Diez

Esti artículu ye pal númberu 10. Pal añu 10, ver 10. Pa otros emplegos, ver 10 (dixebra).

El diez (10) ye'l númberu natural que sigue al nueve y preciede al once. Na numberación romana represéntase con una X.

Propiedaes matemátiques editar

El 10 ye un númberu compuestu, que tien los siguientes factores propios: 1, 2 y 5. Como la suma de los sos factores ye 8 < 10, trátase d'un númberu defeutivu.
El 10 ye la base del sistema decimal.
El 10 ye'l cuartu númberu triangular, dempués del 6 y enantes del 15.
El 10 ye'l tercer númberu tetraédricu, dempués del 4 y enantes del 20.
Un polígonu de 10 llaos recibe'l nome de decágonu.

Cuntar por decenes, de diez en diez, ye unu de los métodos más antiguos na historia de la humanidá, pos munchos pueblos antiguos cuntaben utilizando los deos de los dos manes, colo que llegaben hasta diez y arrexuntaben los sos múltiplos; anque los primeros qu'utilizaron un sistema de cálculu complexu, desenvueltu en base diez, fueron los exipcios (ver: Matemátiques nel Antiguu Exiptu).
La filosofía pitagórica concebía'l diez como muestra de la perfeición y rellacionábenla col Ser cimeru. Ye conocíu que xuraben por tetractis (diez) como si fixérenlu polo más sagrao.
Esta magnitú contién tolos númberos polo tanto considérase como númberu completu. Nel cristianismu repítese nos siguientes temes: 10 mandamientos; ufiertar diezmos a Dios; 10 llámpares, 10 virxenes, 10 talentos (espresáu asina en delles paráboles).

Mano de cartes de póker colos cuatro 10 de la baraxa.

Según la Qábbalah ye símbolu de la Totalidá. Ye'l Sefirot.
El 10 considérase como un símbolu de la señal d'IO-Isis.
Nel alfabetu sagráu de los hebreos, la YOD val 10. La YOD ye la primer lletra que conforma'l nome de Dios: YHVH, YESHUA. Nel templu de Salomón había 10 cofaines, 10 meses y 10 candelabros.
El 10 ye un númberu habitual en puntuaciones, estableciendo una escala de notes dende'l 0 al 10, siendo esta postrera la más alta.

Predecesor:
9

Númberos
10

Socesor:
11

Predecesor:
10⁰

Potencies de diez
10¹

Socesor:
10²

Predecesor:
0

Decenes
10

Socesor:
20