Wikipedia

Frateco

Frateco (n'esperantu: «fraternidá» o «hermandá») ye una asociación cultural aragonesa,[1][2] dedicada a espublizar l'idioma esperantu[3][4] y l'ideal esperantista.[5]

Historia editar

Frateco tien más d'un sieglu d'antigüedá como asociación. Foi fundada'l 3 de xunetu de 1908 en Zaragoza a iniciativa d'un grupu d'esperantistes integráu por Agustín de Montagud, Rafael Benítez y Emilio Gastón Ugarte.[6] Nel mesmu añu de la so fundación, celebrar en Zaragoza la Esposición Hispanu-Francesa, que-y apurrió un redolada y contestu internacional.

 
Participantes del 72ºCongresu celebráu en 2013 en Zaragoza y entamáu por Frateco

Tres la Primer Guerra Mundial, atendiendo a la propuesta d'un grupu esperantista d'Austria, Frateco collaboró nel acoyimientu n'España de 326 neños austriacos en condiciones de necesidá pola posguerra.[7][8] Esti llabor humanitariu foi dirixida polos esperantistes Emilio Gastón (dende Zaragoza, España) y Karl Bartel (dende Austria).

Funcionó ensin interrupción dende la so nacencia, entamando dellos congresos españoles d'esperantu (nel ámbitu de la Federación Española d'Esperantu). El postreru en 2013.[9][10]

Como entidá cultural, procuró sopelexar l'ideal esperantista por aciu la organización de cursos,[11] conferencies, esposiciones,[12] y seminarios. Dispón d'una biblioteca con más de 4.000 volumes.[2]

L'esperantu y el so autor nes cais de Zaragoza editar

En 1961 el Conceyu de Zaragoza dedicó una cai al fundador del esperantu a pidimientu de Frateco, anque figuró'l nome con doble f final: Dr. Zamenhoff.[13] En 2012 corrixóse l'error y anguaño figura como cai del Dr. Zamenhof.

En 1995 el Conceyu de Zaragoza, dedicó una plaza céntrica al esperantu, col nome de «Glorieta del Esperantu». En 2008, con motivu del centenariu de Frateco, el Conceyu autorizó la instalación d'un Monumentu al Esperantu», diseñáu pol esperantista Jaime Benito Dexo y financiáu con aportaciones de socios y simpatizantes.[14][15]

Dellos miembros destacaos de Frateco editar

Numberoses personalidaes participaron na vida de Frateco. Hai de solliñar al médicu Pedro Ramón y Cajal, al abogáu Emilio Gastón Ugarte,[16] unu de los fundadores de Frateco, al so nietu Emilio Gastón Sanz, primer Xusticia d'Aragón na democracia, al xurista Manuel Maynar Barnolas, al rector de la Universidá de Zaragoza Miguel Sancho Izquierdo, o a Antonio Marco Botella, (autor, ente otres obres, del llibru Un sieglu d'esperantu n'Aragón). El so actual presidente, dende 2003, ye Lorenzo Noguero.

Referencies editar

  1. ↑ «Asociaciones de Zaragoza». Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 Zapater, Pedro (4 de marzu de 2013). llingua viva_aragon_224748_300.html L'esperantu: una llingua viva n'Aragón. L'Heraldu. https://www.heraldo.es/noticias/aragon/2013/03/02/l'esperantu_una llingua viva_aragon_224748_300.html. Consultáu'l 1 de xunu de 2018. 
  3. ↑  Esperantu en Frateco.
  4. ↑ Crespo Roig, María José (20 de xineru de 2011). Esperando l'esperantu. Aragondigital.es. http://www.aragondigital.es/noticia.asp?notid=80231. Consultáu'l 1 de xunu de 2018. 
  5. ↑ García, Mariano (16 d'avientu de 2010). Una hestoria d'amor n'esperantu. Heraldo.es. https://www.heraldo.esblogstinta/?p=3375. Consultáu'l 1 de xunu de 2018. 
  6. ↑ «Frateco (Fraternidá)». El Periódico de Aragón. Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  7. ↑ Federación Española d'Esperantu (ed.): «Esperantu, paz y acoyida». Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  8. ↑ Rodríguez Hernández, José María (30 de xunu de 1996) (n'inglés). The Esperantist Movement's humanitarian activities in the two World Wars and its relationship with the International Red Cross. International Committee of the Red Cross. https://www.icrc.org/eng/resources/documents/article/other/57jn53.htm. Consultáu'l 1 de xunu de 2018. 
  9. ↑ Beatriz Pitarch. Esperantu nel programa "Bonos díes Aragón".
  10. ↑ Aragón ye escenariu del Congresu d'Esperantu. El Periódico de Aragón. 29 d'abril de 2013. http://www.elperiodicodearagon.com/noticias/aragon/aragon-ye-escenariu-congresu-esperantu_850163.html. Consultáu'l 1 de xunu de 2018. 
  11. ↑ «Asociación d'Esperantu Frateco - Programación». Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  12. ↑ «L'esperantu, una llingua internacional: una esposición y una conferencia introdúcennos a la so hestoria y a la so cultura». Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  13. ↑ «Strato Zamenhof 3: Zaragozo» (esperantu) (29 de xunu de 2010). Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  14. ↑ Marín, Ferrán (17 de febreru de 2009). esperantu periódicu =Crónica d'Aragón.es Homenaxe de Zaragoza al esperantu. http://www.cronicadearagon.es/wordpress/cultura-y-ocio/cultura/homenaxe-de-zaragoza-al esperantu periódicu =Crónica d'Aragón.es. Consultáu'l 1 de xunu de 2018. 
  15. ↑ González Gil, Armando. «Monumentu al esperantu». Consultáu'l 1 de xunu de 2018.
  16. ↑ «Gastón Ugarte, Emilio». Consultáu'l 1 de xunu de 2018.

Enllaces esternos editar

  • «Frateco» (esperantu). Sitio web oficial de Frateco.
  •  Frateco 1908. Frateco Esperantu-Acomuño. Videu sobre la hestoria de Frateco con motivu del centenariu.



 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Frateco&oldid=4139418»