Criollu francés de Venezuela

El Criollu francés de Venezuela (Patuá o Patwa) ye un idioma criollu de base francés variante del criollu antillanu (específicamente del criollu francés de Trinidá y Tobagu) faláu nel oriente de Venezuela, nel estáu Sucre en delles poblaciones del golfu de Paria (Guiria, Macuro y Irapa) y nel estáu Bolívar nel pobláu d'El Callao. Esti tamién caltuvo influencies d'otres variedaes del criollu antillanu de Martinica y Guadalupe y del inglés de Trinidá y Tobagu, debíu al intercambiu cultural coles Antilles menos que tuvo nel pasáu, según una pequeña cantidá de pallabres del léxicu castellanu.

Criollu francés de Venezuela
Patuá o Patwa
Faláu en Bandera de Venezuela Venezuela
Rexón Caribe
Falantes desconocíu
Puestu Non nos 100 mayores' (Ethnologue 1996)
Familia Criollu francés

  Criollu antillanu
   Patuá o Patwa

Estatus oficial
Oficial en Bandera de Venezuela Venezuela
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2 cpf
ISO 639-3 CVF

Por cuenta de que ye una variedá del criollu francés de Trinidá y Tobagu (CTF), nun s'atopa na llista de Ethnologue (2009) como variedá nacional independiente. Ye una llingua que ta en peligru d'estinción yá que queden bien pocos falantes y son persones d'edá avanzada, nucleos familiares y pequeñes comunidaes en dellos plantíos. Tamién se ve reflexáu na música típica del antroxu antillanu'l Calipso y na gastronomía en platos locales como Kalalu (guisu con vexetales y carne), Tarkari o Talkari (guisu de carne con curry), Pelau o Pelao (guisu d'arroz aliñado), Banan pilé (bola de plátanu, ver Fufu) y bebíes como'l Mabí (bébora lleldada de corteces y raigaños de plantes).

Foi nomada patrimoniu cultural de Venezuela Gaceta Oficial el 19 de payares de 2014, como heriedu de la cultura afrodescendiente como llingua criolla practicada en Venezuela dende finales sieglu XVIII.

Curtiu vocabulariu editar

Los díes de la selmana editar

  • Lendí = Llunes
  • Mandí = Martes
  • Mecuedí = Miércoles
  • Yedí = Xueves
  • Vandedí = Vienres
  • Sandí = Sábadu *

Dimash = Domingo

Númberos editar

  • 1 i`on = Unu *

2 De = Dos

  • 3 Tua = Trés
  • 4 Cat = Cuatro *

5 Cenc = Cinco * 6 Sis = Seis

  • 7 Set = Siete *

8 Yuit = Ocho * 9 Nef = Nueve * 10 Dis = Diez

Frases editar

  • Bon yu = Bon día ( saludu) o Bonos díes
  • Bon sua = Bones tardes , nueches
  • Bon nuit = Bones nueches
  • Mindí = Mediudía *

Me nuit = Medianueche * Cum Auye? (Cumauye) = Como estes?

  • Mue Bie = Perbién

Espresiones culturales del idioma editar

Do do pití popó editar

Patuá Español
Do, do, pití popó. Duerme, duerme, muñequito.
Popó mué pa vlé domí el mio moñecu nun quier dormir,
Do, do, pití popó duerme, duerme, muñequito
Sucuyá pa ke viní que la bruxa nun va venir.
Do, do, pití popó. Duerme, duerme, muñequito.
Si Pití popó pa dodó, si'l muñequito nun se duerme,
Go macu chat la el gran gatu machu
Kai manye’i va comer.

Ver tamién editar

Referencies editar

Bibliografía editar

  • http://www.guiria.com.ve/patuaaldia_.html .Consultáu'l 23 de febreru del 2017
  • Jo- Anne S,Ferreira. The history and future of Patuá in Paria( short note).University of the West Indies,St.Augustine/ SIL International.Consultáu'l 23 de febreru del 2017
  • Cursu de Patuá ( El mio primer llibru de Patuá)https://kweyol.wikispaces.com/file/view/El mio+Primer+Llibru+de+Patuá+(Venezuela).doc
  • Gaceta Oficial de la República Bolivariana de Venezuela Nᵘ6.154(del 19 de Payares de 2014)