esi añu'l Centru Deportivu Azul», cola presencia de la direutiva d'Azul Azul S.A. comandada por Federico Valdés, y tamién del presidente Sebastián Piñera, l'alcalde local Santiago Rebolledo, y expresidentes y figures referentes del club.[210]
Emplazado n'Avenida El Parrón 939, na comuña de La Cisterna, anguaño'l campu deportivo de la «O» consta d'ocho canches d'entrenamientu, dos canches de fútbol-tenis, una cancha d'entrenamientu pal primer equipu con graderías pa 200 persones y tres canches de campera sintética, más l'edificiu principal, que cunta con camarines, circuitu de trote, dos ximnasios (el del primer equipu colinda con tres módulo d'atención y consulta médica), casino, comedor, cafetería, sala d'eventos, sala de xuntes del primer equipu (pa charres téuniques más un proyeutor de videu), sala de prensa y cuartos pa los menores que trabayen en doble xornada.
Afición editar
Barres entamaes editar
Históricamente, l'afición o enchida d'Universidá de Chile taba compuesta por estudiantes d'esa mesma casa d'estudios, quien preparaben espectáculos previos al partíu nes distintes ediciones del Clásicu Universitariu contra Universidad Católica. El nivel de preparación yera tal, que los periódicos resaltaben con igual importancia les competencies tantu nes tribunes ente les barres como'l partíu ente les escuadres. Dicha tradición, col correr de los años, evolucionó al usu de bengalas, estintores de colores y fuego d'artificiu.[211]
Dende la década de 1990, la barra brava d'Universidá de Chile, denominada Los de baxo, adquirió notoriedá nacional por cuenta de los incidentes violentos producíos nos partíos del so equipu, acentuándose pa los superclásicos contra Colo-Colo. Los constantes enfrentamientos cola policía uniformada y les estroces que producieron fueron los principales motivos pa la promulgación de la Llei Nᵘ 19 327 o de violencia nes cortiles deportives. Felicidad llei encamienta a les barres a empadronase, esto ye, rexistrar a los sos miembros en casu de que dalgún d'ellos provoque dalgún fregáu dientro del estadiu, en cuenta de dellos beneficios como'l llogru d'entraes más barates.[212][213] La llei foi duramente criticada por cuenta de la inesistencia d'un modelu integral pa combatir la violencia en tolos espectáculos deportivos y non yá nel fútbol.[214][173]
En payares de 2008, magar la crisis económica de 2008, efeutuóse l'apertura d'Azul Azul S.A. na Bolsa de Comerciu, previa venta de cuasi 20 000 000 aiciones, caúna con un preciu d'allugamientu de $480, correspondientes al 55% de la propiedá de la concesionaria y que fueron mercaes por más de 8000 nuevos accionistes. Amás nun obliga de manera concreta l'empadronamientu, dexando la decisión al mesmu hincha.
Encuestes editar
Diversos estudios d'opinión pública alluguen a Universidá de Chile como'l segundu club de fútbol con mayor cantidá de simpatizantes en Chile. Ente ellos, una encuesta realizada pola Fundación Futuru a 352 persones del Gran Santiago en 1999 asitiar segundu con un 30,4% de les preferencies.[215] Coles mesmes, otru estudiu fechu pola Fundación Futuru en 2006 a 300 persones del Gran Santiago allugar segundu con un 14% de les preferencies.[216]
Per otra parte, el centru d'estudiu de los estilos de vida de los chilenos Chilescopio, nun sondéu realizáu a 1500 persones de tol país en 2006, tamién lo allugó segundu con un 23% de la preferencia nacional. De la mesma nun nuevu estudiu realizáu por Chilescopio en 2007 apaeció nuevamente segundu con un 25%.[217] Tamién en 2007, una encuesta efeutuada por Mediática y la Facultá de Comunicaciones de la Universidá del Desarrollu a 603 persones de la Rexón Metropolitana de Santiago dio-y un 21,1% de les preferencies.[218] En cuantes que, el centru d'encuestes del diariu La Tercera, nun sondéu realizáu en xunu de 2006, allugar segundu con un 28% de les preferencies, ente que, el mesmu estudiu realizáu en 2008, Le otogó un 19% de les adherencies.[219]
Nel añu 2011 realizóse'l censu de fútbol» más grande que se realizó en Chile, el sitiu QuienesChile.com foi l'encargáu de realizar dichu censu, nel cual participaron 146.003 persones, refundiando como resultáu a Universidá de Chile como'l club más popular del país con un 51,55%, sobre Colo-Colo con 48,44%.[220] Hai de solliñar que nesta encuesta consideróse solamente a Universidá de Chile y Colo-Colo pa votar, amás toles demás encuestes realizaes enantes onde'l club Colo-Colo considerábase'l club más popular, nun devasaben les 2.000 persones encuestaes. Al añu siguiente, en 2012, El Gráficu realizó una encuesta vía red sociales, onde participaron 91.016 persones y catalogaron a Universidá de Chile nuevamente como'l más popular de Chile con un 45%, sobre'l so símil Colo-Colo que se quedó col 41% de les preferencies.[221]
Datos del club editar
Yera amateur editar
- Temporaes na Lliga Central de Football/Asociación de Football de Santiago: 10 (1927-1937).
- Mayor goliada consiguida (Serie B): 14-1 a Santiago Morning B en 1937.
- Mayor goliada recibida (Serie B): 2-4 de Green Cross en 1935.
Yera profesional editar
- Temporaes en Primer División: 79 (1938-1988 y 1990-Presente).
- Temporaes en Primer B: 1 (1989).
- Mayor goliada consiguida:
- En campeonatos nacionales: 9-1 a Magallanes en 1962.
- En torneos internacionales: 7-1 a Rangers en 1970. 6-0 a Deportivu Quito en 2012.
- Mayor goliada recibida:
- Meyor puestu en Primer División: 1º (18 vegaes).[7]
- Peor puestu en Primer División: 15º (1988).
- Puestu históricu en Chile: 2º.[223]
- Máximu goliador: Carlos Campos (197 goles: 183 por campeonatos nacionales, 9 por Copa Chile, 4 por Copa Libertadores y 1 por tornéu de preparación).
- Porteru menos goliáu: Sergio Vargas (con 626 minutos ensin recibir goles en 1995).
- Xugador con más partíos apostaos: Luis Musrri (539 partíos).[224]
- Xugador con más partíos internacionales apostaos: José Rojas (78 partíos).
- Participaciones internacionales:
- Copa Libertadores (22): 1960, 1963, 1965, 1966, 1968, 1970, 1972, 1977, 1981, 1995, 1996, 2000, 2001, 2005, 2009, 2010, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2018.
- Copa Suramericana (7): 2005, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2017.
- Copa Conmebol (2): 1994, 1997.
- Copa Mercosur (4): 1998, 1999, 2000, 2001.
- Recopa Suramericana (1): 2012.
- Copa Suruga Bank (1): 2012.
Por competición editar
- En negrina competiciones n'activu.
| Tornéu !width=5%|TJ | PX | PG | PE | PP | GF | GC | Dif. | Puntos | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Copa Libertadores d'América | 21 | 151 | 56 | 32 | 63 | 198 | 222 | -24 | 200 |
| Copa Suramericana | 7 | 34 | 18 | 7 | 9 | 47 | 34 | +13 | 61 |
| Recopa Suramericana | 1 | 2 | 0 | 1 | 1 | 0 | 2 | -2 | 1 |
| Copa Conmebol | 2 | 8 | 4 | 1 | 3 | 16 | 9 | +7 | 13 |
| Copa Mercosur | 4 | 24 | 3 | 3 | 18 | 18 | 55 | -37 | 12 |
| Copa Suruga Bank | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 2 | 2 | 0 | 1 |
| Total | 36 | 220 | 81 | 45 | 94 | 281 | 324 | -43 | 288 |
Gráficu de la evolución histórica editar
Rankings editar
Rankings de Conmebol editar
- Ranking de la Conmebol: 1º (482,95 puntos).
- Actualizáu al 25 d'avientu del 2012.[225]
Rankings d'IFFHS editar
- Clasificación Mundial de los Clubes (Top 400): 28º (194,5 puntos).
- Actualizáu al 09 de mayu del 2014.[226]
- Ranking del Club del Sieglu d'América del Sur: 34º (50 puntos).[227]
- Ranking del Club de Suramérica de la 1ª Década del Sieglu XXI (2001-2010): 23º (1.085 puntos).[228]
- Ranking Mundial de Clubes de la 1ª Década del Sieglu XXI (2001-2010): 90º (1.085 puntos).[229]
Xugadores y cuerpu téunicu editar
Plantía y cuerpu téunicu 2018 editar
- Los equipos chilenos tán llindaos pola ANFP a tener nel so plantel un máximu de cinco futbolistes estranxeros, nun se considera nesti cómputu los futbolistes estranxeros que tean inscritos nel fútbol nuevo. Al momentu dichu cupu atópase cubiertu na so totalidá.
- Pa dichos efeutos, Jonathan Zacaría nun foi inscritu pal tornéu nacional por cuenta de la so mancadura de llarga duración.[230]
- Coles mesmes, Leandro Benegas nun foi inscritu pal primer semestre de la temporada del fútbol chileno pola so mancadura de llarga duración y, tamién, pa dexar el so cupu d'estranxeru pal fichaxe del xugador brasilanu Rafael Vaz.[231]
- Por disposición de l'ANFP el númberu de les camisetes nun puede devasar al númberu de xugadores inscritos.
Altes y baxes 2018 editar
| Altes | |||
|---|---|---|---|
| Xugador | Posición | Procedencia | Tipu |
 Bryan Taiva
|
Delanteru | San Luis
|
Torna de préstamu |
| Baxes | |||
|---|---|---|---|
| Xugador | Posición | Destín | Tipu |
 [[]]
|
[[]] | [[]]
|
|
En préstamu editar
| En préstamu | |||
|---|---|---|---|
| Xugador | Posición | Destín | |
| Gonzalo Collao
|
Porteru | Cobreloa
| |
| Nelson Espinoza
|
Porteru | San Luis
| |
| Carlos Villagrán
|
Defensa | San Marcos de Arica
| |
| Alonso Rodríguez
|
Defensa | Deportes Puerto Montt
| |
| Sergio Sandoval
|
Defensa | Deportes Puerto Montt
| |
| Nicolás Ramírez
|
Defensa | Deportes Temuco
| |
| Diego Urquieta
|
Defensa | Deporte Iberia
| |
| Bernardo Cerezo
|
Defensa | Santiago Wanderers
| |
| João Ortiz
|
Defensa | Curicó Unido
| |
| Andrés Segovia
|
Defensa | Magallanes
| |
| John Salas
|
Defensa | Deporte Iberia
| |
| Diego García
|
Defensa | Deportes Copiapó
| |
| Sebastián Amar
|
Mediocampista | Unión Española
| |
| Esteban Valencia |align=left|Mediocampista
|
San Marcos de Arica
| ||
| Camilo Moya |align=left|Mediocampista
|
San Luis
| ||
| Matías Parada |align=left|Mediocampista
|
Deportes Antofagasta
| ||
| Sebastián Martínez
|
Mediocampista | Huachipato
| |
| Danilo Catalán
|
Mediocampista | Deportes Recoleta
| |
 Guzmán Pereira
|
Mediocampista | Peñarol
| |
| Fabián Carmona
|
Mediocampista | Deportes La Serena
| |
| Gabriel Mazuela
|
Delanteru | Cobreloa
| |
| Martín Arenas
|
Delanteru | Magallanes
| |
| Franco Llobos
|
Delanteru |  Celta de Vigo "B"
| |
| Mario Briceño
|
Delanteru | Curicó Unido
| |
| Mathías Pinto |align=left|Delanteru
|
Deportes Melipilla
| ||
 Valentín Castellanos
|
Delanteru | Torque
| |
 Bruno Miranda
|
Delanteru |  D.C. United
| |
| Felipe Pinilla
|
Delanteru | Santiago Wanderers
| |
| Sebastián Gómez
|
Delanteru | Malleco Xuníu
| |
Xugadores editar
A lo llargo de la so historia, Universidá de Chile cuntó con una gran cantidá de xugadores de diversa nacionalidá, siendo la mayoría de nacionalidá chilena.
Luis Musrri ye a la fecha, el xugador qu'en más ocasiones vistió la camiseta del club, con un total de 539 presencies oficiales ente 1987 y 2004. Otros xugadores que devasaron la barrera de los 400 partíos son Vladimir Bigorra, Johnny Herrera, Héctor Hoffens, Manuel Pellegrini, Jorge Socías, Leonel Sánchez, José Rojas, y Sergio Vargas.
Carlos Campos ye'l goliador históricu d'Universidá de Chile con 197 goles convertíos en partíos oficiales ente 1956 y 1969, siendo 183 anotaos por torneos nacionales de Primer División y partíos definitorios.[5] Otros trés xugadores marcaron más de 100 goles cola camiseta azul nes instancies señalaes, como Leonel Sánchez, Pedro González y Rubén Marcos.[232] Amás de ser l'artilleru históricu del club, Carlos Campos ostenta'l récor de ser el máximu goliador de la «O» nun campeonatu nacional de primer División, con trenta y cuatro goles en 1962.[58] Ente que, sumando la totalidá de partíos oficiales apostaos nuna temporada, la marca recái en Marcelo Salas, quien en 1994 convirtió 41 goles.[233]
Johnny Herrera tien el récor de ser el xugador que más títulos oficiales llogró pol club con un total de trelce: ocho torneos nacionales, trés Copa Chile, una Supercopa de Chile y una Copa Suramericana. Ye secundáu por Luis Musrri, con ocho: cinco torneos nacionales, dos Copa Chile y un campeonatu de Segunda División. Depués siguir Leonel Sánchez, Carlos Campos, Carlos Contreras y José Manuel Rojas con 6 campeonatos nacionales ganaos cola «O».[5][234]
Desque Eduardo Simián foi convocáu en 1941, Universidá de Chile tresformóse nel segundu club de Chile con mayor cantidá de contribuciones a la selección nacional por sobre 90 xugadores, que suman na so totalidá alredor de mil presentaciones con la Colorada. El que más convocatories recibió, siendo xugador d'Universidá de Chile, foi Leonel Sánchez, con ochenta y cinco partíos ente 1953 y 1969, siendo amás el que mayor cantidá de partíos apostó pola seleición nacional y el cuartu goliador históricu d'ésta con ventisiete anotaciones.[235]
Goliadores editar
- Goliador de la Primer División de Chile (11):[58]
Víctor Alonso (1): 20 (1940).
Ubaldo Cruche (2): 17 (1945) y 25 (1946).- Carlos Campos (3): 24 (1961), 34 (1962) y 21 (1966).
Eladio Zárate (1): 25 (1971).- Richart Báez (1): 10 (Clausura 1997).
- Pedro González (2): 23 (1998) y 26 (2000).
- Felipe Mora (1): 13 (Clausura 2017).
- Goliador de la Copa Chile (2):[8]
Luis Alberto Ramos (1): 12 (1979).- Marcelo Salas (1): 12 (1994).
- Goliador de la Copa Suramericana (1):
- Eduardo Vargas (1): 11 (2011).[n 2]
|
Entrenadores editar
.jpg)
Universidá de Chile tuvo más de 30 entrenadores a lo llargo de la so etapa profesional, siendo Luis Tirado el primeru d'estos, quien por esa dómina tamién tuvo al cargu de Magallanes, y so que la so direición téunica'l club consiguió'l so primer campeonatu profesional de primer División en 1940.[236]
El direutor téunicu que se caltuvo por más años na «O» ye Luis Álamos, conocíu como'l Foín», quien dirixó al equipu ente 1956 y 1966. Coincidentemente, Álamos ye l'entrenador que más partíos dirixó nel club, sumando ente los sos dos periodos a cargu del equipu (1954 y el yá mentáu periodu 1956-1966) la cifra de 371 partíos oficiales, siendo amás el que más títulos nacionales consiguió por Universidá de Chile, con cuatro d'ellos. Siguir en partíos apostaos y años consecutivos como entrenador Ulises Ramos, quien llegó a dirixir al plantel en cinco oportunidad distintes, siendo'l so periodu más destacáu aquel entendíu ente 1969 y 1974 nel cual llogró un campeonatu nacional, amás d'algamar les semifinales de la Copa Libertadores 1970.
En tantu, l'entrenador más esitosu na historia d'Universidá de Chile ye l'arxentín Jorge Sampaoli, quien nos sos dos años al mandu del club (2011- 2012) ganó tres torneos nacionales consecutivos y la Copa Suramericana 2011. A ello suma una semifinal de Copa Libertadores y una serie de llogros nel planu de les estadístiques, como ser l'equipu con meyor rendimientu nuna competición CONMEBOL (tres el llogru invictu de la Copa Suramericana), y ser escoyíu pola IFFHS dende xunu hasta ochobre de 2012 el segundu meyor equipu del mundu (namái superáu pol Barcelona d'España).
Amás destaquen los direutores téunicos Jorge Socías y César Vaccia, quien llograron los bicampeonatos de 1994-1995 y de 1999-2000, respeutivamente.[236]
Hai de solliñar que'l entrenadores d'Universidá de Chile fueron predominantemente de nacionalidá chilena, quitando a Alejandro Scopelli (quien dirixó a la «O» mientres tres periodu distintos), Salvador Nocetti, Miguel Ángel Russo, Salvador Capitano, José Basualdo, Jorge Sampaoli, Darío Franco, Sebastián Beccacece, Ángel Guillermo Hoyos y Frank Kudelka, de nacionalidá arxentina; l'húngaru Jorge Ormos; y los uruguayos Sergio Markarián, Gerardo Pelusso y Martín Lasarte.
Un datu a considerar ye que dellos de los entrenadores que dirixeron al conxuntu azul darréu han comandado seleiciones nacionales de fútbol. Ente ellos: Luis Tirado, Luis Álamos y Jorge Sampaoli en Chile (esti postreru la selección d'Arxentina tamién), Sergio Markarián en Perú, y Gerardo Pelusso en Paraguái.
Cronoloxía de los entrenadores editar
Los entrenadores interinos apaecen en cursiva.
|
|
|
Otres seiciones y filiales editar
Universidá de Chile "B" editar
En 1999, l'Asociación Nacional de Fútbol Amateur de Chile (ANFA) instauró la opción a los clubes profesionales d'asitiar un equipu cadete Sub-23 en Tercer División colos oxetivos de que los xugadores tuvieren más actividá y de dotar a la categoría de mayor competitividá, cola única llimitación de qu'estos equipos nun podíen aportar al títulu (y poro, xubir a la Primer B). El club llaicu aceptó les condiciones de la ANFA, al ingresar al equipu Sub-23 a Tercer División nel añu 2004, participando hasta l'añu 2006.[237][238]
Universidá de Chile (femenín) editar
El club tamién cunta con una división femenina, estremada en dos categoríes: adulta y xuvenil. Dambes son dirixíes por Isabel Berríos.
Palmarés editar
Títulos locales editar
- División d'Honor de la Seición Amateur de l'Asociación de Football de Santiago (1): 1934.
- Tornéu Metropolitanu de Chile (2): 1968, 1969.
- Subcampeón de la División Entemedia de l'Asociación de Football de Santiago (2): 1931, 1933.
Títulos nacionales editar
- Primer División de Chile (18):[7] 1940, 1959, 1962, 1964, 1965, 1967, 1969, 1994, 1995, 1999, 2000, Apertura 2004, Apertura 2009, Apertura 2011, Clausura 2011, Apertura 2012, Apertura 2014, Clausura 2017.
- Copa Chile (5):[8] 1979, 1998, 2000, 2012-13, 2015.
- Universidá de Chile axudicóse la edición de 2000 en calidá d'invictu.
- Supercopa de Chile (1): 2015.
- Copa Francisco Candelori (1): 1969.[239][240][241]
- Serie B Profesional de Chile (2):[9] 1936, 1937.
- Segunda División de Chile (1):[9] 1989.
- Liguilla Pre-Libertadores de Chile (3):[242] 1976, 1980, 2013.
- Universidá de Chile axudicóse les ediciones de 1976 y 2013 en calidá d'invictu.
- Subcampeón del Campeonatu Nacional Amateur de Chile (1):[51] 1935.
- Subcampeón del Campeonatu d'Apertura de Chile (1):[8] 1940.
- Subcampeón de la Primer División de Chile (8):[7] 1957, 1961, 1963, 1971, 1980, 1998, Clausura 2005, Apertura 2006.
- Subcampeón de la Copa Chile (1): 2017.
- Subcampeón de la Supercopa de Chile (2): 2013, 2016.
Títulos internacionales editar
- Copa Suramericana (1):[11] 2011.
- Subcampeón de la Copa Suruga Bank (1):[243] 2012.
- Subcampeón de la Recopa Suramericana (1):[244] 2012.
Rivalidaes editar
Clásicu del fútbol chileno editar
El rival tradicional d'Universidá de Chile ye Colo-Colo, col qu'apuesta'l Clásicu del fútbol chileno o Superclásico. El primer enfrentamientu ente dambos clubes foi nun partíu amistosu, apostáu'l 9 de xunu de 1935.[245] Darréu, magar un mal debú de los azules ante Colo-Colo nos sos primeros alcuentros en Primer División,[246] la rivalidá apinar en 1959 cuando la «O arrampuñó-y el títulu del tornéu nacional a los albos, llogrando un predominiu sobre ellos na década de 1960, que depués s'esleió nes décades de 1970 y de 1980. Y dende la década de 1990 el duelu empezó a xenerar gran tensión debíu al protagonismu y la popularidá a nivel nacional de dambos clubes, amás de la paridá nos enfrentamientos ente dambos.
En total, por partíos oficiales, enfrentáronse en 222 ocasiones, con 98 trunfos de Colo-Colo, 63 empates y 61 victories d'Universidá de Chile,[247] incluyendo aquellos partíos de los estinguíos Campeonatu d'Apertura y Campeonatu de Campeones.
Clásicu universitariu editar
El Clásicu universitariu ye unu de los partíos más importantes y tradicionales del fútbol chileno, nel cual enfréntense Universidá de Chile y Universidad Católica, escuadres representatives de les principales y más antigües cases d'estudios del país. Dellos puristes consideren que ye un duelu de más de 100 años d'historia, yá que antes de la fundación oficial de dambos clubes, el 1 de payares de 1909 apostóse'l primer clásicu a nivel universitariu ente les seleiciones estudiantiles de la Universidá de Chile y de la Universidad Católica.[34] Sicasí, el primer enfrentamientu oficial producióse'l 13 de xunu de 1937, pol tornéu de la Serie B, partíu nel que la «O impúnxose por 2-1.[248] Dende esa dómina, destacó la competencia tanto futbolística como a nivel de barres, les qu'entamaben espectáculos artísticos de gran nivel, sobremanera na década de 1960, y que col correr de los años dexaron de realizase.[211] Magar la rivalidá esistente, en 1939 formóse un equipu qu'incluyía xugadores de dambes escuadres col fin d'encarar torneos amistosos nacionales ya internacionales: el Combináu Universitariu.[249]
Por partíos oficiales, en total, enfrentáronse en 227 ocasiones, con 87 trunfos d'Universidá de Chile, 71 empates y 69 victories d'Universidad Católica.[250] incluyendo aquellos partíos de los estinguíos Campeonatu d'Apertura y Campeonatu de Campeones. Ente dambos equipos cúntense venti definiciones: seis en favor d'Universidá de Chile y catorce pa Universidad Católica.
Ver tamién editar
Notes editar
- ↑ Cola formación de la Lliga Profesional de Football en 1933, la División Entemedia, onde competía Universitariu, pasó de tercera a segunda categoría de l'Asociación de Football de Santiago.
- ↑ Amás, ye'l máximu goliador nuna sola edición de la Copa Suramericana.
Referencies editar
- ↑ 1,0 1,1 Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaesanfp - ↑ udechile.cl (ed.): «Historia Club Universidad de Chile». Consultáu'l 1 de mayu de 2014.
- ↑ Revista de «La O» (93). Febreru de 1953.
- ↑ Rabi González & Villafranca Cobelli 2017, p. 27
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Larraín Vial S.A. (Ochobre 2008). Ufierta d'Aiciones de primera Emisión. http://www.udechile.cl/docs/bursatils/llibro_uch_inversionistas.pdf. Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Scaff Vásquez, Patriciu. Universidá de Chile (ed.): «Orixe del deporte na Universidá de Chile y el "chuncho" na historia del club deportivu». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Juan Pablo Andrés; Boesenberg, Eric (17 d'abril de 2014). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - List of Champions and Runners Up» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Juan Pablo Andrés (7 de xunu de 2013). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - List of Cup Winners and Runners Up» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Juan Pablo Andrés (10 de xineru de 2013). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - List of Second Division Champions» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 10,0 10,1 Stokkermans, Karel (4 de payares de 1999). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Universidá de Chile's series of 33 matches unbeaten in the Primer A» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 11,0 11,1 Stokkermans, Karel (19 d'avientu de 2013). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Suramericana» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ AFP (15 d'avientu de 2011). FIFA (ed.): «O de Chile ye campeón». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ CONMEBOL (ed.): «camín-al-titulo-de-la-O-20111214-0002.html Copa Bridgestone Suramericana 2011: el camín al títulu de la "O"» (14 d'avientu de 2011). Archiváu dende l'camín-al-titulo-de-la-O-20111214-0002.html orixinal, el 15 d'abril de 2012. Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ latercera.com (ed.): «campana perfecta-del cuadru azul.shtml Los récores de la campaña perfecta del cuadru azul» (14 d'avientu de 2011). Consultáu'l 19 de setiembre de 2012.
- ↑ ilustramos.com (ed.): «O de Chile consigue historico triplete». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de setiembre de 2012. Consultáu'l 19 de setiembre de 2012.
- ↑ ferplei.com (ed.): «mandu-de-jorge-sampaoli/ http://www.ferplei.com/2012/07/los-records-que-suma-universidá-de-chile-al mandu-de-jorge-sampaoli/». Consultáu'l 19 de setiembre de 2012.
- ↑ 17,0 17,1 Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaescapa - ↑ udechile.cl (ed.): «Categoría Femenina Adulta 2012». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ udechile.cl (ed.): «Categoría Femenina Xuvenil 2013». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (IFFHS) (ed.): «Clasificación Mundial de los Clubes» (1 d'agostu de 2011 a 30 de xunetu de 2012). Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
- ↑ La Tercera (2 d'agostu de 2012). latercera.com (ed.): «caltiénse-segunda-en-ranking-mundial-de-clubes.shtml La "O" caltiénse segunda en ranking mundial de clubes». Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
- ↑ conmebol.com (ed.): «fíxose-con-el visu-20120827-0001.html Ranking de Clubes de la Conmebol: la O de Chile llegó al 1er puestu» (27 d'agostu de 2012). Archiváu dende l'fíxose-con-el visu-20120827-0001.html orixinal, el 30 d'agostu de 2012. Consultáu'l 19 de setiembre de 2012.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 Herrera Celis 1986, pp. 27-32
- ↑ 24,0 24,1 Herrera Celis 1986, pp. 36-37
- ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 La Nación, 1994-1995, «Esta ye la historia oficial», páxs. 4-6.
- ↑ Marín Méndez 1995, p. 17
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 37-42
- ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 Herrera Celis 1986, pp. 74-76
- ↑ 29,0 29,1 Herrera Celis 1986, pp. 42-46
- ↑ 30,0 30,1 Herrera Celis 1986, pp. 46-51
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 51-53
- ↑ uestadisticas.cl (ed.): «1908-1937». Consultáu'l 1 de mayu de 2014.
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 84-85
- ↑ 34,0 34,1 Marín Méndez 1995, pp. 48-53
- ↑ Torres V., Julio (12 d'ochobre de 1923). escritu en Santiago de Chile. «El día de los estudiantes». Los Sports (Editorial Zig-Zag) (31): p. 7.
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 54-60
- ↑ Herrera Celis 1986, p. 60
- ↑ Herrera Celis 1986, p. 61
- ↑ 39,0 39,1 ANFP (ed.): «La "O" celebra 85 años de gloria y tradición nel fútbol chileno» (23 de mayu de 2012). Consultáu'l 1 de mayu de 2014.
- ↑ 40,0 40,1 La Nación, 1994-1995, «L'añu de la fundación», páxs. 10-13.
- ↑ La Nación. 21 de mayu de 1927.
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 62-64
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 90-91
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 113-114
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 105-107
- ↑ Herrera Celis 1986, p. 109
- ↑ Herrera Celis 1986, pp. 117-119
- ↑ 48,0 48,1 48,2 48,3 48,4 48,5 48,6 chuncho.com (ed.): «La historia de la O - Resume históricu». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 49,0 49,1 Juan Pablo Andrés; Schmerler, Eli (24 de xunetu de 2003). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - Foundation Dates of Clubes» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ «38 Clubes Van Formar la Lliga Central en 1929». Los Sports (Editorial Zig-Zag) (316): p. 15. 29 de marzu de 1929.
- ↑ 51,0 51,1 Juan Pablo Andrés (19 de febreru de 2010). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - List of Amateur Champions (Associations)» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Tabla de posiciones - 1935». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Campaña - Serie B - 1937». Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 54,0 54,1 54,2 54,3 «Universitarios... y profesionales». Historia d'una pasión azul (La Nación) 1: páxs. 14-15. 1994-1995.
- ↑ 55,0 55,1 55,2 Espina, Eduardo (23 de payares de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1938» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ Espina, Eduardo (23 de xunetu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1939» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2014.
- ↑ 57,0 57,1 Eduardo Espina (23 de xunetu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1940» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 58,4 58,5 58,6 Juan Pablo Andrés (28 de xineru de 2011). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - List of Topscorers» (inglés). Consultáu'l 1 d'abril de 2013.
- ↑ Eduardo Espina (31 de xunetu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1945» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (15 d'agostu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1957» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 61,0 61,1 «Los ensayos del Ballet». Historia d'una pasión azul (La Nación) 2: páxs. 32-35. 1994-1995.
- ↑ Eduardo Espina (15 d'agostu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1959» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «¡La “O” campeón!». La Nación. 12 de payares de 1959.
- ↑ «Crónica d'una nueche inolvidable». Historia d'una pasión azul (La Nación) 2: páxs. 38-39. 1994-1995.
- ↑ «Memorables». Historia d'una pasión azul (La Nación) 2: p. 54. 1994-1995.
- ↑ Eduardo Espina (17 de payares de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1961» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (10 de mayu de 2007). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1962» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (17 de payares de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1964» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (17 de payares de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1965» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ John Beuker y Osvaldo Gorgazzi (12 de mayu de 2002). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Libertadores d'América 1960» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «Un apurra pa la fiesta universal». Historia d'una pasión azul (La Nación) 2: páxs. 42-45. 1994-1995.
- ↑ Julio Bovi Diogo y Mikael Jönsson (21 d'abril de 2011). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «International Club Tournaments (Santiago de Chile): 1964 (first)» (inglés). Consultáu'l 22 de setiembre de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Torneo de Branu - La O en cifres». Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «Invictu ante los campeones». Historia d'una pasión azul (La Nación) 3: páxs. 60-61. 1994-1995.
- ↑ Trunfo (ed.): «El suañu cumplíu de Everton» (1 d'agostu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 22 de setiembre de 2011.
- ↑ «El “tri” dir col mundial». Historia d'una pasión azul (La Nación) 3: páxs. 70-71. 1994-1995.
- ↑ Eduardo Espina (17 de payares de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1967» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (11 d'avientu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1969» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «El telón baxó en silencio». Historia d'una pasión azul (La Nación) 3: páxs. 78-79. 1994-1995.
- ↑ José Luis Pierrend y Karel Stokkermans (28 de mayu de 1999). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Libertadores d'América 1970» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (11 d'avientu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1973» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (13 d'avientu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1974» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (13 d'avientu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1975» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 84,0 84,1 «Un añu cuasi perfectu». Historia d'una pasión azul (La Nación) 4: páxs. 92-93. 1994-1995.
- ↑ Eduardo Espina (11 d'avientu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1976» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (31 d'avientu de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1979» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Eduardo Espina (8 de xineru de 2006). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1980» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «Amos de la felicidá». Historia d'una pasión azul (La Nación) 4: páxs. 98-99. 1994-1995.
- ↑ 89,0 89,1 89,2 89,3 89,4 «La cayida al abismu azul». Historia d'una pasión azul (La Nación) 4: páxs. 100-103. 1994-1995.
- ↑ 90,0 90,1 Juan Pablo Andrés y Julio Bovi Diogo (22 de xineru de 2006). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - Final Tables» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «El drama: ¡qué baxón!». Historia d'una pasión azul (La Nación) 4: páxs. 104-106. 1994-1995.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Campaña - Segunda División - 1989». Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «Grandes otra vegada». Historia d'una pasión azul (La Nación) 4: páxs. 107-110. 1994-1995.
- ↑ Uestadisticas.cl (ed.): «Segunda División». Consultáu'l 20 d'abril de 2014.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (22 de xineru de 2006). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1990» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (13 d'agostu de 2001). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1991» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 97,0 97,1 97,2 «Los trés puntes de coronar». Historia d'una pasión azul (La Nación) 5: páxs. 126-127. 1994-1995.
- ↑ «Les emociones fuertes». Historia d'una pasión azul (La Nación) 5: páxs. 134-137. 1994-1995.
- ↑ «Memorables». Historia d'una pasión azul (La Nación) 5: p. 133. 1994-1995.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (13 d'agostu de 2001). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1994» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ «El Salvador rompió'l conxuru». Historia d'una pasión azul (La Nación) 5: páxs. 116-119. 1994-1995.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (13 d'agostu de 2001). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1995» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Campaña - Nacional - 1995». Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Karel Stokkermans (1 d'ochobre de 1998). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Libertadores d'América 1996» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Campaña - Copa Libertadores 1996». Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (13 d'agostu de 2001). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1996» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (20 de mayu de 1998). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1997» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (13 d'agostu de 2001). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 1998» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (27 de xineru de 2000). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile First Level (Primer A) 1999» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Marca (La Tercer). 5 d'avientu de 1999.
- ↑ Juan Pablo Andrés y Luis Antonio Reyes (7 de payares de 2002). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2000» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ La Tercer (18.426). 27 de payares de 2000.
- ↑ Juan Pablo Andrés (26 d'ochobre de 2002). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2001» (inglés). Consultáu'l 23 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (27 de xineru de 2003). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2002» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (10 de febreru de 2004). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2003» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (14 d'abril de 2005). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2004» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (18 de xineru de 2006). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2005» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 118,0 118,1 Juan Pablo Andrés (21 de febreru de 2007). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2006» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 119,0 119,1 Radio Cooperativa (ed.): «quiebra-de-o-de-chile/prontus_nots/2006-05-26/142530.html Corte d'Apelaciones decretó la quiebra d'O. de Chile» (26 de mayu de 2006). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Arxentín Salvador Capitano ye'l nuevu entrenador d'Universidá de Chile» (21 d'avientu de 2006). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Danilo Bustamante, El Mercurio Online (13 de marzu de 2007). emol.com (ed.): «Universidad de Chile despidió a Salvador Capitano». Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ Deportes.com (ed.): «Jorge Socías asocede al arxentín Capitano como téunicu del Univ.de Chile» (19 de marzu de 2007). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 123,0 123,1 Juan Pablo Andrés (17 de xineru de 2008). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2007» (inglés). Consultáu'l 30 de mayu de 2011.
- ↑ 124,0 124,1 124,2 124,3 Radio Cooperativa (ed.): «Carlos Heller axudicóse la concesión d'Universidá de Chile» (25 de mayu de 2007). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ 125,0 125,1 El Mercurio Online (25 de mayu de 2007). emol.com (ed.): «La O yá tien nuevu dueñu: Carlos Heller». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ 126,0 126,1 Radio Cooperativa (ed.): «presidente-de-la-concesionaria-de-o-de-chile/prontus_nots/2007-08-06/192440.html Federico Valdés va ser el presidente de la concesionaria d'O. de Chile» (6 d'agostu de 2007). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Campaña - Nacional - 2007 - Clausura». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (6 de febreru de 2009). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2008» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ La Tercera (ed.): «Arturo Salah arrenuncia a Universidá de Chile tres eliminación de los playoffs» (25 de payares de 2008). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Arturo Salah arrenunció a la banca d'Universidá de Chile» (25 de payares de 2008). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «O. de Chile terminó col misteriu y presentó a Sergio Markarián como nuevu téunicu» (20 d'avientu de 2008). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (15 de xineru de 2010). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Libertadores d'América 2009» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ 133,0 133,1 Juan Pablo Andrés (21 d'avientu de 2009). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2009» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ El Mercurio Online (20 de xunu de 2009). emol.com (ed.): «Markarián anuncia que va dexar a la O al rematar l'Apertura». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Basualdo llega cargáu d'ilusiones a O. de Chile: "Espero siguir creciendo como téunicu"» (8 de xunetu de 2009). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Leonardo Salazar Molina, El Mercurio Online (8 de xunetu de 2009). emol.com (ed.): «tien-presion-en-un equipu grande-nun puede-tar-aca.html Basualdo asume na O: "El que nun tien presión nun equipu grande nun puede tar acá"». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Campaña - Nacional - 2009 - Clausura». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (14 de mayu de 2010). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Suramericana 2009» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «so-cargu-a-disposicion-de-la-dirigencia-de-la-o/prontus_nots/2009-11-05/232217.html José Basualdo punxo'l so cargu a disposición de la dirigencia de la O» (6 de payares de 2009). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Juan Ignacio Briso (9 de payares de 2009). goal.com (ed.): «búscase-nuevu-dt Universidad de Chile: Basualdo fuera y búscase nuevu DT». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ La Tercera (ed.): «La "O" ye'l tercer meyor equipu de Suramérica del 2009» (31 d'avientu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xineru de 2012. Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «meyor porteru-de-america/prontus_nots/2009-12-30/201837.html Miguel Pinto foi escoyíu'l meyor porteru d'América» (30 d'avientu de 2009). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Juan Ignacio Briso (27 de payares de 2009). goal.com (ed.): «Universidad de Chile: Gerardo Pelusso ye'l nuevu entrenador de la O». Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «temporada-2010/prontus_nots/2009-12-11/131313.html Gabriel Vargas ye'l primer refuerzu d'Universidá de Chile pa la temporada 2010» (11 d'avientu de 2009). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «un anu-en-universidá-de-chile/prontus_nots/2009-12-12/183607.html Diego Rivarola robló contratu per un añu n'Universidá de Chile» (12 d'avientu de 2009). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «titularidá-de-miguel-pinto/prontus_nots/2009-12-23/204604.html Esteban Conde robló por O. de Chile consciente de la titularidá de Miguel Pinto» (23 d'avientu de 2009). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «fin-púnxose-la camiseta-de-universidá-de-chile/prontus_nots/2010-01-04/191849.html Álvaro Fernández por fin púnxose la camiseta d'Universidá de Chile» (4 de xineru de 2010). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «pasu-de-ser-el-nuevu-refuerzu-de-o--de-chile/prontus_nots/2010-01-06/160628.html Eduardo Vargas ta a un pasu de ser el nuevu refuerzu d'O. de Chile» (6 de xineru de 2010). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Christian González (12 de xineru de 2010). La Tercera (ed.): «La "O" sumó'l so sestu refuerzu pa la temporada 2010». Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xineru de 2012. Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ La Tercera (ed.): «La "O" afina detalles pa contratar el so séptimu refuerzu» (14 de xineru de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Juan Pablo Andrés (14 de setiembre de 2010). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Libertadores d'América 2010» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ 152,0 152,1 Juan Pablo Andrés (28 de xineru de 2011). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile 2010» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Terra Chile (ed.): «Walter Montillo ye presentáu en Cruzeiro y recibir 150 hinches» (6 de xunetu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 10 d'ochobre de 2010. Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ latercera.cl (ed.): «Al Shabab oficializa fichaxe de Juan Manuel Olivera» (6 d'agostu de 2010). Consultáu'l 16 de setiembre de 2012.
- ↑ Juan Pablo Andrés (14 de mayu de 2010). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Copa Suramericana 2010» (inglés). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Gerardo Pelusso despidir d'Universidá de Chile tres cayida con Unión Española» (12 d'avientu de 2010). Consultáu'l 1 de xunu de 2011.
- ↑ La Tercer (15 d'avientu de 2010). La Tercera (ed.): «siguidor-de-bielsa-que-quier-revolucionar-a-la-o.shtml Sampaoli, el siguidor de Bielsa que quier revolucionar a la "O"». Consultáu'l 24 de mayu de 2011.
- ↑ Leonardo Vallines, Emol (28 de xineru de 2011). emol.com (ed.): «so-polemica-salida-de-la-o-pa-llegar-a-san-felipe.html Nery Veloso cunta'l so discutiniu salíu de la O pa llegar a San Felipe». Consultáu'l 24 de mayu de 2011.
- ↑ FIFA (ed.): «Raches, récores y un Messi insaciable». Consultáu'l 28 de setiembre de 2011.
- ↑ Puranoticia (ed.): «Universidad de Chile Campeón Suramericana: Azules tocaron el cielu per primer vegada». Consultáu'l 15 d'avientu de 2011.
- ↑ Cooperativa.cl (ed.): «en-el meyor xugador y goliador-historico-de-la copa suramericana/prontus_nots/2011-12-14/225314.html Eduardo Vargas tresformar nel meyor xugador y goliador históricu de la Copa Suramericana». Consultáu'l 14 d'avientu de 2011.
- ↑ Club O. de Chile (ed.): «Charles Aránguiz el meyor xugador de la final Suramericana». Archiváu dende l'orixinal, el 19 de xineru de 2012. Consultáu'l 14 d'avientu de 2011.
- ↑ Bio Bio (20 d'avientu de 2011). biobiochile.cl (ed.): «Eduardo vargas parte al Nápoli polos próximos 4 años». Consultáu'l 15 de xineru de 2012.
- ↑ TERRA. deportes.terra.cl (ed.): «deportes/futbol-gabriel-vargas-torna-a-universidá-de-concepcion,7eabe965883b4310VgnVCM3000009af154d0RCRD.html Gabriel Vargas torna a Universidá de Concepción». Consultáu'l 15 de xineru de 2012.
- ↑ El mostrador.cl (10 de mayu de 2012). «instálase-en-cuartos-de-final-de-la-libertadores/ La O golia a Deportivu Quito ya instálase en cuartos de la Copa Libertadores». Consultáu'l 24 de mayu de 2013.
- ↑ La Tercera.cl (24 d'abril de 2014). . Consultáu'l 28 d'abril de 2014.
- ↑ Patriciu Scaff Vásquez. APROTEC (ed.): «Antecedentes históricos de la organización del deporte universitario». Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ 168,0 168,1 168,2 Daniel Matamala (2000). «Fútbol y política en Chile: una rellación impropia», Ensin censura: Reportaxes ganadores “concursu periodismu nuevu”. Lom Ediciones. 9562823156.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «quiebra-del club-de-futbol-universidá-de-chile/prontus_nots/2003-12-30/140447.html Tesorería pidió la quiebra del club de fútbol Universidad de Chile» (30 d'avientu de 2003). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «club-de-futbol-o-de-chile/prontus_nots/2004-04-21/132853.html Jueza refugó pidimientu de quiebra del club de fútbol O. de Chile» (21 d'abril de 2004). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Tres 13 años, René Orozco arrenunció a la presidencia d'O. de Chile» (29 de payares de 2004). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ La Nación (ed.): «René Orozco arrenuncia a la presidencia del club Universidá de Chile» (29 de payares de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'avientu de 2004. Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ 173,0 173,1 173,2 Biblioteca del Congresu Nacional de Chile (BCN) (ed.): «Ley Nᵘ 20.019 - Regula les sociedaes anónimes deportives profesionales» (7 de mayu de 2005). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Universidad de Chile decidió caltenese como corporación de fútbol» (6 de mayu de 2006). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Finalmente José Manuel Edwards xuró como síndicu d'Universidá de Chile» (10 de xunetu de 2006). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «bienes-de-la-o/prontus_nots/2006-09-15/134714.html Xunta d'Acreedores aprobó bases pa licitar los bienes de la O» (15 de setiembre de 2006). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Escurre de Lino Díaz d'eslleir la Corfuch xeneró namái refugu na O» (19 d'ochobre de 2006). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «unanimidá-quebra-de-o-de-chile/prontus_nots/2006-12-18/144843.html Corte Suprema ratificó por unanimidá quebra d'O. de Chile» (18 d'avientu de 2006). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ 179,0 179,1 Radio Cooperativa (ed.): «patiu-s-a axudícose-los terrenes-de-la ciudá azul/prontus_nots/2007-05-23/113316.html Inmobiliaria El Patiu S.A. axudicóse los terrenes de la Ciudá Azul» (23 de mayu de 2007). Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ 180,0 180,1 udechile.cl (ed.): «Azul Azul S.A. - Memoria añal y estaos financieros 2008». Archiváu dende l'orixinal, el 19 de xineru de 2012. Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
- ↑ club direutores/ Direutores
- ↑ «Azul Azul S.A. - 12 Mayores Accionistas - SVS». Superintendencia de Valores y Seguros de Chile (Avientu de 2016). Consultáu'l 1 d'abril de 2017.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaesromanticoviajero - ↑ 184,0 184,1 184,2 184,3 184,4 Vito Andolini. Románticu Viaxeru: un viaxe nel tiempu azul (ed.): «Camisetes años 2000». Consultáu'l 5 de xunu de 2011.
- ↑ FIFA (ed.): «Universidá de Chile - Llealtá y pasión pintaes d'Azul». Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Formaciones azules - Les primeres formaciones». Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Formaciones azules - La dómina del pantalón blancu». Consultáu'l 6 de xunu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Formaciones azules - El Ballet Azul». Consultáu'l 6 de xunu de 2011.
- ↑ 189,0 189,1 Vito Andolini. Románticu Viaxeru: un viaxe nel tiempu azul (ed.): «Camisetes década 90'». Consultáu'l 6 de xunu de 2011.
- ↑ 190,0 190,1 udechile.cl (ed.): «Noticies: La Nueva Camiseta Azul». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de xunetu de 2001. Consultáu'l 6 de xunu de 2011. (Cortesía d'Internet Archive)
- ↑ El Gráficu (ed.): «La O estrenó la so nueva camiseta nel clásicu universitariu ante la UC» (29 d'ochobre de 2017). Consultáu'l 9 de payares de 2017.
- ↑ Tou Sobre Camisetes (ed.): «3ra Camiseta Blanca Adidas de la Universidá de Chile 2011» (4 d'avientu de 2010). Consultáu'l 6 de xunu de 2011.
- ↑ 193,0 193,1 Vito Andolini. Románticu Viaxeru: un viaxe nel tiempu azul (ed.): «Camisetes». Consultáu'l 21 de setiembre de 2012.
- ↑ udechile.cl (ed.): «La “O” y Adidas anueven el so venceyu hasta 2015». Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 21 de setiembre de 2012.
- ↑ elamaule.cl (ed.): «La "O" empieza la so temporada 2008 con Telmex como nuevu auspiciador» (18 de xineru de 2008). Consultáu'l 21 de setiembre de 2012.
- ↑ todosobrecamisetas.com (ed.): «Universidad de Chile estrena patrociniu de Claru». Consultáu'l 21 de setiembre de 2012.
- ↑ Institutu Nacional de Deportes Gobierno de Chile (ed.): «Estadiu Nacional». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de xunu de 2013. Consultáu'l 16 de setiembre de 2012.
- ↑ «teniente-la-segunda-casa-la universidá-de-chile-podria-faer-de-local-en-rancagu ¿El Teniente la segunda casa? La Universidá de Chile podría faer de llocal en Rancagua». El Rancahuaso. 9 de xunu de 2017. http://www.elrancahuaso.cl/noticia/deporte/el teniente-la-segunda-casa-la universidá-de-chile-podria-faer-de-local-en-rancagu. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2017.
- ↑ Club Universidad de Chile (24 d'abril de 2014). «La "O" cumple'l so suañu:va tener estadiu propiu, que se va construyir nel el terrén del predio Carén, allugáu en Pudahuel». Consultáu'l 24 d'agostu de 2014.
- ↑ Club Universidad de Chile (25 d'abril de 2014). «Conoz los detalles del nuevu estadiu que va tener la "O"». Consultáu'l 24 d'agostu de 2014.
- ↑ «paradoriu-41-de santa rosa.shtml L'estadiu d'Universidá de Chile, mui cerca del paradoriu 41 de Santa Rosa». La Tercer (30 de setiembre de 2014).
- ↑ «Un Ximnasiu y un Campu Deportivo trata de consiguir el Club Universitariu de Deportes». Los Sports (Editorial Zig-Zag) (416): p. 7. 27 de febreru de 1931.
- ↑ El Mercurio. 1 de mayu de 1950.
- ↑ udechile.cl (ed.): «Ciudad Deportiva». Archiváu dende l'orixinal, el 4 de febreru de 2003. Consultáu'l 17 de xunu de 2011. (Cortesía d'Internet Archive).
- ↑ La Segunda (22 de xunu de 2009). La Segunda online (ed.): «xigante-mas-probe-del-futbol-chilenu-ensin-campera-ensin-see-y-ensin-entrenador- La “O”, el xigante más “probe” del fútbol chileno: ensin campera, ensin see y ensin entrenador». Consultáu'l 8 d'ochobre de 2011.
- ↑ Juan Ignacio Briso (14 de febreru de 2009). goal.com (ed.): «Universidad de Chile: La O construira nuevu complexu deportivu que nun va incluyir estadiu nuevu». Consultáu'l 7 de xunu de 2011.
- ↑ udechile.cl (ed.): «Memoria añal y estaos financieros 2009 - Azul Azul S.A.». Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'agostu de 2011. Consultáu'l 5 de xunu de 2011.
- ↑ La Tercera (ed.): «La "O" crea inmobiliaria pa construyir complexu deportivu» (27 d'agostu de 2009). Consultáu'l 7 de xunu de 2011.
- ↑ La Tercera (ed.): «Timonel azul: "Va Ser el complexu más importante del continente"» (8 de xineru de 2010). Consultáu'l 7 de xunu de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «so-nueva-cortil-deportiva-con-presencia-del presidente-sebastian-pinera/prontus_nots/2010-09-08/183243.html O. de Chile inauguró la so nueva cortil deportiva con presencia del Presidente Sebastián Piñera» (8 de setiembre de 2010). Consultáu'l 7 de xunu de 2011.
- ↑ 211,0 211,1 «L'espectáculu global». Historia d'una pasión azul (La Nación) 1: páxs. 7-9. 1994-1995.
- ↑ Biblioteca del Congresu Nacional de Chile (BCN) (ed.): «Ley Nᵘ 19.327 - Fixa normes pa prevención y sanción de fechos de violencia en cortiles deportives con ocasión d'espectáculos de fútbol profesional» (31 d'agostu de 1994). Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Biblioteca del Congresu Nacional de Chile (BCN) (ed.): «Diputaos aprueben cambeos a llei de violencia nos estadios» (1 de setiembre de 2007). Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Facultá de Derechu - Universidá de Chile (ed.): «llei-de-violencia-en-los estadios Estudio critica ineficiencia de la Llei de Violencia nos Estadios y analiza funcionamientu de llexislación n'otros países» (7 de xunu de 2007). Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ El Fútbol: Pasión d'Ensames. Equipu preferíu. Sofitu a equipos.. 1999.
- ↑ Fútbol: Pasión d'Ensames. ¿Cómo vimos los chilenos el Mundial?. 2006.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «prioridaes-de-los-chilenos/prontus_nots/2007-08-14/161012.html Ver TV, escuchar música y poder dormir más son les prioridaes de los chilenos» (14 d'agostu de 2007). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2011.
- ↑ Juan Esteban Codelia (15 de payares de 2007). El Mercurio (ed.): «La xente cree que Bielsa va llevar a Chile al Mundial». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Juan Esteban Codelia. La Tercera (ed.): «Colo-Colo aumenta la so popularidá y dobla a hinches de la "O"». Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'avientu de 2008. Consultáu'l 12 d'abril de 2008.
- ↑ QuiénesChile.com. «La O ye l'equipu más popular del país según censu más grande rexistráu d'hinches». Consultáu'l 11 de setiembre de 2011.
- ↑ El Gráficu Chile. El Gráficu Chile (ed.): «Llectores d'El Gráficu Chile creen que la O ye l'equipu más popular de Chile». Archiváu dende l'orixinal, el 21 de mayu de 2017. Consultáu'l 12 de payares de 2012.
- ↑ La Nación: p. 30. 2 de xunetu de 1933.
- ↑ Luis Antonio Reyes (16 de xineru de 2003). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - All-Time Table» (inglés). Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Radio Cooperativa (ed.): «Luis Musrri: el lluchador que s'encualló nel corazón de los azules» (23 d'avientu de 2004). Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Conmebol (ed.): «Nuevu Ranking de la CONMEBOL» (25 d'avientu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2012. Consultáu'l 25 d'avientu de 2012.
- ↑ Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (IFFHS) (ed.): «Clasificación Mundial de los Clubes» (25 d'avientu de 2012). Consultáu'l 25 d'avientu de 2012.
- ↑ Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (IFFHS) (ed.): «El Club del Sieglu d'América del Sur». Consultáu'l 14 de setiembre de 2011.
- ↑ Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (IFFHS) (ed.): «El Club de Suramérica de la 1ª Década del Sieglu XXI (2001-2010)». Consultáu'l 14 de setiembre de 2011.
- ↑ Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (IFFHS) (ed.): «Ranking Mundial de Clubes del Sieglu XXI (2001-2010)». Consultáu'l 14 de setiembre de 2011.
- ↑ La Tercera (ed.): «Jonathan Zacaría sufre frayatu de lligamentos y va tar siquier seis meses de baxa» (16 de xineru de 2018). Consultáu'l 6 de febreru de 2018.
- ↑ ADN Radio (ed.): «so-cupu-de-estranxeru-a-rafael-vaz/20180215/nota/3711336.aspx Leandro Benegas dexó'l so cupu d'estranxeru a Rafael Vaz» (15 de febreru de 2018). Consultáu'l 16 de febreru de 2018.
- ↑ chuncho.com (ed.): «El goliadores azules - Los nomes del gol». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Felipe Hurtado y Luis Navarrete (19 d'avientu de 2006). «Suazo iguala récor de goles de Jorge Aravena nuna temporada» páx. 35. Santiago: La Tercera N° 20.646. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Los campeones azules - Los nomes del campeón». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ Centro d'Información del Fútbol (CIF) (ed.): «Almanaque de la colorada (Clubes qu'apurrieron xugadores)». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2011.
- ↑ 236,0 236,1 Juan Pablo Andrés (15 de xunetu de 2011). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - Coaches of Championship Teams - First Level» (inglés). Consultáu'l 14 d'ochobre de 2011.
- ↑ Asociación Nacional de Fútbol Amateur de Chile (ANFA) (ed.): «Tercer División» (31 d'agostu de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'agostu de 2012. Consultáu'l 21 de setiembre de 2012.
- ↑ Asociación Nacional de Fútbol Amateur de Chile (ANFA) (ed.): «Historia» (31 d'agostu de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 1 de setiembre de 2012. Consultáu'l 21 de setiembre de 2012.
- ↑ Gol y Gol (Santiago de Chile: Editorial Zig-Zag) (375). 2 de xunetu de 1969.
- ↑ Estadiu (Santiago de Chile: Editorial Zig-Zag) (1357). 3 de xunetu de 1969.
- ↑ Estadiu (Santiago de Chile: Editorial Zig-Zag) (1358). 10 de xunetu de 1969.
- ↑ Juan Pablo Andrés (28 de xineru de 2011). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Chile - List of Liguilla Pre-Libertadores Champions» (inglés). Consultáu'l 1 de xineru de 2015.
- ↑ Juan Pablo Andrés (15 d'agostu de 2013). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «SURUGA Bank Championship» (inglés). Consultáu'l 1 de xineru de 2015.
- ↑ Stokkermans, Karel (24 de xunetu de 2014). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (ed.): «Recopa» (inglés). Consultáu'l 1 de xineru de 2015.
- ↑ Terra Chile (ed.): «La historia del primer Superclásico». Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 5 de xunu de 2011.
- ↑ «Colos albos, un empiezu negru...». Historia d'una pasión azul (La Nación) 1: páxs. 18-19. 1994-1995.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Los rivales - La O v/s Colo Colo». Consultáu'l 1 de mayu de 2014.
- ↑ FIFA (ed.): «Universidad de Chile Vs. Universidad Católica - Pol arguyu universitariu». Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'abril de 2010. Consultáu'l 5 de xunu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Combináu Universitariu - Estadístiques». Consultáu'l 5 de xunu de 2011.
- ↑ chuncho.com (ed.): «Los rivales - La O v/s Universidad Católica». Consultáu'l 1 de mayu de 2014.
Bibliografía editar
- Ferrera Celis, Eduardo (1986) Historia y efemérides del Internáu F. C. y de la «O»: fundación del Club Deportivo de la Universidá de Chile, 20 de mayu de 1902. Santiago de Chile: Editorial Universitaria.
- La Nación (1985) «Tomo Nᵘ 2», Historia del fútbol chileno. Santiago de Chile: La Nación.
- La Nación (1994-1995) Historia d'una pasión azul. Santiago de Chile: La Nación.
- Marín Méndez, Edgardo (1995) Centenariu historia total del fútbol chileno: 1895-1995. Santiago de Chile: Editores y Consultores REI.
- Rabi González, Roberto; Villafranca Cobelli, Gustavo (2017) . Santiago de Chile: RIL Editor. ISBN 978-956-01-0472-4.
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Club Universidad de Chile 
.- Sitio web oficial del Club Universidad de Chile
- Universidá de Chile en Facebook
- Club Universidad de Chile en Twitter
- Universidá de Chile en FIFA.com
- Escueles de fútbol d'Universidá de Chile
Datos: Q737753- Multimedia: Club Universidad de Chile
